عطیه عوفی: تفاوت بین نسخه‌ها
جز |
(افزودن 2رده، افزودن محتوا به کمک منبع جدید) |
||
| سطر ۳۱: | سطر ۳۱: | ||
== نخستین زائر کربلا == | == نخستین زائر کربلا == | ||
| − | + | نام عطيه، همواره در كنار نام جابر بن عبدالله انصارى مطرح مى‌شود كه با هم پس از شهادت [[امام حسين]] علیه السلام در اربعين اول به [[زيارت]] قبر آن حضرت آمدند و چون جابر نابينا شده بود، عطيه او را در اين زيارت همراهى مى‌كرد. | |
| + | |||
| + | بنا به برخى نقل ها، هنگام بازگشت اهل بيت از سفر شام در [[كربلا]] با جابر و عطيه برخورد كردند. عطية بن سعد بن جناده عوفى، از رجال علم و [[حديث]] [[شيعه]] بود. | ||
== وفات == | == وفات == | ||
| سطر ۵۰: | سطر ۵۲: | ||
*علی اصغر بابانیا ، ،عطیه عوفی الگوی مقاومت،فرهنگ كوثر ، خرداد 1378، شماره 27 ،در دسترس در[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/4180/4209/27219?ParentID=80044 پایگاه اطلاع رسانی حوزه]، بازیابی: 9 اردیبهشت 1393. | *علی اصغر بابانیا ، ،عطیه عوفی الگوی مقاومت،فرهنگ كوثر ، خرداد 1378، شماره 27 ،در دسترس در[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/4180/4209/27219?ParentID=80044 پایگاه اطلاع رسانی حوزه]، بازیابی: 9 اردیبهشت 1393. | ||
*عطیه عوفی ،[http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%B9%D8%B7%DB%8C%D9%87+%D8%B9%D9%88%D9%81%DB%8C&SSOReturnPage=Check&Rand=0 دانشنامه رشد]، بازیابی: 9 اردیبهشت 1393. | *عطیه عوفی ،[http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%B9%D8%B7%DB%8C%D9%87+%D8%B9%D9%88%D9%81%DB%8C&SSOReturnPage=Check&Rand=0 دانشنامه رشد]، بازیابی: 9 اردیبهشت 1393. | ||
| + | *جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشرمعروف. | ||
[[رده: مفسرین قرآن]] | [[رده: مفسرین قرآن]] | ||
[[رده:اصحاب امام علی علیه السلام]] | [[رده:اصحاب امام علی علیه السلام]] | ||
| + | [[رده:راویان حدیث]] | ||
| + | [[رده:علمای قرن اول]] | ||
نسخهٔ ۲۹ آوریل ۲۰۱۴، ساعت ۰۸:۳۲
عطیه بن سعد جناده عوفی کوفی، از شیعیان امیرالمؤمنین علیه السلام بود.عطیه از راویان فضایل مولا علی علیه السلام و از مفسران قرآن به شمار می رود.
محتویات
تولد و نامگذاری
کنیه‌اش «ابوالحسن » بود و بین سال‌های 36 تا 40 هجری، در کوفه به دنیا آمد. پدرش نزد امیرالمومنین علیه السلام رفت و عرض کرد: « یا امیرالمؤمنین، صاحب نوزاد پسری شده‌ام. نامی برای او برگزین! » آن حضرت فرمود: « این عطیه‌ی خداوند است. » از این رو نام او را عطیه نهادند (یعنی هدیه و هر چیزی که بزرگان می‌بخشند ).
خاندان
عطیه عوفی در یکی از خاندانهای معروف عرب که از طایفه بکالی بود، چشم به گیتی گشود. بکالی تیره ای از قبیله بنی عوف بن امرؤ القیس شمرده می شد و در بین قبایل عرب شان و منزلتی خاص داشت. چون عطیه از قبیله بنی عوف بود، به او عطیه عوفی می گویند.[۱] گویا مادرش در شمار اسرای آزاد شده رومی جای داشت و همسر سعد شمرده می شد.[۲]
مقام علمی
عطیه، از نظر طبقات رجالی، در گروه تابعین جای دارد; یعنی ازطبقه ای است که پیامبر اکرم(ص) را ندیده و بدون واسطه سخنی ازوی نقل نکرده است. او از اصحاب حضرت علی(ع) و امامان بعد ازاو تا امام محمد باقر(ع) به شمار می آید. [۳] عطیه از دانشمندان بزرگ و اسلام شناس عصر خویش شمرده می شد و از چنان مقام علمی برخوردار بود که حتی دانشمندان اهل سنت نیز او را مورد اعتمادمی دانستند و دانش تفسیری و حدیثی اش را تایید می کردند.[۴]
اساتید و شاگردان عطیه
عطیه استادانی برجسته داشت که در اسلام و تشیع از جایگاهی والابرخوردار بودند. کتاب «تهذیب التهذیب » نام هشت تن ازاستادان وی را برمی شمارد. کتاب «طبقات » شش تن از استادانش را معرفی کرده و از دیگران نام نبرده عبد الله بن عباس وجابر بن عبد الله انصاری از معروفترین استادان او شمرده می شوند.[۵] این شخصیت علمی شاگردان بسیاری تربیت کرد. کتاب «تهذیب التهذیب » نام شانزده تن از آنها را ثبت کرده است.اعمش و پسران عطیه (حسن و عمر و علی) در این گروه جای دارند. [۶]علی بن عطیه از اصحاب امام صادق(ع) نیز به شمارمی آید[۷]
