ترجمه ها و مترجمان نهج البلاغه: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۱: سطر ۱:
−
{{نیازمند ویرایش فنی}}
+
نهج البلاغه از مهمترین کتابهای مسلمانان است و در نزد شیعیان پس از [[قرآن]] برترین منبع اسلامی است. نظر به همین اهمیت ویژه این کتاب به ترجمه آن در طول تاریخ اهتمام ویژه ای شده است. این کتاب به اکثر زبانهای زنده دنیا چون: فارسی، تركی، اردو، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیائی و اسپانیایی و اسپرانتو و غیره ترجمه شده است.
−
نهج البلاغه از مهمترین کتابهای مسلمانان است و در نزد شیعیان پس از قران برترین منبع اسلامی است. نظر به همین اهمیت ویزه این کتاب به ترجمه آن در طول تاریخ اهتمام ویؤه ای شده است. این کتاب به اکثر زبانهای زنده دنیا چون: فارسی، تركی، اردو، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیائی و اسپانیایی و اسپرانتو و غیره ترجمه شده است.
 
  
−
== تاریخ ترجمه فارسی نهج البلاغه ==
+
==تاریخ ترجمه فارسی نهج البلاغه==
−
از اواخر قرن چهارم هجری که سخنان حضرت علی علیه السلام توسط «سید رضی »گردآوری شده عالمان فارسی زبان بر آن شدند که این کتاب نورانی را به زبان فارسی برگردانند، تا فارسی زبانان از برکات این اثر نفیس بهره مند شوند.
+
 
−
قدیمی‌ترین نسخه ترجمه فارسی نهج البلاغه که در دست است، مربوط به قرن ششم هجری است که اخیرا با تحقیق آقای دکتر جوینی در دو جلد به چاپ رسیده است. بعد از آن، ترجمه حسین اردبیلی، معاصر شاه اسماعیل صفوی و سپس شرح و ترجمه ملافتح الله کاشانی است. در قرن اخیر ترجمه های فارسی بسیاری از نهج البلاغه صورت پذیرفته است.
+
از اواخر قرن چهارم هجری که سخنان حضرت [[امام علی]] علیه السلام توسط «سید رضی» گردآوری شده عالمان فارسی زبان بر آن شدند که این کتاب نورانی را به زبان فارسی برگردانند تا فارسی زبانان از برکات این اثر نفیس بهره مند شوند.
 +
 
 +
قدیمی‌ترین نسخه ترجمه فارسی نهج البلاغه که در دست است، مربوط به قرن ششم هجری است که اخیراً با تحقیق آقای دکتر جوینی در دو جلد به چاپ رسیده است. بعد از آن، ترجمه حسین اردبیلی، معاصر شاه اسماعیل صفوی و سپس شرح و ترجمه ملا فتح الله کاشانی است. در قرن اخیر ترجمه های فارسی بسیاری از نهج البلاغه صورت پذیرفته است.
  
 
==نمونه هائی از ترجمه های فارسی نهج البلاغه==
 
==نمونه هائی از ترجمه های فارسی نهج البلاغه==
−
موارد زیر نمونه هائی از ترجمه نهج البلاغه به زبان فارسی است.<ref> برای نمونه های بیشتر رجوع شود به داود الهامي، دنياي نهج البلاغه، ص 187 در دسترس[http://www.andisheqom.com/Files/nahj.php?idVeiw=1948&level=4&subid=1948 اندیشه قم]</ref> تعدادی از این ترجمه‌ها تمام کتاب نهج البلاغه را و تعدادی هم بخش‌هایی از آن را در برگرفته است.
 
−
=== ترجمه نهج البلاغه از یکی از علمای قرن ششم ===
 
−
این کتاب را یکی از بزرگان قرن ششم هجری که احتمالا یکی از اهالی خراسان می‌باشد، تالیف کرده است. در این ترجمه معنای فارسی کلمات در زیر عبارات عربی آمده است. این ترجمه با تحقیق دکتر عزیزالله جوینی درسال 1408 ه .ق، در 2جلد به چاپ رسیده است. دکتر جوینی درباره نسخه این اثر می‌نویسد: «این نسخه گرانبها را شاه عباس صفوی در سال 1017 وقف حرم مطهر رضوی علیه السلام کرده است. و ازخصوصیات دستوری، واژه‌ها و سبک آن می‌توان حدس زد که مؤلف آن با ابوالفتوح رازی هم زمان بوده یا اندکی از وی جلوتر یعنی در قرن پنجم و ششم می‌زیسته است.<ref> مقدمه ترجمه نهج البلاغه به تحقیق دکترجوینی </ref>
 
  
−
=== ترجمه اردبیلی ===
+
موارد زیر نمونه هائی از ترجمه نهج البلاغه به زبان فارسی است.<ref>برای نمونه های بیشتر رجوع شود به داود الهامي، دنياي نهج البلاغه، ص187 در دسترس [http://www.andisheqom.com/Files/nahj.php?idVeiw=1948&level=4&subid=1948 اندیشه قم].</ref> تعدادی از این ترجمه‌ها تمام کتاب نهج البلاغه را و تعدادی هم بخش‌هایی از آن را دربرگرفته است.
−
این کتاب توسط حسین بن شرف الدین اردبیلی متوفای 950 ه .ق معاصر شاه اسماعیل صفوی ترجمه شده است.
+
 
−
وی در این ترجمه از منهاج البراعه قطب راوندی و شرح نواب لاهیجی بهره گرفته است. این کتاب در سال 1355 در «مطبعه اخوان کتابچی» به چاپ رسیده و دیوان منسوب به امیرالمؤمنین علیه السلام با ترجمه میبدی نوشته شده است.
+
===ترجمه نهج البلاغه از یکی از علمای قرن ششم===
−
در این کتاب ترجمه فارسی با خط ریز در زیر متن نوشته شده است. همچنین ترجمه دارای فهرست به سبک زمان خویش و اطلاعاتی راجع به جمع آوری نهج البلاغه توسط شریف رضی می‌باشد
+
 
 +
این کتاب را یکی از بزرگان قرن ششم هجری که احتمالاً یکی از اهالی خراسان می‌باشد، تالیف کرده است. در این ترجمه معنای فارسی کلمات در زیر عبارات عربی آمده است. این ترجمه با تحقیق دکتر عزیزالله جوینی در سال 1408 هـ.ق، در 2 جلد به چاپ رسیده است. دکتر جوینی درباره نسخه این اثر می‌نویسد: «این نسخه گرانبها را شاه عباس صفوی در سال 1017 وقف حرم مطهر رضوی علیه السلام کرده است و از خصوصیات دستوری، واژه‌ها و سبک آن می‌توان حدس زد که مؤلف آن با ابوالفتوح رازی همزمان بوده یا اندکی از وی جلوتر یعنی در قرن پنجم و ششم می‌زیسته است.<ref>مقدمه ترجمه نهج البلاغه به تحقیق دکتر جوینی.</ref>
 +
 
 +
===ترجمه اردبیلی===
 +
 
 +
این کتاب توسط حسین بن شرف الدین اردبیلی متوفی 950 هـ.ق معاصر شاه اسماعیل صفوی ترجمه شده است. وی در این ترجمه از منهاج البراعه قطب راوندی و شرح نواب لاهیجی بهره گرفته است. این کتاب در سال 1355 در «مطبعه اخوان کتابچی» به چاپ رسیده و دیوان منسوب به امیرالمؤمنین علیه السلام با ترجمه میبدی نوشته شده است.
 +
 
 +
در این کتاب ترجمه فارسی با خط ریز در زیر متن نوشته شده است. همچنین ترجمه دارای فهرست به سبک زمان خویش و اطلاعاتی راجع به جمع آوری نهج البلاغه توسط شریف رضی می‌باشد.
 +
 
 +
===تنبیه الغافلین و تذکرة العارفین===
 +
 
 +
اثر ملا فتح الله کاشانی (متوفی 988 هـ.ق) نویسنده تفسیر منهج الصادقین.
 +
 
 +
===ترجمه و شرح نهج البلاغه آقامحمدباقر لاهیجی===
  
−
=== تنبیه الغافلین و تذکرة العارفین ===
+
وی آن را در عصر فتحعلی شاه قاجار تالیف کرد. دیوان منسوب به [[امام علی]] علیه السلام در حاشیه آن آمده است.
−
اثر ملافتح الله کاشانی (متوفای 988 ه .ق) نویسنده تفسیر منهج الصادقین.
 
  
−
=== ترجمه و شرح نهج البلاغه آقامحمدباقر لاهیجی ===
+
===ترجمه و شرح نهج البلاغه قزوینی===
−
وی آن را درعصر فتحعلی شاه قاجار تالیف کرد. دیوان منسوب به امام علی علیه السلام درحاشیه آن آمده است.
 
  
−
=== ترجمه و شرح نهج البلاغه قزوینی===
+
محمدصالح قزوینی این کتاب را در دو جلد با یک مجلد تنظیم کرده و در توضیح مطالب و عبارات مولای متقیان علیه السلام از اشعار شاعران معروف فارسی زبان بهره فراوان برده است.
  
−
محمدصالح قزوینی این کتاب را در دوجلد با یک مجلد تنظیم کرده و در توضیح مطالب و عبارات مولای متقیان علیه السلام از اشعار شاعران معروف فارسی زبان بهره فراوان برده است.
+
===دائرة المعارف علوی===
  
−
=== دائرة المعارف علوی ===
+
حاج میرزا خلیل کمره ای در این کتاب، نهج البلاغه را به 24 موضوع تقسیم بندی کرده و به شرح آن‌ها پرداخته است. جلد اول آن در مورد خلقت و جلد دوم آن در مورد جنگ می‌باشد. این اثر حاوی مطالب بسیار سودمند و باارزش می‌باشد.
−
حاج میرزا خلیل کمره ای در این کتاب،نهج البلاغه را به 24 موضوع تقسیم بندی کرده و به شرح آن‌ها پرداخته است. جلد اول آن در مورد خلقت و جلد دوم آن در مورد جنگ می‌باشد. این اثر حاوی مطالب بسیار سودمند و با ارزش می‌باشد.
 
