شیخ حسین نجفی اهری: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
سطر ۱: سطر ۱:
'''آيت الله حاج حسين نجفى اهرى''' (1386-1282 ق)، از فقهای مجاهد [[شیعه]] در قرن 14 قمری و از شاگردان [[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|سيد محمدكاظم يزدى]] و [[سید ابوالحسن اصفهانی|سيد ابوالحسن اصفهانى]] بود. وى با بزرگان [[نجف]] در انقلاب [[مشروطیت|مشروطه]] همراهی کرد، و در جريان نهضت اسلامي [[ایران|ايران]] نیز به حمايت همه جانبه از [[امام خمينى]] پرداخت. «حديقة الاحباب» و «شجره طوبى» از جمله آثار علمی اوست.
+
'''آیت الله حاج حسین نجفى اهرى''' (۱۳۸۶-۱۲۸۲ ق)، از فقهای مجاهد [[شیعه]] در قرن ۱۴ قمری و از شاگردان [[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|سید محمدکاظم یزدى]] و [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]] بود. وى با بزرگان [[نجف]] در انقلاب [[مشروطیت|مشروطه]] همراهی کرد، و در جریان نهضت اسلامی [[ایران|ایران]] نیز به حمایت همه جانبه از [[امام خمینى]] پرداخت. «حدیقة الاحباب» و «شجره طوبى» از جمله آثار علمی اوست.
 +
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = حاج حسین نجفى اهرى
 +
||تصویر= [[پرونده:حسین اهری.jpg|۲۳۰px]]
 +
||زادروز =  ۱۲۸۲ قمری
 +
|زادگاه = اهر، آذربایجان شرقى
 +
|وفات =  ۱۳۸۶  قمری
 +
|مدفن = [[قم]]، مقبره ابوحسین
 +
|اساتید =  [[آخوند خراسانی]]، [[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]]، [[میرزا محمدحسین نائینی|محمدحسین نائینی]]، [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]]،...
 +
|شاگردان = عبدالعلى آخوندى اهرى، سید صادق آل محمد اهرى، میرزا یدالله دهقان، حاج آقا بخارایى،...
 +
|آثار = حدیقة الاحباب، شجره طوبى، سدرة المنتهى فى دین المصطفى، رد بهائی‌گرى،...
 +
}}
 +
==تحصیل و اساتید==
  
==تحصيل و اساتيد==
+
حسین آقا نجفى اهرى فرزند فتح‌الله، به سال ۱۲۸۲ هـ.ق در شهرستان اهر (آذربایجان شرقى) دیده به جهان گشود. وى در سن ده سالگى موفق به شروع تحصیل در زادگاه خود شد و به مدت دوازده سال در محضر میرزا عبدالغنى مجتهد اهرى (م، ۱۳۰۶ هـ.ق) و ملا جواد اهرى به تحصیل علوم مقدماتى و کتاب هاى درسى متداول طلبه هاى آن زمان ([[نصاب‌ الصبیان (کتاب)|نصاب]]، [[صرف]] و [[نحو]]، [[منطق]] و...) پرداخت. در سن ۲۲ سالگى براى تکمیل دروس سطح به حوزه علمیه [[تبریز]] وارد شد و به مدت نه سال - تا سال ۱۳۱۳ هـ.ق - از محضر بزرگان حوزه تبریز کسب فیض کرد.
  
حسين آقا نجفى اهرى فرزند فتح‌الله، به سال 1282 هـ.ق در شهرستان اهر (آذربايجان شرقى) ديده به جهان گشود. وى در سن ده سالگى موفق به شروع تحصيل در زادگاه خود شد و به مدت دوازده سال در محضر ميرزا عبدالغنى مجتهد اهرى (م، 1306 هـ.ق) و ملا جواد اهرى به تحصيل علوم مقدماتى و كتاب هاى درسى متداول طلبه هاى آن زمان ([[نصاب‌ الصبیان (کتاب)|نصاب]]، [[صرف]] و [[نحو]]، [[منطق]] و...) پرداخت. در سن 22 سالگى براى تكميل دروس سطح به حوزه علميه [[تبریز]] وارد شد و به مدت نه سال - تا سال 1313 هـ.ق - از محضر بزرگان حوزه تبريز كسب فيض كرد.
+
وی بعد از فراگرفتن دروس سطح، در ۳۱ سالگى (۱۳۱۳ هـ.ق) براى رسیدن به مقامات عالى علمى و [[اجتهاد]] به حوزه [[نجف]] مشرف شد و به محافل علمى و جلسات درسى برخى از بزرگان راه یافت، از جمله:
  