آثار علمی
1- تفسیر قرآن عطیه دست پرورده استادی بزرگ چون ابن عباس بودو پنج جلد تفسیر قرآن نگاشت.[۸] دانشمندان اهل تسنن از این تفسیر بهره های فراوان برده اند. آثار عطیه نزد علمای اهل سنت معتبر است. [۹] و بزرگانی چون طبری، خطیب بغدادی از آثار این دانشور بزرگ بهره فراوان بردند.[۱۰] عشق عطیه به علوم قرآنی وانس وی با قرآن به اندازه ای بود که خودش می گوید: من سه دوره تفسیر کامل قرآن را نزد ابن عباس آموختم و قرآن را نیز هفتادبار در کنارش خواندم.[۱۱]
2- خطبه فدک دومین اثر جاودان عطیه خطبه فدک حضرت زهرا(س)است. حضرت این خطبه را در مسجد النبی ایراد فرمود. عطیه آن رابرای عبد الله ابن حسن مثنی، پسر امام حسن مجتبی(ع) نقل کرد ودر تاریخ به یادگار نهاد.[۱۲]
3- زیارت اربعین یادگار جاودان دیگر عطیه زیارت گرانقدر و باعظمت اربعین ابا عبد الله الحسین(ع) است. او همراه جابر ابن عبد الله انصاری، صحابی بزرگ پیامبر اکرم(ص) در اربعین شهادت امام حسین(ع) کنار تربت مطهر آن حضرت حضور یافت، اشک ماتم ریخت و نامش را به عنوان نخستین زائر کوی حسین جاودانه ساخت.[۱۳] جایگاه زیارت اربعین چنان والاست که امام حسن عسکری(ع) فرمود: یکی از علامتهای مؤمن زیارت اربعین سید الشهدااست.[۱۴]
نخستین زائر کربلا
نام عطيه، همواره در كنار نام جابر بن عبدالله انصارى مطرح مى‌شود كه با هم پس از شهادت امام حسين علیه السلام در اربعين اول به زيارت قبر آن حضرت آمدند و چون جابر نابينا شده بود، عطيه او را در اين زيارت همراهى مى‌كرد.
بنا به برخى نقل ها، هنگام بازگشت اهل بيت از سفر شام در كربلا با جابر و عطيه برخورد كردند. عطية بن سعد بن جناده عوفى، از رجال علم و حديث شيعه بود.
وفات
در ماجرای شورش عبدالرحمن بن محمد اشعث (سال 82 هجری) به یاری وی شتافت و پس از شکست او به ایران گریخت و در فارس ماند.
حجاج بن یوسف به محمد بن قاسم ثقفی ،حاکم فارس، دستور داد: « عطیه را نزد خود فرا خوان و از او بخواه که علی بن ابی طالب را لعنت کند. اگر چنین نکرد، چهارصد ضربه شلاق به او بزن و سر و ریش او را بتراش !»
حاکم فارس نیز نامه‌ی حجاج را برای عطیه خواند و چون او حاضر به ناسزاگویی به امام علی علیه السلام نشد، چهارصد ضربه شلاق به او نواختند و موهای سر و صورتش را تراشیدند.
وی در سال 86 هجری به خراسان رفت. هنگامی که حجاج مُرد (سال 95 هـ) و عمر بن هبیره حاکم عراق شد، عطیه نامه‌ای به او نوشت و در پی موافقت او بار دیگر به زادگاهش کوفه بازگشت. سر انجام در سال 111 هجری، دار فانی را وداع گفت.
پانویس
- ↑ سفینه البحار، ج 6، ص 296; ریحانه الادب، ج 4، ص 218.
- ↑ طبقات الکبری، ج 6، ص 304; جابر بن عبد الله انصاری، ص 208.
- ↑ رجال شیخ طوسی، ص 51; تنقیح المقال، ج 2، ص 253; سفینه البحار، ج 6، ص 296.
- ↑ تهذیب التهذیب، ج 7، ص 226; تاریخ التراث العربی، ج 1،جزء اول، ص 73; طبقات، ج 6، ص 304
- ↑ تهذیب التهذیب، ج 7، ص 225; طبقات الکبری، ج 6، ص 246;سفینه البحار، ج 6، ص 296.
- ↑ ریحانه الادب، ج 4، ص 218; تهذیب التهذیب، ج 7، ص 225;سفینه البحار، ج 6، ص 295.
- ↑ .سفینه البحار، ج 6، ص 294; تنقیح المقال، ج 2، ص 299.
- ↑ ریحانه الادب، ج 4، ص 218; سفینه البحار، ج 6، ص 296;تنقیح المقال، ج 2، ص 253
- ↑ تاریخ التراث العربی، ج 1، جزء اول، ص 73.
- ↑ همان.
- ↑ سفینه البحار، ج 6، ص 296; ریحانه الادب، ج 4، ص 218;تنقیح المقال، ج 2، ص 253.
- ↑ بلاغات النساء، ص 12; سفینه البحار، ج 6، ص 296; بررسی تاریخ عاشورا، ص 246
- ↑ ریحانه الادب، ج 4، ص 218; سفینه البحار، ج 6، ص 295;بشاره المصطفی، ص 89.
- ↑ بحار الانوار، ج 101، ص 106; کامل الزیارات، باب 28: ص 90.
منابع
- علی اصغر بابانیا ، ،عطیه عوفی الگوی مقاومت،فرهنگ كوثر ، خرداد 1378، شماره 27 ،در دسترس درپایگاه اطلاع رسانی حوزه، بازیابی: 9 اردیبهشت 1393.
- عطیه عوفی ،دانشنامه رشد، بازیابی: 9 اردیبهشت 1393.
- جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشرمعروف.
