ارکان کعبه

زواياى چهارگانه كعبه

هيئت كعبه مربع شكل است و هر زاويه آن محاذى يكى از جهات چهارگانه (شرق، غرب، شمال و جنوب) است. به هر زاويه، ركن گفته مى‌شود.

اركان كعبه عبارتند از:

• «ركن شرقى» كه به آن «ركن حَجَر»، «ركن أسوَد» و «ركن حجرالاسود» گفته مى‌شود. در كلمات برخى، «ركن عراقى» نيز ناميده شده است.
• «ركن شمالى» كه به «ركن عراقى» معروف است. در كلمات برخى، «ركن شامى» ناميده شده است.
• «ركن غربى» كه برخى از آن به «ركن شامى» تعبير كرده‌اند.
• «ركن جنوبى» كه به «ركن يمانى» شناخته مى‌شود. از اين عنوان در باب حج و به مناسبت در باب صلات سخن رفته است.

التزام (در آغوش گرفتن) اركانو استلام (لمس كردن با دست، سينه يا بوسيدن) آنها هنگام طواف در هر شوط و نيز در طواف وداعبراى مردان،مستحب است. از برخى قدما اختصاص استحباب استلام دو ركن حجر و يمانى و از برخى ديگر وجوب استلام ركن يمانى نقل شده است.

در ميان اركان، دو ركن حجرالاسود و يمانى احكامى خاص دارند كه به آنها اشاره مى‌شود.

ركن حجر

آغاز هر طواف از مقابل ركن حجر و پايانش نيز در مقابل همين ركن است. اگر طواف كننده از روى فراموشى بيش از هفت دور طواف كند و پيش از رسيدن به ركن حجر متوجه زيادى شود، بايد طواف را همان جا قطع كند و به قول مشهور، طوافش صحيح است.

مستحب است سعى كننده پيش از انجام دادن سعى بر فراز كوه صفا برآيد و در حالى كه رو به سمت ركن حجر دارد، حمد و ثناى الهى به جا آورد و هفت بار تكبير و تهليل گويد و دعاهاى مأثور را بخواند. ركن حجر، قبله اهل عراق و مناطقى است كه با عراق هم جهت هستند.

ركن يمانى

ركن يمانى پس از ركن حجرالاسود برترين ركن كعبه مى‌باشد و در روايات آمده است: ركن يمانى به منزله دست راست خدا در زمين و درى از درهاى بهشت است كه همواره گشوده است. از احكام مربوط به اين ركن، استحباب دعا در كنار آن است؛ زيرا بر حسب روايات، دعا در كنار ركن يمانى به عرش الهى صعود مى‌كند و فرشته‌اى، مأمور آمين گفتن براى دعاكنندگان در كنار آن است. ركن يمانى، قبله اهل‌ يمن و مناطقى است كه هم‌جهت با يمن هستند.

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج1، صص387-386.