شهید مصطفی چمران: تفاوت بین نسخه‌ها
(←منابع) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{منبع الکترونیکی معتبر}} | {{منبع الکترونیکی معتبر}} | ||
| − | دکتر مصطفي چمران در هيجدهم اسفند ماه 1311 در يک خانواده مذهبي در تهران چشم به جهان گشود. تحصيلات ابتدايي را در مدرسه انتصاريه و دوره متوسطه را در دبيرستانهاي دارالفنون و البرز به اتمام رساند. از پانزده سالگي در جلسات تفسير قرآن مرحوم طالقاني در مسجد هدايت و درس [[فلسفه]] و منطق استاد شهيد مرتضي مطهري شرکت مي‌کرد و فعاليت هاي سياسي خود را از سال آخر دبيرستان آغاز نمود. | + | دکتر مصطفي چمران در هيجدهم اسفند ماه 1311 در يک خانواده مذهبي در تهران چشم به جهان گشود. |
| + | |||
| + | ==تحصیلات== | ||
| + | |||
| + | تحصيلات ابتدايي را در مدرسه انتصاريه و دوره متوسطه را در دبيرستانهاي دارالفنون و البرز به اتمام رساند. از پانزده سالگي در جلسات تفسير قرآن مرحوم طالقاني در مسجد هدايت و درس [[فلسفه]] و منطق استاد شهيد مرتضي مطهري شرکت مي‌کرد و فعاليت هاي سياسي خود را از سال آخر دبيرستان آغاز نمود. | ||
| + | |||
| + | ===ورود به دانشگاه=== | ||
مهرماه سال 1332 در رشته الکترومکانيک دانشکده فني دانشگاه تهران پذيرفته شد و چهار سال بعد با احراز رتبه اول فارغ‌التحصيل گرديد و در طول دوران تحصيل همواره زبانزد اساتيد و دانشجويان بود و جزو بهترين شاگردان محسوب مي‌شد.<ref>خاطرات بازرگان: شصت سال خدمت و مقاومت، به کوشش غلامرضا نجاتي، ج1. تهران: مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1375، ص251.</ref> او از اولين اعضاي انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران بود و در جلسات انجمن فوق حضوري فعال داشت. | مهرماه سال 1332 در رشته الکترومکانيک دانشکده فني دانشگاه تهران پذيرفته شد و چهار سال بعد با احراز رتبه اول فارغ‌التحصيل گرديد و در طول دوران تحصيل همواره زبانزد اساتيد و دانشجويان بود و جزو بهترين شاگردان محسوب مي‌شد.<ref>خاطرات بازرگان: شصت سال خدمت و مقاومت، به کوشش غلامرضا نجاتي، ج1. تهران: مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1375، ص251.</ref> او از اولين اعضاي انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران بود و در جلسات انجمن فوق حضوري فعال داشت. | ||
پس از کودتاي 28 مرداد 1332 که نهضت مقاومت ملي ايران توسط گروهي از فعالان سياسي تشکيل شد، دکتر چمران به عضويت کميته نهضت مذکور در دانشکده فني درآمد و مسؤليت پخش نشريه راه مصدق ارگان آن نهضت را در دانشگاه تهران بر عهده گرفت.<ref>شهيد سرافراز دکتر مصطفي چمران، تهران: وزارت اطلاعات، مرکز بررسي اسناد تاريخي، 1378، ص3-6.</ref> | پس از کودتاي 28 مرداد 1332 که نهضت مقاومت ملي ايران توسط گروهي از فعالان سياسي تشکيل شد، دکتر چمران به عضويت کميته نهضت مذکور در دانشکده فني درآمد و مسؤليت پخش نشريه راه مصدق ارگان آن نهضت را در دانشگاه تهران بر عهده گرفت.<ref>شهيد سرافراز دکتر مصطفي چمران، تهران: وزارت اطلاعات، مرکز بررسي اسناد تاريخي، 1378، ص3-6.</ref> | ||