  
−
=== ترجمه نهج البلاغه عمادزاده ===
+
===ترجمه نهج البلاغه عمادزاده===
  
−
اثر عمادالدین حسین اصفهانی (متوفای 1410 ه .ق) از نویسندگان مشهور و دارای تالیفات بسیار در زمینه های تاریخ اسلام، تاریخ انبیا، زندگانی ائمه علیهم السلام و سائر موضوعات دینی می‌باشد. چاپ اول این اثردر سال 1400 ه .ق انجام گرفت و پس از آن توسط انتشارات شرق در تهران چندبار چاپ گردید.
+
اثر عمادالدین حسین اصفهانی (متوفی 1410 هـ.ق) از نویسندگان مشهور و دارای تالیفات بسیار در زمینه های تاریخ اسلام، تاریخ انبیا، زندگانی ائمه علیهم السلام و سائر موضوعات دینی می‌باشد. چاپ اول این اثر در سال 1400 هـ.ق انجام گرفت و پس از آن توسط انتشارات شرق در تهران چندبار چاپ گردید.
  
 
===ترجمه نهج البلاغه شهیدی===
 
===ترجمه نهج البلاغه شهیدی===
−
این کتاب در سال 1368 توسط دکتر سیدجعفر شهیدی نوشته شد و توسط سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی چاپ شد. ناشر این کتاب در مورد ویژگی‌هایش می‌نویسد: «تفاوت و مزیت این ترجمه بردیگر ترجمه‌ها، در این است که این اثر علاوه بر امانت و اتقان و تطبیق یکایک واژه های عربی با فارسی، در مراعات ویژگی ادبی این اثر جاودانی - یعنی به کاربردن صنایع لفظی و آرایش های ادبی از استعاره و تشبیه و جناس و موازنه و مراعات نظیر به ویژه سجع می باشد و در برگردان فارسی تا آن جا که ممکن بوده این نکات مورد توجه قرار گرفته; اما با این همه، معنی فدای آرایش لفظ نشده است، و در آخر کتاب تعلیقه های مناسب آورده شده است.»
 
  
−
مترجم در مقدمه کتاب می‌نویسد: «در میان هزاران نام که مصنفان، مؤلفان و یا مترجمان حوزه مسلمانی بر کتاب‌های خود نهاده اند، هیچ نامی چون «نهج البلاغه » راه سخن رساگفتن » با محتوای کتاب منطبق نیست و می‌توان گفت: این نام از عالم غیب بر دل روشن شریف رضی- رحمه الله - افاضه گردیده است که «الاسماء تنزل من السماء» راه سخن رسا گفتن را در این مجموعه باید یافت.»
+
این کتاب در سال 1368 توسط دکتر سید جعفر شهیدی نوشته شد و توسط سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی چاپ شد. ناشر این کتاب در مورد ویژگی‌هایش می‌نویسد: «تفاوت و مزیت این ترجمه بر دیگر ترجمه‌ها، در این است که این اثر علاوه بر امانت و اتقان و تطبیق یکایک واژه های عربی با فارسی در مراعات ویژگی ادبی این اثر جاودانی - یعنی به کاربردن صنایع لفظی و آرایش های ادبی از استعاره و تشبیه و جناس و موازنه و مراعات نظیر به ویژه سجع می باشد و در برگردان فارسی تا آنجا که ممکن بوده این نکات مورد توجه قرار گرفته؛ اما با این همه معنی فدای آرایش لفظ نشده است و در آخر کتاب تعلیقه های مناسب آورده شده است».
  
−
ترجمه نهج البلاغه شهیدی اخیراتلخیص شده و به عنوان «منتخب » به دانش دوستان عرضه شده است.
+
مترجم در مقدمه کتاب می‌نویسد: «در میان هزاران نام که مصنفان، مؤلفان و یا مترجمان حوزه مسلمانی بر کتاب‌های خود نهاده اند، هیچ نامی چون «نهج البلاغه» راه سخن رساگفتن با محتوای کتاب منطبق نیست و می‌توان گفت: این نام از عالم غیب بر دل روشن شریف رضی رحمه الله افاضه گردیده است که «الاسماء تنزل من السماء» راه سخن رسا گفتن را در این مجموعه باید یافت».
  
−
=== ترجمه و شرح نهج البلاغه فیض ===
+
ترجمه نهج البلاغه شهیدی اخیراً تلخیص شده و به عنوان «منتخب» به دانش دوستان عرضه شده است.
−
حاج سید علی نقی اصفهانی معروف به «فیض الاسلام » این اثر را در مدت 10 سال و در 6 جلد نوشته است.
 
−
این کتاب در 50 سال اخیر در میان فارسی زبانان، به ویژه مردم ایران معروف شده است. بدون تردید می‌توان ادعا کرد که در نیم قرن اخیر اکثر ترجمه‌ها و شرح‌ها از این ترجمه سود جسته‌اند. این ترجمه با خط زیبای طاهر خوشنویس تبریزی بارها به زیور طبع آراسته گشته و همیشه در بازار به صورت شش جلدی، سه جلدی، دو جلدی و یک جلدی موجود بوده است. طالبان سخنان علوی از این ترجمه استقبال شایان توجهی کرده‌اند.
 
  
−
مترجم درباره علت ترجمه این کتاب می‌نویسد: «گاهی در بعضی از مجالس دینی و مذهبی پاره ای از کلمات این کتاب را خوانده و معنی می‌کردم. شنوندگان به شگفت آمده می‌گفتند: اگر علما و رجال دینی ترجمه فرمایشات امام علی علیه السلام را در کتاب نهج البلاغه به طوری که در خور فهم هر فارسی زبان باشد، نوشته بودند، همه از آن بهره مندمی شدند; ولیکن افسوس که از ترجمه و شرحهایی که در دسترس است چنان که باید استفاده نمی‌شد. بنابراین بر نگارنده واجب شد که دست از کار بردارم و این کتاب جلیل رابه زبان فارسی سلیس و روان ترجمه نموده و کلمات و جملاتی که محتاج به شرح باشد، میان دو قوسی به اجمال و اختصار بیان نمایم تا ترجمه و شرح با هم فرق داشته و همه از آن بهره مند گردند.
+
===ترجمه و شرح نهج البلاغه فیض===
  
−
=== نهج البلاغه منظوم ===
+
حاج سید علی نقی اصفهانی معروف به «فیض الاسلام» این اثر را در مدت 10 سال و در 6 جلد نوشته است. این کتاب در 50 سال اخیر در میان فارسی زبانان، به ویژه مردم ایران معروف شده است. بدون تردید می‌توان ادعا کرد که در نیم قرن اخیر اکثر ترجمه‌ها و شرح‌ها از این ترجمه سود جسته‌اند. این ترجمه با خط زیبای طاهر خوشنویس تبریزی بارها به زیور طبع آراسته گشته و همیشه در بازار به صورت شش جلدی، سه جلدی، دو جلدی و یک جلدی موجود بوده است. طالبان سخنان علوی از این ترجمه استقبال شایان توجهی کرده‌اند.
−
دانشمند معظم، محمدعلی انصاری قمی نهج البلاغه را در قالب 27 هزار بیت شعر فارسی به نظم در آورد. این اثر در ده جلد و به صورت پنج مجلد و با خط زیبای حسن هریسی تبریزی به طبع رسیده است. وی ترجمه خطبه اول را با این شعر آغاز کرده است:
+
 
 +
مترجم درباره علت ترجمه این کتاب می‌نویسد: «گاهی در بعضی از مجالس دینی و مذهبی پاره ای از کلمات این کتاب را خوانده و معنی می‌کردم. شنوندگان به شگفت آمده می‌گفتند: اگر علما و رجال دینی ترجمه فرمایشات [[امام علی]] علیه السلام را در کتاب نهج البلاغه به طوری که در خور فهم هر فارسی زبان باشد، نوشته بودند. همه از آن بهره مندمی شدند؛ ولیکن افسوس که از ترجمه و شرحهایی که در دسترس است چنان که باید استفاده نمی‌شد. بنابراین بر نگارنده واجب شد که دست از کار بردارم و این کتاب جلیل را به زبان فارسی سلیس و روان ترجمه نموده و کلمات و جملاتی که محتاج به شرح باشد، میان دو قوسی به اجمال و اختصار بیان نمایم تا ترجمه و شرح با هم فرق داشته و همه از آن بهره مند گردند.
 +
 
 +
===نهج البلاغه منظوم===
 +
 
 +
دانشمند معظم، محمدعلی انصاری قمی نهج البلاغه را در قالب 27 هزار بیت شعر فارسی به نظم درآورد. این اثر در ده جلد و به صورت پنج مجلد و با خط زیبای حسن هریسی تبریزی به طبع رسیده است. وی ترجمه خطبه اول را با این شعر آغاز کرده است:
  
 
{{بیت|سپاس و شکر بی پایان خدا را|که ما را از عدم کرد آشکارا}}
 
{{بیت|سپاس و شکر بی پایان خدا را|که ما را از عدم کرد آشکارا}}
−
 
 
{{بیت|نبرده کس به کنه مدحتش پی|نکرده راه وصفش را کسی طی}}
 
{{بیت|نبرده کس به کنه مدحتش پی|نکرده راه وصفش را کسی طی}}
  
−
=== ترجمه و شرح زمانی ===
+
===ترجمه و شرح زمانی===
  
−
دانشمند معظم، مصطفی زمانی نهج البلاغه را در 4 جلد ترجمه کرد که بارها در قم چاپ شد. مترجم در مورد روش ترجمه‌اش می‌نویسد: «اینجانب در این کتاب مطالب امام علی علیه السلام را در کنار آیات قرآن مجید بررسی نموده‌ام. در نتیجه، در یک مورد نهج البلاغه تفسیر قرآن قرار گرفته و مورد دیگر امام علی علیه السلام مطلب را به اجمال بیان کرده که توضیح آن در قرآن موجود است. به تعبیر دیگر، نهج البلاغه و قرآن همانند دو برادر دلسوز هستند که به هنگام لزوم به کمک یکدیگر می‌شتابند و در مواقع عادی هر کدام در مسیر خود هستند.»
+
دانشمند معظم، مصطفی زمانی نهج البلاغه را در 4 جلد ترجمه کرد که بارها در [[قم]] چاپ شد. مترجم در مورد روش ترجمه‌اش می‌نویسد: «اینجانب در این کتاب مطالب [[امام علی]] علیه السلام را در کنار آیات قرآن مجید بررسی نموده‌ام. در نتیجه در یک مورد نهج البلاغه تفسیر قرآن قرار گرفته و مورد دیگر امام علی علیه السلام مطلب را به اجمال بیان کرده که توضیح آن در قرآن موجود است. به تعبیر دیگر، نهج البلاغه و قرآن همانند دو برادر دلسوز هستند که به هنگام لزوم به کمک یکدیگر می‌شتابند و در مواقع عادی هر کدام در مسیر خود هستند».
−
این ترجمه در بیش‌تر وقایع تاریخی از شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید بهره مند گردیده است.
 
