محمدرضا نجفی اصفهانی: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | شیخ محمدرضا مسجدشاهی، معروف به آقا رضا اصفهانی (۱۳۶۲-۱۲۸۷ ق) از علمای بزرگ [[شیعه]] در قرن ۱۴ هجری است. علمای تراجم وی را مجتهد بزرگ در [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]]، متکلم متبحر، مفسر ژرف نگر، فیلسوف متأله، ادیب، ریاضی دان، و به طور کلی جامع علوم عقلی و نقلی معرفی کرده‌اند. از خدمات مهم آقا رضا اصفهانی، تدریس رشته‌های مختلف [[علوم اسلامی]]، در شهر [[اصفهان]] و [[قم]] بوده است. [[امام خمینی]] و [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیت الله مرعشی نجفی]] از شاگردان او هستند. | |
| − | وی به اتفاق مرحوم | + | == ولادت و خاندان == |
| + | محمدرضا اصفهانی، فرزند [[شیخ محمدحسین اصفهانی|شیخ محمدحسین]] از دودمان [[شیخ محمدتقی اصفهانی|شیخ محمدتقی اصفهانی]] رحمة الله علیه بود. محمدرضا در سال ۱۲۸۷ قمری در بیت علم در [[نجف]] متولد شد. | ||
| + | |||
| + | == تحصیلات و استادان == | ||
| + | شیخ محمدرضا از کودکی علاقه به تحصیلات دینی داشت و قبل از جوانی مقدمات علوم را به پایان برد و پس از خاتمه سطوح [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] در جمله افاضل دانشجویان سید استاد درآمد. | ||
| + | |||
| + | آقا رضا اصفهانی در سال ۱۲۹۶ هـ.ق. در حالی که ۹ سال بیشتر نداشت، همراه پدر خود از [[نجف]] اشرف به شهر [[اصفهان]] سفر کرد و تا سال (۱۳۰۰هـ.ق.) در آن شهر اقامت گزید. در این مدت کوتاه، ادبیات فارسی و عربی، مقداری از [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]] و دیگر علوم مقدماتی را نزد مدرسان و فقیهان آن شهر فراگرفت. او کتاب‌های [[صرف]] و [[علم نحو|نحو]]، معالم الاصول، نجات العباد، [[علم عروض]]، علم [[حدیث]]، [[شرح لمعه]] و قسمتی از [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]] شیخ انصاری را در حالی که نوجوانی بیش نبود فراگرفت. | ||
| + | |||
| + | آقا <span class="tooltiptext"></span>رضا در سال ۱۳۰۰ هـ.ق. در ۱۳ سالگی همراه پدر و جدش شیخ محمدباقر اصفهانی به زادگاه خود نجف اشرف بازگشت و مرحله جدیدی از تحصیلات خود را آغاز نمود. او تحصیلات عالی خود را نزد دانشمندان، ادیبان و فقیهان آن شهر ادامه داد و پس از سالها کوشش در راه تحصیل و پژوهش، در بیشتر علوم از قبیل: [[حدیث]]، [[علم رجال|رجال]]، [[ریاضی|ریاضیات]]، [[منطق]]، [[فلسفه]]، [[ادبیات عرب]]، نظم، نثر، تاریخ و [[تفسیر قرآن|تفسیر]] به درجات عالی رسید. | ||
| + | |||
| + | شیخ محمدرضا سالها از کرسی درس [[آخوند خراسانی]]، [[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|علامه یزدی]]، [[آقا رضا همدانی]]، [[محدث نوری|میرزا حسین نوری]] و [[شیخ الشریعه اصفهانی|آقا شریعت اصفهانی]] به خوبی بهره مند شد، و خود در فنون [[اجتهاد]] و تحقیق مراتب علمی و عملی کم نظیر بود. شیخ محمدرضا علاقه خاصی به سید استاد و بیش از دیگر دانشجویان با سید در تماس و آمد و شد بود و معتقد بود که این آیت ربانی از سایرین برتر است. | ||
| + | |||
| + | وی به اتفاق مرحوم [[محمدحسین غروی اصفهانی|کمپانی]]، مرحوم [[میرزا محمدحسین نائینی|نائینی]]، مرحوم [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|حائری یزدی]] و مرحوم اصفهانی در جمله افاضل حوزه درس سید استاد قرار گرفت و سپس ضمن استفاده از آیات دیگر به تدریس افاضل علما نیز مشغول بود. | ||
| + | |||
| + | == تدریس و شاگردان == | ||