وی بعد از فراگرفتن دروس سطح، در 31 سالگى (1313 هـ.ق) براى رسيدن به مقامات عالى علمى و [[اجتهاد]] به حوزه [[نجف]] مشرف شد و به محافل علمى و جلسات درسى برخى از بزرگان راه يافت، از جمله:
+
* آیت الله [[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|سید محمدکاظم طباطبائى یزدى]] (م، ۱۳۳۷ هـ.ق) صاحب «[[عروة الوثقى (کتاب)|عروة الوثقى]]».
 +
* آیت الله [[آخوند خراسانی|شیخ محمدکاظم خراسانى]] (م، ۱۳۲۹ هـ.ق) صاحب «[[کفایة الاصول (کتاب)|کفایه الاصول]]».
 +
* آیت الله [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]] (م، ۱۳۶۵ هـ.ق) صاحب «[[وسیلة النجاة (کتاب)|وسیلة النجاة]]».
 +
* [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزا محمدحسین نائینى]] (م، ۱۳۵۵ هـ.ق).
 +
* شیخ عبدالکریم مامقانى.
  
* آيت الله [[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|سيد محمدكاظم طباطبائى يزدى]] (م، 1337 هـ.ق) صاحب «[[عروة الوثقى (کتاب)|عروة الوثقى]]».
+
مرحوم آقا نجفى اهرى بعد از تکمیل تحصیلات عالیه، موفق به کسب [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] اجتهاد و نقل روایات از آیات و بزرگانى مانند سید محمدکاظم طباطبائى یزدى، شیخ محمدحسین نائینى و سید ابوالحسن اصفهانى شد که گویاى موقعیت ممتاز علمى آن [[فقیه|فقیه]] فرزانه و توجه اساتید معظم‌له به ایشان است. همچنین ارجاع مسائلى از ناحیه [[آیت الله بروجردی|آیت الله بروجردى]] به وى، گویاى عنایت ایشان و فضل معظم‌له بود.
* آيت الله [[آخوند خراسانی|شيخ محمدكاظم خراسانى]] (م، 1329 هـ.ق) صاحب «[[کفایة الاصول (کتاب)|كفايه الاصول]]».
 
* آيت الله [[سید ابوالحسن اصفهانی|سيد ابوالحسن اصفهانى]] (م، 1365 هـ.ق) صاحب «[[وسیلة النجاة (کتاب)|وسيلة النجاة]]».
 
* [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزا محمدحسين نائينى]] (م، 1355 هـ.ق).
 
* شيخ عبدالكريم مامقانى.
 
  
مرحوم آقا نجفى اهرى بعد از تكميل تحصيلات عاليه، موفق به كسب [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] اجتهاد و نقل روايات از آيات و بزرگانى مانند سيد محمدكاظم طباطبائى يزدى، شيخ محمدحسين نائينى و سيد ابوالحسن اصفهانى شد كه گوياى موقعيت ممتاز علمى آن [[فقیه|فقيه]] فرزانه و توجه اساتيد معظم‌له به ايشان است. همچنين ارجاع مسائلى از ناحيه [[آیت الله بروجردی|آيت الله بروجردى]] به وى، گوياى عنايت ايشان و فضل معظم‌له بود.
+
==تدریس و شاگردان==
  
==تدريس و شاگردان==
+
مرحوم آقا نجفى اهرى در دوران پربرکت عمر شریف خود به مدت ده سال در حوزه [[نجف]] اشرف در [[مسجد هندی|مسجد هندى]] و مقبره صاحب [[عروة الوثقى (کتاب)|عروة الوثقى]] بر کرسى تدریس تکیه زد و کتاب‌هایى مانند «[[قوانین الاصول (کتاب)|قوانین الاصول]]» [[میرزای قمی|میرزاى قمى]]، «[[فرائد الاصول (کتاب)|فرائدالاصول]]» و «[[مکاسب (کتاب)|مکاسب]]» [[شیخ انصاری|شیخ انصارى]] را به شاگردانش از کشورهاى هندوستان، [[پاکستان]]، [[افغانستان]] و [[ایران|ایران]] تدریس نمود.  
 
