فاضل دربندی

آخوند ملا آقا دربندى شیروانى فرزند عابد فرزند رمضان فرزند زاهد دربندى، معروف به فاضل دربندى (م، ۱۲۸۵ ق)، عالم متتبّع جلیل، فقیه اصولى، جدلى رجالى، محقّق مدقّق، متولد و بزرگ شده دربند شیروان (در مازندران) مى‌باشد که مدتى نیز در کربلا زیسته است. کتاب معروف او اسرار الشهادة می باشد.

تحصیلات و استادان

وى در جوانى به عتبات عراق رفت و از مجلس درس استادانى چون شیخ على کاشف‎الغطاء و شریف العلماى مازندرانى بهره برد و با شیخ مرتضى انصارى و شیخ محمدحسن صاحب جواهر به مباحثات دینى مى‌پرداخت.

فاضل دربندى در فقه، اصول، حکمت، رجال و حدیث مهارت کافى داشتو در بلاغت، فصاحت عرب و عجم و علوم عربى، کلام بى‌نظیر بود. میرزا محمد تنکابنى (-۱۳۰۲ ق)، صاحب «قصص العلماء» که از شاگردان او بود، استادى وى را در فصاحت و بلاغت و علوم عربى و رجال مى‌ستاید و مى‌گوید که وى در کلام و حکمت نیز از استادان روزگار خود بوده است.

ویژگی‌های فاضل دربندى

به گفته مدرس تبریزى، ملا آقا دربندى در محبت خاندان رسالت و نشر علوم و معارف اسلامى و محبت به امام حسین(علیه السلام) بلند آوازه بود و در آیین سوگوارى شهداى کربلا کوشش بسیار مى‌کرد. گویند که وى در عاشورا چندان در سوگوارى افراط مى‌کرد که گریبان خود را چاک مى‌داد، عمامه‌اش را بر زمین مى‌کوبید و بر سرش قمه مى‌زد. پس از آن بود که در پاره‌اى نواحى ایران، به ویژه آذربایجان، رسم قمه‌زنى رواج گرفت. در روزهاى محرم گروه فراوانى در پاى منبرش گرد مى‌آمدند.

آثار و تألیفات

۱- اکسیر العبادات فى اسرار الشهادات؛ معروف به اسرار الشهادة.

۲- حجیة الاصول المثبة باقسامها.

۳- خزائن الاحکام.

۴- خزائن الاصول.

۵- قوامیس القواعد.

۶- رساله عملیه؛ به فارسى در تقلید و طهارت و نماز.

۷- عناوین المسائل/ مسائل الخزائن الدربندیة.

۸- المسائل التمرینیة؛ به عربى در فقه.

۹- تصحیح دیوان کامل قمرى دربندى.

۱۰- جواهر الایقان.

۱۱- الجوهرة یا جوهر الصناعة؛ در اسطرلاب.

۱۲- قوامیس الصناعة فى فنون الاخبار؛ در اخبار و تراجم.

وفات

فاضل دربندی در سال ۱۲۸۶ یا ۱۲۸۵ق در تهران وفات یافت و پس از انتقال پیکرش به کربلاى معلى، در همانجا به خاک سپرده شد.

منابع

• ویکی نور