حرم کاظمین
| |
|
کشور |
|
|
شهر |
|
| |
| |
| مشاهده در نقشه | |
قبرستان قریش واقع در جهت غربی بغداد، بعد از در آغوش گرفتن پیکر مطهر امام موسی بن جعفر کاظم، و نوه ایشان امام محمد بن علی جواد "علیهما السلام" به افتخار ویژه و مرتبه منحصر به فردی نزد عاشقان و محبان اهل بیت قرار گرفت، بعدها این شهر به شهر کاظمین نسبت به امام کاظم «علیه السلام» معروف شد و همچنین کاظمین و شهر امام کاظم نیز نامیده شد. اهمیت این شهر برای شیعیان سبب شده است که برخی، این منطقه را شهری مستقل به حساب آورند. از جمله کسانی که در مورد شهر کاظمین نوشتند، شیخ محمد حسن آل یاسین است، که کتاب «تاريخ المشهد الكاظمي» را به نگارش رسانید.
پیشینه کاظمین
کاظمین به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی از دیرباز مورد توجه بوده است و تاریخ قدمت آن را به قبل از میلاد مسیح علیه السلام نسبت می‌دهند. این منطقه در عهد ساسانی، باغ یکی از پادشاهان ایرانی به نام «تسوج» بود که به این نام شهرت یافت.
در نهروانجنگ نهروان به سال ۳۷ هجری قمری و به دستور امام علی علیه السلام شهیدان جنگ را در این مکان به خاک سپردند که آن را «مقبرة الشهداء» نامیدند.
در عصر عباسی، به هنگام توسعه و احیای بغداد و انتخاب آن به عنوان پایتخت، این قبرستان به «شونیزی» معروف بود که خلیفه منصور دوانیقی، آنجا را برای دفن بزرگان و خاندان عباسی در نظر گرفت و از آن پس به نام «مقابر قریش» شهرت یافت.وقتی امام کاظم علیه السلام به دستور هارون الرشید به شهادت رسید، بدن مطهر امام، در گورستان «مقابر قریش» به خاک سپرده شد. پس از دفن آن حضرت، مرقد ایشان به نام «مشهد باب التّبَن» معروف شد. در سال ۲۲۰ هجری قمری، نیز امام جواد علیه السلام در کنار قبر جدش به خاک سپرده شد.
وضع كنونى حرم کاظمین
اينك حرم كاظمين، با دو گنبد طلايى و چهار گلدسته زرين، ضريحى زيبا و مقدس را در بر گرفته است كه درون آن، دو قبر مقدس از دو امام معصوم است، همچون صندوقى كه دو گوهر نفيس را در خود نهان دارد.
آميختگى هنر و دين و تلاقى ذوق هنرى و احساس معنوى و عشق به اهل بيت را كه در هنر مسلمانان تجلى يافته است، در مجموعه حرم كاظمين مى توان ديد.
روزى كه به دستور هارون الرشيد، امام كاظم علیه‌السلام به دست سندى بن شاهك با خرماى زهرآلود در زندان مسموم و شهيد شد و آن گاه پيكرش را روى «جسر بغداد» نهادند، سپس شكوهمندانه تشييع شد و در غرب بغداد، در مقابل قريش به خاك سپرده شد، آرى... آن روز تصور نمى رفت كه اين مدفن پاك، روزى مزار عاشقان صاحبدل گردد.
جاذبه کاظمین
كاظمين از ديرباز مورد توجه خاص پيروان حق بوده است و شخصیت ها و عالمانى فرزانه در آن زيسته و درگذشته و به خاك سپرده شده اند. فقها و علماى بزرگى هم در آن جا تلاش عملى داشته و حوزه علميه برپا داشته اند و در مبارزات عظيم بر ضد دشمنان اسلام و مهاجمان به وطن اسلامى، قامت مردانگى افراشته اند.
از مدفونين در آستانه مقدسه كاظمين، مى توان به موارد زير اشاره كرد:
- «ابن قولويه قمى » (متوفى 368 هـ) كه پيش پاى امام كاظم علیه‌السلام مدفون است.
- «شيخ مفيد» (متوفى 413 هـ) كه استاد سيد رضى و سيد مرتضى و از برجسته ترين شخصيت‌هاى شيعه بود.
- «خواجه نصير طوسى » (متوفى 672 هـ) كه در سردابى در حرم موسى بن جعفر علیه‌السلام به خاك سپرده شد. و اين بنا به وصيت خودش بود كه در حرم كاظمين دفن شود.
- «فرهاد ميرزا» (متوفى 1305 هـ) مولف قمقام زخار در تاريخ شهادت امام حسين علیه‌السلام و... بسيارى ديگر از چهره هاى باايمان و نيكان و صالحان.
منابع
جواد محدثى، فرهنگ كوثر، شماره 15، ارديبهشت 1377