 
مرحوم آقا نجفى اهرى در دوران پربركت عمر شريف خود به مدت ده سال در حوزه [[نجف]] اشرف در [[مسجد هندی|مسجد هندى]] و مقبره صاحب [[عروة الوثقى (کتاب)|عروة الوثقى]] بر كرسى تدريس تكيه زد و كتاب‌هايى مانند «[[قوانین الاصول (کتاب)|قوانين الاصول]]» [[میرزای قمی|ميرزاى قمى]]، «[[فرائد الاصول (کتاب)|فرائدالاصول]]» و «[[مکاسب (کتاب)|مكاسب]]» [[شیخ انصاری|شيخ انصارى]] را به شاگردانش از كشورهاى هندوستان، [[پاکستان]]، [[افغانستان]] و [[ایران|ايران]] تدريس نمود.  
 
  
 
برخی از شاگردان وى عبارتند از:  
 
برخی از شاگردان وى عبارتند از:  
  
* شيخ عبدالعلى آخوندى اهرى،  
+
* شیخ عبدالعلى آخوندى اهرى،  
* سيد صادق آل محمد اهرى (اولين [[امام جمعه]] اهر بعد از انقلاب)،  
+
* سید صادق آل محمد اهرى (اولین [[امام جمعه]] اهر بعد از انقلاب)،  
* حاج ميرزا يداله دهقان،  
+
* حاج میرزا یدالله دهقان،  
* حاج آقا بخارايى،
+
* حاج آقا بخارایى،
 
* حاج آقا نجومى،  
 
* حاج آقا نجومى،  
 
* حاج آقا دهدشتى.
 
* حاج آقا دهدشتى.
  
 
== آثار و تألیفات ==
 
== آثار و تألیفات ==
آقا نجفى اهرى در كنار تعليم و تربيت، كتاب هايى را نيز تأليف كرد. فهرست كتاب‌هاى وى عبارت است از:
+
آقا نجفى اهرى در کنار تعلیم و تربیت، کتاب هایى را نیز تألیف کرد. فهرست کتاب‌هاى وى عبارت است از:
  
*«حديقة الاحباب» كتابى وزين و شامل [[دعا|ادعيه]]، [[حدیث|روايات]]، كرامات، نصايح و مناقب خاندان [[عصمت]] و طهارت است و به تعبير مؤلف: «كشكولى است جمع‌آورى شده از كتب معتبره»، در تاريخ (1358 هـ.ق) در [[نجف]] چاپ و به [[تقریظ|تقريظ]] مرجع بزرگ شيعه [[سید ابوالحسن اصفهانی|سيد ابوالحسن اصفهانى]] مزين شد. متن تقريظ چنين است: «بسم الله الرحمن الرحيم: الحق والانصاف كتاب نفيسى است، مشتمل بر اخبار شريفه و مطالب نفيسه و حكايات ظريفه. البته اخوان مؤمنين در طبع و نشر آن ساعى باشند. «للّه درّ مؤلفه»، جناب علم الاعلام ثقة الاسلام آقاى آقا شيخ حسين مجتهد اهرى دامت افاضاته - ابوالحسن الموسوى الاصفهانى -».
+
*«حدیقة الاحباب» کتابى وزین و شامل [[دعا|ادعیه]]، [[حدیث|روایات]]، کرامات، نصایح و مناقب خاندان [[عصمت]] و طهارت است و به تعبیر مؤلف: «کشکولى است جمع‌آورى شده از کتب معتبره»، در تاریخ (۱۳۵۸ هـ.ق) در [[نجف]] چاپ و به [[تقریظ|تقریظ]] مرجع بزرگ شیعه [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]] مزین شد. متن تقریظ چنین است: «بسم الله الرحمن الرحیم: الحق والانصاف کتاب نفیسى است، مشتمل بر اخبار شریفه و مطالب نفیسه و حکایات ظریفه. البته اخوان مؤمنین در طبع و نشر آن ساعى باشند. «للّه درّ مؤلفه»، جناب علم الاعلام ثقة الاسلام آقاى آقا شیخ حسین مجتهد اهرى دامت افاضاته - ابوالحسن الموسوى الاصفهانى -».
  
*«شجره طوبى» همانند حديقه او است.
+
*«شجره طوبى» همانند حدیقه او است.
  
*«رساله عمليه به نام (سدرة المنتهى فى دين المصطفى)» در سال (1366 هـ.ق) در تبريز به چاپ رسيد.
+
*«رساله عملیه به نام (سدرة المنتهى فى دین المصطفى)» در سال (۱۳۶۶ هـ.ق) در تبریز به چاپ رسید.
  
