تحریر الوسیله (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{خوب}} | + | {{خوب}} {{مشخصات کتاب |
| − | |||
| − | |||
|عنوان= | |عنوان= | ||
| سطر ۷: | سطر ۵: | ||
|تصویر=[[پرونده:تحریر الوسیله.jpg|240px|وسط]] | |تصویر=[[پرونده:تحریر الوسیله.jpg|240px|وسط]] | ||
| − | |نویسنده=امام خمینی | + | |نویسنده=امام خمینی |
|موضوع=فقه شيعه | |موضوع=فقه شيعه | ||
| سطر ۱۳: | سطر ۱۱: | ||
|زبان=عربی | |زبان=عربی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد=۲ |
|عنوان افزوده1= | |عنوان افزوده1= | ||
| سطر ۲۷: | سطر ۲۵: | ||
}} | }} | ||
| + | کتاب '''«تحریر الوسیله»''' از تألیفات مرحوم [[امام خمینی]] (م، ۱۳۶۸ ش) است که در آن اصطلاحات و نظریات دقیق [[فقه|فقهى]] با عباراتی ساده بیان شده است. این کتاب، در واقع [[حاشیه]] و تعلیقه‌ای است بر کتاب «[[وسیلة النجاة (کتاب)|وسیلة النجاة]]» اثر آیت الله [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]] (م، ۱۳۶۵ ق). | ||
==مؤلف== | ==مؤلف== | ||
| − | [[امام خمینی|سید روح الله الموسوى الخمینى]] معروف به امام خمینى | + | [[امام خمینی|سید روح الله الموسوى الخمینى]] معروف به امام خمینى در سال ۱۲۸۱ شمسی در خمین به عرصه این جهان گام نهاد. ایشان در [[فقه]] از [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائرى]] تا سال ۱۳۵۵ ق. بهره مند بود و براى آموختن علوم هیئت، نجوم و [[فلسفه]] در دروس مرحوم [[سید ابوالحسن رفیعی قزوینی|سید ابوالحسن رفیعى قزوینى]] حاضر شد. وى در [[عرفان]] و بالأخص عرفان آمیخته با فلسفه [[ملاصدرا|صدرالمتألهین]] از مرحوم [[آیت الله محمدعلی شاه آبادی|شاه آبادى]] و [[میرزا جواد آقا ملکی تبریزی|میرزا جواد ملکى تبریزى]] استفاده کرد. |
| − | [[امام خمینى]] سال‌هاى طولانى در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم]] به تدریس خارج [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[فلسفه]]، [[عرفان]] و [[اخلاق]] پرداخت. برخی از شاگردان ایشان عبارتند از: [[ | + | [[امام خمینى]] سال‌هاى طولانى در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم]] به تدریس خارج [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[فلسفه]]، [[عرفان]] و [[اخلاق]] پرداخت. برخی از شاگردان ایشان عبارتند از: [[مرتضی مطهری]]، [[شهید بهشتی|شهید بهشتى]]، [[محمد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانى]]، [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازى]] و [[سید علی حسینی خامنه ای|سید علی خامنه ای]]. امام خمینی در سال ۱۳۴۲ ش. در مخالفت با دخالت آمریکا و [[اسرائیل|اسراییل]] در امور کشور دستگیر شد و به دستور شاه به کشور [[ترکیه|ترکیه]] و سپس به [[عراق]] تبعید شد. امام در تبعید، رهبرى انقلاب اسلامى را به عهده داشت و در سال ۱۳۵۷ ش. انقلاب شکوهمند اسلامى به پیروزى رسید. مرحوم امام خمینی یازده سال پس از پیروزى انقلاب اسلامى، در خرداد ۱۳۶۸ ش. وفات یافت. |
از دیگر تألیفات ایشان می توان به این موارد اشاره نمود: چهل حدیث، تعلیقات على شرح [[فصوص الحکم ابن عربی (کتاب)|فصوص الحکم]]، مصباح الهدایة الى الخلافة والولایة، سرّ الصلاة، کشف الاسرار، انوار الهدایة فى التعلیقة على الکفایة، [[مناهج الوصول الی علم الاصول (کتاب)|مناهج الوصول الى علم الاصول]]، رسالة فى الطلب و الارادة، مکاسب محرمه، ولایت فقیه یا حکومت اسلامى. | از دیگر تألیفات ایشان می توان به این موارد اشاره نمود: چهل حدیث، تعلیقات على شرح [[فصوص الحکم ابن عربی (کتاب)|فصوص الحکم]]، مصباح الهدایة الى الخلافة والولایة، سرّ الصلاة، کشف الاسرار، انوار الهدایة فى التعلیقة على الکفایة، [[مناهج الوصول الی علم الاصول (کتاب)|مناهج الوصول الى علم الاصول]]، رسالة فى الطلب و الارادة، مکاسب محرمه، ولایت فقیه یا حکومت اسلامى. | ||