| + | |||
| + | ===ادامه تحصیل در آمریكا=== | ||
در سال 1337 با استفاده از بورس تحصيلي عازم آمريکا شد و دکتراي خود را در رشته الکترونيک و فيزيک پلاسما با درجه عالي از دانشگاه کاليفرنيا در برکلي دريافت نمود و به همين دليل از سوي مؤسسات بزرگ آموزشي و تحقيقاتي آمريکا پيشنهادهاي متعددي جهت همکاري به وي داده شد که پيشنهاد مؤسسه بِل در نيوجرسي مورد قبول وي واقع گرديد. چمران در شکل‌گيري تشکلهاي دانشجويي ضد رژيم پهلوي و به خصوص انجمن اسلامي دانشجويان در آمريکا نقش اساسي داشت و مقالات متعددي توسط ايشان در نشريه 16 آذر ارگان سازمان دانشجويان ايراني در آمريکا طي سالهاي 1340-1342 به چاپ رسيده است. | در سال 1337 با استفاده از بورس تحصيلي عازم آمريکا شد و دکتراي خود را در رشته الکترونيک و فيزيک پلاسما با درجه عالي از دانشگاه کاليفرنيا در برکلي دريافت نمود و به همين دليل از سوي مؤسسات بزرگ آموزشي و تحقيقاتي آمريکا پيشنهادهاي متعددي جهت همکاري به وي داده شد که پيشنهاد مؤسسه بِل در نيوجرسي مورد قبول وي واقع گرديد. چمران در شکل‌گيري تشکلهاي دانشجويي ضد رژيم پهلوي و به خصوص انجمن اسلامي دانشجويان در آمريکا نقش اساسي داشت و مقالات متعددي توسط ايشان در نشريه 16 آذر ارگان سازمان دانشجويان ايراني در آمريکا طي سالهاي 1340-1342 به چاپ رسيده است. | ||
| + | |||
| + | ==تأسیس سازمان سماع== | ||
دکتر چمران همچنين يکي از اعضاي نهضت آزادي ايران در خارج از کشور بود که در اواخر سال 1341 پايه‌گذاري گرديد. پس از سرکوب قيام پانزده خرداد 1342 توسط رژيم پهلوي، فعالان نهضت آزادي در خارج از کشور شيوه مبارزه عليه رژيم را تغيير دادند زيرا شيوه‌هاي مبارزه پارلماني مرسوم ديگر پاسخگوي برخورد جدي با رژيم سراپا مسلح نبود. | دکتر چمران همچنين يکي از اعضاي نهضت آزادي ايران در خارج از کشور بود که در اواخر سال 1341 پايه‌گذاري گرديد. پس از سرکوب قيام پانزده خرداد 1342 توسط رژيم پهلوي، فعالان نهضت آزادي در خارج از کشور شيوه مبارزه عليه رژيم را تغيير دادند زيرا شيوه‌هاي مبارزه پارلماني مرسوم ديگر پاسخگوي برخورد جدي با رژيم سراپا مسلح نبود. | ||
| سطر ۱۴: | سطر ۲۴: | ||
سماع اولين سازمان مخفي ايراني بود که براي انجام مبارزه مسلحانه با رژيم پهلوي در صدد فراگيري شيوه جنگ چريکي برآمد و دکتر چمران با نام مستعار جمال در اين دوره‌ها شرکت نمود. او اوايل سال 1345 به لبنان رفت و پس از مدتي کوتاه به آمريکا بازگشت و مقدمات هجرت بزرگ خود به لبنان را فراهم آورد. در سال 1349 بنا به دعوت امام موسي صدر رهبر شيعيان لبنان براي بار دوم وارد لبنان شد و پس از استقرار در شهر صور مديريت مدرسه فني جبل‌العامل را که در هشت کيلومتري اين شهر قرار داشت بر عهده گرفت. | سماع اولين سازمان مخفي ايراني بود که براي انجام مبارزه مسلحانه با رژيم پهلوي در صدد فراگيري شيوه جنگ چريکي برآمد و دکتر چمران با نام مستعار جمال در اين دوره‌ها شرکت نمود. او اوايل سال 1345 به لبنان رفت و پس از مدتي کوتاه به آمريکا بازگشت و مقدمات هجرت بزرگ خود به لبنان را فراهم آورد. در سال 1349 بنا به دعوت امام موسي صدر رهبر شيعيان لبنان براي بار دوم وارد لبنان شد و پس از استقرار در شهر صور مديريت مدرسه فني جبل‌العامل را که در هشت کيلومتري اين شهر قرار داشت بر عهده گرفت. | ||
