عمره مفرده: تفاوت بین نسخه‌ها
جز |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | عمره مفرده از اقسام عمره عبارت است از مناسکی ویژه در میقات و [[مکه]] و چون مستقل است و ارتباطی به حج ندارد، مفرده نامیده شده است. | + | عمره مفرده از اقسام عمره عبارت است از مناسکی ویژه در میقات و [[مکه]] و چون مستقل است و ارتباطی به حج ندارد، مفرده نامیده شده است. |
| − | از عمره مفرده به عمره مبتوله و عمره افراد یا قران نیز یاد کرده‌اند. علت نامگذاری به مبتوله (بریده و قطع شده) بریده و جدابودن آن از حج است؛<ref>المعتمد فی شرح المناسک 3/ 198.</ref> چنان که علت نامگذاری آن به اِفراد یا قِران، وجوب آن بر کسی است که حج قِران | + | از عمره مفرده به عمره مبتوله و عمره افراد یا قران نیز یاد کرده‌اند. علت نامگذاری به مبتوله (بریده و قطع شده) بریده و جدابودن آن از حج است؛<ref>المعتمد فی شرح المناسک 3/ 198.</ref> چنان که علت نامگذاری آن به اِفراد یا قِران، وجوب آن بر کسی است که حج قِران یا حج اِفراد بر او واجب است.<ref>الوسیلة/ 195؛ مستمسک العروة 11/ 139.</ref> |
==حکم عمره مفرده== | ==حکم عمره مفرده== | ||
| − | حکم تکلیفی: عمره مفرده یا واجب است و یا مستحب. | + | حکم تکلیفی: عمره مفرده یا [[واجب]] است و یا [[مستحب]]. |
واجب دو گونه است: واجب اصلی و واجب عارضی. عمره مفرده واجبِ اصلی وظیفه کسانی است که حج واجب آنان، افراد یا قران است. عمره مفرده بر این افراد در طول عمر، با دارابودن شرایطی که برای وجوب حج گفته شده، تنها یک بار در عمر واجب می‌شود. | واجب دو گونه است: واجب اصلی و واجب عارضی. عمره مفرده واجبِ اصلی وظیفه کسانی است که حج واجب آنان، افراد یا قران است. عمره مفرده بر این افراد در طول عمر، با دارابودن شرایطی که برای وجوب حج گفته شده، تنها یک بار در عمر واجب می‌شود. | ||
| − | به قول مشهور، این عمره برخلاف عمره تمتع | + | به قول مشهور، این عمره برخلاف عمره تمتع ارتباطی به حج ندارد و وجوب آن استقلالی است. بنابراین چنانچه تنها برای عمره استطاعت داشته باشد باید فوری آن را بجا آورد؛ چنان که در صورت حصول استطاعت برای حج افراد یا قرآن نیز وجوب حج فوری است و وجوب عمره یا حج مشروط به استطاعت برای دیگری نیست؛<ref>مستند الشیعة، 11/ 159؛ المعتمد فی شرح المناسک 3/ 198-199.</ref> لیکن برخی وجوب عمره مفرده را مشروط به وجوب حج دانسته و گفته‌اند: با حصول استطاعت برای عمره، عمره واجب نمی‌شود مگر آن که برای حج نیز مستطیع شود.<ref>الدروس الشرعیة، 1 /338.</ref> |
بنابر قول مشهور، عمره مفرده بر کسی که وظیفه‌اش حج تمتع است واجب نیست.<ref>مسالک الافهام 2/ 497-498؛ رسائل آل طوق 2/ 171؛ جواهرالکلام 20/ 449-450.</ref> برخی در صورت استطاعت پیداکردن برای عمره مفرده به تنهایی، قائل به وجوب آن شده‌اند.<ref>کتاب الحج (شاهرودی) 2/ 147-151.</ref> | بنابر قول مشهور، عمره مفرده بر کسی که وظیفه‌اش حج تمتع است واجب نیست.<ref>مسالک الافهام 2/ 497-498؛ رسائل آل طوق 2/ 171؛ جواهرالکلام 20/ 449-450.</ref> برخی در صورت استطاعت پیداکردن برای عمره مفرده به تنهایی، قائل به وجوب آن شده‌اند.<ref>کتاب الحج (شاهرودی) 2/ 147-151.</ref> | ||