  
−
===دیگر مترجمان نهج البلاغه به زبان فارسی ===
+
این ترجمه در بیشتر وقایع تاریخی از شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید بهره مند گردیده است.
  
−
1- آيت الله شيخ جعفر سبحانى
+
===دیگر مترجمان نهج البلاغه به زبان فارسی===
−
2- آيت الله ناصر مكارم شيرازى
 
−
3- حجة الاسلام و المسلمين محمد دشتى
 
−
4- علامه محمد تقى جعفرى
 
−
5- علامه عبد الحسين امينى
 
−
6- محمد مهدى فولادوند (ره)
 
−
7- طاهره صفار زاده
 
  
−
==ترجمه های نهج البلاغه به زبانهای دیگر ==
+
# آيت الله شيخ جعفر سبحانى
 +
# آيت الله ناصر مكارم شيرازى
 +
# حجت الاسلام والمسلمين محمد دشتى
 +
# علامه محمدتقى جعفرى
 +
# علامه عبدالحسين امينى
 +
# محمدمهدى فولادوند
 +
# طاهره صفارزاده
  
−
1. ترجمه نهج البلاغه (الإشاعه)
+
==ترجمه های نهج البلاغه به زبانهای دیگر==
  
−
به زبان اردو، مترجم سید اولاد حسن بن محمد حسن سلیم هندی امر دهوی معاصر متوفی (1338) سید علی نقی نقوی در تذکره علمای امامیه پاکستان ذکر کرده است.<ref>. الذریعه، ج 4، ص 144 و ج 14، ص 116.</ref>
+
* 1. ترجمه نهج البلاغه (الإشاعه):
  
−
2. ترجمه نهج البلاغه (سلسبیل فصاحت)  
+
به زبان اردو، مترجم سید اولاد حسن بن محمدحسن سلیم هندی امر دهوی معاصر متوفی (1338) سید علی نقی نقوی در تذکره علمای امامیه پاکستان ذکر کرده است.<ref>الذریعه، ج4، ص144 و ج14، ص116.</ref>
  
−
ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو. مترجم:سید ظفر مهدی کوهر ابن سید وارث حسین جائسی، مدیر تحریر مجله «سهیل یمن» و کتابی هم دارد موسوم به «الله الله» که در رد عامه است. و در هند در دو جلد چاپ شده است.<ref>. الذریعه، ج 4، ص 144 و ج 14، ص 130.</ref>
+
* 2. ترجمه نهج البلاغه (سلسبیل فصاحت):
  
−
3. ترجمه نهج البلاغه / به زبان اردو  
+
ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو. مترجم: سید ظفر مهدی کوهر ابن سید وارث حسین جائسی، مدیر تحریر مجله «سهیل یمن» و کتابی هم دارد موسوم به «الله الله» که در رد عامه است و در هند در دو جلد چاپ شده است.<ref>الذریعه، ج4، ص144 و ج14، ص130.</ref>
  
−
مترجم:سید علی اظهر کهجوی هندی متوفای 1352 ه ترجمه بین سطرها نوشته و چاپ شده است.<ref>. الذریعه، ج 4، ص 144 و ج 14، ص 141.</ref>
+
* 3. ترجمه نهج البلاغه/ به زبان اردو:
  
−
استاد سید عبدالعزیز طباطبایی در تعلیقات خود بر «الذریعه» موسوم به «اضواء علی الذریعه» می‌گوید:درباره مترجم این کتاب نامه‌ای به علامه سعید اختر رضوی در پاکستان نوشتم او در پاسخ نوشت این ترجمه مال سعید علی اظهر نیست، بلکه مال پسرش سید علی حیدر (1303  1380 ه) است که به اشتباه به پدرش نسبت داده شده است.<ref>. مجله تراثنا، ش 4، سال 7، شوار 1412 ه.</ref> و شرح حال او در کتاب «مطلع انوار» (ص 354  359) آمده است.
+
مترجم: سید علی اظهر کهجوی هندی متوفی 1352 ترجمه بین سطرها نوشته و چاپ شده است.<ref>الذریعه، ج4، ص144 و ج14، ص141.</ref>  
  
−
4. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو
+
استاد سید عبدالعزیز طباطبایی در تعلیقات خود بر «الذریعه» موسوم به «اضواء علی الذریعه» می‌گوید: درباره مترجم این کتاب نامه‌ای به علامه سعید اختر رضوی در پاکستان نوشتم او در پاسخ نوشت این ترجمه مال سعید علی اظهر نیست، بلکه مال پسرش سید علی حیدر (1303-1380 ه) است که به اشتباه به پدرش نسبت داده شده است.<ref>مجله تراثنا، ش4، سال7، شوار1412 ه.</ref> و شرح حال او در کتاب «مطلع انوار» (ص 354-359) آمده است.
  
−
مترجم:سید یوسف حسن هندی امر دهوی، متوفای 1352 ه و در هند در سال 1926 م، در بهترین چاپخانه‌ها چاپ شده است.<ref>. آثار الشیعه، ص 101، به نقل تراثنا.</ref>
+
* 4. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:
  
−
5. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو
+
مترجم: سید یوسف حسن هندی امر دهوی، متوفی 1352 ه و در هند در سال 1926 م، در بهترین چاپخانه‌ها چاپ شده است.<ref>آثار الشیعه، ص101، به نقل تراثنا.</ref>
  
−
مترجم:میرزا یوسف حسین بن نادر حسین صدر الأفاضل لکهنوی. در اواخر مقیم لاهور بود (1301  1408 ه) شرح وی در کتاب «تذکره علمای امامیه پاکستان» (ص 393  396) با ذکر تألیفاتش از جمله ترجمه نهج البلاغه آمده است.
+
* 5. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:
  
−
6. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو
+
مترجم: میرزا یوسف حسین بن نادر حسین صدرالأفاضل لکهنوی. در اواخر مقیم لاهور بود (1301-1408 ه) شرح وی در کتاب «تذکره علمای امامیه پاکستان» (ص 393-396) با ذکر تألیفاتش از جمله ترجمه نهج البلاغه آمده است.
  
−
مترجم:جعفر حسین لاهوری و در تاریخ 18 رجب سال 1375 = شباط 1956 از نگارش آن فارغ شده است و این ترجمه در هند و پاکستان بسیار رایج و متداول است و مکرر چاپ شده است. از جمله در «لاهور» از طرف مؤسسه «کتب خانه مغل حویلی» چاپ سنگی خورده. بدین ترتیب که در دو ستون عمودی، در یک ستون متن عربی و در ستون دیگر ترجمه قرار گرفته است. و چاپ دیگر در «امامیه بیلیکشنز» پاکستان در سال 1985 م انجام گرفته است و در اول آن مقاله مفصلی از علامه سید علی نقوی درباره آراء ادبا و کلمات آنها درباره نهج البلاغه چاپ شده است.<ref>. مجله تراثنا، شماره 47، سال 7، ص 73.</ref>
+
* 6. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:
  
−
7. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو
+
مترجم: جعفر حسین لاهوری و در تاریخ 18 [[رجب]] سال 1375 = شباط 1956 از نگارش آن فارغ شده است و این ترجمه در هند و پاکستان بسیار رایج و متداول است و مکرر چاپ شده است. از جمله در «لاهور» از طرف مؤسسه «کتب خانه مغل حویلی» چاپ سنگی خورده. بدین ترتیب که در دو ستون عمودی، در یک ستون متن عربی و در ستون دیگر ترجمه قرار گرفته است و چاپ دیگر در «امامیه بیلیکشنز» پاکستان در سال 1985 م انجام گرفته است و در اول آن مقاله مفصلی از علامه سید علی نقوی درباره آراء ادبا و کلمات آنها درباره نهج البلاغه چاپ شده است.<ref>مجله تراثنا، شماره 47، سال 7، ص73.</ref>
  
−
مترجم:سید محمد صادق، آن را خلیق احمد نظامی در مقاله خود پیرامون نهج البلاغه ذکر کرده است و آن را در شماره اول مجله «المجمع العلمی الهندی» منتشر ساخته است.<ref>. مجله تراثنا، شماره 47، سال 7، ص 73.</ref>
+
* 7. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:
  
−
8. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو
+
مترجم: سید محمدصادق، آن را خلیق احمد نظامی در مقاله خود پیرامون نهج البلاغه ذکر کرده است و آن را در شماره اول مجله «المجمع العلمی الهندی» منتشر ساخته است.<ref>مجله تراثنا، شماره 47، سال7، ص73.</ref>
  
−
مترجم:حسن عسکری هندی حیدرآبادی، معاصر، در سال 1966 م در حیدرآباد دکن هند چاپ شده است.<ref>. مجله تراثنا، شماره 47، سال 7، ص 73.</ref>
+
* 8. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:
  
−
9. منهاج نهج البلاغه ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو
+
مترجم: حسن عسکری هندی حیدرآبادی، معاصر در سال 1966 م در حیدرآباد دکن هند چاپ شده است.<ref>مجله تراثنا، شماره47، سال7، ص73.</ref>
  
−
ترجمه سید سبط حسن رضوی پاکستانی هنسوی (حدود 133 / 1915/ 1398 / 1978) شرح حال او در کتاب «مطلع انوار» ص 250 آمده است.<ref>. مجله تراثنا، شماره 47، سال 7، ص 73.</ref>
+
* 9. منهاج نهج البلاغه ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:
  
−
10. نیرنگ فصاحت
+
ترجمه سید سبط حسن رضوی پاکستانی هنسوی (حدود 133/ 1915/ 1398/ 1978) شرح حال او در کتاب «مطلع انوار» ص250 آمده است.<ref>مجله تراثنا، شماره47، سال7، ص73.</ref>
  
−
در ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو. تألیف سید ذاکر حسین اختر ابن سید فرزند علی هندی دهلوی واسطی (1315  1372 ه)<ref>. الذریعه،‌ج 4، ص 144 و ج 14، ص 126 و ج 24، ‌ص 435.</ref>. شرح حال وی در «تذکره علمای امامیه پاکستان» ذکر شده است.  
+
* 10. نیرنگ فصاحت:
  
−
11. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو  
+
در ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو. تألیف سید ذاکر حسین اختر ابن سید فرزند علی هندی دهلوی واسطی (1315-1372 ه)<ref>الذریعه،‌ ج 4، ص144 و ج14، ص126 و ج24، ‌ص435.</ref> شرح حال وی در «تذکره علمای امامیه پاکستان» ذکر شده است.
  
