فريضه: تفاوت بین نسخه‌ها
(خلاصه سازی) |
|||
| سطر ۱۹: | سطر ۱۹: | ||
برخى گفته‌اند: در روايات، فريضه گاهى بر آنچه رجحانش با قرآن ثابت؛ اعم از واجب و مستحب نيز اطلاق شده است.<ref>مرآة العقول 12/ 284</ref> | برخى گفته‌اند: در روايات، فريضه گاهى بر آنچه رجحانش با قرآن ثابت؛ اعم از واجب و مستحب نيز اطلاق شده است.<ref>مرآة العقول 12/ 284</ref> | ||
| − | اطلاق ديگر فريضه، سهام تعيين شده در ارث است. اين اطلاق در آيات مربوط به ارث با تعبير «فَريضَةً مِنَ اللّه‌ِ»<ref>نساء/ 11</ref> صورت گرفته است.<ref>مفتاح الكرامة 17/ 4</ref> از اين رو، بسيارى از فقها عنوان باب يا كتاب ارث را «كتاب الفرائض» و يا «كتاب الفرائض و المواريث» قرار داده‌اند.<ref>من لايحضره الفقيه 4/ 254 ؛ المقنعة/ 679 ؛ غنية النزوع/ 309 ؛ المبسوط 4/ 67 ؛ قواعد الاحكام 3/ 339 | + | اطلاق ديگر فريضه، سهام تعيين شده در ارث است. اين اطلاق در آيات مربوط به ارث با تعبير «فَريضَةً مِنَ اللّه‌ِ»<ref>نساء/ 11</ref> صورت گرفته است.<ref>مفتاح الكرامة 17/ 4</ref> از اين رو، بسيارى از فقها عنوان باب يا كتاب ارث را «كتاب الفرائض» و يا «كتاب الفرائض و المواريث» قرار داده‌اند.<ref>من لايحضره الفقيه 4/ 254 ؛ المقنعة/ 679 ؛ غنية النزوع/ 309 ؛ المبسوط 4/ 67 ؛ قواعد الاحكام 3/ 339</ref><ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۶۸۱.</ref> |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۱۲ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۷:۴۳
آنچه وجوبش با قرآن كريم ثابت شده باشد/ مطلق واجب/ سهام تعيين شده ارث.
لغت فریضه
فرض در اصل معنایش به معنى بریدن شىء محكم و تأثير در آن است.[۱] و به همين جهت در معناى" وجوب" استعمال مى‌شود، براى اينكه انجام دادنش واجب و امتثال امرش قطعى و معين و بدون تردید است.[۲]
فریضه در قرآن
فریضه در قرآن در مورد مهریه از آن جهت که چیز معین شده است به کار رفته است مانند: «ما لَمْ تَمَسُّوهُنَّ أَوْ تَفْرِضُوا لَهُنَّ فَرِيضَةً[۳]؛ماداميكه به آن زنان دست نزدهايد يا مهريهاى معيّن نكردهايد.» و «لا جُناحَ عَلَيْكُمْ فِيما تَراضَيْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَرِيضَةِ[۴]؛
در مورد برخی از واجبات نیز از ماده فرض استفاده شده مانند: «إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساكِينِ وَ ...فَرِيضَةً مِنَ اللَّه[۵]؛ زکات ويژه نيازمندان و تهيدستان و ... است؛ [اين احكام] فريضه اى از سوى خداست» و «الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ ...[۶]؛ حج در ماههاى معين و معلومى است؛ پس كسى كه در اين ماهها حج را [با احرام بستن و تلبيه] بر خود واجب كرد...»
منظور از فریضه در فقه
عنوان فريضه در فقه اطلاقهاى متعدد دارد و بيشتر بر احكام واجبى اطلاق مى‌گردد كه وجوب آنها از قرآن كريم استفاده مى‌شود و نه سنّت( سنت)، مانند نماز، روزه، زكات و حج.
مقابل آن احكامى است كه وجوب يا استحباب آنها مستفاد از سنّت است، از قبيل غسل، كفن و دفن ميّت. از اين رو، در روايتى تصريح شده كه غسل ميّت سنت است و نه فريضه. مقصود از سنّت اين است كه وجوب آن برگرفته از سنّت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله است و قرآن كريم با صراحت متعرض حكم آن نشده است.[۷]
اطلاق فريضه بر مطلق واجب؛ خواه وجوبش با قرآن ثابت شده باشد يا با سنّت نيز شايع است.[۸]
برخى گفته‌اند: در روايات، فريضه گاهى بر آنچه رجحانش با قرآن ثابت؛ اعم از واجب و مستحب نيز اطلاق شده است.[۹]
اطلاق ديگر فريضه، سهام تعيين شده در ارث است. اين اطلاق در آيات مربوط به ارث با تعبير «فَريضَةً مِنَ اللّه‌ِ»[۱۰] صورت گرفته است.[۱۱] از اين رو، بسيارى از فقها عنوان باب يا كتاب ارث را «كتاب الفرائض» و يا «كتاب الفرائض و المواريث» قرار داده‌اند.[۱۲][۱۳]
پانویس
- ↑ راغب، مفردات ألفاظ القرآن، ص630
- ↑ تفسير الميزان، ج4، ص199
- ↑ سوره بقره، آیه 236.
- ↑ سوره نساء، آیه 24.
- ↑ سوره توبه، آیه 60
- ↑ سوره بقره، آیه 197.
- ↑ حبل المتين/ 93 ؛ وسائل الشيعة 2/ 176 و 479 ؛ جواهر الكلام 11/ 332 ـ 333 ؛ مصباح الفقيه 3/ 138
- ↑ مرآة العقول 1/ 103 ؛ ملاذ الاخيار 7/ 465
- ↑ مرآة العقول 12/ 284
- ↑ نساء/ 11
- ↑ مفتاح الكرامة 17/ 4
- ↑ من لايحضره الفقيه 4/ 254 ؛ المقنعة/ 679 ؛ غنية النزوع/ 309 ؛ المبسوط 4/ 67 ؛ قواعد الاحكام 3/ 339
- ↑ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۶۸۱.
منابع
- مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، زیر نظر محمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی.
- طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.
- راغب اصفهانى، حسين بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، بيروت، دار القلم، چاپ اول، 1412 ق.