از حاج شيخ شش كتاب چاپ نشده نيز به يادگار ماند كه عبارت است از:
+
از حاج شیخ شش کتاب چاپ نشده نیز به یادگار ماند که عبارت است از:
  
*«شرح رسائل و مكاسب شيخ انصارى»؛
+
*«شرح رسائل و مکاسب شیخ انصارى»؛
  
*«مناسك حج»؛
+
*«مناسک حج»؛
  
 
*«اربع مائه (از فرموده هاى [[امام صادق]] علیه‌السلام)»؛
 
*«اربع مائه (از فرموده هاى [[امام صادق]] علیه‌السلام)»؛
  
*«رد بهائي‌گرى»؛
+
*«رد بهائی‌گرى»؛
  
*«آيا قرآن قابل ايراد است؟».
+
*«آیا قرآن قابل ایراد است؟».
  
 
==فعالیتهای اجتماعی و سیاسی==
 
==فعالیتهای اجتماعی و سیاسی==
  
آقا نجفى اهرى پس از 36 سال تحصيل و تفقّه در دين و رسيدن به جايگاه رفيع [[اجتهاد]] و كسب اجازات علمى و فقهى، در سن 67 سالگى به سال (1349 هـ.ق) براى هدايت مردم به ديار خويش بازگشت تا مصداق «[[آيه نَفْر]]» ([[سوره توبه|توبه]]، 122) گردد.
+
آقا نجفى اهرى پس از ۳۶ سال تحصیل و تفقّه در دین و رسیدن به جایگاه رفیع [[اجتهاد]] و کسب اجازات علمى و فقهى، در سن ۶۷ سالگى به سال (۱۳۴۹ هـ.ق) براى هدایت مردم به دیار خویش بازگشت تا مصداق «[[آیه نَفْر]]» ([[سوره توبه|توبه]]، ۱۲۲) گردد.
  
معظم‌له از آغاز ورود به منطقه ارسباران (اهر) [[مرجعیت|مرجعيت]] دينى يافت و در كنار اقامه [[نماز جماعت]] ظهر و عصر در مسجد امام خمينى (مسجد سفيد سابق) و نماز مغرب و عشاء در مسجد شيخ عماد، مدرسه علوم دينى شمس (مدرسه امام صادق علیه‌السلام کنونی) را كه به تصرف رژيم منحوس پهلوى درآمده بود، بازپس گرفت و به تربيت شاگردان پرداخت. حاج شيخ علاوه بر بازسازى مدرسه، باقيات و صالحاتى همچون مرمت و بازسازى مسجد امام خمينى و احداث يك باب «غسالخانه» در نزديكى گلزار شهداى اهر از خود به يادگار گذاشت.
+
معظم‌له از آغاز ورود به منطقه ارسباران (اهر) [[مرجعیت|مرجعیت]] دینى یافت و در کنار اقامه [[نماز جماعت]] ظهر و عصر در مسجد امام خمینى (مسجد سفید سابق) و نماز مغرب و عشاء در مسجد شیخ عماد، مدرسه علوم دینى شمس (مدرسه امام صادق علیه‌السلام کنونی) را که به تصرف رژیم منحوس پهلوى درآمده بود، بازپس گرفت و به تربیت شاگردان پرداخت. حاج شیخ علاوه بر بازسازى مدرسه، باقیات و صالحاتى همچون مرمت و بازسازى مسجد امام خمینى و احداث یک باب «غسالخانه» در نزدیکى گلزار شهداى اهر از خود به یادگار گذاشت.
  
در مورد زندگى مبارزاتى آقا نجفى اهرى مى توان به همراهى وى با بزرگان [[نجف]] در نهضت [[مشروطیت]]، كه به رهبرى روحانيان آغاز گرديد و همچنین به حمايت همه جانبه معظم‌له از حضرت [[امام خمينى]] در اوائل شكل گيرى نهضت، اشاره كرد. معظم‌له انس و الفت و علاقه زيادى به حضرت امام داشت، از نزديك با ايشان در ارتباط بود و از حركت‌هاى حضرت امام قاطعانه پشتيبانى مى كرد. در سال 1343 هـ.ش بود كه حضرت امام سخنرانى تاريخى و افشاگرانه خود نسبت به جنايات رژيم سفاك پهلوى و قرارداد ننگين كاپيتولاسيون را ايراد فرمود و به دستگيرى و بازداشت امام انجاميد؛ مرحوم آقا نجفى اهرى، شبانه اعلاميه اى صادر فرمود و ضمن محكوم كردن دستگيرى امام، مردم را دعوت به قيام كرد و مهاجرت خود را به [[تهران]] به اطلاع عموم رساند.
+
در مورد زندگى مبارزاتى آقا نجفى اهرى مى توان به همراهى وى با بزرگان [[نجف]] در نهضت [[مشروطیت]]، که به رهبرى روحانیان آغاز گردید و همچنین به حمایت همه جانبه معظم‌له از حضرت [[امام خمینى]] در اوائل شکل گیرى نهضت، اشاره کرد. معظم‌له انس و الفت و علاقه زیادى به حضرت امام داشت، از نزدیک با ایشان در ارتباط بود و از حرکت‌هاى حضرت امام قاطعانه پشتیبانى مى کرد. در سال ۱۳۴۳ هـ.ش بود که حضرت امام سخنرانى تاریخى و افشاگرانه خود نسبت به جنایات رژیم سفاک پهلوى و قرارداد ننگین کاپیتولاسیون را ایراد فرمود و به دستگیرى و بازداشت امام انجامید؛ مرحوم آقا نجفى اهرى، شبانه اعلامیه اى صادر فرمود و ضمن محکوم کردن دستگیرى امام، مردم را دعوت به قیام کرد و مهاجرت خود را به [[تهران]] به اطلاع عموم رساند.
  
