سندبادنامه (کتاب)

سِندبادنامه یا کتاب حکیم سندباد یا داستان هفت‌وزیر، داستانی قدیمی است که ظاهرا از هندی به فارسی آمده و در زمان ساسانیان به پهلوی ترجمه شده است . مسعودي اين كتاب را از تأليفات سندباد حكيم از حكماء معاصر كوش پادشاه هند دانسته است.

این کتاب نخست به دستور نوح بن منصور سامانی توسط خواجه عمید ابوالفوارس فناروزی به فارسی دری ترجمه شد و آن را به عربی نیز ترجمه کردند تحت عنوان «حکایة الملک المتوج مع امراة الملک و الحکیم السندباد و سبع الوزراء و حکایة کل واحد منهم».

در قرن ششم محمد بن علی ظهيري سمرقندي- از مترسلان و کاتبان ایرانی در قرن ششم هجری - ترجمه‌ای فارسی از سندبادنامه نمود و این اثر پس از او شهرت بسیاری پیدا کرد.

موضوع و محتوای کتاب

کتاب سند باد نامه در موضوع آداب کشورداري و رفتار با رعيت است و از حيث ترکيب و ساختمان شبيه کليله و دمنه يعني يک داستان اصلي که در ضمن آن حکايتها و قصص ديگري نيز مي آيد و آن داستان اصلي شبيه داستان سياوش و سودابه و قصه يوسف و زليخاست.

در سندباد نامه ظهیری سمرقندی که شامل یک حکایت اصلی و سی و سه حکایت فرعی است, علم اداره مملکت و رفتار با رعیت بیان شده است .سبک قصه در قصه به مولف امکان داده است که حکایات متعدد تمثیلی را در اثر خود وارد کند که هدف کلی آنها پند و اندرز است .

سمرقندی اين کتاب را با استفاده از آيات قرآن، احاديث، ابيات و امثال فارسي و عربي، صنايع مختلف ادبي و ... آنگونه که در آن دوره معمول بوده است، به نثر فني آراسته است.

وضعیت نشر

کتاب سندبادنامه در سال 1948 ميلادي توسط احمد آتش در ترکيه تصحيح شده است، لکن با توجه به اشتباهاتي که آن تصحيح دارد، به اشارت و راهنمايي استادان محترم دانشکده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تهران توسط اينجانب بار ديگر تصحيح شده است و اين تصحيح با استفاده از 2 نسخه ديگر که هر دو قديمي تر از نسخ مورد استفاده در تصحيح نخستين هستند صورت گرفته است.

در آغاز چاپ حاضر,که توسط محمّد باقر کمال‌الدینی تصحیح شده‌است. به اصل و منشا سندباد نامه, سیر تاریخی کتاب سندباد در زبان فارسی, ارزش ادبی و سبک سندباد نامه ظهیری سمرقندی, حکایت‌های سندباد نامه و محتوای آنها, و تاثیر سندباد نامه در ادبیات ایران و جهان اشاره شده است .گفتنی است ظهیری سمرقندی که سندباد نامه را .

تلخیص و بازنویسی سند بادنامه

گفتنی است مجموعه 'کارنامه دانشوران ایران و اسلام 'که به اهتمام 'سازمان ملی جوانان' و 'موسسه فرهنگی اهل قلم 'فراهم می‌آید و تلخیص و بازنویسی آثار برجسته و متون کهن است . یک جلد را به بازنویسی 'سندباد نامه ظهیری سمرقندی 'اختصاص داده است.

منابع

• وبلاگ جلال توکلی
• معرفی ظهری سمرقندی، سایت آفتاب
• تجليل جليل، كمال الديني سيدمحمدباقر، اصل و منشا سندبادنامه و سير تاريخي آن در زبان فارسي، دانشکده ادبيات و علوم انساني (تهران) : تابستان 1380، دوره 2، شماره 2 (ضميمه) در دسترس در پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی
• سندباد حکیم (بازنویسی کتاب سندبادنامه اثر ظهیری سمرقندی) ، سایت ویستا