امانت‌داری: تفاوت بین نسخه‌ها
(←امانت‌داری در قرآن) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | از خصلت‌های بسیار زیبا و پسندیده، امانت‌داری و بازگرداندن به موقع و همراه با حفظ سلامت امانت است. | |
| − | از خصلت‌های بسیار زیبا و پسندیده، امانت‌داری و بازگرداندن به موقع و همراه با حفظ سلامت امانت است. | ||
| − | == امانت‌داری در قرآن== | + | ==امانت‌داری در قرآن== |
| − | همه ادیان مقدس الهی، خصوصاً اسلام در تقویت این صفت نیك توصیه‌‌های فراوان كرده‌اند. [[قرآن]] مجید می‌فرماید: | + | همه ادیان مقدس الهی، خصوصاً اسلام در تقویت این صفت نیك توصیه‌‌های فراوان كرده‌اند. [[قرآن]] مجید می‌فرماید: {{متن قرآن|«إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها»}}؛<ref>[[سوره نساء]]، آیه58.</ref> همانا خداوند به شما فرمان می‌دهد كه امانتها را به اهل آن بدهید. |
| − | + | {{متن قرآن|«وَالَّذِينَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ رَاعُونَ»}}؛<ref>[[سوره مؤمنون]]: آیه8.</ref> و آنان كه رعايت كننده امانتها و پيمان خود هستند. | |
| − | + | {{متن قرآن|«وَ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِقِنْطَارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَ مِنْهُمْ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِدِينَارٍ لاَيُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلاَّ مَا دُمْتَ عَلَيْهِ قائِمَا ذلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لَيْسَ عَلَيْنَا فِي الأُمِّيِّينَ سَبِيلٌ وَ يَقُولُونَ عَلَى اللّه الْكَذِبَ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ»}}؛<ref>[[سوره آل عمران]]: آیه 75.</ref> و از اهل كتاب كسى است كه اگر بار شترى نزدش به امانت گذارى آن را به تو برمى گرداند و از آنان كسى [نيز] هست كه اگر دينارى به او امانت سپارى آن را به تو بازنمى گرداند، مگر آنكه دائما بر [سر] وى به پا ايستى. اين بدان سبب است كه آنان گفتند: در مورد كسانى كه كتاب آسمانى ندارند بر زيان ما راهى نيست و بر خدا دروغ مى بندند، با اينكه خودشان هم مى دانند. | |
| − | + | ==امانت‌داری، نشانه مسلمانی== | |
| − | + | خداوند سبحان در [[قرآن]] رعایت امانت را یكی از صفات مؤمنان دانسته و می‌فرماید: {{متن قرآن|«وَالَّذِینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ»}}؛<ref>[[سوره مومنون]]، آیه 8.</ref> مؤمنان كسانی هستند كه امانتها و پیمان خویش را رعایت می‌كنند. | |
| − | + | امیرمؤمنان علیه‌السلام فرمود: «راس الاسلام الامانه؛<ref>شرح غررالحكم، ج4، ص47.</ref> سر اسلام، امانت‌داری است» و نیز فرمود: «اذا احب عبدا حبب الیه الامانه؛<ref> همان، ج3، ص140.</ref> وقتی خدا بنده‌ای را دوست بدارد، امانت‌داری را محبوب او می‌گرداند». | |
| − | + | ==امانت داری در حدیث== | |
| − | |||
| − | |||
| − | == امانت داری در حدیث == | ||
امانت‌داری اگر در جامعه گسترش یابد، سایه رحمت «دیگر دوستی را» بر سر مردم می‌گستراند و پیوند میان افراد اجتماع را محكمتر می‌كند. | امانت‌داری اگر در جامعه گسترش یابد، سایه رحمت «دیگر دوستی را» بر سر مردم می‌گستراند و پیوند میان افراد اجتماع را محكمتر می‌كند. | ||