| − | == | + | ==محتواى کتاب== |
| − | |||
| − | |||
| − | + | «تحریر الوسیله» کتابی [[فقه|فقهى]] [[فتوا|فتوایى]] است و در واقع تعلیقه است بر کتاب «[[وسیلة النجاة (کتاب)|وسیلة النجاة]]»، تصنیف [[آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن موسوى اصفهانى]]. مرحوم امام در مقدمه کتاب می گوید: «اینجانب قبلاً [[حاشیه|حاشیه ای]] بر کتاب «وسیلة النجاة» مرحوم آیة الله سید ابوالحسن اصفهانی قدس سره نوشته بودم، ولی زمانی که از شهر «[[قم]]» به خاطر رویدادهای غم انگیزی که برای اسلام و مسلمین پیش آمد ـ که شاید تاریخ آن ها را ضبط کند ـ در اواخر ماه [[ماه جمادی الثانی|جمادی الثانی]] ۱۳۸۴ هـ.ق به «بورسا» از شهرهای [[ترکیه]] تبعید شدم و تحت نظر و مراقبت، فارغ البال بودم، تصمیم گرفتم به منظور سهولت استفاده، آن حاشیه را در متن کتاب مذکور مندرج نمایم. و اگر خدای تعالی توفیق دهد مسائل دیگری را هم که زیاد مورد ابتلا است به آن بیفزایم.» | |
| − | + | این اثر، گذشته از مشتمل بودن بر نظریات امام خمینی، دو تفاوت کلی با وسیلة النجاة دارد. از یک‌سو برخی مسائل غیر مبتلابه آن حذف شده و از سوی دیگر مسائل مبتلابه زیادی بر آن افزوده شده است. در مجموع، اضافات تحریرالوسیله نزدیک به یک سوم کل کتاب را در بر می‌گیرد. | |
| − | + | تحریرالوسیله، جامعِ ابواب [[فقه]] به صورت غیراستدلالی است و اصطلاحات و نظریات دقیق فقهی در آن با عباراتی ساده بیان شده است. مسائل مستحدثه تحریرالوسیله شامل مباحث بیمه، سفته، سرقفلی، عملیات بانکی، بلیت بخت آزمایی، تلقیح مصنوعی، تشریح، پیوند اعضا، تغییر جنسیّت، رادیو و تلویزیون و برخی مسائل متفرقه است که در آخر کتاب جای دارد. | |
| − | + | تحریرالوسیله کتابی درسى و مورد توجه فقهاى فعلى است؛ به طورى که برخى از مجتهدان به جاى کتاب «[[عروة الوثقى (کتاب)|عروة الوثقى]]» (اثر [[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|سید محمدکاظم یزدی]])، این کتاب را متن درسى خارج فقه قرار داده اند. | |
| − | این کتاب به | + | دربرداشتن عمده ابواب فقهی مورد نیاز، به همراه مباحث نوین فقهی و دوری از فروعات نادر را می توان از مهمترین خصوصیات این کتاب بر شمرد. تحریر الوسیله بر خلاف برخی از آثار فتوایی موجود، پیشینه ای ریشه دار در فقه [[شیعه]] دارد و به واسطۀ «وسیلة النجاة» اثر فقیه نامدار سید ابوالحسن اصفهانی به «ذخیرة الصالحین» و «عروة الوثقی» مرحوم [[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|فقیه یزدی]] و «نجاة العباد» [[شیخ محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]] رحمهم الله، نسب رسانده و بسیاری از نکات دقیق و نضج یافتۀ این آثار را در خود جای داده است. |
| − | == | + | == ترجمه و شروح کتاب == |
| − | + | تحریرالوسیله چندین ترجمه فارسی و شرح دارد که مهمترین آن‌ها بدین قرار است: ترجمه [[سید محمدباقر موسوی همدانی]] در چهار جلد، ترجمه علی اسلامی و قاضی زاده زیر نظر محمد مؤمن قمی و حسن طاهری خرم آبادی در چهار جلد و ترجمه بخش‌هایی از تحریرالوسیله به قلم عبدالکریم بی آزار شیرازی با اضافات در چهار جلد. | |
| − | + | شرح [[سید مصطفی خمینی]] به نام «مستند تحریرالوسیله» در دو جلد؛ شرح احمد مطهری ساوجی به نام «مستند تحریرالوسیله» در شش جلد؛ «تفصیل الشریعة فى شرح تحریر الوسیلة»، نوشته مرحوم آیت الله [[محمد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانى]] و شرح‌هایی از فقها و مراجع دیگر چون شیخ یوسف صانعی، محمد مؤمن قمی، محمدحسن احمدی فقیه یزدی، احمد سبط الشیخ انصاری، علی اکبر سیفی مازندرانی، عبدالنبی نمازی و زین العابدین احمدی زنجانی. همچنین عالمانی چون [[مکارم شیرازی]]، [[حسین نوری همدانی|نوری همدانی]]، [[سید محمدعلی علوی گرگانی|علوی گرگانی]] و تجلیل تبریزی، بر تحریرالوسیله [[حاشیه]] فتوایی نوشته‌اند. | |