| + | شیخ محمدرضا اصفهانی در مراجعت از [[عتبات عالیات|عتبات]] در ردیف یکی از مراجع و مدرسین بزرگ قرار گرفت. یکی از خدمات مهم آقا رضا اصفهانی، تدریس رشته‌های مختلف علوم اسلامی، در شهر [[اصفهان]] و [[قم]] بوده است. جویندگان دانش که از جایگاه بلند علمی او خبر داشتند، در جلسات درس وی حاضر می‌شدند و از او بهره‌ها می‌بردند. آقا رضا اصفهانی قبل از ظهرها در [[مسجد]] نوبازار و عصرها در [[مدرسه صدر بازار]] اصفهان و در سال‌هایی که حکومت رضا خانی عرصه را بر روحانیت تنگ کرده بود، در منزلش به تدریس اشتغال داشت و هیچ گاه دست از نشر معارف دینی برنداشت و حتی در سخت‌ترین شرایط به تربیت شاگردان پرداخت. | ||
| + | |||
| + | آقا رضا اصفهانی مدتی هم در قم اقامت داشت، و از آن جا که آیة الله [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائری یزدی]] مدتی طولانی با او به مباحثه و مذاکرات علمی پرداخته بود و از جایگاه علمی او کاملا آگاهی داشت از وی درخواست نمود تا در [[مدرسه فیضیه]] قم به تدریس [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] بپردازد و از طرفی طلاب و فضلای [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم]] را به شرکت فعال در مجالس درس او تشویق می‌کرد. آقا محمدرضا اصفهانی، دعوت مؤسس حوزه علمیه قم را لبیک گفت و درس خارج فقه و اصول را در آن مکان مقدس تدریس کرد. بسیاری از جویندگان علم و کمال در نزد او حاضر شدند که در میان آنان ده‌ها عالم بزرگ دیده می‌شود، از جمله: | ||
| + | |||
| + | * [[سید احمد شبیری زنجانی]] (متوفای ۱۳۹۳ هـ. ق.) | ||
| + | * [[سید احمد خوانسارى|سید احمد خوانساری]] (متوفای ۱۴۰۴ هـ. ق.) | ||
| + | * [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی|سید محمدرضا گلپایگانی]] | ||
| + | * [[امام خمینی|روح الله الموسوی الخمینی]] (قدس سره) | ||
| + | * [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی]] | ||
| + | * [[محمدعلی مدرس تبریزی|میرزا محمدعلی مدرس تبریزی]] نویسنده «[[ریحانة الادب (کتاب)|ریحانة الادب]]» | ||
| + | |||
| + | و... | ||
| + | |||
| + | == آثار و تألیفات == | ||
| + | برخی از آثار او عباتند از: | ||
| + | |||
| + | * وقایة الاذهان و الالباب و لباب الاصول فی السنة و الکتاب | ||
| + | * ذخائر المجتهدین فی شرح معالم الدین فی فقه آل یاسین | ||
| + | * حواشی بر [[الکافی (کتاب)|کافی کلینی]] | ||
| + | * تنبیهات | ||
| + | * حجیت ظن | ||
| + | * نقد فلسفه داروین | ||
| + | * الرد علی البهائیه | ||
| + | * الایراد و الاصدار، در حل بعضی مشکلات علوم و مسائل سخت | ||
| + | |||
| + | و... | ||
| + | |||
| + | == در نظر علما و بزرگان == | ||
| + | جایگاه علمی آقا رضا اصفهانی از نظر دانشمندان و صاحب نظران علوم مختلف، به ویژه شرح حال نویسان مخفی نبوده است، از این رو با عبارت‌ها و جمله‌های متنوع از او تجلیل کرده و عظمت موقعیت علمی او را تحسین نموده‌اند. آنان وی را مجتهد بزرگ در فقه و اصول، متکلم متبحر، مفسر ژرف نگر، فیلسوف متاله، شاعر ماهر، ادیب، ریاضی دان، محیط بر اصول و فروع [[علم عروض]] و به طور کلی جامع علوم عقلی و نقلی معرفی کرده‌اند. | ||
| + | |||
| + | * [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیة]] <span class="tooltiptext"></span>[[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|الله مرعشی نجفی]] در جاهای مختلف، ضمن تمجید از مقام علمی وی و توصیف او با عبارات گوناگون، او را نابغه عصر در علوم مختلف و کم نظیر در جامعیت علوم عقلی و نقلی می‌داند. | ||