اعلاميه هاى حاج شيخ شبانه در كوچه و بازار نصب شد و صبح آن روز شور و غوغاى عجيبى بين مردم راه افتاد. آقا نجفى اهرى در مقابل صفوف به هم فشرده مردم تا دروازه شهر اهر حركت كرد و از آنجا با بدرقه مردم به همراهى آيت الله سيد جعفر بنى هاشمى اهرى جهت اعتراض به بازداشت حضرت امام، به تهران عزيمت كرد و به مجمع بزرگ روحانيان طراز اول [[ایران|ايران]] (حضرات آيات عظام: [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی|گلپايگانى]]، [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|مرعشى نجفى]]، [[سید محمدهادی میلانی|ميلانى]]، [[سید مرتضی پسندیده|پسنديده]] (اخوى امام)، [[شهید صدوقی|شهيد صدوقى]] و [[سید عبدالحسین دستغیب|دستغيب]] و...) كه در باغ ملك تشكيل شده بود، پيوست. آنان مدت پانزده شبانه‌روز مشغول برنامه‌ريزى جهت آزادى حضرت امام بودند و اعلاميه هاى كوبنده اى در همين زمينه صادر مى كردند. متن اين اعلاميه ها با امضاء نزديك به پنجاه نفر از بزرگان در بعضى از اسناد و كتب به ثبت رسيده است. همه روزه [[نماز جماعت]] به امامت آقا نجفى اهرى برگزار مى گرديد تا اين كه يك شب به طور ناگهانى برق منطقه خاموش شد و در تاريكى چهار جيپ ارتشى وارد باغ شدند و آقا نجفى اهرى را دستگير و به [[ساواک]] انتقال دادند. پس از بازجوئى هاى انجام شده، معظم‌له را چشم بسته به [[تبریز]] فرستادند و بالاخره پافشارى روحانيان و مردم موجب آزادى حضرت امام شد و امام بعد از آزادى طى تلگراف جداگانه اى از آقا نجفى اهرى تشكر و قدردانى كرد.  
+
اعلامیه هاى حاج شیخ شبانه در کوچه و بازار نصب شد و صبح آن روز شور و غوغاى عجیبى بین مردم راه افتاد. آقا نجفى اهرى در مقابل صفوف به هم فشرده مردم تا دروازه شهر اهر حرکت کرد و از آنجا با بدرقه مردم به همراهى آیت الله سید جعفر بنى هاشمى اهرى جهت اعتراض به بازداشت حضرت امام، به تهران عزیمت کرد و به مجمع بزرگ روحانیان طراز اول [[ایران|ایران]] (حضرات آیات عظام: [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی|گلپایگانى]]، [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|مرعشى نجفى]]، [[سید محمدهادی میلانی|میلانى]]، [[سید مرتضی پسندیده|پسندیده]] (اخوى امام)، [[شهید صدوقی|شهید صدوقى]] و [[سید عبدالحسین دستغیب|دستغیب]] و...) که در باغ ملک تشکیل شده بود، پیوست. آنان مدت پانزده شبانه‌روز مشغول برنامه‌ریزى جهت آزادى حضرت امام بودند و اعلامیه هاى کوبنده اى در همین زمینه صادر مى کردند. متن این اعلامیه ها با امضاء نزدیک به پنجاه نفر از بزرگان در بعضى از اسناد و کتب به ثبت رسیده است. همه روزه [[نماز جماعت]] به امامت آقا نجفى اهرى برگزار مى گردید تا این که یک شب به طور ناگهانى برق منطقه خاموش شد و در تاریکى چهار جیپ ارتشى وارد باغ شدند و آقا نجفى اهرى را دستگیر و به [[ساواک]] انتقال دادند. پس از بازجوئى هاى انجام شده، معظم‌له را چشم بسته به [[تبریز]] فرستادند و بالاخره پافشارى روحانیان و مردم موجب آزادى حضرت امام شد و امام بعد از آزادى طى تلگراف جداگانه اى از آقا نجفى اهرى تشکر و قدردانى کرد.  
  