| + | |||
| + | ==حضور در لبنان== | ||
با حضور دکتر چمران در لبنان و در کنار امام موسي صدر فعاليت شيعيان لبنان ابعاد تازه‌اي يافت <ref>محمدحسن رجبي، علماي مجاهد، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامي، 1382، ص287.</ref> و مدرسه فني جبل‌العامل به صورت محلي براي آموزش سياسي، ايدئولوژيک و نظامي شيعيان درآمد و به دليل نزديکي شهر صور با اردوگاههاي فلسطيني روابط با آنان گسترش يافت و دکتر چمران به موازات تعميق اين روابط به عنوان يکي از حاميان اصلي مقاومت فلسطين عليه اسرائيل تمام تلاش خود را براي همکاري سازمان آزاديبخش فلسطين بکار گرفت. | با حضور دکتر چمران در لبنان و در کنار امام موسي صدر فعاليت شيعيان لبنان ابعاد تازه‌اي يافت <ref>محمدحسن رجبي، علماي مجاهد، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامي، 1382، ص287.</ref> و مدرسه فني جبل‌العامل به صورت محلي براي آموزش سياسي، ايدئولوژيک و نظامي شيعيان درآمد و به دليل نزديکي شهر صور با اردوگاههاي فلسطيني روابط با آنان گسترش يافت و دکتر چمران به موازات تعميق اين روابط به عنوان يکي از حاميان اصلي مقاومت فلسطين عليه اسرائيل تمام تلاش خود را براي همکاري سازمان آزاديبخش فلسطين بکار گرفت. | ||
| سطر ۲۰: | سطر ۳۲: | ||
دکتر چمران در جنگهاي داخلي لبنان شخصاً در دفاع از منطقه شياح شرکت داشت و در دامور ــ شهرکي در جنوب بيروت ـــ و ساير شهرهاي جنوب لبنان عمليات را هدايت مي‌کرد. ناپديد شدن امام موسي صدر در شهريور 1357، ضربه مهلکي براي دکتر چمران بود. پس از پيروزي انقلاب اسلامي و استقرار دولت موقت، چمران به همراه نمايندگان مجلس اعلاي شيعيان لبنان به تهران آمد و با رهبر انقلاب امام خميني و مسؤلين دولتي ديدار نمود. | دکتر چمران در جنگهاي داخلي لبنان شخصاً در دفاع از منطقه شياح شرکت داشت و در دامور ــ شهرکي در جنوب بيروت ـــ و ساير شهرهاي جنوب لبنان عمليات را هدايت مي‌کرد. ناپديد شدن امام موسي صدر در شهريور 1357، ضربه مهلکي براي دکتر چمران بود. پس از پيروزي انقلاب اسلامي و استقرار دولت موقت، چمران به همراه نمايندگان مجلس اعلاي شيعيان لبنان به تهران آمد و با رهبر انقلاب امام خميني و مسؤلين دولتي ديدار نمود. | ||
| + | |||
| + | ==بازگشت به ایران== | ||
او پس از بازگشت به بيروت مجدداً به ايران آمد تا دانش و تجربه‌اش را در اختيار انقلاب اسلامي بگذارد. مهندس بازرگان چمران را به سمت معاون نخست‌وزير در امور انقلاب منصوب کرد. او که در اين سمت با آزادسازي پاوه از اشغال فرصت طلبان و معاندان انقلاب، به موفقيت بزرگي دست يافته بود با توجه به استعداد و تجارب ارزنده‌اش در جنگ به سمت وزارت دفاع در دولت موقت انتخاب گرديد. | او پس از بازگشت به بيروت مجدداً به ايران آمد تا دانش و تجربه‌اش را در اختيار انقلاب اسلامي بگذارد. مهندس بازرگان چمران را به سمت معاون نخست‌وزير در امور انقلاب منصوب کرد. او که در اين سمت با آزادسازي پاوه از اشغال فرصت طلبان و معاندان انقلاب، به موفقيت بزرگي دست يافته بود با توجه به استعداد و تجارب ارزنده‌اش در جنگ به سمت وزارت دفاع در دولت موقت انتخاب گرديد. | ||