| − | [ | ||
[[رده:منابع فقهی]] | [[رده:منابع فقهی]] | ||
| سطر ۵۹: | سطر ۵۵: | ||
*کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، نویسنده: محمدرضا ضمیری. | *کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، نویسنده: محمدرضا ضمیری. | ||
| − | *[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_115500/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87_%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%84%D9%87_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B3_/%D8%AC_1/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87_%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%84%D9%87_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B3_%D8%AC_1_ پورتال امام خمینی]. | + | *[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_115500/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87_%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%84%D9%87_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B3_/%D8%AC_1/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87_%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%84%D9%87_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B3_%D8%AC_1_ پورتال امام خمینی]. |
| + | *[[نرم افزار جامع فقه اهلبیت (علیهم السلام) ۲|نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام]]. | ||
| − | |||
[[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]] | [[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]] | ||
{{سنجش کیفی | {{سنجش کیفی | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۵۱
 | |
| نویسنده | امام خمینی |
| موضوع | فقه شيعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۲ |
|
| |
کتاب «تحریر الوسیله» از تألیفات مرحوم امام خمینی (م، ۱۳۶۸ ش) است که در آن اصطلاحات و نظریات دقیق فقهى با عباراتی ساده بیان شده است. این کتاب، در واقع حاشیه و تعلیقه‌ای است بر کتاب «وسیلة النجاة» اثر آیت الله سید ابوالحسن اصفهانى (م، ۱۳۶۵ ق).
مؤلف
سید روح الله الموسوى الخمینى معروف به امام خمینى در سال ۱۲۸۱ شمسی در خمین به عرصه این جهان گام نهاد. ایشان در فقه از شیخ عبدالکریم حائرى تا سال ۱۳۵۵ ق. بهره مند بود و براى آموختن علوم هیئت، نجوم و فلسفه در دروس مرحوم سید ابوالحسن رفیعى قزوینى حاضر شد. وى در عرفان و بالأخص عرفان آمیخته با فلسفه صدرالمتألهین از مرحوم شاه آبادى و میرزا جواد ملکى تبریزى استفاده کرد.
امام خمینى سال‌هاى طولانى در حوزه علمیه قم به تدریس خارج فقه، اصول، فلسفه، عرفان و اخلاق پرداخت. برخی از شاگردان ایشان عبارتند از: مرتضی مطهری، شهید بهشتى، فاضل لنکرانى، مکارم شیرازى و سید علی خامنه ای. امام خمینی در سال ۱۳۴۲ ش. در مخالفت با دخالت آمریکا و اسراییل در امور کشور دستگیر شد و به دستور شاه به کشور ترکیه و سپس به عراق تبعید شد. امام در تبعید، رهبرى انقلاب اسلامى را به عهده داشت و در سال ۱۳۵۷ ش. انقلاب شکوهمند اسلامى به پیروزى رسید. مرحوم امام خمینی یازده سال پس از پیروزى انقلاب اسلامى، در خرداد ۱۳۶۸ ش. وفات یافت.
از دیگر تألیفات ایشان می توان به این موارد اشاره نمود: چهل حدیث، تعلیقات على شرح فصوص الحکم، مصباح الهدایة الى الخلافة والولایة، سرّ الصلاة، کشف الاسرار، انوار الهدایة فى التعلیقة على الکفایة، مناهج الوصول الى علم الاصول، رسالة فى الطلب و الارادة، مکاسب محرمه، ولایت فقیه یا حکومت اسلامى.
