تکبر

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

منبع: سایت تربیت

نویسنده: گروهی از محققان و پژوهشگران

تكبر

تعريف: بزرگان اخلاق گفته اند، اساس تكبر اين است كه انسان، از اين كه خود را برتر از ديگری ببيند، احساس آرامش كند و خود برتر بينی، خود محوری، برتری جويی و فخر فروشی از مفاهيمی هستند كه ريشه آن ها (تكبر) است.

مِنْ فِعْلِ اللَّهِ بِإِبْلِيسَ إِذْ أَحْبَطَ عَمَلَهُ الطَّوِيلَ وَجَهْدَهُ الْجَهِيدَ و َكَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ سِتَّةَ آلَافِ سَنَةٍ لَا يُدْرَی أَمِنْ سِنِي الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الاْخِرَةِ عَنْ كِبْرِ سَاعَةٍ وَاحِدَةٍ؛ فَمَنْ ذَا بَعْدَ إِبْلِيسَ يَسْلَمُ عَلَی اللَّهِ بِمِثْلِ مَعْصِيَتِهِ كَلَّا مَا كَانَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ لِيُدْخِلَ الْجَنَّةَ بَشَراً بِأَمْرٍ أَخْرَجَ بِهِ مِنْهَا مَلَكا.

اميرالمؤمنان عليه السلام فرموده اند: از برنامه حضرت حق در رابطه با شيطان عبرت بگيريد، كه اعمال طولانی، و سخت كوشی او را، به خاطر يك ساعت تكبر تباه كرد، در صورتی كه خداوند را شش هزار سال بندگی كرد كه معلوم نيست از سال های دنيايی است يا سال های آخرتی (كه هر روزش هزار سال دنيايی است). چه كسی پس از ابليس با آلوده شدن به گناهی چون گناه او از عذاب حق سالم می ماند حاشا خداوند هرگز انسانی را به عملی وارد بهشت نمی كند كه به خاطر همان عمل فرشته ای را از آن جا بيرون كرد.

(نهج البلاغه خطبه 192 خطبه قاصعه)

و َقَالَ عليه السلام إِيَّاكَ و َالْكِبْرَ فَإِنَّهُ أَعْظَمُ الذُّنُوبِ وَ أَلْأَمُ الْعُيُوبِ وَ هُوَ حِلْيَةُ إِبْلِيسَ.

اميرالمؤمنان عليه السلام فرموده اند: بر تو باد دوری از كبر، زيرا آن از بزرگترين گناهان و مادر عيب ها است و آن لباس ابليس است.

(مستدرك الوسائل ج12 ص29)

و َقَالَ عليه السلام أَقْبَحُ الْخُلُقِ التَّكَبُّر.ُ

اميرالمؤمنان عليه السلام فرموده اند: قبيح ترين خلق و خوی، تكبر است.

و َقَالَ عليه السلام شَرُّ آفَاتِ الْعَقْلِ الْكِبْرُ.

اميرالمؤمنان عليه السلام فرموده اند: بدترين آفات عقل، كبر است.

1 ـ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَيْنِ الْمَسْعُودِیُّ فِی إِثْبَاتِ الْوَصِيَّةِ، رُوِیَ أَنَّهُ أُوحِیَ إِلَی دَاوُدَ عليه السلام كَمَا أَنَّ أَقْرَبَ النَّاسِ إِلَی اللَّهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ الْمُتَوَاضِعُونَ كَذَلِكَ أَبْعَدُ النَّاسُ مِنَ اللَّهِ الْمُتَكَبِّرُونَ.

در كتاب اثبات الوصيه روايت شده كه به حضرت داود عليه السلام وحی شد: هم چنان كه مقربترين مردم به خدای متعال در روز قيامت، متواضعين هستند، هم چنين دورترين مردم از پيشگاه الهی در قيامت، متكبران هستند.

3424 ـ جَعْفَرُ بْنُ أَحْمَدَ الْقُمِّیُّ فِی كِتَابِ الْمَانِعَاتِ، عَنِ النَّبِیِّ صلی الله عليه و آله قَال: لَا يَدْخُلُ الْجَنَّةَ إِنْسَانٌ فِی قَلْبِهِ حَبَّةُ خَرْدَلٍ مِنْ كِبْرٍ.

پيغمبر اكرم صلی الله عليه و آله فرموده اند: كسی كه در قلبش ذره ای از كبر باشد، داخل بهشت نمی شود.

7122 ـ احذر الكبر فإنه رأس الطغيان و معصية الرحمن.

اميرالمؤمنان عليه السلام فرموده اند: از تكبر بپرهيز كه آن سرآغاز طغيان ها و معصيت و نافرمانی خداوند رحمان است.

(غررالحكم ص309)

7121 ـ وَ قَالَ (عليه السلام) و َعَجِبْتُ لِلْمُتَكَبِّرِ الَّذِی كَانَ بِالْأَمْسِ نُطْفَةً وَ يَكُونُ غَداً جِيفَة

و از آن خودخواه گردن كشی بتعجّبم كه ديروز آبی گنديده و فردا لاشه كثيفی بيش نخواهد بود؛ چنين كسی كبر و نخوتش برای چيست و چرا اوّل و آخر خود را بياد نمی آورد.