−
مترجم:صدر الأفاضل سید مرتضی حسین لکهنوی، عالم معروف لاهور (1341  1407 ه).
+
* 11. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:
  
−
12. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو
+
مترجم: صدرالأفاضل سید مرتضی حسین لکهنوی، عالم معروف لاهور.(1341-1407 ه)
  
−
مترجم خطبه‌ها:میرزا یوسف حسین.
+
* 12. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:
  
−
مترجم نامه‌ها و کلمات قصار:غلام محمد زکی سرود کوئی، و لاهور پاکستان توسط مؤسسه «حمایت اهل بیت» در سال 1394 ه با مقدمه‌های:سید علی نقی نقوی و سید محمد صادق لکهنوی و محمد بشیر و ظفرحسن و مرتضی حسین و ظلّ حسنین، چاپ و انتشار یافته است.  
+
مترجم خطبه‌ها: میرزا یوسف حسین.
  
−
13. ترجمه و شرح نهج البلاغه به زبان اردو
+
مترجم نامه‌ها و کلمات قصار: غلام محمد زکی سرود کوئی و لاهور پاکستان توسط مؤسسه «حمایت اهل بیت» در سال 1394 ه با مقدمه‌های: سید علی نقی نقوی و سید محمدصادق لکهنوی و محمد بشیر و ظفرحسن و مرتضی حسین و ظلّ حسنین، چاپ و انتشار یافته است.  
  
−
به ترجمه:سید رئیس احمد جعفری و نائب حسین نقوی و عبدالرزاق ملیح آبادی و مرتضی حسین، با هم ترجمه کرده‌اند و هر کدام ترجمه قسمتی را عهده‌دار بوده است و در پاکستان چاپ شده است.<ref>. همان.</ref>
+
* 13. ترجمه و شرح نهج البلاغه به زبان اردو:
  
−
14. ترجمه نهج البلاغه به زبان اسپانیائی
+
به ترجمه: سید رئیس احمد جعفری و نائب حسین نقوی و عبدالرزاق ملیح آبادی و مرتضی حسین با هم ترجمه کرده‌اند و هر کدام ترجمه قسمتی را عهده‌دار بوده است و در پاکستان چاپ شده است.<ref>همان.</ref>
  
−
مترجم:عبدالجبار آرج، از ترجمه انگلیسی سید محمد عسکری به زبان اسپانیائی برگردانده است و در اسپانیا به چاپ رسیده است. سپس در تهران مؤسسه الهای وابسته به وزارت ارشاد اسلامی ایران در سال 1989 م چاپ کرده است.<ref>. همان.</ref>
+
* 14. ترجمه نهج البلاغه به زبان اسپانیائی:
  
−
15. ترجمه نهج البلاغه به زبان اسپانیائی  
+
مترجم: عبدالجبار آرج، از ترجمه انگلیسی سید محمد عسکری به زبان اسپانیائی برگردانده است و در اسپانیا به چاپ رسیده است. سپس در تهران مؤسسه الهای وابسته به وزارت ارشاد اسلامی ایران در سال 1989 م چاپ کرده است.<ref>همان.</ref>
  
−
مترجم:دکتر محمد علی انزالد و مورالس.<ref>. همان.</ref>
+
* 15. ترجمه نهج البلاغه به زبان اسپانیائی:
  
−
Dr. Muhammad Ali Anzaldua Morales.  
+
مترجم: دکتر محمدعلی انزالد و مورالس.<ref>همان.</ref>
  
−
16. ترجمه نهج البلاغه به زبان آلمانی.  
+
Dr. Muhammad Ali Anzaldua Morales.
  
−
مترجم:محمد ایتات و یوسف امین انتون دیرل، در آلمان چاپ شده است. و همان چاپ در تهران توسط کتابخانه عمومی چهل ستون افست گردیده است.<ref>. همان.</ref>
+
* 16. ترجمه نهج البلاغه به زبان آلمانی:
  
−
17. ترجمه نهج البلاغه به زبان ایتالیائی
+
مترجم: محمد ایتات و یوسف امین انتون دیرل در آلمان چاپ شده است و همان چاپ در تهران توسط کتابخانه عمومی چهل ستون افست گردیده است.<ref>همان.</ref>
  
−
مترجم، دکتر پرویز دانش کجوری، ترجمه کامل. و از طرف مرکز معارف اسلامی اروپا در روم انتشار یافته و مؤسسه جهان خدمات اسلامی در تهران در سال 1400 ه چاپ کرده است.
+
* 17. ترجمه نهج البلاغه به زبان ایتالیائی:
  
−
18. ترجمه نهج البلاغه به زبان ایتالیائی
+
مترجم، دکتر پرویز دانش کجوری، ترجمه کامل و از طرف مرکز معارف اسلامی اروپا در روم انتشار یافته و مؤسسه جهان خدمات اسلامی در تهران در سال 1400 ه چاپ کرده است.  
  
−
مترجم:انجلو ترنه زونی Angelo tereny zoni در روم چاپ شده است.
+
* 18. ترجمه نهج البلاغه به زبان ایتالیائی:
  
−
19. ترجمه نهج البلاغه به زبان فرانسه
+
مترجم: انجلو ترنه زونی Angelo tereny zoni در روم چاپ شده است.  
  
−
به تبویب و ترجمه اکثر محتوای نهج البلاغه، توسط جمعی از علمای اسلام.
+
* 19. ترجمه نهج البلاغه به زبان فرانسه:
  
−
تقدیم و اِعداد:سمیح عاطف الزین. و عصام عبدالقادر غندور، و نبیه محمود صیدانی.  
+
به تبویب و ترجمه اکثر محتوای نهج البلاغه، توسط جمعی از علمای اسلام.
  
−
مقابله:دکتیر سیدعطیه ابوالنجا.  
+
تقدیم و اِعداد: سمیح عاطف الزین و عصام عبدالقادر غندور و نبیه محمود صیدانی.  
  
−
چاپ:دار الکتاب اللبنانی در بیروت سال 1985 م.  
+
مقابله: دکتیر سید عطیه ابوالنجا.  
  
−
سپس از چاپ لبنان توسط انتشارات انصاریان قم سال 1409 = 1989 م افست شده است.  
+
چاپ: دارالکتاب اللبنانی در بیروت سال 1985 م.  
  
−
20. ترجمه نهج البلاغه به زبان فرانسه
+
سپس از چاپ لبنان توسط انتشارات انصاریان قم سال 1409=1989 م افست شده است.  
  
−
مترجم:سید مسرور حسین بن سید معجز حسین رضوی هندی امر دهوی (7 رجب 1326 برابر با 13 رجب 1376 ه) مترجم جهت تبلیغ به ماداگاسکار آفریقا رفت و در آنجا رحل اقامت افکند و در امر تبلیغ بسیار موفق بود به طوری که جمع کثیری با دست او به تشیع گرویدند و در آن شهر مؤسسه‌ای به نام «مناره مسرور» و مدرسه‌ای به نام «مدرسه مؤید الإسلام» بنیاد نهاد و به زبانهای:‌ عربی، فارسی، اردو، انگلیسی و فرانسه مانند زبان مادری کاملاً مسلط بود و زبان آفریقایی را هم در مدت اقامتش در آنجا به خوبی فرا گرفت و چاپخانه‌ای هم برای نشر کتب اسلامی تأسیس نمود و نهج البلاغه را به زبان فرانسه و گجراتی ترجمه کرد.<ref>. تذکره علمای امامیه پاکستان، نقوی، ص 349 و 350.</ref>
+
* 20. ترجمه نهج البلاغه به زبان فرانسه:
  
−
21. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی
+
مترجم: سید مسرور حسین بن سید معجز حسین رضوی هندی امر دهوی (7 [[رجب]] 1326 برابر با 13 رجب 1376 ه) مترجم جهت تبلیغ به ماداگاسکار آفریقا رفت و در آنجا رحل اقامت افکند و در امر تبلیغ بسیار موفق بود به طوری که جمع کثیری با دست او به تشیع گرویدند و در آن شهر مؤسسه‌ای به نام «مناره مسرور» و مدرسه‌ای به نام «مدرسه مؤید الإسلام» بنیاد نهاد و به زبانهای:‌ عربی، فارسی، اردو، انگلیسی و فرانسه مانند زبان مادری کاملاً مسلط بود و زبان آفریقایی را هم در مدت اقامتش در آنجا به خوبی فراگرفت و چاپخانه‌ای هم برای نشر کتب اسلامی تأسیس نمود و نهج البلاغه را به زبان فرانسه و گجراتی ترجمه کرد.<ref>تذکره علمای امامیه پاکستان، نقوی، ص349 و 350.</ref>
  
−
تلفیقی است از ترجمه مراکز اسلامی خراسان و ترجمه سید محمد عسکری جعفری و ترجمه سید علیرضا، که آن را استاد سید هادی خسروشاهی در سال 1395 ه در مرکز بررسیهای اسلامی قم چاپ کرده است و چاپ دوم در سال 1398 ه بوده و در سال 1984 میلادی نیز از طرف مرکز ثقافی اسلامی اروپا در رم انتشار یافته است.
+
* 21. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:
  
−
22. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی
+
تلفیقی است از ترجمه مراکز اسلامی خراسان و ترجمه سید محمد عسکری جعفری و ترجمه سید علیرضا که آن را استاد سید هادی خسروشاهی در سال 1395 ه در مرکز بررسی های اسلامی [[قم]] چاپ کرده است و چاپ دوم در سال 1398 ه بوده و در سال 1984 میلادی نیز از طرف مرکز ثقافی اسلامی اروپا در رم انتشار یافته است.  
  
−
مترجم میرزا جعفر بن حاج احمد آقا بن نجفقلی تبریزی طسوجی نجفی، ساکن هند، متولد حدود سال 1328 ه و متوفای ذی الحجه 1402 ه.  
+
* 22. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:
  
−
ترجمه‌اش را به پایان رساند و اقدام به چاپ کرد که در چاپ متوقف شد.<ref>. مجله تراثنا، شماره 4، سال 7، ص 66.</ref>  
+
مترجم میرزا جعفر بن حاج احمد آقا بن نجفقلی تبریزی طسوجی نجفی ساکن هند، متولد حدود سال 1328 ه و متوفی [[ذی الحجه]] 1402 ه. ترجمه‌اش را به پایان رساند و اقدام به چاپ کرد که در چاپ متوقف شد.<ref>مجله تراثنا، شماره4، سال7، ص66.</ref>
  
−
23. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی  
+
* 23. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:
  
−
مترجم:‌حسین محمد جعفری پاکستانی، ظاهراً ناتمام است.  
+
مترجم:‌ حسین محمد جعفری پاکستانی، ظاهراً ناتمام است.
  