==اخلاق و سيره==
+
==اخلاق و سیره==
  
اخلاق پسنديده و فضائل انسانى آقا نجفى اهرى زبانزد خاص و عام بود. معظم‌له به [[تواضع]]، [[حلم]]، [[عفو]] و گذشت، [[شرح صدر|سعه صدر]]، مدارا و خوش‌برخوردى، احترام به كوچك و بزرگ، احساس مسئوليت، هميارى و دستگيرى از فقرا و محرومان و ديگر صفات كريمه معروف بود. درِ خانه اش همواره به روى مراجعين باز بود و هر كس به حضورش مى رسيد، بى‌بهره بازنمى گشت.  
+
اخلاق پسندیده و فضائل انسانى آقا نجفى اهرى زبانزد خاص و عام بود. معظم‌له به [[تواضع]]، [[حلم]]، [[عفو]] و گذشت، [[شرح صدر|سعه صدر]]، مدارا و خوش‌برخوردى، احترام به کوچک و بزرگ، احساس مسئولیت، همیارى و دستگیرى از فقرا و محرومان و دیگر صفات کریمه معروف بود. درِ خانه اش همواره به روى مراجعین باز بود و هر کس به حضورش مى رسید، بى‌بهره بازنمى گشت.  
  
محفل او مجلس انس با [[قرآن]] و [[حديث]] بود. نه كسى از ديدار او دلتنگ مى شد و نه او از كثرت سئوال و جواب ابراز خستگى مى كرد. هر چند از او مى خواستند، مطلب را تكرار مى كرد. عشق و علاقه بى‌اندازه اى به [[اهل بیت|اهل بيت]] عصمت و طهارت - خاصه حضرت [[سيدالشهداء]] علیه‌السلام و عزادارى او - داشت.
+
محفل او مجلس انس با [[قرآن]] و [[حدیث]] بود. نه کسى از دیدار او دلتنگ مى شد و نه او از کثرت سئوال و جواب ابراز خستگى مى کرد. هر چند از او مى خواستند، مطلب را تکرار مى کرد. عشق و علاقه بى‌اندازه اى به [[اهل بیت|اهل بیت]] عصمت و طهارت - خاصه حضرت [[سیدالشهداء]] علیه‌السلام و عزادارى او - داشت.
  
 
==وفات==
 
==وفات==
  
مرحوم آيت الله شيخ حسين نجفى اهرى، سرانجام بعد از 104 سال عمر بابركت و صرف آن در جلب رضاى خالق متعال و خدمت براى اعتلاى اسلام و مسلمين، در 23 بهمن 1345 شمسی در اهر دار فانی را وداع گفت. پيكر مطهر ایشان به [[قم]] انتقال يافت و به سوى [[حرم حضرت معصومه علیها السلام|حرم حضرت معصومه]] سلام الله علیها [[تشییع جنازه|تشييع]] و در مقبره ابوحسين به خاك سپرده شد.
+
مرحوم آیت الله شیخ حسین نجفى اهرى، سرانجام بعد از ۱۰۴ سال عمر بابرکت و صرف آن در جلب رضاى خالق متعال و خدمت براى اعتلاى اسلام و مسلمین، در ۲۳ بهمن ۱۳۴۵ شمسی در اهر دار فانی را وداع گفت. پیکر مطهر ایشان به [[قم]] انتقال یافت و به سوى [[حرم حضرت معصومه علیها السلام|حرم حضرت معصومه]] سلام الله علیها [[تشییع جنازه|تشییع]] و در مقبره ابوحسین به خاک سپرده شد.
  
 
==منابع==
 
==منابع==
  
*سيد شهاب‌الدين حسينى اهرى، "حاج شيخ حسين نجفى اهرى"، [[ستارگان حرم (کتاب)|ستارگان حرم]]، جلد 6.
+
*سید شهاب‌الدین حسینى اهرى، "حاج شیخ حسین نجفى اهرى"، [[ستارگان حرم (کتاب)|ستارگان حرم]]، جلد ۶.
 