| سطر ۱۵: | سطر ۱۵: | ||
واجب عارضی، عمره‌ای است که به سبب نذر، عهد، قسم، اجیرشدن برای گزاردن آن و شرط ضمن عقد واجب می‌شود؛ چنانکه با فاسدشدن عمره به جا آوردن عمره‌ای دیگر واجب می‌گردد؛ هر چند عمره نخست مستحب باشد و نیز در صورتی که پس از احرام برای حج به سبب درک نکردن وقوف عرفه و مشعر، حج فوت شود برای بیرون آمدن از احرام، عمره مفرده واجب می‌شود که به عمره فوات و تحلل نیز تعبیر می‌گردد. | واجب عارضی، عمره‌ای است که به سبب نذر، عهد، قسم، اجیرشدن برای گزاردن آن و شرط ضمن عقد واجب می‌شود؛ چنانکه با فاسدشدن عمره به جا آوردن عمره‌ای دیگر واجب می‌گردد؛ هر چند عمره نخست مستحب باشد و نیز در صورتی که پس از احرام برای حج به سبب درک نکردن وقوف عرفه و مشعر، حج فوت شود برای بیرون آمدن از احرام، عمره مفرده واجب می‌شود که به عمره فوات و تحلل نیز تعبیر می‌گردد. | ||
| − | احرام بستن به قصد عمره برای دخول در مکه، بلکه ورود در حرم | + | احرام بستن به قصد عمره برای دخول در مکه، بلکه ورود در حرم به قصد دخول در مکه نیز واجب است. وجوب احرام در صورتی است که دخول در مکه نیز واجب باشد. در غیر این صورت، وجوب احرام شرطی خواهد بود، مانند وجوب وضو برای نماز مستحب؛ به معنای مشروط بودن دخول به احرام. |
وجوب عمره برای دخول مکه تخییری است؛ بدین معنا که در ایام حج، حاجی برای دخول مکه بین گزاردن عمره و حج مخیر است. البته این افراد از حکم یاد شده استثنا شده‌اند: معذور کسی که به اقتضای شغلش مکرر از مکه به خارج آن تردد دارد و کسی که از احرام عمره قبلی اش یک ماه نگذشته است.<ref>جواهرالکلام، 20/ 448-449؛ مستمسک العروة، 11/ 140-141.</ref> | وجوب عمره برای دخول مکه تخییری است؛ بدین معنا که در ایام حج، حاجی برای دخول مکه بین گزاردن عمره و حج مخیر است. البته این افراد از حکم یاد شده استثنا شده‌اند: معذور کسی که به اقتضای شغلش مکرر از مکه به خارج آن تردد دارد و کسی که از احرام عمره قبلی اش یک ماه نگذشته است.<ref>جواهرالکلام، 20/ 448-449؛ مستمسک العروة، 11/ 140-141.</ref> | ||
| سطر ۲۷: | سطر ۲۷: | ||
==اعمال عمره مفرده== | ==اعمال عمره مفرده== | ||
| − | عمره مفرده از هفت جزء بدین ترتیب تشکیل یافته است: احرام بستن از میقات | + | عمره مفرده از هفت جزء بدین ترتیب تشکیل یافته است: |
| + | #احرام بستن از [[میقات]] یا بیرون حرم (ادنی الحلّ)؛ | ||
| + | #[[طواف]]؛ | ||
| + | #دو رکعت [[نماز طواف]]؛ | ||
| + | #سعی؛ | ||
| + | #[[تقصیر]] یا حلق؛ | ||
| + | #طواف نسا | ||
| + | #و دو رکعت نماز طواف نسا.<ref>ارشاد الاذهان، 1/ 337 -338؛ مستندالشیعة، 13/ 119.</ref> | ||
| + | |||
| + | برخی قدما بر اساس آنچه از آنان نقل شده است، طواف نسا و نماز آن را از اعمال عمره نشمرده‌اند.<ref>مختلف الشیعة، 4 /365.</ref> | ||
==تفاوت عمره مفرده با عمره تمتع== | ==تفاوت عمره مفرده با عمره تمتع== | ||
| سطر ۳۵: | سطر ۴۴: | ||