| − | حضرت [[امام صادق]] علیه‌السلام فرمود: «ان الله عزوجل لم یبعث نبیاً الا بصدق الحدیث و اداء الامانه الی البر والفاجر؛<ref> اصول كافی، | + | حضرت [[امام صادق]] علیه‌السلام فرمود: «ان الله عزوجل لم یبعث نبیاً الا بصدق الحدیث و اداء الامانه الی البر والفاجر؛<ref>اصول كافی، ج2، ص85.</ref> خداوند هیچ پیامبری را برنیانگیخته، جز به راستگویی و ادای امانت به نیكوكار و بدكار». |
| − | حضرت [[امام باقر]] علیه‌السلام فرمود: «ثلاث لم یجعل الله عزوجل لاحد فیهن رخصه: اداء الامانه الی البر | + | حضرت [[امام باقر]] علیه‌السلام فرمود: «ثلاث لم یجعل الله عزوجل لاحد فیهن رخصه: اداء الامانه الی البر والفاجر...؛<ref> [[بحارالانوار]]، ج74، ص56.</ref> خداوند اجازه ترك سه چیز را به هیچ كس نداده: یكی رد امانت (به صاحبش) می‌باشد چه نیكوكار باشد چه بدكار...». |
| − | [[پیامبر اسلام]]، قبل و بعد از بعثت به | + | [[پیامبر اسلام]]، قبل و بعد از بعثت به «محمدامین» معروف بود و مردم اشیای گرانبهای خود را نزد آن حضرت به امانت می‌سپردند. حتی در شب هجرت (لیله المبیت) كه رسول خدا مخفیانه از [[مكه]] خارج شد، امانت‌های مردم را كه اغلب از كفار بودند، نزد «ام‌ایمن» نهاد و به امیرمؤمنان علیه‌السلام فرمود كه در موقع مناسب به صاحبانش برگرداند.<ref>[[مستدرك الوسائل]]، ج2، ص504.</ref> |
| − | امیرمؤمنان علیه‌السلام فرمود: سوگند می‌خورم كه لحظه‌ای قبل از وفات پیامبر صلی الله علیه و آله سه بار از او شنیدم كه فرمود: «یا اباالحسن اد الامانه الی البر | + | امیرمؤمنان علیه‌السلام فرمود: سوگند می‌خورم كه لحظه‌ای قبل از وفات پیامبر صلی الله علیه و آله سه بار از او شنیدم كه فرمود: «یا اباالحسن اد الامانه الی البر والفاجر فیما قل و جل حتی فی الخیط والمخیط؛<ref>بحارالانوار، ج77، ص275.</ref> ای علی! امانت را به نیكوكار و بد كار پس بده، كم باشد یا زیاد حتی نخ و سوزن». |
| − | همچنین آن حضرت در یكی از وصیت‌هایش فرمود: «ادّوا الامانات ولو الی قتله الانبیاء؛<ref> تحف العقول، | + | همچنین آن حضرت در یكی از وصیت‌هایش فرمود: «ادّوا الامانات ولو الی قتله الانبیاء؛<ref>تحف العقول، ص74.</ref> امانتها را رد كنید، گرچه به قاتلان [[پیامبران]] باشد». |
مطالبی كه بیان شد، اهمیت بسیار زیاد امانت‌داری را می‌رساند كه ضامن قوام و بقای روابط اجتماعی بر پایه اعتماد عمومی است. | مطالبی كه بیان شد، اهمیت بسیار زیاد امانت‌داری را می‌رساند كه ضامن قوام و بقای روابط اجتماعی بر پایه اعتماد عمومی است. | ||
| − | ابوحمزه ثمالی می‌گوید: از [[امام سجاد]] علیه‌السلام شنیدم كه به شیعیان می‌فرمود: بر شما باید به ادای امانت به خدا سوگند اگر قاتل پدرم حسین بن علی علیه‌السلام شمشیری را كه با آن پدرم را به قتل رسانده، نزد من امانت گذارد به او برمی‌گردانم.<ref> بحارالانوار، | + | ابوحمزه ثمالی می‌گوید: از [[امام سجاد]] علیه‌السلام شنیدم كه به شیعیان می‌فرمود: بر شما باید به ادای امانت به خدا سوگند اگر قاتل پدرم حسین بن علی علیه‌السلام شمشیری را كه با آن پدرم را به قتل رسانده، نزد من امانت گذارد به او برمی‌گردانم.<ref>بحارالانوار، ج75، ص114.</ref> |
| − | پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: | + | |
| + | پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: «لاتزال امتی بخیر مالم یتخاونوا و ادوا الامانه؛<ref>بحارالانوار، ج75، ص172.</ref> امت من همیشه در خیر و سلامت است تا زمانی كه به یكدیگر خیانت نورزند و ادای امانت كنند». | ||
| − | [[امام كاظم]] علیه‌السلام فرمود: «انّ اهل الارض لمرحومون ما تحابّوا ادّوا الامانات و عملوا بالحقّ؛<ref> همان، | + | [[امام كاظم]] علیه‌السلام فرمود: «انّ اهل الارض لمرحومون ما تحابّوا ادّوا الامانات و عملوا بالحقّ؛<ref>همان، ص117.</ref> تا وقتی كه زمینیان به یكدیگر محبت كنند و امانتدار باشند و به حق عمل نمایند مورد رحمتند». |
| − | امیرمؤمنان علی علیه‌السلام فرمود: «استعمال الامانه یزید فی الرّزق؛<ref> همان، | + | امیرمؤمنان علی علیه‌السلام فرمود: «استعمال الامانه یزید فی الرّزق؛<ref>همان، ص172.</ref> بكارگیری امانت، روزی را زیاد می‌كند». |
| − | حضرت امام صادق علیه‌السلام فرمود: | + | حضرت [[امام صادق]] علیه‌السلام فرمود: خداوند هیچ پیامبری را برنینگیخته جز بر راستگویی و ادای امانت به نیکوکار و بدکار و همچنین پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرموده اند: به زيادى نماز كسان و روزه و حج و بخشش و ناله هاى شبانه آنها نگاه نكنيد، بلكه راستگويى و امانتدارى شان را بنگريد. |
| − | خداوند هیچ پیامبری را برنینگیخته جز بر راستگویی و ادای امانت به نیکوکار و بدکار | ||
| − | == خیانت در امانت == | + | ==خیانت در امانت== |
| − | در اسلام به همان اندازه كه امانت‌داری، شریف و ارجمند | + | در اسلام به همان اندازه كه امانت‌داری، شریف و ارجمند است. خیانت در امانت نكوهیده و زشت است و در ردیف [[گناهان كبیره]] جا گرفته است.<ref>[[وسائل الشیعه]]، ج11، ص261.</ref> |
| − | پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرموده است: «لیس منا من خان مسلماً فی اهله و ماله؛<ref> بحارالانوار، | + | پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرموده است: «لیس منا من خان مسلماً فی اهله و ماله؛<ref>بحارالانوار، ج75، ص172.</ref> آن كه به ناموس و مال مسلمانی خیانت كند، از ما نیست». |
| − | امیرمؤمنان علی علیه‌السلام فرمود: «شر الناس من لایعتقد الامانه ولایجتنب الخیانه؛<ref> شرح غررالحكم، | + | امیرمؤمنان علی علیه‌السلام فرمود: «شر الناس من لایعتقد الامانه ولایجتنب الخیانه؛<ref>شرح غررالحكم، ج4، ص175.</ref> بدترین مردم كسی است كه به امانت معتقد نباشد و از خیانت پرهیز نكند». |
'''اقسام خیانت''' | '''اقسام خیانت''' | ||
| سطر ۵۷: | سطر ۵۳: | ||
اینك زشتی و حرمت خیانت بیان شد، به اقسام آن اشاره می كنیم: | اینك زشتی و حرمت خیانت بیان شد، به اقسام آن اشاره می كنیم: | ||
