محمد ثقفی تهرانی

میرزا محمد ثقفی تهرانی (1313ق - 1406ق=1364ش) از جمله فقیهان و مفسران دوره معاصر است. وی پدر همسر امام خمینی (ره) بود. از جمله آثار وی می توان به غرر العوائد و تفسیر روان جاوید اشاره کرد.

نام کامل	محمد ثقفی تهرانی
زادروز	۱۳۱۳ قمری
زادگاه	تهران
وفات	۱۴۰۶ قمری
مدفن	حرم امام رضا علیه السلام
اساتید	عبدالکریم حایری یزدی، سید ابوالحسن رفیعی قزوینی، ...
آثار	غررالعوائد، حواشی بر «تقریرات منظومه»، تفسیر روان جاوید، ...

ولادت و خاندان

میرزا محمد ثقفی تهرانی در سال ۱۳۱۳ هجری قمری در تهران به دنیا آمد و در آن شهر رشد و نمو یافت.

پدر ایشان مرحوم‌ علامه شهیر حاج میرزا ابوالفضل کلانتر نوری تهرانی‌ صاحب کتاب مستطاب «شفاء الصدور فی شرح زیارت‌ العاشور» است.

تحصیلات و استادان

میرزا محمد ثقفی مقدمات علوم را در خدمت استادانی چون: آقا میرزا کوچک و شیخ آقا بزرگ اخوان ساوجیان فراگرفت. در سال ۱۳۴۱ ق. رهسپار قم شد و به مجلس درس شیخ عبدالکریم حایری یزدی پیوست. او در مدت هفت سالی که در قم بود، یک دوره کامل معقول و منقول از سید ابوالحسن رفیعی قزوینی آموخت و چندی نیز از مباحث شیخ محمدرضا اصفهانی مسجدشاهی بهره مند شد.

وی از دو استادش، حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی و سید ابوالحسن رفیعی، اجازه روایت و اجتهاد داشت و بعد از گرفتن اجازه اجتهاد به تهران بازگشت.

آثار و تألیفات

آیت الله ثقفى به تألیف و تحقیق نیز مبادرت نمود و آثارى چند در مباحث حکمت، فقه، اصول و تفسیر بر جاى نهاد. ایشان همچنین کتابخانه شخصی خود را به مدرسه سپهسالار اهدا نمودند. مرحوم ثقفی در شعر عربی و پارسی نیز ید طولایی داشته ‌و در انواع شعر: قصیده، غزل، رباعی، دوبیتی، آثاری بس دلنشین و زیبا دارند. از جمله آثار اوست:

• «غررالعوائد» در حواشی بر «دررالفوائد» آیت الله حایری؛
• حواشی بر «تقریرات منظومه» استادش سید ابوالحسن رفیعی؛
• «روان جاوید» در تفسیر قرآن مجید؛
• حاشیه بر «مکاسب» شیخ مرتضى انصارى؛
• حاشیه بر «کفایة الاصول» آخوند خراسانى؛
• کتاب نکاح حاوى تقریر مباحث آیت الله حائرى؛
• حاشیه بر سیوطى (یک دوره کامل)؛
• حاشیه بر ترجمه و شرح «کشف المراد» علامه حلی، تألیف علامه شعرانى؛
• حاشیه بر کتاب راه سعادت (در اثبات نبوت خاتم الانبیا و حقانیت دین مبین اسلام)، تألیف مرحوم آیت الله شعرانى؛
• دیوان اشعار.

وفات

سرانجام آیت الله ثقفى پس از عمرى مجاهدت و کوشش هاى فرهنگى با برجاى نهادن آثار علمى نفیس و نیز تربیت طلابى فاضل، در ۱۸ مرداد ۱۳۶۴ مطابق (۱۴۰۶ هـ.ق) دار فانى را وداع گفت و به سراى جاوید شتافت. پیکر پاکش بر حسب وصیّت، بعد از تشییع جنازه باشکوه در تهران، به مشهد مقدس انتقال داده شد و در جوار بارگاه حضرت على بن موسى الرضا(علیه السلام) دفن گردید.

منابع

• "به یاد عالم بارع آیت الله حاج میرزا محمد ثقفی تهرانی". کیهان فرهنگی ش. 17،(مرداد 1364) (1 شهریور 1391).
• نصیری، محمدرضا. بابا افضل کاشانی - خیری تبریزی، ج2، از اثرآفرینان: زندگینامه نام آوران فرهنگی ایران (از آغاز تا 1300.شمسی). سلسله انتشارات آثار و مفاخر فرهنگی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران، 1384.
• گلشن ابرار، ج4، مدخل "میرزا محمد ثقفی تهرانی". از غلامرضا گلی زواره، شهریور 1391.