−
24. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی  
+
* 24. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:
  
−
ترجمه:سید انصار حسین رضوی هندی، ترجمه قسمت نامه‌ها از عبدالرزاق خان ملیح آبادی و ترجمه قسمت حِکَم و کلمات قصار از سید مرتضی حسین می‌باشد.  
+
ترجمه: سید انصار حسین رضوی هندی، ترجمه قسمت نامه‌ها از عبدالرزاق خان ملیح آبادی و ترجمه قسمت حِکَم و کلمات قصار از سید مرتضی حسین می‌باشد.  
  
−
در سال 1970 م در لکهنو و 1976 و 1396 ه در حیدرآباد هند در 680 صفحه چاپ شده است.<ref>. همان.</ref>  
+
در سال 1970 م در لکهنو و 1976 و 1396 ه در حیدرآباد هند در 680 صفحه چاپ شده است.<ref>همان.</ref>
  
−
25. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی  
+
* 25. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:
  
−
مترجم:دکتر محمد علی حاج سلمین، در بمبی هند چاپ شده است.  
+
مترجم: دکتر محمدعلی حاج سلمین، در بمبی هند چاپ شده است.  
  
−
26. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی  
+
* 26. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:
  
−
مترجم:مفتی جعفر حسین، متولد سال 1916 م و از ترجمه آن ظهر جمعه 10 رجب سال 1375 ه در لاهور فارغ شده و در کراچی به چاپ رسیده است.<ref>. همان.</ref> و آن را مرکز بررسیهای اسلامی قم در سال 1398 ه در 736 صفحه تجدید چاپ نموده است. شرح حال مترجم در کتاب «تذکره علمای امامیه پاکستان» در صفحه 70 72 آمده است.  
+
مترجم: مفتی جعفر حسین، متولد سال 1916 م و از ترجمه آن ظهر جمعه 10 [[رجب]] سال 1375 ه در لاهور فارغ شده و در کراچی به چاپ رسیده است.<ref>همان.</ref> و آن را مرکز بررسیهای اسلامی [[قم]] در سال 1398 ه در 736 صفحه تجدید چاپ نموده است. شرح حال مترجم در کتاب «تذکره علمای امامیه پاکستان» در صفحه 70-72 آمده است.
  
−
27. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی  
+
* 27. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:
  
−
مترجم:سید علیرضا، سکرتر سابق وزارت خارجه پاکستان، و آن را در سال 1973 م پیرمحمد ابراهیم در کراچی در سه جلد چاپ کرده است و بار دیگر مؤسسه جهانی خدمات اسلامی در تهران 1401 = 1980 م در 816 صفحه به چاپ رسانده است. و نیز در سال 1407 = 1987 در مرکز بررسیهای اسلامی قم تجدید چاپ شده است.  
+
مترجم: سید علیرضا، سکرتر سابق وزارت خارجه پاکستان و آن را در سال 1973 م پیرمحمد ابراهیم در کراچی در سه جلد چاپ کرده است و بار دیگر مؤسسه جهانی خدمات اسلامی در تهران 1401=1980 م در 816 صفحه به چاپ رسانده است. و نیز در سال 1407=1987 در مرکز بررسی های اسلامی قم تجدید چاپ شده است.  
  
−
28. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی  
+
* 28. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:
  
−
مترجم:سید علی نقی نقوی، و در ماه جمادی الثانی سال 1375 ه از آن فارغ شده و در هند چاپ شده است. بعد در سال 1409 ه انتشارات انصاریان در قم چاپ کرده است. سپس مرحوم شیخ حسن سعید تهرانی چاپ نموده و انتشارات کتابخانه مسجد جامع در تهران آن را منتشر ساخته است.  
+
مترجم: سید علی نقی نقوی و در ماه [[جمادی الثانی]] سال 1375 ه از آن فارغ شده و در هند چاپ شده است. بعد در سال 1409 ه انتشارات انصاریان در [[قم]] چاپ کرده است. سپس مرحوم شیخ حسن سعید تهرانی چاپ نموده و انتشارات کتابخانه مسجد جامع در تهران آن را منتشر ساخته است.  
  
−
29. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی (با شرح مختصر و تعلیقات)  
+
* 29. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی (با شرح مختصر و تعلیقات):
  
−
مترجم:سید محمد عسکری جعفری، از طرف مؤسسه الزهرا در حیدرآباد هند سال 1965 م در 560 صفحه چاپ شده است.
+
مترجم: سید محمد عسکری جعفری، از طرف مؤسسه الزهرا در حیدرآباد هند سال 1965 م در 560 صفحه چاپ شده است و بار دیگر در سال 1967 م در بونای هند چاپ گردیده.  
  
−
و بار دیگر در سال 1967 م در بونای هند چاپ گردیده.  
+
بار سوم و چهارم مرکز اسلامی خراسان واقع در کراچی در سالهای 1971 و 1977 چاپ کرده و چاپ چهارم و پنجم توسط مؤسسه جهانی واقع در آمریکا انجام گرفته و نیز در هند مجدداً در سال 1984 به چاپ رفته است.  
  
−
بار سوم و چهارم مرکز اسلامی خراسان واقع در کراچی در سالهای 1971 و 1977 چاپ کرده. و چاپ چهارم و پنجم توسط مؤسسه جهانی واقع در آمریکا انجام گرفته و نیز در هند مجدداً در سال 1984 به چاپ رفته است.  
+
و باز مؤسسه «تاریخ تراسیل» در آمریکا سال 1987 و مجدداً در سال 1981 چاپ نموده است و همین ترجمه را حاج آقا سعید تهرانی جزء ‌انتشارات مسجد جامع تهران در 300 صفحه چاپ کرده است.<ref>تراثنا، همان شماره.</ref>
  
−
و باز مؤسسه «تاریخ تراسیل» در آمریکا سال 1987 و مجدداً در سال 1981 چاپ نموده است. و همین ترجمه را حاج آقا سعید تهرانی جزء ‌انتشارات مسجد جامع تهران در 300 صفحه چاپ کرده است.<ref>. تراثنا، همان شماره.</ref>
+
* 30. ترجمه نهج البلاغه به زبان صرب و کروات (زبان اهل بوسنی):
  
−
30. ترجمه نهج البلاغه به زبان صرب و کروات (زبان اهل بوسنی)
+
ترجمه توسط محمود جخاهیج معاون نخست وزیر بوسنی و محمدعلی حاجیج انجام گرفته و خبر این ترجمه را مجله «کیهان فرهنگی» در شماره اول سال 9 و فروردین ماه 1371 ش در ص 57 انتشار داده است.
  
−
ترجمه توسط محمود جخاهیج  معاون نخست وزیر بوسنی  و محمد علی حاجیج انجام گرفته و خبر این ترجمه را مجله «کیهان فرهنگی» در شماره اول سال 9 و فروردین ماه 1371 ش در ص 57 انتشار داده است.
+
* 31. ترجمه نهج البلاغه به زبان ترکی استانبولی:
  
−
31. ترجمه نهج البلاغه به زبان ترکی استانبولی
+
مترجم:‌ پروفسور عبدالباقی گولپینارلی (1317-1402 ه) ساکن استانبول استاد دانشگاه استانبول و دانشمند مطلع و محقق و نویسنده توانای شیعی و صاحب تألیفات زیاد از جمله همین ترجمه نهج البلاغه. ترجمه مرحوم عبدالباقی، برای نخستین بار در سال 1973 توسط انتشارات «بنی شرف معارف» در استانبول در 463 صفحه چاپ شده است و همان چاپ را انتشارات انصاریان در قم سال 1397=1401 و 1981= 1409 ه افست نموده است.
  
−
مترجم:‌ پروفسور عبدالباقی گولپینارلی (1317  1402 ه) ساکن استانبول استاد دانشگاه استانبول و دانشمند مطلع و محقق و نویسنده توانای شیعی و صاحب تألیفات زیاد از جمله همین ترجمه نهج البلاغه. ترجمه مرحوم عبدالباقی، برای نخستین بار در سال 1973 توسط انتشارات «بنی شرف معارف» در استانبول در 463 صفحه چاپ شده است و همان چاپ را انتشارات انصاریان در قم سال 1397 = 1401 و 1981 = 1409 ه افست نموده است.
+
* 32. ترجمه نهج البلاغه به زبان کجراتی:
  
−
32. ترجمه نهج البلاغه به زبان کجراتی
+
مترجم: سید سرور حسن ابن سید معجز حسین رضوی هندی امروهوی مراد آبادی (1326-1376) و قبلاً گفتیم وی نهج البلاغه را به زبان فرانسه نیز ترجمه کرده است و شرح حالش در کتاب «تذکره علمای امامیه پاکستان» ص383 آمده است.
  
−
مترجم:سید سرور حسن ابن سید معجز حسین رضوی هندی امروهوی مراد آبادی (1326  1376) و قبلاً گفتیم وی نهج البلاغه را به زبان فرانسه نیز ترجمه کرده است و شرح حالش در کتاب «تذکره علمای امامیه پاکستان» ص 383 آمده است.
+
* 33. ترجمه نهج البلاغه به زبان کجراتی:
  
−
33. ترجمه نهج البلاغه به زبان کجراتی
+
مترجم: مولوی غلامعلی بن اسماعیل هندی بهاونکری (1283-367 ه) جلد اول آن در 200 صفحه چاپ شده است.<ref>الذریعه،‌ ج4، ص146 و ج24، ص413 و ج14،‌ ص142.</ref> و مکرر تجدید چاپ شده تا آن که چاپ هشتم آن در سال 1983 م در لاهور انجام گرفته است.<ref>مجله تراثنا، همان.</ref>
  
−
مترجم:مولوی غلام علی بن اسماعیل هندی بهاونکری (1283  367 ه) جلد اول آن در 200 صفحه چاپ شده است.<ref>. الذریعه،‌ج 4، ص 146 و ج 24، ص 413 و ج 14،‌ص 142.</ref> و مکرر تجدید چاپ شده تا آن که چاپ هشتم آن در سال 1983 م در لاهور انجام گرفته است.<ref>. مجله تراثنا، همان.</ref>
+
* 34. ترجمه نهج البلاغه به زبان سند:
  
−
34. ترجمه نهج البلاغه به زبان سند
+
مترجم: لعلی محمد و راهوسندی و در سال 1975 م در کراچی چاپ شده است.  
  