| + | * [[شیخ آقا بزرگ تهرانی|شیخ]] <span class="tooltiptext"></span>[[شیخ آقا بزرگ تهرانی|آقا بزرگ]] در کتاب «[[نقباء البشر (کتاب)|نقباء البشر]]» او را متبحر، صاحب نظر و نوآور در همه [[علوم اسلامی]] به ویژه فقه و اصول معرفی کرده و از جایگاه علمی او تجلیل می‌کند. | ||
| + | |||
| + | == وفات == | ||
| + | آیة الله شیخ محمدرضا مسجدشاهی اصفهانی بعد از سالها تلاش در راه نشر معارف اسلامی و اعتلای [[دین]]، سرانجام در صبح روز یکشنبه ۲۴ [[ماه محرم|محرم]] سال ۱۳۶۲ هـ.ق. (مطابق با ۱۳۲۱ شمسی) در [[اصفهان]] به دیدار پروردگار شتافت. پیکر آن عالم ربانی با [[تشییع جنازه|تشییعی]] با شکوه به قبرستان [[تخت فولاد]] منتقل گردید و در آن جا در بقعه جد بزرگوارش [[شیخ محمدتقی رازی]]، صاحب «[[هدایة المسترشدین (کتاب)|هدایة المسترشدین]]» به خاک سپرده شد. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | + | ||
| + | * سایت شعائر | ||
| + | * سایت فرهیختگان تمدن شیعه | ||
| + | * سایت ویکی فقه | ||
| + | |||
[[رده:علمای قرن چهاردهم]] | [[رده:علمای قرن چهاردهم]] | ||
نسخهٔ ۱۵ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۵۵
شیخ محمدرضا مسجدشاهی، معروف به آقا رضا اصفهانی (۱۳۶۲-۱۲۸۷ ق) از علمای بزرگ شیعه در قرن ۱۴ هجری است. علمای تراجم وی را مجتهد بزرگ در فقه و اصول، متکلم متبحر، مفسر ژرف نگر، فیلسوف متأله، ادیب، ریاضی دان، و به طور کلی جامع علوم عقلی و نقلی معرفی کرده‌اند. از خدمات مهم آقا رضا اصفهانی، تدریس رشته‌های مختلف علوم اسلامی، در شهر اصفهان و قم بوده است. امام خمینی و آیت الله مرعشی نجفی از شاگردان او هستند.
محتویات
ولادت و خاندان
محمدرضا اصفهانی، فرزند شیخ محمدحسین از دودمان شیخ محمدتقی اصفهانی رحمة الله علیه بود. محمدرضا در سال ۱۲۸۷ قمری در بیت علم در نجف متولد شد.
تحصیلات و استادان
شیخ محمدرضا از کودکی علاقه به تحصیلات دینی داشت و قبل از جوانی مقدمات علوم را به پایان برد و پس از خاتمه سطوح فقه و اصول در جمله افاضل دانشجویان سید استاد درآمد.
آقا رضا اصفهانی در سال ۱۲۹۶ هـ.ق. در حالی که ۹ سال بیشتر نداشت، همراه پدر خود از نجف اشرف به شهر اصفهان سفر کرد و تا سال (۱۳۰۰هـ.ق.) در آن شهر اقامت گزید. در این مدت کوتاه، ادبیات فارسی و عربی، مقداری از فقه، اصول و دیگر علوم مقدماتی را نزد مدرسان و فقیهان آن شهر فراگرفت. او کتاب‌های صرف و نحو، معالم الاصول، نجات العباد، علم عروض، علم حدیث، شرح لمعه و قسمتی از رسائل شیخ انصاری را در حالی که نوجوانی بیش نبود فراگرفت.
آقا رضا در سال ۱۳۰۰ هـ.ق. در ۱۳ سالگی همراه پدر و جدش شیخ محمدباقر اصفهانی به زادگاه خود نجف اشرف بازگشت و مرحله جدیدی از تحصیلات خود را آغاز نمود. او تحصیلات عالی خود را نزد دانشمندان، ادیبان و فقیهان آن شهر ادامه داد و پس از سالها کوشش در راه تحصیل و پژوهش، در بیشتر علوم از قبیل: حدیث، رجال، ریاضیات، منطق، فلسفه، ادبیات عرب، نظم، نثر، تاریخ و تفسیر به درجات عالی رسید.
شیخ محمدرضا سالها از کرسی درس آخوند خراسانی، علامه یزدی، آقا رضا همدانی، میرزا حسین نوری و آقا شریعت اصفهانی به خوبی بهره مند شد، و خود در فنون اجتهاد و تحقیق مراتب علمی و عملی کم نظیر بود. شیخ محمدرضا علاقه خاصی به سید استاد و بیش از دیگر دانشجویان با سید در تماس و آمد و شد بود و معتقد بود که این آیت ربانی از سایرین برتر است.
وی به اتفاق مرحوم کمپانی، مرحوم نائینی، مرحوم حائری یزدی و مرحوم اصفهانی در جمله افاضل حوزه درس سید استاد قرار گرفت و سپس ضمن استفاده از آیات دیگر به تدریس افاضل علما نیز مشغول بود.