| − | الف و ب) خیانت به خدا و پیامبر: قرآن مجید می‌فرماید: | + | * الف و ب) خیانت به خدا و پیامبر: قرآن مجید می‌فرماید: {{متن قرآن|«یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لاتَخُونُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ وَ تَخُونُوا أَماناتِكُمْ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ»}}؛<ref>[[سوره انفال]]، آیه27.</ref> ای مؤمنان! به خدا و پیامبر خیانت نورزید و به امانت‌های خود نیز. |
| − | [[امام باقر]] علیه‌السلام در تفسیر این آیه شریفه می‌فرماید: «واجبات الهی نزد هر انسانی به امانت سپرده شده است و عمل نكردن بدان، خیانت محسوب می‌شود».<ref> تفسیر نورالثقلین، | + | [[امام باقر]] علیه‌السلام در تفسیر این آیه شریفه می‌فرماید: «واجبات الهی نزد هر انسانی به امانت سپرده شده است و عمل نكردن بدان، خیانت محسوب می‌شود».<ref>تفسیر نورالثقلین، ج2، ص144.</ref> |
بنابراین، بی‌اعتنایی به قوانین و دستورات شرعی كه مجموعه‌ای از دستورات الهی و سیره و روش پیامبر و ائمه معصومین است به منزله خیانت به آنان محسوب می‌شود كه مؤمن باید از آن اجتناب ورزد. | بنابراین، بی‌اعتنایی به قوانین و دستورات شرعی كه مجموعه‌ای از دستورات الهی و سیره و روش پیامبر و ائمه معصومین است به منزله خیانت به آنان محسوب می‌شود كه مؤمن باید از آن اجتناب ورزد. | ||
| سطر ۶۷: | سطر ۶۳: | ||
كم‌كاری، گران‌فروشی، كم‌فروشی، حقوق گرفتن و كار نكردن و... همه از موارد خیانت به مردم است. | كم‌كاری، گران‌فروشی، كم‌فروشی، حقوق گرفتن و كار نكردن و... همه از موارد خیانت به مردم است. | ||
| − | ج. خیانت به اسرار نظامی، سیاسی: آنان كه در مشاغل نظامی و سیاسی اشتغال دارند، در حقیقت امانتدار مردمند و اسرار تشكیلاتی به طور امانت در اختیارشان قرار گرفته است. آنان باید دقت كافی به خرج دهند و آگاه باشند كه حیات و نابودی یك ملت بسته به حفظ و افشای اسرار سیاسی، نظامی و اقتصادی آن كشور است، گاهی ممكن است افشای یك مسأله سیاسی یا نظامی، بخصوص اسرار جنگ چنان ضربه‌ای به كشور وارد كند كه هرگز جبران نشود. | + | * ج. خیانت به اسرار نظامی، سیاسی: آنان كه در مشاغل نظامی و سیاسی اشتغال دارند، در حقیقت امانتدار مردمند و اسرار تشكیلاتی به طور امانت در اختیارشان قرار گرفته است. آنان باید دقت كافی به خرج دهند و آگاه باشند كه حیات و نابودی یك ملت بسته به حفظ و افشای اسرار سیاسی، نظامی و اقتصادی آن كشور است، گاهی ممكن است افشای یك مسأله سیاسی یا نظامی، بخصوص اسرار جنگ چنان ضربه‌ای به كشور وارد كند كه هرگز جبران نشود. |
| − | د. خیانت به ناموس، اموال و اسرار شخصی: ناموس و اسرار مردم همچون اموالشان محترم است و اگر به شكلی در اختیار دیگران قرار گیرد به منزله امانت است كه باید به بهترین صورت از آن نگهداری شود. نگاه‌های هوس آلود به ناموس مردم و دست درازی به آنها خیانت است. همچنین افشای راز مردم، نوعی خیانت به آنهاست. | + | * د. خیانت به ناموس، اموال و اسرار شخصی: ناموس و اسرار مردم همچون اموالشان محترم است و اگر به شكلی در اختیار دیگران قرار گیرد به منزله امانت است كه باید به بهترین صورت از آن نگهداری شود. نگاه‌های هوس آلود به ناموس مردم و دست درازی به آنها خیانت است. همچنین افشای راز مردم، نوعی خیانت به آنهاست. |