# در عمره مفرده طواف نسا واجب است؛ برخلاف عمره تمتع که طواف نسا ندارد. | # در عمره مفرده طواف نسا واجب است؛ برخلاف عمره تمتع که طواف نسا ندارد. | ||
# میقات عمره مفرده یکی از میقاتهای معروف یا ادنی الحلّ است؛ لیکن میقات عمره تمتع تنها یکی از میقاتهای پنج گانه است. | # میقات عمره مفرده یکی از میقاتهای معروف یا ادنی الحلّ است؛ لیکن میقات عمره تمتع تنها یکی از میقاتهای پنج گانه است. | ||
| − | # به جا آوردن عمره مفرده در طول سال صحیح است؛ لیکن عمره تمتع تنها در ماههای حج | + | # به جا آوردن عمره مفرده در طول سال صحیح است؛ لیکن عمره تمتع تنها در ماههای حج گزارده می‌شود.<ref>تذکرة الفقهاء، 8/ 438؛ مناسک حج (مراجع)/ 97-98، م 176.</ref> |
==افساد عمره== | ==افساد عمره== | ||
| سطر ۴۹: | سطر ۵۸: | ||
کسی که در ماههای حج با احرام عمره مفرده وارد مکه شده، می‌تواند نیت عمره تمتع کند و حج تمتع به جا آورد.<ref>تذکرة الفقهاء، 8/ 439؛ مسالک الافهام 2/ 498؛ جواهرالکلام 20/ 459-460.</ref> | کسی که در ماههای حج با احرام عمره مفرده وارد مکه شده، می‌تواند نیت عمره تمتع کند و حج تمتع به جا آورد.<ref>تذکرة الفقهاء، 8/ 439؛ مسالک الافهام 2/ 498؛ جواهرالکلام 20/ 459-460.</ref> | ||
| − | احصار و صد در عمره: کسی که بر اثر بیماری محصور شده، به قول مشهور وظیفه او برای خروج از احرام فرستادن حیوانی به مکه برای قربانی کردن آن در زمان تعیین شده است. در موعد مقرر با تقصیر از احرام خارج و همه محرمات بر او حلال می‌شود، جز زن که آن نیز پس از رفع حصر و گزاردن عمره مفرده حلال می گردد.<ref>الحدائق الناضرة 16/39.</ref> | + | احصار و صد در عمره: کسی که بر اثر بیماری محصور شده، به قول مشهور وظیفه او برای خروج از احرام فرستادن حیوانی به مکه برای قربانی کردن آن در زمان تعیین شده است. در موعد مقرر با تقصیر از احرام خارج و همه محرمات بر او حلال می‌شود، جز زن که آن نیز پس از رفع حصر و گزاردن عمره مفرده حلال می گردد.<ref>الحدائق الناضرة 16/39.</ref> |
| − | در صورت عروض صَدّ برای عمره گزار در عمره مفرده با قربانی کردن از احرام خارج می‌شود.<ref>مسالک الافهام، 2/388.</ref> | + | در صورت عروض صَدّ برای عمره گزار در عمره مفرده با قربانی کردن از احرام خارج می‌شود.<ref>مسالک الافهام، 2/388.</ref> |
| − | دیگر احکام: بر عمره گزار مستحب است تلبیه | + | *دیگر احکام: بر عمره گزار مستحب است [[تلبیه]] را تکرار کند. دیدگاهها در زمان قطع تلبیه مختلف است؛ هنگام دخول حرم ؛ هنگام مشاهده کعبه؛ تفصیل بین کسی که خارج حرم محرم شده و کسی که برای احرام از حرم بیرون رفته است که برای نفر اول، هنگام دخول حرم و برای نفر دوم، زمان مشاهده کعبه و مخیربودن میان قطع هنگام دخول حرم و زمان مشاهده کعبه. مشهور قول سوم است.<ref>کشف اللثام، 5/ 285-286؛ مستندالشیعة 11/ 322-326.</ref> |
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۱۲ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۰۷:۴۹
عمره مفرده از اقسام عمره عبارت است از مناسکی ویژه در میقات و مکه و چون مستقل است و ارتباطی به حج ندارد، مفرده نامیده شده است.