شهيد چمران در انتخابات مجلس دوره اول از تهران داوطلب شد و با کسب اکثريت مطلق آراء به مجلس راه يافت و در ارديبهشت سال 1359 توسط امام خميني به عنوان نماينده و ناظر ايشان در شوراي عالي دفاع منصوب گرديد. | شهيد چمران در انتخابات مجلس دوره اول از تهران داوطلب شد و با کسب اکثريت مطلق آراء به مجلس راه يافت و در ارديبهشت سال 1359 توسط امام خميني به عنوان نماينده و ناظر ايشان در شوراي عالي دفاع منصوب گرديد. | ||
| + | |||
| + | ==شهادت== | ||
او با شروع جنگ تحميلي به اهواز رفت و ستاد جنگهاي نامنظم را پايه‌گذاري کرد و تمام تجارب ساليان دراز خود در جنگ با اسرائيل را در خدمت دفاع مقدس قرارداد و سرانجام در سي و يکم خرداد 1360 در دهلاويه که نزديکترين نقطه به دشمن بود، هدف ترکش خمپاره نيروهاي عراقي قرار گرفت و پس از سالها مبارزه و مجاهدت در دفاع از ميهن و ارزشهاي متعالي به شهادت رسيد و روح پاکش به ملکوت اعلي پيوست. | او با شروع جنگ تحميلي به اهواز رفت و ستاد جنگهاي نامنظم را پايه‌گذاري کرد و تمام تجارب ساليان دراز خود در جنگ با اسرائيل را در خدمت دفاع مقدس قرارداد و سرانجام در سي و يکم خرداد 1360 در دهلاويه که نزديکترين نقطه به دشمن بود، هدف ترکش خمپاره نيروهاي عراقي قرار گرفت و پس از سالها مبارزه و مجاهدت در دفاع از ميهن و ارزشهاي متعالي به شهادت رسيد و روح پاکش به ملکوت اعلي پيوست. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | + | {{پانویس}} | |
==منابع== | ==منابع== | ||
* ويدا معزي‌نيا، دکتر مصطفي چمران [http://www.iichs.org/index.asp?id=996&doc_cat=7 موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران]، تاریخ بازیابی: 9 آذرماه 1392. | * ويدا معزي‌نيا، دکتر مصطفي چمران [http://www.iichs.org/index.asp?id=996&doc_cat=7 موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران]، تاریخ بازیابی: 9 آذرماه 1392. | ||
| − | + | {{ترتیب:چمران، مصطفی}} | |
[[رده:شهدای هشت سال دفاع مقدس]] | [[رده:شهدای هشت سال دفاع مقدس]] | ||
| + | [[رده:مدفونان در بهشت زهرا]] | ||
نسخهٔ ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۱۵، ساعت ۱۳:۵۵
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
دکتر مصطفي چمران در هيجدهم اسفند ماه 1311 در يک خانواده مذهبي در تهران چشم به جهان گشود.
محتویات
تحصیلات
تحصيلات ابتدايي را در مدرسه انتصاريه و دوره متوسطه را در دبيرستانهاي دارالفنون و البرز به اتمام رساند. از پانزده سالگي در جلسات تفسير قرآن مرحوم طالقاني در مسجد هدايت و درس فلسفه و منطق استاد شهيد مرتضي مطهري شرکت مي‌کرد و فعاليت هاي سياسي خود را از سال آخر دبيرستان آغاز نمود.
