محمد بن ابراهیم نعمانی
ابو عبدالله محمد بن ابراهیم بن جعفر كاتب نعمانی (م 360 ه.ق) از اعلام اوائل قرن چهارم هجری قمری و صاحب کتاب مشهور الغیبه نعمانی است.
محتویات
زندگی نامه
نام ايشان، محمد بن ابراهيم بن جعفر الکاتب و معروف به ابن ابي زينب است. وي اهل منطقه‌ي نعمانيه‌‌ي عراق بين واسط و بغداد و عراقي اصل بود. او کاتب محدّث بزرگ؛ شيخ کليني بوده و بخش بسياري از کافي را نوشته است.
نعمانی در حسن استنباط و سبك نوشتاری در قرن خود، بی نظیر بوده است او بیشتر علم خود را از محضر مرحوم ثقه السلام كلینی اخذ كرده و به عنوان كاتب كلینی بوده است كه لقب كاتب از این جهت به نعمانی اطلاق شده است. نعمانی برای علم آموزی و دست‌يابي به منابع ناب حديث، مسافرت های زیادی را به شهرهای مختلف مثل شام، كوفه، مدینه، اردن، انجام داده و اخذ علم كرده است. سفر او به حلب، سفر پرباري بود؛ زيرا در آن‌جا توانست کتاب «غيبت» خود را منتشر کند.
او در علم رجال، شناساندن روات و حدیث صحیح و غیر صحیح از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است.
نعمانی در سال 360 ه.ق. درگذشت
نجاشي درباره‌ي او مي‌نويسد: شيخ من اصحابنا، عظيم القدر، شريف المنزله، صحيح العقيده (2) يعني هيچ انحرافي در عقيده‌اش نيست و شيعه‌ي دوازده امامي است.
اساتید
از اساتید نعمانی می توان كلینی، ابوالقاسم موسی بن محمد اشعری، ابن عقده كوفی، محمد بن همام، ابو علی احمد بن محمد كوفی، سلامه بن محمد بن اسماعیل ارزنی، محمد طبرانی عبدالله بن عبدالملك طبرانی.
تالیفات
نعماني، به جز کتاب الغیبة نگاشته هاي ديگري نيز مانند «الفرائض، الرد علي الاسماعيليه، التفسير و التسلي» دارد که همه آن‌ها جز همين کتاب غيبت از بين رفته‌‌اند. علامه حر عاملي مي‌‌گويد که بخشي از تفسير نعماني را ديده است. شايد بخش مورد نظر حر عاملي، همان روايت‌هايي است که از امام صادق (ع) نقل کرده و مقدمه‌ي تفسير خويش را به نام «محکم و متشابه» قرار داده است. البته بايد دانست که برخي از نويسندگان، «تفسير محکم و متشابه» را به سيد مرتضي نسبت مي‌دهند.
منابع
- الغيبة (نعماني)، راسخون، بازیابی:31 شهریور 1393
- نگاهي به كتاب غيبت نعماني، نجم الدين طبسي، در دسترس در کتابخانه دیجیتال اهل البیت علیهم السلام، بازیابی:31 شهریور 1393
پیوندها:
