الجمل (کتاب)


نویسنده	شیخ مفید
موضوع	تاریخ اسلام/ جنگ جمل
زبان	عربی
تعداد جلد	1


الجمل

محتویات

۱ مؤلف
۲ معرفی اجمالی كتاب
۳ وضعیت نشر
۴ متن کتاب الجمل
۵ منابع

مؤلف

شیخ ابوجعفر طوسی (385-460 ق)، معروف به (شیخ الطائفه) از فقیهان، محدثان و عالمان بزرگ شیعی در قرن چهارم هجری است. او در طوس به دنیا آمد و در سال 408ق به بغداد مهاجرت کرد. در آن زمان، شیخ مفید( 338-413ق) رهبری فکری شیعه امامی‌مذهب را بر عهده داشت. وجود فضای فرهنگی اصیل و درعین‌حال، نوآوری‌های بسیار در بغداد، موجب جلب توجّه شیخ طوسی به بغداد و مهاجرت وی به آن شهر شد. از اساتید برجسته وی، شیخ مفید، حسین بن عبیداللَّه غضایری و سید مرتضی علم‌الهدی بوده اند. وی صاحب دو کتاب ارزشمند "تهذیب" و "استبصار" از کتب اربعه جوامع حدیثی شیعه می‌ باشد. عظمت او در فقه به حدی بود که تا مدت طولانی فقهای شیعه را تحت تاثیر آراء خود قرار داد، و فقه شیعه از حالات پویایی خود خارج شد.

معرفی اجمالی كتاب

فتنه جمل، نخستین جنگی بود كه بین دو گروه از مسلمانان واقع شد. از این رو، شیخ مفید این كتاب را برای زدودن برخی ابهامات از این واقعه به رشته تحریر درآورده است.

وی كتاب خود را به دو بخش تقسیم كرده است: در بخش اول، آرای متكلمان را درباره فتنه جمل آورده و در بخش دوم، اخبار و وقایع جنگ را تنظیم كرده و به علل و اسباب بدخواهی عایشه و طلحه و زبیر به امیرالمومنین علیه‌السلام پرداخته است.

شیخ مفید در مقدمه كتاب درباره انگیزه نگارش كتاب می‌فرماید: «من این كتاب را به درخواست یكی از شاگردان، درباره اختلافی كه میان اهل قبله و مسلمانان درباره فتنه و آشوبی كه در بصره اتفاق افتاده بود، نگاشتم تا جریان‌ها و حوادثی را كه میان امیرالمؤمنان علی علیه‌السلام و عایشه و طلحه و زبیر روی داد و جنگ خطرناكی كه میان آنان درگرفت، روشن كنم».

از ویژگی‌های این كتاب این است كه به جزئیات حوادث پرداخته و تمام زوایای جریان‌ها را مورد بررسی قرار داده است و بدون هیچ گونه تعصبی تمام نظریات و سخنان را با امانت كامل آورده؛ حتی سخنان مخالفان امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام را نیز آورده است. مؤلف در این كتاب به بسیاری از منابع مهم اهل تسنن نیز اشاره دارد.

وضعیت نشر

این كتاب در یك جلد به زبان عربی به تحقیق سید علی میرشریفی در سال 1373 ش، به وسیله انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم چاپ و منتشر شده است. همچنین این کتاب به همت استاد محمود مهدوی دامغانی به فارسی ترجمه شده است.