از عمره مفرده به عمره مبتوله و عمره افراد یا قران نیز یاد کرده‌اند. علت نامگذاری به مبتوله (بریده و قطع شده) بریده و جدابودن آن از حج است؛[۱] چنان که علت نامگذاری آن به اِفراد یا قِران، وجوب آن بر کسی است که حج قِران یا حج اِفراد بر او واجب است.[۲]
محتویات
حکم عمره مفرده
حکم تکلیفی: عمره مفرده یا واجب است و یا مستحب.
واجب دو گونه است: واجب اصلی و واجب عارضی. عمره مفرده واجبِ اصلی وظیفه کسانی است که حج واجب آنان، افراد یا قران است. عمره مفرده بر این افراد در طول عمر، با دارابودن شرایطی که برای وجوب حج گفته شده، تنها یک بار در عمر واجب می‌شود.
به قول مشهور، این عمره برخلاف عمره تمتع ارتباطی به حج ندارد و وجوب آن استقلالی است. بنابراین چنانچه تنها برای عمره استطاعت داشته باشد باید فوری آن را بجا آورد؛ چنان که در صورت حصول استطاعت برای حج افراد یا قرآن نیز وجوب حج فوری است و وجوب عمره یا حج مشروط به استطاعت برای دیگری نیست؛[۳] لیکن برخی وجوب عمره مفرده را مشروط به وجوب حج دانسته و گفته‌اند: با حصول استطاعت برای عمره، عمره واجب نمی‌شود مگر آن که برای حج نیز مستطیع شود.[۴]
بنابر قول مشهور، عمره مفرده بر کسی که وظیفه‌اش حج تمتع است واجب نیست.[۵] برخی در صورت استطاعت پیداکردن برای عمره مفرده به تنهایی، قائل به وجوب آن شده‌اند.[۶]
واجب عارضی، عمره‌ای است که به سبب نذر، عهد، قسم، اجیرشدن برای گزاردن آن و شرط ضمن عقد واجب می‌شود؛ چنانکه با فاسدشدن عمره به جا آوردن عمره‌ای دیگر واجب می‌گردد؛ هر چند عمره نخست مستحب باشد و نیز در صورتی که پس از احرام برای حج به سبب درک نکردن وقوف عرفه و مشعر، حج فوت شود برای بیرون آمدن از احرام، عمره مفرده واجب می‌شود که به عمره فوات و تحلل نیز تعبیر می‌گردد.
احرام بستن به قصد عمره برای دخول در مکه، بلکه ورود در حرم به قصد دخول در مکه نیز واجب است. وجوب احرام در صورتی است که دخول در مکه نیز واجب باشد. در غیر این صورت، وجوب احرام شرطی خواهد بود، مانند وجوب وضو برای نماز مستحب؛ به معنای مشروط بودن دخول به احرام.