−
مترجم:لعلی محمدو راهوسندی و در سال 1975 م در کراچی چاپ شده است.
+
* 35. ترجمه نهج البلاغه به زبان سند به شعر و نظم:
  
−
35. ترجمه نهج البلاغه به زبان سند به شعر و نظم
+
مترجم: حافظ میر محمدحسن علی خان بن میر محمد نصیرخان حیدرآبادی، حیدرآباد سند (1240-1324 ه) مترجم قرآن را در ده سالگی حفظ کرده بود. نقوی در کتاب «تذکره علمای امامیه پاکستان» صفحه 289-290 شرح حال او را نوشته و مؤلفات وی را شمرده از جمله همین کتاب.
  
−
مترجم:حافظ میر محمد حسن علی خان بن میر محمد نصیر خان حیدرآبادی، حیدر آباد سند (1240  1324 ه) مترجم قرآن را در ده سالگی حفظ کرده بود. نقوی در کتاب «تذکره علمای امامیه پاکستان» صفحه 289  290 شرح حال او را نوشته و مؤلفات وی را شمرده از جمله همین کتاب.
+
* 36. ترجمه نهج البلاغه به زبان سند:
  
−
36. ترجمه نهج البلاغه به زبان سند
+
مترجم: مولانا محمدرضا نجفی فرزند دریاخان پاکستانی سندی خیربوری متولد 1945 م و ترجمه وی هنوز چاپ نشده است و نقوی در «تذکره علمای امامیه پاکستان» صفحه 303 شرح حال او را نوشته است.  
  
−
مترجم:مولانا محمد رضا نجفی فرزند دریاخان پاکستانی سندی خیربوری متولد 1945 م و ترجمه وی هنوز چاپ نشده است و نقوی در «تذکره علمای امامیه پاکستان» صفحه 303 شرح حال او را نوشته است.  
+
* 37. ترجمه نهج البلاغه به لغت گیلکی و آن زبان مردم گیلان در شمال ایران است.  
  
−
37. ترجمه نهج البلاغه به لغت گیلکی و آن زبان مردم گیلان در شمال ایران است.
+
مترجم: م.ب. جکتاجی. و قسمتی از آن در مجله «گیله‌ور» در دو شماره 6 و 7 از سال اول (آذر و دی سال 1371 شمسی) صفحه 19 انتشار یافته است.
−
 
 
−
مترجم:م. ب. جکتاجی. و قسمتی از آن در مجله «گیله‌ور» در دو شماره 6 و 7 از سال اول (آذر و دی سال 1371 شمسی) صفحه 19 انتشار یافته است.
 
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
  
−
== منابع ==
+
==منابع==
−
 
+
* [http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=198051 ترجمه های فارسی نهج البلاغه، تبیان]، بازیابی: 25 آبان 1392.
−
*[http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=198051 ترجمه های فارسی نهج البلاغه، تبیان]، بازیابی: 25آبان 1392.
+
* [http://www.balaghah.net/nahj-htm/far/id/motarjemin/index.htm موسسه آل البیت، سایت بلاغه، بخش مترجمین نهج البلاغه]، بازیابی: 25 آبان 1392.
−
 
+
* داود الهامي، دنياي نهج البلاغه، ص187؛ در دسترس در [http://www.andisheqom.com/Files/nahj.php?idVeiw=1948&level=4&subid=1948 اندیشه قم]؛ بازیابی: 25 آبان 1392.
−
*[http://www.balaghah.net/nahj-htm/far/id/motarjemin/index.htm موسسه آل البیت، سایت بلاغه، بخش مترجمین نهج البلاغه]،بازیابی: 25آبان 1392.
 
−
 
 
−
*داود الهامي، دنياي نهج البلاغه، ص 187؛ در دسترس در [http://www.andisheqom.com/Files/nahj.php?idVeiw=1948&level=4&subid=1948 اندیشه قم]؛بازیابی: 25آبان 1392.
 
  
 
[[رده:نهج البلاغه]]
 
[[رده:نهج البلاغه]]
 
[[رده:منابع اسلامی]]
 
[[رده:منابع اسلامی]]

نسخهٔ ‏۱۱ دسامبر ۲۰۱۳، ساعت ۰۷:۲۸

نهج البلاغه از مهمترین کتابهای مسلمانان است و در نزد شیعیان پس از قرآن برترین منبع اسلامی است. نظر به همین اهمیت ویژه این کتاب به ترجمه آن در طول تاریخ اهتمام ویژه ای شده است. این کتاب به اکثر زبانهای زنده دنیا چون: فارسی، تركی، اردو، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیائی و اسپانیایی و اسپرانتو و غیره ترجمه شده است.

تاریخ ترجمه فارسی نهج البلاغه

از اواخر قرن چهارم هجری که سخنان حضرت امام علی علیه السلام توسط «سید رضی» گردآوری شده عالمان فارسی زبان بر آن شدند که این کتاب نورانی را به زبان فارسی برگردانند تا فارسی زبانان از برکات این اثر نفیس بهره مند شوند.

قدیمی‌ترین نسخه ترجمه فارسی نهج البلاغه که در دست است، مربوط به قرن ششم هجری است که اخیراً با تحقیق آقای دکتر جوینی در دو جلد به چاپ رسیده است. بعد از آن، ترجمه حسین اردبیلی، معاصر شاه اسماعیل صفوی و سپس شرح و ترجمه ملا فتح الله کاشانی است. در قرن اخیر ترجمه های فارسی بسیاری از نهج البلاغه صورت پذیرفته است.

نمونه هائی از ترجمه های فارسی نهج البلاغه

موارد زیر نمونه هائی از ترجمه نهج البلاغه به زبان فارسی است.[۱] تعدادی از این ترجمه‌ها تمام کتاب نهج البلاغه را و تعدادی هم بخش‌هایی از آن را دربرگرفته است.

ترجمه نهج البلاغه از یکی از علمای قرن ششم

این کتاب را یکی از بزرگان قرن ششم هجری که احتمالاً یکی از اهالی خراسان می‌باشد، تالیف کرده است. در این ترجمه معنای فارسی کلمات در زیر عبارات عربی آمده است. این ترجمه با تحقیق دکتر عزیزالله جوینی در سال 1408 هـ.ق، در 2 جلد به چاپ رسیده است. دکتر جوینی درباره نسخه این اثر می‌نویسد: «این نسخه گرانبها را شاه عباس صفوی در سال 1017 وقف حرم مطهر رضوی علیه السلام کرده است و از خصوصیات دستوری، واژه‌ها و سبک آن می‌توان حدس زد که مؤلف آن با ابوالفتوح رازی همزمان بوده یا اندکی از وی جلوتر یعنی در قرن پنجم و ششم می‌زیسته است.[۲]

ترجمه اردبیلی

این کتاب توسط حسین بن شرف الدین اردبیلی متوفی 950 هـ.ق معاصر شاه اسماعیل صفوی ترجمه شده است. وی در این ترجمه از منهاج البراعه قطب راوندی و شرح نواب لاهیجی بهره گرفته است. این کتاب در سال 1355 در «مطبعه اخوان کتابچی» به چاپ رسیده و دیوان منسوب به امیرالمؤمنین علیه السلام با ترجمه میبدی نوشته شده است.

در این کتاب ترجمه فارسی با خط ریز در زیر متن نوشته شده است. همچنین ترجمه دارای فهرست به سبک زمان خویش و اطلاعاتی راجع به جمع آوری نهج البلاغه توسط شریف رضی می‌باشد.

تنبیه الغافلین و تذکرة العارفین

اثر ملا فتح الله کاشانی (متوفی 988 هـ.ق) نویسنده تفسیر منهج الصادقین.

ترجمه و شرح نهج البلاغه آقامحمدباقر لاهیجی

وی آن را در عصر فتحعلی شاه قاجار تالیف کرد. دیوان منسوب به امام علی علیه السلام در حاشیه آن آمده است.

ترجمه و شرح نهج البلاغه قزوینی

محمدصالح قزوینی این کتاب را در دو جلد با یک مجلد تنظیم کرده و در توضیح مطالب و عبارات مولای متقیان علیه السلام از اشعار شاعران معروف فارسی زبان بهره فراوان برده است.

دائرة المعارف علوی

حاج میرزا خلیل کمره ای در این کتاب، نهج البلاغه را به 24 موضوع تقسیم بندی کرده و به شرح آن‌ها پرداخته است. جلد اول آن در مورد خلقت و جلد دوم آن در مورد جنگ می‌باشد. این اثر حاوی مطالب بسیار سودمند و باارزش می‌باشد.

ترجمه نهج البلاغه عمادزاده

اثر عمادالدین حسین اصفهانی (متوفی 1410 هـ.ق) از نویسندگان مشهور و دارای تالیفات بسیار در زمینه های تاریخ اسلام، تاریخ انبیا، زندگانی ائمه علیهم السلام و سائر موضوعات دینی می‌باشد. چاپ اول این اثر در سال 1400 هـ.ق انجام گرفت و پس از آن توسط انتشارات شرق در تهران چندبار چاپ گردید.

ترجمه نهج البلاغه شهیدی

این کتاب در سال 1368 توسط دکتر سید جعفر شهیدی نوشته شد و توسط سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی چاپ شد. ناشر این کتاب در مورد ویژگی‌هایش می‌نویسد: «تفاوت و مزیت این ترجمه بر دیگر ترجمه‌ها، در این است که این اثر علاوه بر امانت و اتقان و تطبیق یکایک واژه های عربی با فارسی در مراعات ویژگی ادبی این اثر جاودانی - یعنی به کاربردن صنایع لفظی و آرایش های ادبی از استعاره و تشبیه و جناس و موازنه و مراعات نظیر به ویژه سجع می باشد و در برگردان فارسی تا آنجا که ممکن بوده این نکات مورد توجه قرار گرفته؛ اما با این همه معنی فدای آرایش لفظ نشده است و در آخر کتاب تعلیقه های مناسب آورده شده است».

