سوده دختر زمعة بن قیس

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

سوده، دختر زمعه بن قیس بن عبدشمس قریشى و همسرگرامى رسول خدا(ص ) را، شیخ طوسى ، اردبیلى ، آیت اللّه خوئى و علیارى تبریزى ،از بانوان صحابى پیامبر(ص ) شمرده اند.

عمررضا کحاله هم مى نویسد: این بانو از رسول خدا(ص ) پنج حدیث روایت کرده است .

سوده نخست همسر پسر عموى خود سکران بن عمرو برادر سهیل بن عمرو بود، که پس از مسلمان شدن وى و شوهرش و هجرت نمودن آنان به حبشه آنان به مکه بازگشتند.

سکران از دنیا رفت ، و رسول خدا(ص ) پس از وفات خدیجه و قبل از ازدواج با عایشه و نیز قبل از هجرت به مدینه در مکه باوى ازدواج کرد. پیامبر اسلام ، به حسب شرایط اجتماعى آن روز، و گاهى به ترتیب ، جمعا با پانزده زن ازدواج کرده است ، اولین همسر او خدیجه بود که آن روزى که رسول خدا(ص ) در سن ۲۵ سالگى با وى ازدواج مـى کـرد، از سـن خدیجه ۴۰ سـال مى گذشت ، و تا مادامیکه خدیجه زنده بود، یعنى تا حدود ۴۰سالگى ، آن حضرت همسر دیگرى برنگزید.

امـا پـس از وفـات خدیجه ، آن بانوى بزرگ و فداکار براى اسلام ، رسول خدا در سال دهم بعثت با سوده ازدواج نمود. براى ازدواج سـوده با رسول خدا(ص )، خوله دختر حکیم و همسر عثمان بن مظعون که در بالا شرح زندگى او را خواندیم ، اقدام و خواستگارى کرده ، سوده هم چون داراى پنج دختر بود، و ممکن بـود سـر و صـداى آنان براى رسول خدا(ص ) رنجشى فراهم آورد، وى این مطلب را با آن حضرت در میان گـذاشت ، و رسول خدا هم ضمن این که روحیه شوهر دوستى و علاقه و عاطفه سوده را ستود همسرى او را پذیرفت .

سوده چـون زن کهنسال و سنگین وزنى بود، وقتى رسول خدا(ص ) با عایشه ازدواج نمود پیش خـود احـسـاس کـرد ممکن است پیغمبر(ص ) او را طلاق دهد، بدین جهت با یک روحیه انصاف و صفا، خدمت رسول خدا(ص ) معروض داشت : من خیلى دوست مى دارم ، در شمار همسران تو قرار داشـتـه بـاشم، بدین خاطر از نظر حق زناشویى با من آزاد هستى، و هیچگونه مسئولیتى نخواهى داشـت، من حق زناشویى خود را واگذارمى کنم، و حتى نوبت روزى که مى بایست نزد من باشى، به عایشه اختصاص بده!.

آرى، آنطور که مورخین نوشته اند، به مناسب همین موضوع بود، که آیه قرآن نازل شد: اگر زنى از شوهر خود بیم داشت، که با وى راه مخالفت وبدرفتارى را پیش گیرد، یا از وى جدایى و دورى کند، ایرادى ندارد زن و شـوهر راه مسالمت و سازگارى را پیش گیرند، و صلح و سازش هم بهترخواهد بود.

البته توجه داریم، موضوع حق زناشویى که، در بیان سوده با تعبیر: لاارید ماترید النسا، آمده در فقه شیعه هـم، تحت عنوان قسمت و حق کامجویى، یکى از وظایف واجب مرد در برابر زن مطرح گـردیده و بر این اساس ، اگر مردى داراى چند همسر باشد نسبت به اداى حق زناشویى هریک از آنان ،داراى مسئولیت اجتناب ناپذیرى خواهد بود، مگر این که یکى از همسران، همانند سوده از حق واجب خود با رضایت صرف نظر نماید، چنانکه وقتى سوده این حق واجب را به پیامبر ـ ص بخشید، آن حضرت هم سهمیه روز بهره جویى از سوده را به عایشه اختصاص داد و روى این حساب،عایشه از رسول خدا(ص ) دو روز نوبت همزیستى داشت.

منبع

احمد صادقى اردستانى، زنان دانشمند و راوى حدیث