عبدالملک بن مروان: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{تقویم|روز= 15 شوال|سال= سال 86 هجری قمری}} | {{تقویم|روز= 15 شوال|سال= سال 86 هجری قمری}} | ||
| − | عبدالملك بن مروان بن حكم، پنجمين خليفه اموي و دومين حاكم تيره مرواني است كه در ماه مبارك [[رمضان]] سال 65 قمري پس از هلاكت پدرش مروان بن | + | عبدالملك بن مروان بن حكم، پنجمين خليفه اموي و دومين حاكم تيره مرواني است كه در ماه مبارك [[رمضان]] سال 65 قمري پس از هلاكت پدرش [[مروان بن حکم|مروان بن حكم]]، در [[شام]] به [[خلافت]] رسيد.<ref> ر.ك: تاريخ الطبري، ج 5، ص 534؛ تاريخ ابن خلدون (ترجمه عبدالمحمد آيتي)، ص 39.</ref> |
| − | وي پيش از خلافت پيوسته ملازم [[مسجد]] بود و [[قرآن]] مجيد را بسيار تلاوت مي‌كرد و بدين جهت وي را " | + | وي پيش از خلافت پيوسته ملازم [[مسجد]] بود و [[قرآن]] مجيد را بسيار تلاوت مي‌كرد و بدين جهت وي را "حمامة المسجد" مي‌گفتند. اما هنگامي كه به خلافت رسيد، قرآن را بر هم نهاد و گفت: سلام عليك، هذا فراق بيني و بينك: خداحافظ این آغاز جدایی بین من و توست!!<ref> وقايع الايام ([[شیخ عباس قمی]])، ص 73.</ref> |
| − | عبدالملك بن مروان در آغاز خلافت خويش با دو قيامي كه منجر به پيروزي شده و موفق به تشكيل حكومت شده بودند، مواجه بود. نخست عبدالله بن زبير بود كه در [[مكه]] معظمه قيام كرد و به پيروزي رسيده بود و علاوه بر [[حجاز]] و [[يمن]] بسياري از مناطق [[عراق]] و [[شام]] را نيز در اختيار گرفته بود. ديگري مختار بن ابي‌عبيده ثقفي بود كه با ياري و همراهي شيعيان در كوفه قيام كرد و علاوه بر اين شهر، بسياري از بخش‌هاي مياني و شمالي عراق را در استيلاي خود گرفته بود. ولي حكومت مختار بن ابي‌عبيده ثقفي، چندان دوام نيافت و بدست مصعب بن زبير برادر عبدالله بن زبير از ميان رفت و تمام سرزمين عراق نيز به حكومت آل زبير پيوست. | + | عبدالملك بن مروان در آغاز خلافت خويش با دو قيامي كه منجر به پيروزي شده و موفق به تشكيل حكومت شده بودند، مواجه بود. نخست [[عبد الله بن زبیر|عبدالله بن زبير]] بود كه در [[مكه]] معظمه قيام كرد و به پيروزي رسيده بود و علاوه بر [[حجاز]] و [[يمن]] بسياري از مناطق [[عراق]] و [[شام]] را نيز در اختيار گرفته بود. ديگري [[مختار ثقفی|مختار]] بن ابي‌عبيده ثقفي بود كه با ياري و همراهي [[شیعه|شيعيان]] در كوفه قيام كرد و علاوه بر اين شهر، بسياري از بخش‌هاي مياني و شمالي عراق را در استيلاي خود گرفته بود. ولي حكومت مختار بن ابي‌عبيده ثقفي، چندان دوام نيافت و بدست [[مصعب بن زبير]] برادر عبدالله بن زبير از ميان رفت و تمام سرزمين عراق نيز به حكومت آل زبير پيوست. |
| − | از آن زمان پيوسته ميان زبيريان و امويان درگيري و جنگ بود و اين وضعيت به مدت نه سال ادامه داشت و سرانجام، حجاج بن يوسف ثقفي از سوي عبدالملك بن مروان مكه | + | از آن زمان پيوسته ميان زبيريان و [[بنی امیه|امويان]] درگيري و جنگ بود و اين وضعيت به مدت نه سال ادامه داشت و سرانجام، [[حجاج|حجاج بن يوسف]] ثقفي از سوي عبدالملك بن مروان مكه معظمه را سنگباران و آتش‌باران كرد و با تخريب خانه خدا و كشتار عظيم مردم، عبدالله بن زبير را در سال 73 قمري كشت و به حكومت چندين ساله وي پايان داد و از اين زمان سراسر مناطق اسلامي در تحت سيطره عبدالملك قرار گرفت. وي به مدت 21 سال حكومت كرد و سرانجام در پانزدهم [[شوال]] سال 86 قمري در [[دمشق]]، مقر خلافت امويان به هلاكت رسيد.<ref> تاريخ الطبري، ج 5، ص 210.</ref> |
