قنوت
قنوت در نماز از مستحبات موکد است.
محتویات
قنوت در لغت و اصطلاح
قنوت از مادهی "قنو" است که در لغت به معنای بدست آوردن چیزی و خوشهی خرما آمده و در اصطلاح قرآنی یعنی طاعت و پرستش همراه با خضوع و فروتنی؛[۱] که در واقع به معنای بدست آوردن حالت خضوع در عبادت به صورت قیام، سجده و ركوع بعد از تحقق ایمان میباشد.[۲] البته "قنوت" در اصطلاح فقه دعا و ثنا در پیشگاه خداوند متعال در موضع خاصی از نماز است؛[۳] و كیفیت آن در نزد امامیه، بلند كردن دستها تا مقابل صورت بوده، به طوری كه كف دستها رو به آسمان و در حال خواندن دعا باشد.[۴]
واژهی قنوت با تعابیر مختلف 13 بار در قرآن كریم ذکر شده که در تمام موارد معنای خضوع، طاعت و فرمانبرداری منظور است؛ اما قنوت به معنای اصطلاح فقهی در قرآن بیان نشده است.[۵]
دعا در قنوت
دعاکردن در قنوت به هر زبانی جایز است چه عربی و چه غیرعربی؛ گرچه عربی احوط و افضل است.
دعاهای قرآنی که می توان در قنوت خواند
دعاى براى پدر و مادر:
- «رَبِّ اغْفِرْلِی وَلِوَالِدَیَّ»؛ پروردگارا! مرا و پدر و مادرم را بیامرز. (سوره نوح، آیه26)
- «وَاغْفِرْ لِأَبِی إِنَّهُ کَانَ مِنَ الضَّالِّینَ»؛ و پدرم (عمویم) را بیامرز که او از گمراهان بود. (سوره شعرا، آیه 86)
- «رَبَّنَا اغْفِرْلِی وَلِوَالِدَیَّ وَلِلْمُؤْمِنِینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسَابُ»؛ پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را در آن روز که حساب برپا مى‌شود، بیامرز. (سوره ابراهیم، آیه 41)
- «رَّبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیَانِی صَغِیرًا»؛ پروردگارا! همان‌گونه که آنها مرا در کوچکى تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده. (سوره اسراء، آیه 24)
دعاى براى همسر:
- «رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّیَّاتِنَا قُرَّهَ أَعْیُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا»؛ پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مایه روشنى چشم ما قرارده و ما را براى پرهیزگاران پیشوا گردان. (سوره فرقان، آیه 74)
دعا براى برادر:
- «رَبِّ اغْفِرْلِی وَلأَخِی وَأَدْخِلْنَا فِی رَحْمَتِکَ وَأَنتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ»؛ پروردگارا! من و برادرم را بیامرز و ما را در رحمت خود داخل فرما و تو مهربانترین مهربانانى. (سوره اعراف، آیه 151)
دعای برای مؤمنان دیگر:
- «رَبَّنَا اغْفِرْلَنا وَلِإِخْوانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونا بِالْإِیمانِ وَلاتَجْعَلْ فِی قُلُوبِنا غِلًّا لِلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنا إِنَّكَ رَؤُفٌ رَحِیم»؛ پروردگارا! ما و برادران ما را كه در ایمان بر ما پیشى گرفتند بیامرز و در دلهایمان حسد و كینه‌اى نسبت به مؤمنان قرار مده، پروردگارا! تو مهربان و رحیمى. (سوره حشر، آیه 10)
پانویس
- ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دارالمعرفة، 1426ق، چاپ چهارم، ص684.
- ↑ مصطفوی، حسن؛ التحقیق فی كلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1360ش، ج9، ص360.
- ↑ شریفی اشكوری، الیاس؛ فقرات فقهیه، قم، آل ایوب، 1381ش، چاپ اول، ج1، ص581.
- ↑ روح الله، موسوی (امام خمینی)؛ آداب الصلاة، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1370ش، چاپ اول، ص373-374.
- ↑ خرمشاهی، بهاءالدین؛ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، قم، ناهید، 1377ش، چاپ دوم، ج2، ص1778.
منابع
- قنوت، اباذر بشيرزاده و ابوالفضل زارعي نژاد، سایت پژوهه ، بازیابی: 7 اسفند 1392.
- آداب الصلاة، امام خمینی.