نیز افشای محتوای پرونده‌ها و نامه‌های مردم، خبر دادن از وضع داخلی افراد. اطلاع و آگاهی از عیوب و نقاط ضعف آنان و برملا كردن آن، خیانت محسوب می‌شود. | نیز افشای محتوای پرونده‌ها و نامه‌های مردم، خبر دادن از وضع داخلی افراد. اطلاع و آگاهی از عیوب و نقاط ضعف آنان و برملا كردن آن، خیانت محسوب می‌شود. | ||
| − | ==پانویس == | + | ==پانویس== |
| − | <references /> | + | <references/> |
| − | + | ==منابع== | |
| + | * علی‌اصغر الهامی نیا، اخلاق اسلامی. | ||
| + | * امانتداري، [http://www.hadith.net/n98-e3026.html پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه]، بازیابی: 6 اردیبهشت 1393. | ||
| − | |||
| − | |||
[[رده: اخلاق اجتماعی پسندیده]] | [[رده: اخلاق اجتماعی پسندیده]] | ||
نسخهٔ ۲۶ آوریل ۲۰۱۴، ساعت ۰۷:۲۵
از خصلت‌های بسیار زیبا و پسندیده، امانت‌داری و بازگرداندن به موقع و همراه با حفظ سلامت امانت است.
محتویات
امانت‌داری در قرآن
همه ادیان مقدس الهی، خصوصاً اسلام در تقویت این صفت نیك توصیه‌‌های فراوان كرده‌اند. قرآن مجید می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها»؛[۱] همانا خداوند به شما فرمان می‌دهد كه امانتها را به اهل آن بدهید.
«وَالَّذِينَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ رَاعُونَ»؛[۲] و آنان كه رعايت كننده امانتها و پيمان خود هستند.
«وَ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِقِنْطَارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَ مِنْهُمْ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِدِينَارٍ لاَيُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلاَّ مَا دُمْتَ عَلَيْهِ قائِمَا ذلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لَيْسَ عَلَيْنَا فِي الأُمِّيِّينَ سَبِيلٌ وَ يَقُولُونَ عَلَى اللّه الْكَذِبَ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ»؛[۳] و از اهل كتاب كسى است كه اگر بار شترى نزدش به امانت گذارى آن را به تو برمى گرداند و از آنان كسى [نيز] هست كه اگر دينارى به او امانت سپارى آن را به تو بازنمى گرداند، مگر آنكه دائما بر [سر] وى به پا ايستى. اين بدان سبب است كه آنان گفتند: در مورد كسانى كه كتاب آسمانى ندارند بر زيان ما راهى نيست و بر خدا دروغ مى بندند، با اينكه خودشان هم مى دانند.
امانت‌داری، نشانه مسلمانی
خداوند سبحان در قرآن رعایت امانت را یكی از صفات مؤمنان دانسته و می‌فرماید: «وَالَّذِینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ»؛[۴] مؤمنان كسانی هستند كه امانتها و پیمان خویش را رعایت می‌كنند.
امیرمؤمنان علیه‌السلام فرمود: «راس الاسلام الامانه؛[۵] سر اسلام، امانت‌داری است» و نیز فرمود: «اذا احب عبدا حبب الیه الامانه؛[۶] وقتی خدا بنده‌ای را دوست بدارد، امانت‌داری را محبوب او می‌گرداند».
امانت داری در حدیث
امانت‌داری اگر در جامعه گسترش یابد، سایه رحمت «دیگر دوستی را» بر سر مردم می‌گستراند و پیوند میان افراد اجتماع را محكمتر می‌كند.
حضرت امام صادق علیه‌السلام فرمود: «ان الله عزوجل لم یبعث نبیاً الا بصدق الحدیث و اداء الامانه الی البر والفاجر؛[۷] خداوند هیچ پیامبری را برنیانگیخته، جز به راستگویی و ادای امانت به نیكوكار و بدكار».