وجوب عمره برای دخول مکه تخییری است؛ بدین معنا که در ایام حج، حاجی برای دخول مکه بین گزاردن عمره و حج مخیر است. البته این افراد از حکم یاد شده استثنا شده‌اند: معذور کسی که به اقتضای شغلش مکرر از مکه به خارج آن تردد دارد و کسی که از احرام عمره قبلی اش یک ماه نگذشته است.[۷]
عمره مفرده در موارد عدم وجوب آن مستحب است؛ چنان که تکرار آن نیز استحباب دارد؛ لیکن در لزوم فاصله زمانی بین دو عمره و عدم آن و بنابر قول نخست در مدت فاصله، اختلاف است. بنابر قول به لزوم فاصله، برخی هر ده روز برخی دیگر در هر ماه و بعضی در هر سال یک عمره را جایز و مستحب دانسته‌اند.[۸] قول دوم به مشهور نسبت داده شده است.[۹]
بنابر قول به جواز عمره در هر ماه، آیا رعایت فاصله به مدت یک ماه قمری لازم است یا صرف وقوع دو عمره در دو ماه کفایت می‌کند؛ هر چند یکی در آخر ماه و دیگری در اول ماه بعد واقع شود؟ مسئله اختلافی است.[۱۰]
بنابر قول به رعایت فاصله، آیا این حکم به موردی اختصاص دارد که عمره گزار بخواهد هر دو عمره را برای خود بگزارد یا شامل موردی که بخواهد دومی را برای دیگری بگزارد، نیز می‌شود؟ اختلاف است.[۱۱] چنان که بنابر این قول در این که رعایت فاصله اختصاص به دو عمره مفرده دارد یا این که رعایت فاصله بین عمره مفرده و عمره تمتع نیز واجب است، اختلاف می‌باشد.[۱۲]
اعمال عمره مفرده
عمره مفرده از هفت جزء بدین ترتیب تشکیل یافته است:
- احرام بستن از میقات یا بیرون حرم (ادنی الحلّ)؛
- طواف؛
- دو رکعت نماز طواف؛
- سعی؛
- تقصیر یا حلق؛
- طواف نسا
- و دو رکعت نماز طواف نسا.[۱۳]
برخی قدما بر اساس آنچه از آنان نقل شده است، طواف نسا و نماز آن را از اعمال عمره نشمرده‌اند.[۱۴]
تفاوت عمره مفرده با عمره تمتع
- عمره مفرده بنابر قول مشهور تنها وظیفه کسانی است که در مکه اقامت دارند؛ برخلاف عمره تمتع که وظیفه غیر آنان است.
- در عمره مفرده، عمره گزار مخیّر بین حلق و تقصیر است؛ لیکن در عمره تمتع تقصیر متعین است.
- در عمره مفرده طواف نسا واجب است؛ برخلاف عمره تمتع که طواف نسا ندارد.
- میقات عمره مفرده یکی از میقاتهای معروف یا ادنی الحلّ است؛ لیکن میقات عمره تمتع تنها یکی از میقاتهای پنج گانه است.