ورود به دانشگاه
مهرماه سال 1332 در رشته الکترومکانيک دانشکده فني دانشگاه تهران پذيرفته شد و چهار سال بعد با احراز رتبه اول فارغ‌التحصيل گرديد و در طول دوران تحصيل همواره زبانزد اساتيد و دانشجويان بود و جزو بهترين شاگردان محسوب مي‌شد.[۱] او از اولين اعضاي انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران بود و در جلسات انجمن فوق حضوري فعال داشت.
پس از کودتاي 28 مرداد 1332 که نهضت مقاومت ملي ايران توسط گروهي از فعالان سياسي تشکيل شد، دکتر چمران به عضويت کميته نهضت مذکور در دانشکده فني درآمد و مسؤليت پخش نشريه راه مصدق ارگان آن نهضت را در دانشگاه تهران بر عهده گرفت.[۲]
ادامه تحصیل در آمریكا
در سال 1337 با استفاده از بورس تحصيلي عازم آمريکا شد و دکتراي خود را در رشته الکترونيک و فيزيک پلاسما با درجه عالي از دانشگاه کاليفرنيا در برکلي دريافت نمود و به همين دليل از سوي مؤسسات بزرگ آموزشي و تحقيقاتي آمريکا پيشنهادهاي متعددي جهت همکاري به وي داده شد که پيشنهاد مؤسسه بِل در نيوجرسي مورد قبول وي واقع گرديد. چمران در شکل‌گيري تشکلهاي دانشجويي ضد رژيم پهلوي و به خصوص انجمن اسلامي دانشجويان در آمريکا نقش اساسي داشت و مقالات متعددي توسط ايشان در نشريه 16 آذر ارگان سازمان دانشجويان ايراني در آمريکا طي سالهاي 1340-1342 به چاپ رسيده است.
تأسیس سازمان سماع
دکتر چمران همچنين يکي از اعضاي نهضت آزادي ايران در خارج از کشور بود که در اواخر سال 1341 پايه‌گذاري گرديد. پس از سرکوب قيام پانزده خرداد 1342 توسط رژيم پهلوي، فعالان نهضت آزادي در خارج از کشور شيوه مبارزه عليه رژيم را تغيير دادند زيرا شيوه‌هاي مبارزه پارلماني مرسوم ديگر پاسخگوي برخورد جدي با رژيم سراپا مسلح نبود.
بدين ترتيب تربيت نيروهاي نظامي مورد نياز نهضت، در کشورهاي الجزاير و مصر مورد بررسي قرار گرفت و پس از مذاکره نمايندگان نهضت آزادي با مقامات اين دو کشور، گروهي از داوطلبان از جمله دکتر چمران در سال 1342 براي طي دوره‌هاي ويژه نظامي راهي مصر شدند و در اولين جلسه آشنايي آنان ــ که عنوان نمايندگان سازمان مخصوص اتحاد و عمل (سماع) را برخود نهاده بودند ـــ موافقتنامه‌اي جهت طي دوره‌هاي چريکي و نظامي توسط اعضاي سماع و ديگر افرادي که اين سازمان معرفي مي‌نمود به امضا رسيد.[۳]
سماع اولين سازمان مخفي ايراني بود که براي انجام مبارزه مسلحانه با رژيم پهلوي در صدد فراگيري شيوه جنگ چريکي برآمد و دکتر چمران با نام مستعار جمال در اين دوره‌ها شرکت نمود. او اوايل سال 1345 به لبنان رفت و پس از مدتي کوتاه به آمريکا بازگشت و مقدمات هجرت بزرگ خود به لبنان را فراهم آورد. در سال 1349 بنا به دعوت امام موسي صدر رهبر شيعيان لبنان براي بار دوم وارد لبنان شد و پس از استقرار در شهر صور مديريت مدرسه فني جبل‌العامل را که در هشت کيلومتري اين شهر قرار داشت بر عهده گرفت.