حضرت امام باقر علیه‌السلام فرمود: «ثلاث لم یجعل الله عزوجل لاحد فیهن رخصه: اداء الامانه الی البر والفاجر...؛[۸] خداوند اجازه ترك سه چیز را به هیچ كس نداده: یكی رد امانت (به صاحبش) می‌باشد چه نیكوكار باشد چه بدكار...».
پیامبر اسلام، قبل و بعد از بعثت به «محمدامین» معروف بود و مردم اشیای گرانبهای خود را نزد آن حضرت به امانت می‌سپردند. حتی در شب هجرت (لیله المبیت) كه رسول خدا مخفیانه از مكه خارج شد، امانت‌های مردم را كه اغلب از كفار بودند، نزد «ام‌ایمن» نهاد و به امیرمؤمنان علیه‌السلام فرمود كه در موقع مناسب به صاحبانش برگرداند.[۹]
امیرمؤمنان علیه‌السلام فرمود: سوگند می‌خورم كه لحظه‌ای قبل از وفات پیامبر صلی الله علیه و آله سه بار از او شنیدم كه فرمود: «یا اباالحسن اد الامانه الی البر والفاجر فیما قل و جل حتی فی الخیط والمخیط؛[۱۰] ای علی! امانت را به نیكوكار و بد كار پس بده، كم باشد یا زیاد حتی نخ و سوزن».
همچنین آن حضرت در یكی از وصیت‌هایش فرمود: «ادّوا الامانات ولو الی قتله الانبیاء؛[۱۱] امانتها را رد كنید، گرچه به قاتلان پیامبران باشد».
مطالبی كه بیان شد، اهمیت بسیار زیاد امانت‌داری را می‌رساند كه ضامن قوام و بقای روابط اجتماعی بر پایه اعتماد عمومی است.
ابوحمزه ثمالی می‌گوید: از امام سجاد علیه‌السلام شنیدم كه به شیعیان می‌فرمود: بر شما باید به ادای امانت به خدا سوگند اگر قاتل پدرم حسین بن علی علیه‌السلام شمشیری را كه با آن پدرم را به قتل رسانده، نزد من امانت گذارد به او برمی‌گردانم.[۱۲]
پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: «لاتزال امتی بخیر مالم یتخاونوا و ادوا الامانه؛[۱۳] امت من همیشه در خیر و سلامت است تا زمانی كه به یكدیگر خیانت نورزند و ادای امانت كنند».
امام كاظم علیه‌السلام فرمود: «انّ اهل الارض لمرحومون ما تحابّوا ادّوا الامانات و عملوا بالحقّ؛[۱۴] تا وقتی كه زمینیان به یكدیگر محبت كنند و امانتدار باشند و به حق عمل نمایند مورد رحمتند».
امیرمؤمنان علی علیه‌السلام فرمود: «استعمال الامانه یزید فی الرّزق؛[۱۵] بكارگیری امانت، روزی را زیاد می‌كند».
حضرت امام صادق علیه‌السلام فرمود: خداوند هیچ پیامبری را برنینگیخته جز بر راستگویی و ادای امانت به نیکوکار و بدکار و همچنین پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرموده اند: به زيادى نماز كسان و روزه و حج و بخشش و ناله هاى شبانه آنها نگاه نكنيد، بلكه راستگويى و امانتدارى شان را بنگريد.
خیانت در امانت
در اسلام به همان اندازه كه امانت‌داری، شریف و ارجمند است. خیانت در امانت نكوهیده و زشت است و در ردیف گناهان كبیره جا گرفته است.[۱۶]
پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرموده است: «لیس منا من خان مسلماً فی اهله و ماله؛[۱۷] آن كه به ناموس و مال مسلمانی خیانت كند، از ما نیست».
امیرمؤمنان علی علیه‌السلام فرمود: «شر الناس من لایعتقد الامانه ولایجتنب الخیانه؛[۱۸] بدترین مردم كسی است كه به امانت معتقد نباشد و از خیانت پرهیز نكند».