- به جا آوردن عمره مفرده در طول سال صحیح است؛ لیکن عمره تمتع تنها در ماههای حج گزارده می‌شود.[۱۵]
افساد عمره
اگر کسی پس از احرام عمره و پیش از سعی از روی علم و عمد با همسرش آمیزش کند، عمره‌اش فاسد و کفاره بر او واجب می‌شود و در مکه می‌ماند تا آنکه در ماه آینده عمره مفرده دیگری به جا آورد. کفاره ارتکاب این عمل قربانی کردن یک شتر است.[۱۶]
در این که ماندن در مکه تا ماه آینده و گزاردن عمره در آن ماه، واجب است یا افضل اختلاف است.[۱۷]
آیا واجب است عمره فاسد شده را به اتمام برساند یا نه؟ اکثر فقها متعرض مسئله نشده‌اند؛ لیکن کسانی که متعرض شده‌اند، در وجوب اتمام آن اختلاف نظر دارند.[۱۸] ارتکاب عمل یاد شده بعد از سعی، موجب افساد عمره نمی‌شود؛ هر چند کفاره واجب می‌گردد.[۱۹]
تبدیل عمره مفرده به عمره تمتع
کسی که در ماههای حج با احرام عمره مفرده وارد مکه شده، می‌تواند نیت عمره تمتع کند و حج تمتع به جا آورد.[۲۰]
احصار و صد در عمره: کسی که بر اثر بیماری محصور شده، به قول مشهور وظیفه او برای خروج از احرام فرستادن حیوانی به مکه برای قربانی کردن آن در زمان تعیین شده است. در موعد مقرر با تقصیر از احرام خارج و همه محرمات بر او حلال می‌شود، جز زن که آن نیز پس از رفع حصر و گزاردن عمره مفرده حلال می گردد.[۲۱]
در صورت عروض صَدّ برای عمره گزار در عمره مفرده با قربانی کردن از احرام خارج می‌شود.[۲۲]
- دیگر احکام: بر عمره گزار مستحب است تلبیه را تکرار کند. دیدگاهها در زمان قطع تلبیه مختلف است؛ هنگام دخول حرم ؛ هنگام مشاهده کعبه؛ تفصیل بین کسی که خارج حرم محرم شده و کسی که برای احرام از حرم بیرون رفته است که برای نفر اول، هنگام دخول حرم و برای نفر دوم، زمان مشاهده کعبه و مخیربودن میان قطع هنگام دخول حرم و زمان مشاهده کعبه. مشهور قول سوم است.[۲۳]
پانویس
- ↑ المعتمد فی شرح المناسک 3/ 198.
- ↑ الوسیلة/ 195؛ مستمسک العروة 11/ 139.
- ↑ مستند الشیعة، 11/ 159؛ المعتمد فی شرح المناسک 3/ 198-199.
- ↑ الدروس الشرعیة، 1 /338.
- ↑ مسالک الافهام 2/ 497-498؛ رسائل آل طوق 2/ 171؛ جواهرالکلام 20/ 449-450.
- ↑ کتاب الحج (شاهرودی) 2/ 147-151.
- ↑ جواهرالکلام، 20/ 448-449؛ مستمسک العروة، 11/ 140-141.
- ↑ کشف الغطاء، 4/ 461؛ الحدائق الناضرة 16/ 318 -319؛ جواهرالکلام، 20/ 462-466.
- ↑ معتمد العروة (الحج)، 2/ 177 و 202.
- ↑ مناسک حج (مراجع)/ 96 م، 173 و 102م، 187.
- ↑ معتمد العروة، (الحج) 2/ 202-204.
- ↑ 204-205؛ مناسک حج (مراجع)/ 96، م173.
- ↑ ارشاد الاذهان، 1/ 337 -338؛ مستندالشیعة، 13/ 119.
- ↑ مختلف الشیعة، 4 /365.
- ↑ تذکرة الفقهاء، 8/ 438؛ مناسک حج (مراجع)/ 97-98، م 176.
- ↑ المبسوط 1/ 337؛ المهذب 1/ 222؛ مختلف الشیعة 4/ 155؛ جواهرالکلام، 20/ 380.
- ↑ کشف اللثام، 6/ 452؛ الحدائق الناضرة 15/ 392؛ جواهرالکلام، 20/ 385.
- ↑ کشف اللثام، 6/ 451؛ الحدائق الناضرة، 15/ 390؛ مستندالشیعة، 13/ 263؛ جواهرالکلام 20/ 384.
- ↑ جواهرالکلام، 20/ 384.
- ↑ تذکرة الفقهاء، 8/ 439؛ مسالک الافهام 2/ 498؛ جواهرالکلام 20/ 459-460.
- ↑ الحدائق الناضرة 16/39.
- ↑ مسالک الافهام، 2/388.
- ↑ کشف اللثام، 5/ 285-286؛ مستندالشیعة 11/ 322-326.
منابع
- فرهنگ فقه فارسی، ج5، صص483-479.