تدریس و شاگردان
شیخ محمدرضا اصفهانی در مراجعت از عتبات در ردیف یکی از مراجع و مدرسین بزرگ قرار گرفت. یکی از خدمات مهم آقا رضا اصفهانی، تدریس رشته‌های مختلف علوم اسلامی، در شهر اصفهان و قم بوده است. جویندگان دانش که از جایگاه بلند علمی او خبر داشتند، در جلسات درس وی حاضر می‌شدند و از او بهره‌ها می‌بردند. آقا رضا اصفهانی قبل از ظهرها در مسجد نوبازار و عصرها در مدرسه صدر بازار اصفهان و در سال‌هایی که حکومت رضا خانی عرصه را بر روحانیت تنگ کرده بود، در منزلش به تدریس اشتغال داشت و هیچ گاه دست از نشر معارف دینی برنداشت و حتی در سخت‌ترین شرایط به تربیت شاگردان پرداخت.
آقا رضا اصفهانی مدتی هم در قم اقامت داشت، و از آن جا که آیة الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی مدتی طولانی با او به مباحثه و مذاکرات علمی پرداخته بود و از جایگاه علمی او کاملا آگاهی داشت از وی درخواست نمود تا در مدرسه فیضیه قم به تدریس فقه و اصول بپردازد و از طرفی طلاب و فضلای حوزه علمیه قم را به شرکت فعال در مجالس درس او تشویق می‌کرد. آقا محمدرضا اصفهانی، دعوت مؤسس حوزه علمیه قم را لبیک گفت و درس خارج فقه و اصول را در آن مکان مقدس تدریس کرد. بسیاری از جویندگان علم و کمال در نزد او حاضر شدند که در میان آنان ده‌ها عالم بزرگ دیده می‌شود، از جمله:
- سید احمد شبیری زنجانی (متوفای ۱۳۹۳ هـ. ق.)
- سید احمد خوانساری (متوفای ۱۴۰۴ هـ. ق.)
- سید محمدرضا گلپایگانی
- روح الله الموسوی الخمینی (قدس سره)
- سید شهاب الدین مرعشی نجفی
- میرزا محمدعلی مدرس تبریزی نویسنده «ریحانة الادب»
و...
آثار و تألیفات
برخی از آثار او عباتند از:
- وقایة الاذهان و الالباب و لباب الاصول فی السنة و الکتاب
- ذخائر المجتهدین فی شرح معالم الدین فی فقه آل یاسین
- حواشی بر کافی کلینی
- تنبیهات
- حجیت ظن
- نقد فلسفه داروین
- الرد علی البهائیه
- الایراد و الاصدار، در حل بعضی مشکلات علوم و مسائل سخت
و...
در نظر علما و بزرگان
جایگاه علمی آقا رضا اصفهانی از نظر دانشمندان و صاحب نظران علوم مختلف، به ویژه شرح حال نویسان مخفی نبوده است، از این رو با عبارت‌ها و جمله‌های متنوع از او تجلیل کرده و عظمت موقعیت علمی او را تحسین نموده‌اند. آنان وی را مجتهد بزرگ در فقه و اصول، متکلم متبحر، مفسر ژرف نگر، فیلسوف متاله، شاعر ماهر، ادیب، ریاضی دان، محیط بر اصول و فروع علم عروض و به طور کلی جامع علوم عقلی و نقلی معرفی کرده‌اند.
- آیة الله مرعشی نجفی در جاهای مختلف، ضمن تمجید از مقام علمی وی و توصیف او با عبارات گوناگون، او را نابغه عصر در علوم مختلف و کم نظیر در جامعیت علوم عقلی و نقلی می‌داند.
- شیخ آقا بزرگ در کتاب «نقباء البشر» او را متبحر، صاحب نظر و نوآور در همه علوم اسلامی به ویژه فقه و اصول معرفی کرده و از جایگاه علمی او تجلیل می‌کند.
وفات
آیة الله شیخ محمدرضا مسجدشاهی اصفهانی بعد از سالها تلاش در راه نشر معارف اسلامی و اعتلای دین، سرانجام در صبح روز یکشنبه ۲۴ محرم سال ۱۳۶۲ هـ.ق. (مطابق با ۱۳۲۱ شمسی) در اصفهان به دیدار پروردگار شتافت. پیکر آن عالم ربانی با تشییعی با شکوه به قبرستان تخت فولاد منتقل گردید و در آن جا در بقعه جد بزرگوارش شیخ محمدتقی رازی، صاحب «هدایة المسترشدین» به خاک سپرده شد.
منابع
- سایت شعائر
- سایت فرهیختگان تمدن شیعه
- سایت ویکی فقه