اقسام خیانت
اینك زشتی و حرمت خیانت بیان شد، به اقسام آن اشاره می كنیم:
- الف و ب) خیانت به خدا و پیامبر: قرآن مجید می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لاتَخُونُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ وَ تَخُونُوا أَماناتِكُمْ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ»؛[۱۹] ای مؤمنان! به خدا و پیامبر خیانت نورزید و به امانت‌های خود نیز.
امام باقر علیه‌السلام در تفسیر این آیه شریفه می‌فرماید: «واجبات الهی نزد هر انسانی به امانت سپرده شده است و عمل نكردن بدان، خیانت محسوب می‌شود».[۲۰]
بنابراین، بی‌اعتنایی به قوانین و دستورات شرعی كه مجموعه‌ای از دستورات الهی و سیره و روش پیامبر و ائمه معصومین است به منزله خیانت به آنان محسوب می‌شود كه مؤمن باید از آن اجتناب ورزد.
همچنین كلیه اموال مؤسسات دولتی، جزء دارایی‌های عمومی یا بیت المال است كه در دست كارمندان به امانت سپرده شده است و هر فردی به تنهایی موظف به حفظ و نگهداری و استفاده صحیح و قانونی از آنها است. حیف و میل بیت المال و استفاده شخصی و ناصحیح از آن، خیانت به اموال مسلمانان بوده و گناهی نابخشودنی است و در واقع، خیانت به خود نیز محسوب می شود.
كم‌كاری، گران‌فروشی، كم‌فروشی، حقوق گرفتن و كار نكردن و... همه از موارد خیانت به مردم است.
- ج. خیانت به اسرار نظامی، سیاسی: آنان كه در مشاغل نظامی و سیاسی اشتغال دارند، در حقیقت امانتدار مردمند و اسرار تشكیلاتی به طور امانت در اختیارشان قرار گرفته است. آنان باید دقت كافی به خرج دهند و آگاه باشند كه حیات و نابودی یك ملت بسته به حفظ و افشای اسرار سیاسی، نظامی و اقتصادی آن كشور است، گاهی ممكن است افشای یك مسأله سیاسی یا نظامی، بخصوص اسرار جنگ چنان ضربه‌ای به كشور وارد كند كه هرگز جبران نشود.
- د. خیانت به ناموس، اموال و اسرار شخصی: ناموس و اسرار مردم همچون اموالشان محترم است و اگر به شكلی در اختیار دیگران قرار گیرد به منزله امانت است كه باید به بهترین صورت از آن نگهداری شود. نگاه‌های هوس آلود به ناموس مردم و دست درازی به آنها خیانت است. همچنین افشای راز مردم، نوعی خیانت به آنهاست.
نیز افشای محتوای پرونده‌ها و نامه‌های مردم، خبر دادن از وضع داخلی افراد. اطلاع و آگاهی از عیوب و نقاط ضعف آنان و برملا كردن آن، خیانت محسوب می‌شود.
پانویس
- ↑ سوره نساء، آیه58.
- ↑ سوره مؤمنون: آیه8.
- ↑ سوره آل عمران: آیه 75.
- ↑ سوره مومنون، آیه 8.
- ↑ شرح غررالحكم، ج4، ص47.
- ↑ همان، ج3، ص140.
- ↑ اصول كافی، ج2، ص85.
- ↑ بحارالانوار، ج74، ص56.
- ↑ مستدرك الوسائل، ج2، ص504.
- ↑ بحارالانوار، ج77، ص275.
- ↑ تحف العقول، ص74.
- ↑ بحارالانوار، ج75، ص114.
- ↑ بحارالانوار، ج75، ص172.
- ↑ همان، ص117.
- ↑ همان، ص172.
- ↑ وسائل الشیعه، ج11، ص261.
- ↑ بحارالانوار، ج75، ص172.
- ↑ شرح غررالحكم، ج4، ص175.
- ↑ سوره انفال، آیه27.
- ↑ تفسیر نورالثقلین، ج2، ص144.
منابع
- علی‌اصغر الهامی نیا، اخلاق اسلامی.
- امانتداري، پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه، بازیابی: 6 اردیبهشت 1393.