محتواى کتاب
«تحریر الوسیله» کتابی فقهى فتوایى است و در واقع تعلیقه است بر کتاب «وسیلة النجاة»، تصنیف سید ابوالحسن موسوى اصفهانى. مرحوم امام در مقدمه کتاب می گوید: «اینجانب قبلاً حاشیه ای بر کتاب «وسیلة النجاة» مرحوم آیة الله سید ابوالحسن اصفهانی قدس سره نوشته بودم، ولی زمانی که از شهر «قم» به خاطر رویدادهای غم انگیزی که برای اسلام و مسلمین پیش آمد ـ که شاید تاریخ آن ها را ضبط کند ـ در اواخر ماه جمادی الثانی ۱۳۸۴ هـ.ق به «بورسا» از شهرهای ترکیه تبعید شدم و تحت نظر و مراقبت، فارغ البال بودم، تصمیم گرفتم به منظور سهولت استفاده، آن حاشیه را در متن کتاب مذکور مندرج نمایم. و اگر خدای تعالی توفیق دهد مسائل دیگری را هم که زیاد مورد ابتلا است به آن بیفزایم.»
این اثر، گذشته از مشتمل بودن بر نظریات امام خمینی، دو تفاوت کلی با وسیلة النجاة دارد. از یک‌سو برخی مسائل غیر مبتلابه آن حذف شده و از سوی دیگر مسائل مبتلابه زیادی بر آن افزوده شده است. در مجموع، اضافات تحریرالوسیله نزدیک به یک سوم کل کتاب را در بر می‌گیرد.
تحریرالوسیله، جامعِ ابواب فقه به صورت غیراستدلالی است و اصطلاحات و نظریات دقیق فقهی در آن با عباراتی ساده بیان شده است. مسائل مستحدثه تحریرالوسیله شامل مباحث بیمه، سفته، سرقفلی، عملیات بانکی، بلیت بخت آزمایی، تلقیح مصنوعی، تشریح، پیوند اعضا، تغییر جنسیّت، رادیو و تلویزیون و برخی مسائل متفرقه است که در آخر کتاب جای دارد.
تحریرالوسیله کتابی درسى و مورد توجه فقهاى فعلى است؛ به طورى که برخى از مجتهدان به جاى کتاب «عروة الوثقى» (اثر سید محمدکاظم یزدی)، این کتاب را متن درسى خارج فقه قرار داده اند.
دربرداشتن عمده ابواب فقهی مورد نیاز، به همراه مباحث نوین فقهی و دوری از فروعات نادر را می توان از مهمترین خصوصیات این کتاب بر شمرد. تحریر الوسیله بر خلاف برخی از آثار فتوایی موجود، پیشینه ای ریشه دار در فقه شیعه دارد و به واسطۀ «وسیلة النجاة» اثر فقیه نامدار سید ابوالحسن اصفهانی به «ذخیرة الصالحین» و «عروة الوثقی» مرحوم فقیه یزدی و «نجاة العباد» صاحب جواهر رحمهم الله، نسب رسانده و بسیاری از نکات دقیق و نضج یافتۀ این آثار را در خود جای داده است.
ترجمه و شروح کتاب
تحریرالوسیله چندین ترجمه فارسی و شرح دارد که مهمترین آن‌ها بدین قرار است: ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی در چهار جلد، ترجمه علی اسلامی و قاضی زاده زیر نظر محمد مؤمن قمی و حسن طاهری خرم آبادی در چهار جلد و ترجمه بخش‌هایی از تحریرالوسیله به قلم عبدالکریم بی آزار شیرازی با اضافات در چهار جلد.
شرح سید مصطفی خمینی به نام «مستند تحریرالوسیله» در دو جلد؛ شرح احمد مطهری ساوجی به نام «مستند تحریرالوسیله» در شش جلد؛ «تفصیل الشریعة فى شرح تحریر الوسیلة»، نوشته مرحوم آیت الله فاضل لنکرانى و شرح‌هایی از فقها و مراجع دیگر چون شیخ یوسف صانعی، محمد مؤمن قمی، محمدحسن احمدی فقیه یزدی، احمد سبط الشیخ انصاری، علی اکبر سیفی مازندرانی، عبدالنبی نمازی و زین العابدین احمدی زنجانی. همچنین عالمانی چون مکارم شیرازی، نوری همدانی، علوی گرگانی و تجلیل تبریزی، بر تحریرالوسیله حاشیه فتوایی نوشته‌اند.
منابع
- کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، نویسنده: محمدرضا ضمیری.
- پورتال امام خمینی.
- نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام.