پس از وي چهار تن از فرزندان بلاواسطه و چندين نفر از فرزند زادگانش به خلافت رسيدند. درباره تاريخ وفات عبدالملك بن مروان، برخي چهارم<ref> وقايع الايام، ص 73.</ref> و برخي نيز دهم شوال سال 86 قمري<ref> المحبر (محمد بن حبيب بغدادي)، ص 25.</ref> را ذكر كرده‌اند ولي اكثر مورخان، همان روز پانزدهم شوال را اختيار كرده‌اند.<ref> تاريخ اليعقوبي، ج 2، ص 283.</ref> | پس از وي چهار تن از فرزندان بلاواسطه و چندين نفر از فرزند زادگانش به خلافت رسيدند. درباره تاريخ وفات عبدالملك بن مروان، برخي چهارم<ref> وقايع الايام، ص 73.</ref> و برخي نيز دهم شوال سال 86 قمري<ref> المحبر (محمد بن حبيب بغدادي)، ص 25.</ref> را ذكر كرده‌اند ولي اكثر مورخان، همان روز پانزدهم شوال را اختيار كرده‌اند.<ref> تاريخ اليعقوبي، ج 2، ص 283.</ref> | ||
| − | روايت | + | روايت شده وي هنگامي كه به خلافت رسيد، صدقات و موقوفات [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله و اميرمومنان [[امام علی]] بن ابي‌طالب علیه‌السلام را به [[امام زين العابدين]] علیه‌السلام برگردانيد و آن حضرت را متولي آن‌ها نمود.<ref> الارشاد ([[شیخ مفید]])، ص 502.</ref> |
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
==منابع== | ==منابع== | ||
نسخهٔ ۳ مارس ۲۰۱۹، ساعت ۰۶:۰۳
|
تقویم هجری قمری |
| روز واقعه:15 شوال |
| سال 86 هجری قمری |
عبدالملك بن مروان بن حكم، پنجمين خليفه اموي و دومين حاكم تيره مرواني است كه در ماه مبارك رمضان سال 65 قمري پس از هلاكت پدرش مروان بن حكم، در شام به خلافت رسيد.[۱]
وي پيش از خلافت پيوسته ملازم مسجد بود و قرآن مجيد را بسيار تلاوت مي‌كرد و بدين جهت وي را "حمامة المسجد" مي‌گفتند. اما هنگامي كه به خلافت رسيد، قرآن را بر هم نهاد و گفت: سلام عليك، هذا فراق بيني و بينك: خداحافظ این آغاز جدایی بین من و توست!![۲]
عبدالملك بن مروان در آغاز خلافت خويش با دو قيامي كه منجر به پيروزي شده و موفق به تشكيل حكومت شده بودند، مواجه بود. نخست عبدالله بن زبير بود كه در مكه معظمه قيام كرد و به پيروزي رسيده بود و علاوه بر حجاز و يمن بسياري از مناطق عراق و شام را نيز در اختيار گرفته بود. ديگري مختار بن ابي‌عبيده ثقفي بود كه با ياري و همراهي شيعيان در كوفه قيام كرد و علاوه بر اين شهر، بسياري از بخش‌هاي مياني و شمالي عراق را در استيلاي خود گرفته بود. ولي حكومت مختار بن ابي‌عبيده ثقفي، چندان دوام نيافت و بدست مصعب بن زبير برادر عبدالله بن زبير از ميان رفت و تمام سرزمين عراق نيز به حكومت آل زبير پيوست.
از آن زمان پيوسته ميان زبيريان و امويان درگيري و جنگ بود و اين وضعيت به مدت نه سال ادامه داشت و سرانجام، حجاج بن يوسف ثقفي از سوي عبدالملك بن مروان مكه معظمه را سنگباران و آتش‌باران كرد و با تخريب خانه خدا و كشتار عظيم مردم، عبدالله بن زبير را در سال 73 قمري كشت و به حكومت چندين ساله وي پايان داد و از اين زمان سراسر مناطق اسلامي در تحت سيطره عبدالملك قرار گرفت. وي به مدت 21 سال حكومت كرد و سرانجام در پانزدهم شوال سال 86 قمري در دمشق، مقر خلافت امويان به هلاكت رسيد.[۳]
پس از وي چهار تن از فرزندان بلاواسطه و چندين نفر از فرزند زادگانش به خلافت رسيدند. درباره تاريخ وفات عبدالملك بن مروان، برخي چهارم[۴] و برخي نيز دهم شوال سال 86 قمري[۵] را ذكر كرده‌اند ولي اكثر مورخان، همان روز پانزدهم شوال را اختيار كرده‌اند.[۶]
روايت شده وي هنگامي كه به خلافت رسيد، صدقات و موقوفات رسول خدا صلی الله علیه و آله و اميرمومنان امام علی بن ابي‌طالب علیه‌السلام را به امام زين العابدين علیه‌السلام برگردانيد و آن حضرت را متولي آن‌ها نمود.[۷]
پانویس
منابع
موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام
تذکر: در کتاب وقایع الایام تاریخ وفات عبدالملک چهاردهم شوال ذکر شده است: (وقایع الایام شیخ عباس قمی، 14 شوال).