مترجم در مقدمه کتاب می‌نویسد: «در میان هزاران نام که مصنفان، مؤلفان و یا مترجمان حوزه مسلمانی بر کتاب‌های خود نهاده اند، هیچ نامی چون «نهج البلاغه» راه سخن رساگفتن با محتوای کتاب منطبق نیست و می‌توان گفت: این نام از عالم غیب بر دل روشن شریف رضی رحمه الله افاضه گردیده است که «الاسماء تنزل من السماء» راه سخن رسا گفتن را در این مجموعه باید یافت».

ترجمه نهج البلاغه شهیدی اخیراً تلخیص شده و به عنوان «منتخب» به دانش دوستان عرضه شده است.

ترجمه و شرح نهج البلاغه فیض

حاج سید علی نقی اصفهانی معروف به «فیض الاسلام» این اثر را در مدت 10 سال و در 6 جلد نوشته است. این کتاب در 50 سال اخیر در میان فارسی زبانان، به ویژه مردم ایران معروف شده است. بدون تردید می‌توان ادعا کرد که در نیم قرن اخیر اکثر ترجمه‌ها و شرح‌ها از این ترجمه سود جسته‌اند. این ترجمه با خط زیبای طاهر خوشنویس تبریزی بارها به زیور طبع آراسته گشته و همیشه در بازار به صورت شش جلدی، سه جلدی، دو جلدی و یک جلدی موجود بوده است. طالبان سخنان علوی از این ترجمه استقبال شایان توجهی کرده‌اند.

مترجم درباره علت ترجمه این کتاب می‌نویسد: «گاهی در بعضی از مجالس دینی و مذهبی پاره ای از کلمات این کتاب را خوانده و معنی می‌کردم. شنوندگان به شگفت آمده می‌گفتند: اگر علما و رجال دینی ترجمه فرمایشات امام علی علیه السلام را در کتاب نهج البلاغه به طوری که در خور فهم هر فارسی زبان باشد، نوشته بودند. همه از آن بهره مندمی شدند؛ ولیکن افسوس که از ترجمه و شرحهایی که در دسترس است چنان که باید استفاده نمی‌شد. بنابراین بر نگارنده واجب شد که دست از کار بردارم و این کتاب جلیل را به زبان فارسی سلیس و روان ترجمه نموده و کلمات و جملاتی که محتاج به شرح باشد، میان دو قوسی به اجمال و اختصار بیان نمایم تا ترجمه و شرح با هم فرق داشته و همه از آن بهره مند گردند.

نهج البلاغه منظوم

دانشمند معظم، محمدعلی انصاری قمی نهج البلاغه را در قالب 27 هزار بیت شعر فارسی به نظم درآورد. این اثر در ده جلد و به صورت پنج مجلد و با خط زیبای حسن هریسی تبریزی به طبع رسیده است. وی ترجمه خطبه اول را با این شعر آغاز کرده است:


سپاس و شکر بی پایان خدا را که ما را از عدم کرد آشکارا

نبرده کس به کنه مدحتش پی نکرده راه وصفش را کسی طی

ترجمه و شرح زمانی

دانشمند معظم، مصطفی زمانی نهج البلاغه را در 4 جلد ترجمه کرد که بارها در قم چاپ شد. مترجم در مورد روش ترجمه‌اش می‌نویسد: «اینجانب در این کتاب مطالب امام علی علیه السلام را در کنار آیات قرآن مجید بررسی نموده‌ام. در نتیجه در یک مورد نهج البلاغه تفسیر قرآن قرار گرفته و مورد دیگر امام علی علیه السلام مطلب را به اجمال بیان کرده که توضیح آن در قرآن موجود است. به تعبیر دیگر، نهج البلاغه و قرآن همانند دو برادر دلسوز هستند که به هنگام لزوم به کمک یکدیگر می‌شتابند و در مواقع عادی هر کدام در مسیر خود هستند».

این ترجمه در بیشتر وقایع تاریخی از شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید بهره مند گردیده است.

دیگر مترجمان نهج البلاغه به زبان فارسی

  1. آيت الله شيخ جعفر سبحانى
  2. آيت الله ناصر مكارم شيرازى
  3. حجت الاسلام والمسلمين محمد دشتى
  4. علامه محمدتقى جعفرى
  5. علامه عبدالحسين امينى
  6. محمدمهدى فولادوند
  7. طاهره صفارزاده

ترجمه های نهج البلاغه به زبانهای دیگر

  • 1. ترجمه نهج البلاغه (الإشاعه):

به زبان اردو، مترجم سید اولاد حسن بن محمدحسن سلیم هندی امر دهوی معاصر متوفی (1338) سید علی نقی نقوی در تذکره علمای امامیه پاکستان ذکر کرده است.[۳]

  • 2. ترجمه نهج البلاغه (سلسبیل فصاحت):

ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو. مترجم: سید ظفر مهدی کوهر ابن سید وارث حسین جائسی، مدیر تحریر مجله «سهیل یمن» و کتابی هم دارد موسوم به «الله الله» که در رد عامه است و در هند در دو جلد چاپ شده است.[۴]

  • 3. ترجمه نهج البلاغه/ به زبان اردو:

مترجم: سید علی اظهر کهجوی هندی متوفی 1352 ترجمه بین سطرها نوشته و چاپ شده است.[۵]

استاد سید عبدالعزیز طباطبایی در تعلیقات خود بر «الذریعه» موسوم به «اضواء علی الذریعه» می‌گوید: درباره مترجم این کتاب نامه‌ای به علامه سعید اختر رضوی در پاکستان نوشتم او در پاسخ نوشت این ترجمه مال سعید علی اظهر نیست، بلکه مال پسرش سید علی حیدر (1303-1380 ه) است که به اشتباه به پدرش نسبت داده شده است.[۶] و شرح حال او در کتاب «مطلع انوار» (ص 354-359) آمده است.

  • 4. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:

مترجم: سید یوسف حسن هندی امر دهوی، متوفی 1352 ه و در هند در سال 1926 م، در بهترین چاپخانه‌ها چاپ شده است.[۷]

  • 5. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:

مترجم: میرزا یوسف حسین بن نادر حسین صدرالأفاضل لکهنوی. در اواخر مقیم لاهور بود (1301-1408 ه) شرح وی در کتاب «تذکره علمای امامیه پاکستان» (ص 393-396) با ذکر تألیفاتش از جمله ترجمه نهج البلاغه آمده است.

  • 6. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:

مترجم: جعفر حسین لاهوری و در تاریخ 18 رجب سال 1375 = شباط 1956 از نگارش آن فارغ شده است و این ترجمه در هند و پاکستان بسیار رایج و متداول است و مکرر چاپ شده است. از جمله در «لاهور» از طرف مؤسسه «کتب خانه مغل حویلی» چاپ سنگی خورده. بدین ترتیب که در دو ستون عمودی، در یک ستون متن عربی و در ستون دیگر ترجمه قرار گرفته است و چاپ دیگر در «امامیه بیلیکشنز» پاکستان در سال 1985 م انجام گرفته است و در اول آن مقاله مفصلی از علامه سید علی نقوی درباره آراء ادبا و کلمات آنها درباره نهج البلاغه چاپ شده است.[۸]

  • 7. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:

مترجم: سید محمدصادق، آن را خلیق احمد نظامی در مقاله خود پیرامون نهج البلاغه ذکر کرده است و آن را در شماره اول مجله «المجمع العلمی الهندی» منتشر ساخته است.[۹]

  • 8. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:

مترجم: حسن عسکری هندی حیدرآبادی، معاصر در سال 1966 م در حیدرآباد دکن هند چاپ شده است.[۱۰]

  • 9. منهاج نهج البلاغه ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:

ترجمه سید سبط حسن رضوی پاکستانی هنسوی (حدود 133/ 1915/ 1398/ 1978) شرح حال او در کتاب «مطلع انوار» ص250 آمده است.[۱۱]

  • 10. نیرنگ فصاحت:

در ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو. تألیف سید ذاکر حسین اختر ابن سید فرزند علی هندی دهلوی واسطی (1315-1372 ه)[۱۲] شرح حال وی در «تذکره علمای امامیه پاکستان» ذکر شده است.

  • 11. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:

مترجم: صدرالأفاضل سید مرتضی حسین لکهنوی، عالم معروف لاهور.(1341-1407 ه)

  • 12. ترجمه نهج البلاغه به زبان اردو:

مترجم خطبه‌ها: میرزا یوسف حسین.

مترجم نامه‌ها و کلمات قصار: غلام محمد زکی سرود کوئی و لاهور پاکستان توسط مؤسسه «حمایت اهل بیت» در سال 1394 ه با مقدمه‌های: سید علی نقی نقوی و سید محمدصادق لکهنوی و محمد بشیر و ظفرحسن و مرتضی حسین و ظلّ حسنین، چاپ و انتشار یافته است.

  • 13. ترجمه و شرح نهج البلاغه به زبان اردو:

به ترجمه: سید رئیس احمد جعفری و نائب حسین نقوی و عبدالرزاق ملیح آبادی و مرتضی حسین با هم ترجمه کرده‌اند و هر کدام ترجمه قسمتی را عهده‌دار بوده است و در پاکستان چاپ شده است.[۱۳]

  • 14. ترجمه نهج البلاغه به زبان اسپانیائی:

مترجم: عبدالجبار آرج، از ترجمه انگلیسی سید محمد عسکری به زبان اسپانیائی برگردانده است و در اسپانیا به چاپ رسیده است. سپس در تهران مؤسسه الهای وابسته به وزارت ارشاد اسلامی ایران در سال 1989 م چاپ کرده است.[۱۴]

  • 15. ترجمه نهج البلاغه به زبان اسپانیائی:

مترجم: دکتر محمدعلی انزالد و مورالس.[۱۵]

Dr. Muhammad Ali Anzaldua Morales.

  • 16. ترجمه نهج البلاغه به زبان آلمانی:

مترجم: محمد ایتات و یوسف امین انتون دیرل در آلمان چاپ شده است و همان چاپ در تهران توسط کتابخانه عمومی چهل ستون افست گردیده است.[۱۶]

  • 17. ترجمه نهج البلاغه به زبان ایتالیائی:

مترجم، دکتر پرویز دانش کجوری، ترجمه کامل و از طرف مرکز معارف اسلامی اروپا در روم انتشار یافته و مؤسسه جهان خدمات اسلامی در تهران در سال 1400 ه چاپ کرده است.