حضور در لبنان
با حضور دکتر چمران در لبنان و در کنار امام موسي صدر فعاليت شيعيان لبنان ابعاد تازه‌اي يافت [۴] و مدرسه فني جبل‌العامل به صورت محلي براي آموزش سياسي، ايدئولوژيک و نظامي شيعيان درآمد و به دليل نزديکي شهر صور با اردوگاههاي فلسطيني روابط با آنان گسترش يافت و دکتر چمران به موازات تعميق اين روابط به عنوان يکي از حاميان اصلي مقاومت فلسطين عليه اسرائيل تمام تلاش خود را براي همکاري سازمان آزاديبخش فلسطين بکار گرفت.
شهيد چمران به همراه امام موسي صدر در تشکيل سازمان حرکت المحرومين و سازمان امل (افواج المقاومه اللبنانيه) نقشي محوري ايفا کرد. با شروع جنگ داخلي لبنان در سال 1354 اين دو سازمان نقش مهمي در پاسداري از حقوق شيعيان لبنان بر عهده داشتند.[۵]
دکتر چمران در جنگهاي داخلي لبنان شخصاً در دفاع از منطقه شياح شرکت داشت و در دامور ــ شهرکي در جنوب بيروت ـــ و ساير شهرهاي جنوب لبنان عمليات را هدايت مي‌کرد. ناپديد شدن امام موسي صدر در شهريور 1357، ضربه مهلکي براي دکتر چمران بود. پس از پيروزي انقلاب اسلامي و استقرار دولت موقت، چمران به همراه نمايندگان مجلس اعلاي شيعيان لبنان به تهران آمد و با رهبر انقلاب امام خميني و مسؤلين دولتي ديدار نمود.
بازگشت به ایران
او پس از بازگشت به بيروت مجدداً به ايران آمد تا دانش و تجربه‌اش را در اختيار انقلاب اسلامي بگذارد. مهندس بازرگان چمران را به سمت معاون نخست‌وزير در امور انقلاب منصوب کرد. او که در اين سمت با آزادسازي پاوه از اشغال فرصت طلبان و معاندان انقلاب، به موفقيت بزرگي دست يافته بود با توجه به استعداد و تجارب ارزنده‌اش در جنگ به سمت وزارت دفاع در دولت موقت انتخاب گرديد.
شهيد چمران در انتخابات مجلس دوره اول از تهران داوطلب شد و با کسب اکثريت مطلق آراء به مجلس راه يافت و در ارديبهشت سال 1359 توسط امام خميني به عنوان نماينده و ناظر ايشان در شوراي عالي دفاع منصوب گرديد.
شهادت
او با شروع جنگ تحميلي به اهواز رفت و ستاد جنگهاي نامنظم را پايه‌گذاري کرد و تمام تجارب ساليان دراز خود در جنگ با اسرائيل را در خدمت دفاع مقدس قرارداد و سرانجام در سي و يکم خرداد 1360 در دهلاويه که نزديکترين نقطه به دشمن بود، هدف ترکش خمپاره نيروهاي عراقي قرار گرفت و پس از سالها مبارزه و مجاهدت در دفاع از ميهن و ارزشهاي متعالي به شهادت رسيد و روح پاکش به ملکوت اعلي پيوست.
پانویس
- ↑ خاطرات بازرگان: شصت سال خدمت و مقاومت، به کوشش غلامرضا نجاتي، ج1. تهران: مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، 1375، ص251.
- ↑ شهيد سرافراز دکتر مصطفي چمران، تهران: وزارت اطلاعات، مرکز بررسي اسناد تاريخي، 1378، ص3-6.
- ↑ يادنامه شهيدبزرگوار دکتر مصطفي چمران، به کوشش مهدي يزدي، تهران: قلم، 1383، ص39-41.
- ↑ محمدحسن رجبي، علماي مجاهد، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامي، 1382، ص287.
- ↑ علي حجتي کرماني، لبنان به روايت امام موسي صدر و دکتر چمران، تهران، قلم، 1364، ص 290-291.
منابع
- ويدا معزي‌نيا، دکتر مصطفي چمران موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، تاریخ بازیابی: 9 آذرماه 1392.
