دانشگاه مذاهب اسلامی

این صفحه مدخلی از فرهنگنامه نهادهای انقلاب اسلامی است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

از آنجایی که مذاهب اسلامی جلوه‌ای از معرفت اجتهادی دین اسلام، بر پایه‌ی اصول و ضوابط مستند به قرآن و سنت هستند، حضرت امام خمینی رهبر کبیر انقلاب و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران رضوان‌الله تعالی علیه و همچنین مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای دامت برکاته و دیگر مقامات کشور همواره بر تأسیس نهادی که بر اساس وحدت امت اسلامی، اخوت و اعتلای مسلمین، رشد و نمو علمی ـ فرهنگی، تکامل اخلاقی و فکری و تعاون و تعاضد علمی میان مسلمانان باشد، تأکید داشتند.

مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی نیز با همین انگیزه‌ی مقدس از سوی مقام معظم رهبری به‌وجود آمده است و هماهنگی و نزدیکی علمی و فقهی و گسترش و رشد اجتهاد در سطح مذاهب اسلامی را سرلوحه‌ی اهداف عالی خود قرار داده و در خط‌مشی خود بر آن تصریح و تأکید کرده است. از این رو، پس از تأسیس مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، معظم‌له (حضرت آیت‌الله خامنه‌ای) رهنمود تأسیس «دانشگاه مذاهب اسلامی» را زیر نظر مجمع ارائه فرمودند که اساسنامه‌ی آن تدوین و در سال ۱۳۷۱ مورد تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفت.

ابتدا نام این نهاد انقلابی «مجتمع عالی علوم و معارف اسلامی» بوده است که با نظر و مساعدت جناب آقای هاشمی رفسنجانی، رئیس‌جمهور وقت به دانشگاه مذاهب اسلامی تغییر نام داد.

دانشگاه مذاهب اسلامی برای اولین‌بار در سال ۱۳۷۴ به جذب دانشجو پرداخت و در ابتدا با رشته‌های فقه و مذاهب اسلامی: مالکی، حنبلی، زیدی، حنفی و امامی شروع به فعالیت کرد.

سال ۱۳۷۶ را می‌توان نقطه‌ی عطف این نهاد انقلابی دانست که با گسترش زمینه‌ی فعالیت این نهاد دانشکده‌های زیر به وجود آمد:

• الف) دانشکده‌ی فقه و حقوق مذاهب اسلامی با رشته‌های فقه و حقوق امامی، فقه و حقوق شافعی، فقه و حقوق حنفی
• ب) دانشکده‌ی علوم قرآن و حدیث با رشته‌های علوم قرآنی، علوم حدیث، علوم رجال و تراجم، تاریخ اسلامی
• ج) دانشکده‌ی کلام، فلسفه و ادیان با رشته‌های کلام، ادیان و مذاهب اسلامی، فلسفه و عرفان اسلامی

دانشجویان این دانشگاه ۱۳۵ واحد درسی را در سه مرحله‌ی عمومی، مشترک و تخصصی می‌گذرانند. این مؤسسه تا سال ۱۳۸۴ در مقطع کارشناسی جذب دانشجو می‌نمود، ولی در سال ۱۳۸۵ برای اولین‌بار به جذب دانشجو در سطح کارشناسی ارشد در سه رشته‌ی:

1. فقه مقارن و حقوق خصوصی
2. فقه مقارن و حقوق جزا
3. فقه مقارن و حقوق عمومی پرداخته است.

هدف از تأسیس این دانشگاه بر اساس اساسنامه به قرار ذیل است:

1. پرورش نسلی از علما و دانشمندان و محققان مسلمان که در عین آگاهی از مذاهب خود از مبانی دیگر مذاهب اسلامی مطلع و مایه‌ی وحدت و ائتلاف مسلمان‌ها باشند.
2. تربیت مدرس و استاد و نیز پژوهشگران ورزیده در فقه و مبانی حقوق (فقه مقارن)، اصول علوم و قرآن، علوم حدیث، کلام و عرفان برای مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز دینی و فرهنگی از طریق دوره‌های کارشناسی ارشد و دکترا
3. تربیت خطیب و مبلغ دینی برای داخل و خارج از کشور در سطح مذاهب مختلف اسلامی

زبان تدریس در این دانشگاه فارسی و عربی است و دانشجویانی که به یکی از این دو زبان آشنایی کافی نداشته باشند، ملزم به گذراندن دوره‌ی پیش‌دانشگاهی در دو نیمسال‌اند.

هیئت امنای دانشگاه عبارتند از:

1. ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران و یا نماینده‌ی ایشان
2. دبیر کل مجمع تقریب مذاهب اسلامی که رئیس هیئت امناست.
3. وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و یا نماینده‌ی ایشان
4. وزیر آموزش و پرورش یا نماینده‌ی ایشان
5. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و یا نماینده‌ی ایشان
6. ریاست دانشگاه
7. سه نفر از اعضای هیئت علمی و یا شخصیت‌های فرهنگی

لازم به ذکر است که اولین رئیس این نهاد انقلابی آیت‌الله واعظ‌زاده، دبیرکل مجمع تقریب مذاهب وقت بوده‌اند که با سمت سرپرست، ایفای نقش می‌نموده‌اند و در این زمان جناب آقای دکتر تبرائیان با سمت معاونت اجرایی، مسائل داخلی دانشگاه را اداره می‌کرده‌اند.

از سال ۱۳۷۶ تاکنون جناب آقای دکتر عبدالکریم بی‌آزار شیرازی، ریاست دانشگاه مذاهب اسلامی را بر عهده‌ دارند.

منابع

• مرکز اسناد انقلاب اسلامی، فرهنگنامه نهادهای انقلاب اسلامی، مدخل "دانشگاه مذاهب اسلامی" از سید محمدمهدی بهشتی‌نژاد، در دسترس در پایگاه دانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران، بازیابی: 20 مهرماه 1392.