  • 18. ترجمه نهج البلاغه به زبان ایتالیائی:

مترجم: انجلو ترنه زونی Angelo tereny zoni در روم چاپ شده است.

  • 19. ترجمه نهج البلاغه به زبان فرانسه:

به تبویب و ترجمه اکثر محتوای نهج البلاغه، توسط جمعی از علمای اسلام.

تقدیم و اِعداد: سمیح عاطف الزین و عصام عبدالقادر غندور و نبیه محمود صیدانی.

مقابله: دکتیر سید عطیه ابوالنجا.

چاپ: دارالکتاب اللبنانی در بیروت سال 1985 م.

سپس از چاپ لبنان توسط انتشارات انصاریان قم سال 1409=1989 م افست شده است.

  • 20. ترجمه نهج البلاغه به زبان فرانسه:

مترجم: سید مسرور حسین بن سید معجز حسین رضوی هندی امر دهوی (7 رجب 1326 برابر با 13 رجب 1376 ه) مترجم جهت تبلیغ به ماداگاسکار آفریقا رفت و در آنجا رحل اقامت افکند و در امر تبلیغ بسیار موفق بود به طوری که جمع کثیری با دست او به تشیع گرویدند و در آن شهر مؤسسه‌ای به نام «مناره مسرور» و مدرسه‌ای به نام «مدرسه مؤید الإسلام» بنیاد نهاد و به زبانهای:‌ عربی، فارسی، اردو، انگلیسی و فرانسه مانند زبان مادری کاملاً مسلط بود و زبان آفریقایی را هم در مدت اقامتش در آنجا به خوبی فراگرفت و چاپخانه‌ای هم برای نشر کتب اسلامی تأسیس نمود و نهج البلاغه را به زبان فرانسه و گجراتی ترجمه کرد.[۱۷]

  • 21. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:

تلفیقی است از ترجمه مراکز اسلامی خراسان و ترجمه سید محمد عسکری جعفری و ترجمه سید علیرضا که آن را استاد سید هادی خسروشاهی در سال 1395 ه در مرکز بررسی های اسلامی قم چاپ کرده است و چاپ دوم در سال 1398 ه بوده و در سال 1984 میلادی نیز از طرف مرکز ثقافی اسلامی اروپا در رم انتشار یافته است.

  • 22. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:

مترجم میرزا جعفر بن حاج احمد آقا بن نجفقلی تبریزی طسوجی نجفی ساکن هند، متولد حدود سال 1328 ه و متوفی ذی الحجه 1402 ه. ترجمه‌اش را به پایان رساند و اقدام به چاپ کرد که در چاپ متوقف شد.[۱۸]

  • 23. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:

مترجم:‌ حسین محمد جعفری پاکستانی، ظاهراً ناتمام است.

  • 24. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:

ترجمه: سید انصار حسین رضوی هندی، ترجمه قسمت نامه‌ها از عبدالرزاق خان ملیح آبادی و ترجمه قسمت حِکَم و کلمات قصار از سید مرتضی حسین می‌باشد.

در سال 1970 م در لکهنو و 1976 و 1396 ه در حیدرآباد هند در 680 صفحه چاپ شده است.[۱۹]

  • 25. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:

مترجم: دکتر محمدعلی حاج سلمین، در بمبی هند چاپ شده است.

  • 26. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:

مترجم: مفتی جعفر حسین، متولد سال 1916 م و از ترجمه آن ظهر جمعه 10 رجب سال 1375 ه در لاهور فارغ شده و در کراچی به چاپ رسیده است.[۲۰] و آن را مرکز بررسیهای اسلامی قم در سال 1398 ه در 736 صفحه تجدید چاپ نموده است. شرح حال مترجم در کتاب «تذکره علمای امامیه پاکستان» در صفحه 70-72 آمده است.

  • 27. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:

مترجم: سید علیرضا، سکرتر سابق وزارت خارجه پاکستان و آن را در سال 1973 م پیرمحمد ابراهیم در کراچی در سه جلد چاپ کرده است و بار دیگر مؤسسه جهانی خدمات اسلامی در تهران 1401=1980 م در 816 صفحه به چاپ رسانده است. و نیز در سال 1407=1987 در مرکز بررسی های اسلامی قم تجدید چاپ شده است.

  • 28. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی:

مترجم: سید علی نقی نقوی و در ماه جمادی الثانی سال 1375 ه از آن فارغ شده و در هند چاپ شده است. بعد در سال 1409 ه انتشارات انصاریان در قم چاپ کرده است. سپس مرحوم شیخ حسن سعید تهرانی چاپ نموده و انتشارات کتابخانه مسجد جامع در تهران آن را منتشر ساخته است.

  • 29. ترجمه نهج البلاغه به زبان انگلیسی (با شرح مختصر و تعلیقات):

مترجم: سید محمد عسکری جعفری، از طرف مؤسسه الزهرا در حیدرآباد هند سال 1965 م در 560 صفحه چاپ شده است و بار دیگر در سال 1967 م در بونای هند چاپ گردیده.

بار سوم و چهارم مرکز اسلامی خراسان واقع در کراچی در سالهای 1971 و 1977 چاپ کرده و چاپ چهارم و پنجم توسط مؤسسه جهانی واقع در آمریکا انجام گرفته و نیز در هند مجدداً در سال 1984 به چاپ رفته است.

و باز مؤسسه «تاریخ تراسیل» در آمریکا سال 1987 و مجدداً در سال 1981 چاپ نموده است و همین ترجمه را حاج آقا سعید تهرانی جزء ‌انتشارات مسجد جامع تهران در 300 صفحه چاپ کرده است.[۲۱]

  • 30. ترجمه نهج البلاغه به زبان صرب و کروات (زبان اهل بوسنی):

ترجمه توسط محمود جخاهیج معاون نخست وزیر بوسنی و محمدعلی حاجیج انجام گرفته و خبر این ترجمه را مجله «کیهان فرهنگی» در شماره اول سال 9 و فروردین ماه 1371 ش در ص 57 انتشار داده است.

  • 31. ترجمه نهج البلاغه به زبان ترکی استانبولی:

مترجم:‌ پروفسور عبدالباقی گولپینارلی (1317-1402 ه) ساکن استانبول استاد دانشگاه استانبول و دانشمند مطلع و محقق و نویسنده توانای شیعی و صاحب تألیفات زیاد از جمله همین ترجمه نهج البلاغه. ترجمه مرحوم عبدالباقی، برای نخستین بار در سال 1973 توسط انتشارات «بنی شرف معارف» در استانبول در 463 صفحه چاپ شده است و همان چاپ را انتشارات انصاریان در قم سال 1397=1401 و 1981= 1409 ه افست نموده است.

  • 32. ترجمه نهج البلاغه به زبان کجراتی:

مترجم: سید سرور حسن ابن سید معجز حسین رضوی هندی امروهوی مراد آبادی (1326-1376) و قبلاً گفتیم وی نهج البلاغه را به زبان فرانسه نیز ترجمه کرده است و شرح حالش در کتاب «تذکره علمای امامیه پاکستان» ص383 آمده است.

  • 33. ترجمه نهج البلاغه به زبان کجراتی:

مترجم: مولوی غلامعلی بن اسماعیل هندی بهاونکری (1283-367 ه) جلد اول آن در 200 صفحه چاپ شده است.[۲۲] و مکرر تجدید چاپ شده تا آن که چاپ هشتم آن در سال 1983 م در لاهور انجام گرفته است.[۲۳]

  • 34. ترجمه نهج البلاغه به زبان سند:

مترجم: لعلی محمد و راهوسندی و در سال 1975 م در کراچی چاپ شده است.

  • 35. ترجمه نهج البلاغه به زبان سند به شعر و نظم:

مترجم: حافظ میر محمدحسن علی خان بن میر محمد نصیرخان حیدرآبادی، حیدرآباد سند (1240-1324 ه) مترجم قرآن را در ده سالگی حفظ کرده بود. نقوی در کتاب «تذکره علمای امامیه پاکستان» صفحه 289-290 شرح حال او را نوشته و مؤلفات وی را شمرده از جمله همین کتاب.

  • 36. ترجمه نهج البلاغه به زبان سند:

مترجم: مولانا محمدرضا نجفی فرزند دریاخان پاکستانی سندی خیربوری متولد 1945 م و ترجمه وی هنوز چاپ نشده است و نقوی در «تذکره علمای امامیه پاکستان» صفحه 303 شرح حال او را نوشته است.

  • 37. ترجمه نهج البلاغه به لغت گیلکی و آن زبان مردم گیلان در شمال ایران است.

مترجم: م.ب. جکتاجی. و قسمتی از آن در مجله «گیله‌ور» در دو شماره 6 و 7 از سال اول (آذر و دی سال 1371 شمسی) صفحه 19 انتشار یافته است.

پانویس

  1. ↑ برای نمونه های بیشتر رجوع شود به داود الهامي، دنياي نهج البلاغه، ص187 در دسترس اندیشه قم.
  2. ↑ مقدمه ترجمه نهج البلاغه به تحقیق دکتر جوینی.
  3. ↑ الذریعه، ج4، ص144 و ج14، ص116.
  4. ↑ الذریعه، ج4، ص144 و ج14، ص130.
  5. ↑ الذریعه، ج4، ص144 و ج14، ص141.
  6. ↑ مجله تراثنا، ش4، سال7، شوار1412 ه.
  7. ↑ آثار الشیعه، ص101، به نقل تراثنا.
  8. ↑ مجله تراثنا، شماره 47، سال 7، ص73.
  9. ↑ مجله تراثنا، شماره 47، سال7، ص73.
  10. ↑ مجله تراثنا، شماره47، سال7، ص73.
  11. ↑ مجله تراثنا، شماره47، سال7، ص73.
  12. ↑ الذریعه،‌ ج 4، ص144 و ج14، ص126 و ج24، ‌ص435.
  13. ↑ همان.
  14. ↑ همان.
  15. ↑ همان.
  16. ↑ همان.
  17. ↑ تذکره علمای امامیه پاکستان، نقوی، ص349 و 350.
  18. ↑ مجله تراثنا، شماره4، سال7، ص66.
  19. ↑ همان.
  20. ↑ همان.
  21. ↑ تراثنا، همان شماره.
  22. ↑ الذریعه،‌ ج4، ص146 و ج24، ص413 و ج14،‌ ص142.
  23. ↑ مجله تراثنا، همان.


منابع

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=ترجمه_ها_و_مترجمان_نهج_البلاغه&oldid=35794»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا