جواهر العقدین فی فضل الشرفین (کتاب)

جواهر العقدين فی فضل الشرفين

«جواهر العقدین فی فضل الشرفین» تألیف علی بن عبدالله سمهودی (م، ۹۱۱ هجری) است. این کتاب درباره دو موضوع مستقل شرافت علم و شرافت نسب رسول خدا و خاندانش سخن مى‌گوید.

گزارش محتوا

قسم اول کتاب که جلد نخست به آن اختصاص دارد، به بیان فضیلت دانش و دانشمندان مى‌پردازد و قسم دوم مشتمل بر جلد دوم و سوم به صورت گسترده درباره فضائل اهل بیت نبوى است و در پانزده فصل، ویژگى‌هاى اهل بیت را مى شمرد. مباحثى مانند تطهیر اهل بیت، تمسک به اهل بیت، وجوب محبت ایشان بر اساس آیات قرآن از جمله مباحثى است که در قسم دوم آمده است. اطلاعات مربوط به هر یک از ائمه در عناوین مختلف پراکنده شده و گاه درباره یک امام مانند قیام و شهادت امام حسین(ع) تفصیل بیشترى آمده است. مؤلف همچنین در عنوان مربوط به رفتارهاى اخلاقى ائمه مواردى را از رفتارها و سخنان ائمه نقل مى‌کند.

مؤلف بر اساس اعتقاد غیر شیعى‌اش آیه تطهیر را درباره همسران پیامبر و ساکنان خانه آن حضرت مى‌داند و آن را مختص پنج تن نمى بیند، و درباره حدیث "من کنت مولاه" معتقد است که ربطى به خلافت على(ع) ندارد، چنانکه تقدم آن حضرت بر شیخین را ثابت نمى‌کند. در این موارد از کتاب به برداشت شیعیان با عنوان رافضه انتقاد شده است.

بخشى از کتاب جواهر الشرفین به امام حسین(ع) اختصاص دارد و درباره شهادت آن حضرت و رخدادهاى پس از شهادت مانند سرنوشت سرِ مقدس آن حضرت و برخى حوادث غیر طبیعى، گزارشهایى را گرد آورده است.

شیوه کتاب، سبک حدیثى است و مؤلف با یاد از منابع خویش به ذکر احادیث و روایات و اقوال مختلف در موضوع مورد نظر می‌پردازد و پس از آن با واژه "قلت" نظر خود را درباره موضوع مورد بحث اظهار مى‌کند که این موارد نیز زیاد است.

اهمیت کتاب

وجود نسخه‌هاى بسیار از این کتاب نشان از رواج و اهمیت آن دارد و نویسندگان شیعى و اهل سنت، مطالبى را از جواهر العقدین نقل کرده‌اند مانند: شبراوى (م. ۱۱۷۱) در الاتحاف بحب الاشراف، قندوزى (م. ۱۲۹۴) در ینابیع الموده و شبلنجى (م. بعد ۱۳۰۰) در نور الابصار، میر حامد حسین (م. ۱۳۰۶)، در عبقات الانوار، محدث نورى (م. ۱۳۲۰) در نجم الثاقب از آن نقل مى کنند.

منابع کتاب

دسته‌اى از منابع این اثر، حدیثى و دسته‌اى دیگر منابع تاریخى است، مانند: مروج الذهب مسعودى، وفیات الاعیان ابن خلکان؛ مناقب خوارزمى، معارج الوصول زرندى شافعى، نظم درر السمطین، مناقب ابن مغازلى؛ معالم العترة النبویه جنابذى؛ ذخائر العقبى محب الدین طبرى؛ الذریة الطاهرة دولابى؛ العقد الثمین فاسى، الفصول المهمه ابن صباغ مالکى؛ مسند فردوس، مستدرک حاکم نیشابورى و منابع بسیار دیگرى مانند طبقات ابن سعد، استیعاب ابن عبدالبر، معجم کبیر طبرانى و برخى منابع شیعى مانند اعلام الورى.

منبع

ویکی نور