 
 
[[رده:علمای قرن چهاردهم]]
 
[[رده:علمای قرن چهاردهم]]
 
[[رده:مجتهدین]]
 
[[رده:مجتهدین]]

نسخهٔ ‏۲۰ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۵:۰۵

آیت الله حاج حسین نجفى اهرى (۱۳۸۶-۱۲۸۲ ق)، از فقهای مجاهد شیعه در قرن ۱۴ قمری و از شاگردان سید محمدکاظم یزدى و سید ابوالحسن اصفهانى بود. وى با بزرگان نجف در انقلاب مشروطه همراهی کرد، و در جریان نهضت اسلامی ایران نیز به حمایت همه جانبه از امام خمینى پرداخت. «حدیقة الاحباب» و «شجره طوبى» از جمله آثار علمی اوست.

۲۳۰px
نام کامل حاج حسین نجفى اهرى
زادروز ۱۲۸۲ قمری
زادگاه اهر، آذربایجان شرقى
وفات ۱۳۸۶ قمری
مدفن قم، مقبره ابوحسین

Line.png

اساتید

آخوند خراسانی، سید محمدکاظم طباطبایی یزدی، محمدحسین نائینی، سید ابوالحسن اصفهانى،...

شاگردان

عبدالعلى آخوندى اهرى، سید صادق آل محمد اهرى، میرزا یدالله دهقان، حاج آقا بخارایى،...

آثار

حدیقة الاحباب، شجره طوبى، سدرة المنتهى فى دین المصطفى، رد بهائی‌گرى،...

تحصیل و اساتید

حسین آقا نجفى اهرى فرزند فتح‌الله، به سال ۱۲۸۲ هـ.ق در شهرستان اهر (آذربایجان شرقى) دیده به جهان گشود. وى در سن ده سالگى موفق به شروع تحصیل در زادگاه خود شد و به مدت دوازده سال در محضر میرزا عبدالغنى مجتهد اهرى (م، ۱۳۰۶ هـ.ق) و ملا جواد اهرى به تحصیل علوم مقدماتى و کتاب هاى درسى متداول طلبه هاى آن زمان (نصاب، صرف و نحو، منطق و...) پرداخت. در سن ۲۲ سالگى براى تکمیل دروس سطح به حوزه علمیه تبریز وارد شد و به مدت نه سال - تا سال ۱۳۱۳ هـ.ق - از محضر بزرگان حوزه تبریز کسب فیض کرد.

وی بعد از فراگرفتن دروس سطح، در ۳۱ سالگى (۱۳۱۳ هـ.ق) براى رسیدن به مقامات عالى علمى و اجتهاد به حوزه نجف مشرف شد و به محافل علمى و جلسات درسى برخى از بزرگان راه یافت، از جمله:

مرحوم آقا نجفى اهرى بعد از تکمیل تحصیلات عالیه، موفق به کسب اجازه اجتهاد و نقل روایات از آیات و بزرگانى مانند سید محمدکاظم طباطبائى یزدى، شیخ محمدحسین نائینى و سید ابوالحسن اصفهانى شد که گویاى موقعیت ممتاز علمى آن فقیه فرزانه و توجه اساتید معظم‌له به ایشان است. همچنین ارجاع مسائلى از ناحیه آیت الله بروجردى به وى، گویاى عنایت ایشان و فضل معظم‌له بود.

تدریس و شاگردان

مرحوم آقا نجفى اهرى در دوران پربرکت عمر شریف خود به مدت ده سال در حوزه نجف اشرف در مسجد هندى و مقبره صاحب عروة الوثقى بر کرسى تدریس تکیه زد و کتاب‌هایى مانند «قوانین الاصول» میرزاى قمى، «فرائدالاصول» و «مکاسب» شیخ انصارى را به شاگردانش از کشورهاى هندوستان، پاکستان، افغانستان و ایران تدریس نمود.

برخی از شاگردان وى عبارتند از:

  • شیخ عبدالعلى آخوندى اهرى،
  • سید صادق آل محمد اهرى (اولین امام جمعه اهر بعد از انقلاب)،
  • حاج میرزا یدالله دهقان،
  • حاج آقا بخارایى،
  • حاج آقا نجومى،
  • حاج آقا دهدشتى.

