محاصره بنی هاشم در شعب ابیطالب: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{تقویم|روز=1 محرم|سال=سال 7 بعثت}}
 
{{تقویم|روز=1 محرم|سال=سال 7 بعثت}}
مشركان [[مكه]] به ويژه قريشيان كه بيشترين نفوذ و موقعيت اجتماعي و اقتصادي اين شهر مهم زيارتي و عبادي را بر عهده داشتند، دشمني‌هاي فراواني با ظهور اسلام و شخص پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله نموده و زندگي مسلمانان را بسيار سخت و توان فرسا كردند.
+
پس از آنکه قریش موفق به برگرداندن مهاجران حبشه نشد،شروع به مبارزه به صورت ، محاصره اقتصادی و اجتماعی با بنی هاشم کرد. از جمله این مبارزات امضای پیمان نامه ای علیه بنی هاشم بود که به موجب آن بنی هاشم برای حفظ جان خویش به[[ شعب ]]ابی طالب پناه بردند.
 
+
== علت امضای این پیمان نامه توسط قریش ==
بدين جهت، پيامبر خدا صلی الله علیه و آله ناچار شد گروهي از مسلمانان را به كشور [[حبشه]] در آن سوي درياي سرخ (بحر احمر) اعزام كند تا در پناه [[نجاشي]] سلطان بي‌آزار و رعيت‌پرور آن قرار گيرند و از آزار و اذيت‌هاي قريشيان در امان مانند.
+
   
 
 
هر چه بر تعداد مسلمانان افزوده و زمينه هدايت آنان فراهم مي‌گرديد، بغض و كينه مشركان افزوده مي‌شد. به خصوص آنگاه كه حضرت حمزة بن عبدالمطلب و حضرت [[ابوطالب]] بن [[عبدالمطلب]]، دو تن از عموهاي معروف پيامبر صلی الله علیه و آله كه داراي شهرت، اعتبار و قدرت بودند به آن حضرت ايمان آورده و پشتيباني وي را به طور رسمي و علني بر عهده گرفتند، دهشت بزرگي مشركان قريش را فراگرفت و آنان را براي حفظ قدرت و شوكت شيطاني خويش به عكس‌العمل‌هاي ناجوانمردانه واداشت.
 
 
 
سران قريش در نشستي، در "دارالندوه" مجلس أعيان قريش موقعيت قوم و قبيله خويش و گسترش روزافزون اسلام را مورد بحث و بررسي قرار داده و سرانجام تصميم به محاصره اقتصادی و اجتماعي پيامبر صلی الله علیه و آله و پشتيبانان و پيروانش گرفتند. آنان پيمان‌نامه‌اي به خط "منصور بن عكرمه" و امضاي صاحب نفوذان و ريش‌سفيدان طايفه‌ها و قبيله‌هاي مهم [[مكه]] نوشتند و آن را در داخل خانه خدا كعبه معظمه آويختند و سوگند ياد كردند كه تا از پاي درآوردن پيامبر صلی الله علیه و آله و يارانش به آن پايبند باشند.
 
 
 
مضمون پيمان‌نامه ظالمانه قريش به شرح ذيل بود:
 
 
 
# هر گونه معاشرت با مسلمانان و ارتباط با پيامبر صلی الله علیه و آله ممنوع است.
 
# خريد و فروش كالا و مواد غذايي و هر گونه معاملات اقتصادي با آنان ممنوع است.
 
# در تمام رويدادها، بايد از مخالفان اسلام و دشمنان [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله پشتيباني گردد.
 
 
 
قريش متعصب، با انعقاد اين پيمان‌نامه، مسلمانان و حاميان آنان را كاملا منزوي كرده و آنان را در تحت فشار اقتصادي و اجتماعي قرار دادند و خطري جدي براي رسول خدا صلی الله علیه و آله به وجود آوردند.
 
 
 
حضرت ابوطالب، عموي پيامبر خدا صلی الله علیه و آله كه سيادت و بزرگي طايفه بني‌هاشم و اولاد و احفاد عبدالمطلب را بر عهده داشت، از پيمان‌نامه ننگين قريش ناراحت و شگفت زده شد و ماندن در مكه را به مصلحت پيامبر صلی الله علیه و آله و مسلمانان و حاميانشان ندانست و به ناچار دستور داد كه تمامي فرزندان عبدالمطلب و نوادگان وي و افراد طايفه بني‌هاشم براي حفظ جان [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله و در امان ماندن از كيد و كين قريش از مكه خارج شده و در شِعبي كه در ميان بلندي‌هاي اطراف مكه قرار داشت، نقل مكان كنند.
 
