آیه 117 توبه

متن آیه

«لَقَد تَّابَ الله عَلَى النَّبِيِّ وَالْمُهَاجِرِينَ وَالأَنصَارِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ الْعُسْرَةِ مِن بَعْدِ مَا كَادَ يَزِيغُ قُلُوبُ فَرِيقٍ مِّنْهُمْ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ إِنَّهُ بِهِمْ رَؤُوفٌ رَّحِيمٌ».

[9–117] (مشاهده آیه در سوره)

ترجمه

خدا، توبه پیامبر و مهاجرین و انصار را که در آن ساعت عسرت همراه او بودند، از آن پس که نزدیک بود که گروهی را دل از جنگ بگردد، پذیرفت. توبه شان بپذیرفت زیرا به ایشان رئوف و مهربان است.

نزول

این آیه درباره جنگ تبوک در شأن مهاجر و انصار نازل گردید که پیروى از رسول خدا صلى الله علیه و آله را در ساعات دشوارى و سخت از دست ندادند. مخصوصاً در موقعى که طعام و آب و سوارى نایاب شده بود و آنان تشنه و گرسنه و پیاده مانده بودند به قسمى که در جنگ مزبور هر ده نفر یک شتر را به نوبه سوار می‌شدند و نیز یک خرما را ده نفر به دهن می‌زده و به دیگرى می‌دادند تا به نفر دهم می‌رسید، هسته اى از خرما بیش نمى ماند سپس روى آن آبى مى آشامیدند.

عبدالله بن عباس گوید: سختى راه و نبودن غذا و آب و سوارى به جائى رسید که روزى در منزلى فرود آمدیم در حالتى که گرماى شدید و تشنگى زیاد بر ما مستولى گشته بود و نزدیک بود قالب تهى کرده و جان بدهیم تا آنجا که مجبور شدیم شترى را بکشیم بلکه از آب بدن و خون آن حیوان بخوریم در چنین هنگامى نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آمدیم و گفتیم: یا رسول الله نزدیک است هلاک شویم و از طرفى می‌دانیم اگر دعا کنى، خداوند مستجاب می‌نماید پس چرا از براى ما دعا نمى کنى تا خداوند فرجى بدهد.

در این هنگام پیامبر دست به دعا برداشت از اثر دعاى پیامبر باران به شدت باریدن گرفت و سیلابى پدید آمد و ما آب‌هاى آن را برگرفتیم و عجیب این بود که باران مزبور فقط در حوالى که ما بودیم باریدن گرفته بود.

بنا به روایات منقول از على ابراهیم چنین آمده که این آیه درباره ابوذر و ابوخثیمه و عمیرة بن وهب نازل شده که از دستور رسول خدا صلی الله علیه و آله در جنگ تبوک تخلف ورزیده و سپس به او ملحق گردیده بودند.

منابع

• قرآن کریم، ترجمه عبدالمحمد آیتی.
• محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ص 446.

پیوندها

• سوره توبه
• سوره توبه/متن و ترجمه سوره