آرامگاه شهدای کربلا

تمامى شهيدان كربلا، به جز حضرت ابوالفضل، حربن يزيد رياحى و حبيب بن مظاهر، در نزديكى قبر حضرت امام حسين عليه السلام به خاك سپرده شده‌اند.

محل دفن شهداي كربلا در طول تاریخ در زاويه جنوب شرقي گنبد حرم امام حسين(عليه السلام) مشخص شده است كه امروزه روي آن، دو ضريح يا پنجره مشبك يك ضلعي، نصب شده است. پنجره اول، رو به سمت فضاي داخلي حرم است و بالاي آن، يك لوح بزرگ حاوي اسامي شهداي كربلا، قرار دارد و پنجره ديگر، در ديوار بخش شرقي رواق جنوبي حرم حضرت سيدالشهدا(عليه السلام)، نصب شده است.

ضریح و اسامی شهدای کربلا در حرم امام حسین علیه السلام

محل دفن شهدای کربلا

شیخ مفید در کتاب ارشاد می نویسد: هنگامى كه پسر سعد به اتفاق اسيران به طرف كوفه كوچ كردند گروهى از بنى اسد كه در غاضريه منزل كرده بودند به قتلگاه شهيدان آمده بر اجساد طاهرات آنان نماز گزارده و امام حسين ع را در محلى كه اكنون مرقد شريف آن حضرت است دفن كردند و على اكبر را در پائين پاى مبارك مدفون ساختند و نيز در پائين پاى مبارك قبرى حفر كرده و اجساد پاك شهيدان را در آن دفن كردند.

تاریخچه ضریح سایر شهدا

بقعه جداگانه سایر شهدا

قبل از توسعه حرم در سال 1213 ق، اين قبرها بقعه‌اى جداگانه داشت و از حرم امام حسين عليه السلام مستقل و مجزا بود به گونه‌اى كه طواف پيرامون آن ميسر بود. سخن ابو حمزه ثمالى اين مطلب را تأييد مى‌كند: «سپس از حرم مطهر خارج شو و در مقابل قبور شهدا بايست». كسانى كه قبل از توسعه آن را ديده‌اند توصيف شان به همين گونه است.

اتصال ضریح شهدا به حرم

در 1213 ق، عمليات توسعه جديد آغاز شد و به دليل زياد بودن زائران و تنگىِ مكان زيارت، سيد على طباطبايى و آيت اللَّه شهرستانى براى تأمين رفاه زائران ديوار آن بقعه را برداشتند و راهروى درِ ورودى رواق جنوبى به مزار شهيدان را بستند و در قسمت شمالى آن، ضريحى از چوب ساج قرار دادند سپس ديوار حائل را برداشتند و آن را به حرم متصل كردند. با اين كار امكان طواف پيرامون مزار شهيدان از بين رفت اما فضاى زيارتى مناسبى ايجاد شد.

تغییرات ضریح در طول تاریخ

در 1230 ق از سوى ملا محمد صالح برغانى ضريحى از برنج با كتيبه نقره‌اى حاوى شعرهاى محتشم كاشانى بر آرامگاه شهيدان نصب شد و صندوقى از خاتم نيز در داخل آن قرار گرفت.

در اوايل قرن چهاردهم، انيس‌الدوله، همسر ناصرالدين شاه، ضريح نقره‌اى به طول حدود 80/ 4 در پنج شبكه و ارتفاع 70/ 1 براى آرامگاه شهيدان تقديم كرد و اين ضريح به جاى ضريح قبلى نصب شد و هم اكنون نيز در همان مكان باقى است.

در 1361 ق صندوق خاتم كارى اين آرامگاه به كوشش محمد صنيع خاتم شيرازى تعمير شد و ديوارهاى مجاور ضريح را هنرمندان تواناى ايرانى آينه كارى كردند.

نصب ضریح جدید

در تاریخ ۵ دیماه ۱۳۹۷ شمسی ضریح جدیدی که طول آن پنج و ارتفاع آن سه متر است و با مشارکت قشرهای مختلف دوستداران و ارادتمندان به آستان امام حسین علیه السلام و توسط هنرمندان ایرانی ساخته شده بود. به جای ضریح قبلی نصب گردید. طرح و نقشه ساخت این ضریح را استاد محمود فرشچیان طراحی کردند و در ساخت این ضریح هنرمندان مختلفی در رشته‌های گوناگون مشارکت داشته‌اند و در این ضریح 11 متر مکعب چوب، 284 کیلوگرم مس، 32 کیلوگرم برنج، 252 کیلوگرم استیل، 803 کیلوگرم نقره و نزدیک به 9 کیلوگرم طلا استفاده‌ شده است.

پانویس

• 

  ضریح جدید شهدای کربلا (شبکه های سمت چپ) از سمت پایین پای امام حسین علیه السلام

• 

  ضریح قدیم شهدای کربلا (شبکه های سمت چپ)

• 

  ضریح جدید شهدای کربلا از سمت ایوان حرم