 
 
تمامي بني‌هاشم و فرزندان عبدالمطلب، چه آناني كه مسلمان شده و چه آناني كه هنوز توفيق اسلام و ايمان نيافته بودند، فرمان ابوطالب را گردن نهاده و از مكه به شعب كه بعدها به شعب ابي‌طالب معروف گرديد، نقل مكان كرده و با برپايي چادر و خيمه‌هاي عربي، زندگي جديدي را آغاز كردند.
 
 
 
در ميان آنان تنها [[ابولهب]] (يكي از عموهاي پيامبر) با آنان مخالفت ورزيد و با قريش همراه و هم‌داستان شد و در مكه باقي ماند و راه خود را از ساير بني‌هاشم جدا كرد. وي تا آخر عمر بر كفر و شرك خود باقي ماند و سوره‌اي از [[قرآن]] مجيد در نكوهش او و همسرش نازل گرديد<ref> [[سوره لهب|سوره مَسَد]] كه يكصد و يازدهمين سوره قرآن مجيد است.</ref> و سرانجام با خواري و پستي تمام در مكه به هلاكت رسيد.
 
 
 
بني‌هاشم به مدت سه سال در آن دره خشك، با نهايت عسرت و تنگدستي بسر بردند و جز در ايام [[حج]] و ماه‌هاي حرام كه در سراسر [[حجاز]] و جزيرة العرب آتش بس و امنيت نسبي برقرار بود، نمي‌توانستند از آن شعب خارج شده و با ديگران ارتباط و رابطه‌اي داشته باشند. در اين مدت پيامبر صلی الله علیه و آله و همسرش خديجه كبري سلام الله علیها تمامي دارايي‌هاي خود را از دست دادند ولي به راه خويش ادامه داده و در برابر ناجوانمردي‌هاي قريش، مقاومت نمودند. سرانجام [[جبرئيل]] امين به پيامبر صلی الله علیه و آله [[وحی]] نمود كه موريانه‌اي، پيمان‌نامه قريش را جويده و آن را از بين برده است.
 
 
 
پيامبر صلی الله علیه و آله اين خبر آسماني و مسرت‌بخش را به اطلاع عمويش ابوطالب رسانيد و ابوطالب با خوشحالي از شعب خارج شد و به سوي سران قريش رفت و خبر غيبي برادرزاده‌اش را به اطلاع آنان رسانيد و آنان را بهت زده كرد. سران قريش گفتند: اگر برادرزاده‌ات راست گفته باشد، ما از آن عهدنامه چشم‌پوشي كرده و به دشمني با او پايان مي‌دهيم.
 
 
 
آنان در كعبه را گشوده و پيمان‌نامه را باز كردند ولي همان طوري كه رسول خدا صلی الله علیه و آله خبر داده بود، جز كلمه "بسمك اللّهم" چيزي از آن باقي نماند و همه صحيفه را موريانه خورده بود. اين أمر، موجب اختلاف و دودستگي سران قريش شد. عده‌اي بر ادامه دشمني اصرار ورزيده و عده‌اي اظهار پشيماني نمودند ولي به هر حال، آن پيمان‌نامه را ملغي كردند و طايفه خوشنام بني‌هاشم و مسلمانان صبور، پس از سه سال تحمل رنج و سختي به رهبري پيامبر صلی الله علیه و آله از شعب بيرون آمده و راهي خانه و منازل خود شدند.<ref> نك: إعلام الوري ([[علامه طبرسی]])، ترجمه عزيزالله عطاردي، ص 71؛ [[تاريخ ابن خلدون]]، ج 1، ص 397؛ فروغ ابديت (جعفر سبحانی)، ج 1، ص 351.</ref>
 
 
 
ازميان مورخان، ابن سعد تاريخ دقيقى را براى آغاز اين محاصره ياد كرده و آن نخستين روز ماه محرم سال هفتم بعثت است.<ref> سيره رسول خدا صلى الله واله وسلم( تاريخ سياسى اسلام)، رسول جعفريان، دليل ما، قم‌، 1383، به نقل از طبقات الكبرى، ج 1، ص 209
 
  </ref>
 
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
<references/>
 
<references/>

نسخهٔ ‏۱۹ آوریل ۲۰۱۵، ساعت ۰۶:۰۳

تقویم هجری قمری

روز واقعه:1 محرم
سال 7 بعثت

پس از آنکه قریش موفق به برگرداندن مهاجران حبشه نشد،شروع به مبارزه به صورت ، محاصره اقتصادی و اجتماعی با بنی هاشم کرد. از جمله این مبارزات امضای پیمان نامه ای علیه بنی هاشم بود که به موجب آن بنی هاشم برای حفظ جان خویش بهشعب ابی طالب پناه بردند.

علت امضای این پیمان نامه توسط قریش

پانویس


منابع

موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام

سيره رسول خدا صلى الله واله وسلم( تاريخ سياسى اسلام)، رسول جعفريان