انجیل یوحنا

انجيل يوحنا

«انجیل یوحنّا» حدود شصت سال پس از حضرت مسیح علیه السلام یعنى اواخر قرن اول میلادی توسط شخصی به نام «یُوحنّا» - از حواريّون دوازده گانه - و در آسیای صغیر نوشته شده است. اين انجيل بعد از اناجيل ديگر منتشر شده است.

برخي از دانشمندان «عهد جديد» در انتساب اين انجيل به يوحنا ترديد كرده‌اند؛ و انجيل يوحنا، بيش از انجيل هاي ديگر در بين علماي كتاب مقدس محل ترديد و بحث قرار گرفته است؛ چنانكه برخي بر اين باورند كه نويسنده آن، يوحنا پسر زبدي، يكي از حواریون و شاگردان نزديك عيسي مسيح‌ عليه السلام است و مورخان وي را يوحناي رسول، شاگرد يوحناي تعميد دهنده (حضرت يحيي‌ عليه السلام) مي‌دانند كه عيسي او و برادرش يعقوب را به نزد خود خواند و از آن پس اين دو و پطرس از نزديك‌ترين شاگردان مسيح شدند. گروهي نيز، يوحناي شيخ را نويسنده اين انجيل مي‌دانند و معتقدند كه او همان يوحناي حواري است. «برطشنيدر» مي‌گويد: «تمام اين انجيل و نامه‌هاي يوحنا از نوشته‌هاي او نيست و توسط گروهي ديگر در آغاز قرن دوم نوشته شده و به يوحنا نسبت داده شده تا مورد اعتماد مردم قرار گيرد.» گروهي ديگر آن را اثر يكي از دانش آموختگان اسكندريه مي‌دانند.

درباره زمان نوشتن آن نيز ترديد وجود دارد و احتمال داده‌اند كه بين سال‌هاي 96 تا 100 میلادی بوده است. اگر زمان شهادت يوحنا آشكار بود، امكان داشت كه در مورد درستي و يا نادرستي نسبت اين انجيل به او داوري كرد؛ اما در مورد زمان شهادت او نيز اختلاف است كه برخي سال شهادت وي را سال 100 م. و گروه ديگر سال 70 م. مي‌دانند.

اين انجيل تفاوت‌هاي بسياري با سه انجيل ديگر (متّى، مرقس و لوقا) دارد؛ به گونه‌اي كه مي‌توان گفت حدود 90% محتواي آن در اناجيل ديگر وجود ندارد. «انجیل یوحنا» مختصرى از اتفاقات مهم مربوط به زندگى عیسی مسیح را دارد، به اضافه تعلیمات روحانى و اوامر او که در سایر اناجیل بدان توجهى نشده است. ولى برخى مطالب را چون داستان میلاد و صعود مسیح و «عشاء ربّانى» و از این قبیل عجایب که سه انجیل دیگر آورده اند متعرض نشده. و از این رو محققان گفته اند که «یوحنا» از آن سه متأخرتر است.

در اين انجيل عيسي‌عليه السلام پسر خدا و به عنوان كسي كه از ازل بوده، معرفي مي‌شود و مسيحيان در اثبات الوهيت عيسي‌ عليه السلام، بر اين انجيل بسيار تكيه مي‌كنند. همچنين در اين انجيل، معجزاتي به مسيح‌ عليه السلام نسبت داده شده كه در اناجيل ديگر نيست.

در انجیل یوحنا، مطالب و آموزه های عرفانی مانند: مواجهه مستقیم با خداوند، ورود به ملکوت خداوند، وحدت وجود، انسان کامل، تولد ثانی و مراحل سه گانه سلوکی (تزکیه، اشراق و اتحاد) بیان شده است.  

كليسا معتقد است هدف از نوشتن انجيل يوحنا، پابرجا نمودن كليساي سده اول در اعتقاد به الوهيت و جسميت يافتن مسيح‌ عليه السلام و همچنين دور كردن گمراهي هايي بوده كه در آن زمان به كليسا سرايت كرده بود.

با اين‌كه يوحنا پس از گرفتاري عيسي‌ عليه السلام، به همراه ديگر شاگردان از آنجا گريخت، اما مسيح‌ عليه السلام او را مورد عنايت قرار داد و فرزند مادر خود خواند.

لازم به ذکر است که در کتاب عهد جدید، علاوه بر «انجیل یوحنّا»، بخش به نام «نامه هاى يوحنّا» نیز وجود دارد. پس از نامه‌هاى پطرس به سه فقره از نامه‌هاى يوحنّا برخورد مى‌كنيم كه به ترتيب رساله هاى 23 و 24 و 25 عهد جديد را تشكيل مى‌دهند. يكى از اين نامه ها جنبه عمومى دارد و ممكن است كه به ضميمه انجيل خود به عنوان پاسخ به ايرادهايى نوشته كه برخى مخالفان به شخصيّت عيسى داشته‌اند. دو نامه ديگر جنبه خصوصى دارد كه يكى از آنها را براى زن ناشناسى به عنوان مبهم «خاتون» كه احتمال مى‌دهند از زنان باشخصيّت و كاردان مسيحى بوده نوشته و نامه دوم خطاب به شخصى به نام «غايوس» است كه او را براى صفات نيكى كه داشته مدح و ستايش مى‌كند.

صاحب كتاب قاموس مقدّس در مورد غايوس احتمال مى‌دهد كه او از رفقا و ميزبانان پولس است كه در برخى سفرهاى تبليغى پولس همراه او بوده است.

وى مى‌گويد: عموماً معتقدند كه نامه‌هاى يوحنّا در اُفسس(12) به سال‌هاى 96 تا 98 ميلادى نگارش يافته است.

از مطالب مزبور روشن شد كه نامه‌هاى يوحنّا نيز همان وضعيّت ساير نامه‌ها و رسالات عهد جديد را دارد، افزون بر اينكه دو فقره از اين نامه‌ها جنبه خصوصى دارد.

منابع

• "تولدی نو (سفر من از مسيحيت به اسلام)"، در دسترس در: پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب.
• "آموزهای عرفانی در اناجیل هم نوا و انجیل یوحنا"،