احقاق الحق (کتاب)

کتابی است در دفاع از عقاید حقه شیعه امامیه تالیف قاضی نورالله شوشتری.

معرفی اجمالی کتاب

کتاب احقاق الحق پاسخ و ردی است بر کتاب «ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل» دانشمند اهل تسنن، (قاضی فضل بن روزبهان اصفهانی) که آن دفاعیه ای است بر کتاب «نهج الحق و کشف الصدق» علامه حلی احقاق الحق بهترین کتابی است در رد علمای عامه (اهل تسنن).

"شوشتری" مطالب آن را با بیانات منطقی و در خور فهم غالب مردم نوشته و تمام ماخذ آن را از کتب و احادیث اهل تسنن گرفته و به آنها استشهاد نموده است. مبحث امامت این کتاب، بسیار مفصل است و تالیف کتاب که در سال 1014 هـ.ق، تمام شده باعث شهادت نویسنده گشت.

کتاب، خلاصه ای از مجادلات شیعه و سنی، پیرامون عقاید اشعریه درباره خدا، نبوت، امامت، تفسیر قرآن، احادیث و فقه را شامل می شود. عمده مباحث، کلامی و به ویژه شامل مبحث امامت حضرت امام علی علیه السلام است. در عین حال از نظر محتوا و سخنان و امثال، با اهمیت و ارزشمند می باشد.

روش مولف در رد و نقد کتاب «ابطال نهج الباطل» قاضی روز بهان این گونه است که: نخست عبارت "علامه حلی" از کتاب «نهج الحق» او را با عبارت «قال المصنف رفع الله درجة» آورده و بعد عبارت "روز بهان" را با عنوان «قال الناصب خفضه الله» مطرح می کند آنگاه داوری خودش را با «اقول» به طور مفصل بیان و به نقد دیدگاه فضل الله و اثبات نظریات امامیه که در لابه لای نوشته های علامه حلی آمده، می پردازد و نظر مستدل خویش را در تجزیه و تحلیل حقایق از لحاظ تاریخی و منطقی ارائه می دهد. این کتاب موجی از مخالفت علیه قاضی نورالله، پدید آورد.

ترجمه، شرح، تعلیقات و... بر کتاب

بنابر توجه خاص و اهمیتی که علمای شیعه به این اثر کلامی داشتند، حواشی و تعلیقات زیادی بر آن نوشتند که از آن جمله می توان به سه تعلیقه شیخ مفیدالدین بن عبدالنبی شیرازی، مولا محمدهادی بن عبدالحسین و سید علاءالدوله، داماد مولف اشاره کرد. ضمنا به چند زبان ترجمه شده که از جمله به فارسی توسط میرزا نائینی، ترجمه فارسی عهد صفوی و ترجمه اردو می باشد.

وضعیت نشر

این کتاب در ایران برای اولین بار، سال 1273 هـ.ق و بار دیگر با حواشی و تعلیقات مفصل در 16 جلد توسط آیت الله مرحوم مرعشی نجفی به چاپ رسید.

منابع

کتابشناسی طهور. ذیل مدخل "احقاق الحق و ازهاق الباطل"، (4 خرداد 1391).