آثار و تألیفات

آقا نجفى اهرى در کنار تعلیم و تربیت، کتاب هایى را نیز تألیف کرد. فهرست کتاب‌هاى وى عبارت است از:

  • «حدیقة الاحباب» کتابى وزین و شامل ادعیه، روایات، کرامات، نصایح و مناقب خاندان عصمت و طهارت است و به تعبیر مؤلف: «کشکولى است جمع‌آورى شده از کتب معتبره»، در تاریخ (۱۳۵۸ هـ.ق) در نجف چاپ و به تقریظ مرجع بزرگ شیعه سید ابوالحسن اصفهانى مزین شد. متن تقریظ چنین است: «بسم الله الرحمن الرحیم: الحق والانصاف کتاب نفیسى است، مشتمل بر اخبار شریفه و مطالب نفیسه و حکایات ظریفه. البته اخوان مؤمنین در طبع و نشر آن ساعى باشند. «للّه درّ مؤلفه»، جناب علم الاعلام ثقة الاسلام آقاى آقا شیخ حسین مجتهد اهرى دامت افاضاته - ابوالحسن الموسوى الاصفهانى -».
  • «شجره طوبى» همانند حدیقه او است.
  • «رساله عملیه به نام (سدرة المنتهى فى دین المصطفى)» در سال (۱۳۶۶ هـ.ق) در تبریز به چاپ رسید.

از حاج شیخ شش کتاب چاپ نشده نیز به یادگار ماند که عبارت است از:

  • «شرح رسائل و مکاسب شیخ انصارى»؛
  • «مناسک حج»؛
  • «اربع مائه (از فرموده هاى امام صادق علیه‌السلام)»؛
  • «رد بهائی‌گرى»؛
  • «آیا قرآن قابل ایراد است؟».

فعالیتهای اجتماعی و سیاسی

آقا نجفى اهرى پس از ۳۶ سال تحصیل و تفقّه در دین و رسیدن به جایگاه رفیع اجتهاد و کسب اجازات علمى و فقهى، در سن ۶۷ سالگى به سال (۱۳۴۹ هـ.ق) براى هدایت مردم به دیار خویش بازگشت تا مصداق «آیه نَفْر» (توبه، ۱۲۲) گردد.

معظم‌له از آغاز ورود به منطقه ارسباران (اهر) مرجعیت دینى یافت و در کنار اقامه نماز جماعت ظهر و عصر در مسجد امام خمینى (مسجد سفید سابق) و نماز مغرب و عشاء در مسجد شیخ عماد، مدرسه علوم دینى شمس (مدرسه امام صادق علیه‌السلام کنونی) را که به تصرف رژیم منحوس پهلوى درآمده بود، بازپس گرفت و به تربیت شاگردان پرداخت. حاج شیخ علاوه بر بازسازى مدرسه، باقیات و صالحاتى همچون مرمت و بازسازى مسجد امام خمینى و احداث یک باب «غسالخانه» در نزدیکى گلزار شهداى اهر از خود به یادگار گذاشت.

در مورد زندگى مبارزاتى آقا نجفى اهرى مى توان به همراهى وى با بزرگان نجف در نهضت مشروطیت، که به رهبرى روحانیان آغاز گردید و همچنین به حمایت همه جانبه معظم‌له از حضرت امام خمینى در اوائل شکل گیرى نهضت، اشاره کرد. معظم‌له انس و الفت و علاقه زیادى به حضرت امام داشت، از نزدیک با ایشان در ارتباط بود و از حرکت‌هاى حضرت امام قاطعانه پشتیبانى مى کرد. در سال ۱۳۴۳ هـ.ش بود که حضرت امام سخنرانى تاریخى و افشاگرانه خود نسبت به جنایات رژیم سفاک پهلوى و قرارداد ننگین کاپیتولاسیون را ایراد فرمود و به دستگیرى و بازداشت امام انجامید؛ مرحوم آقا نجفى اهرى، شبانه اعلامیه اى صادر فرمود و ضمن محکوم کردن دستگیرى امام، مردم را دعوت به قیام کرد و مهاجرت خود را به تهران به اطلاع عموم رساند.

اعلامیه هاى حاج شیخ شبانه در کوچه و بازار نصب شد و صبح آن روز شور و غوغاى عجیبى بین مردم راه افتاد. آقا نجفى اهرى در مقابل صفوف به هم فشرده مردم تا دروازه شهر اهر حرکت کرد و از آنجا با بدرقه مردم به همراهى آیت الله سید جعفر بنى هاشمى اهرى جهت اعتراض به بازداشت حضرت امام، به تهران عزیمت کرد و به مجمع بزرگ روحانیان طراز اول ایران (حضرات آیات عظام: گلپایگانى، مرعشى نجفى، میلانى، پسندیده (اخوى امام)، شهید صدوقى و دستغیب و...) که در باغ ملک تشکیل شده بود، پیوست. آنان مدت پانزده شبانه‌روز مشغول برنامه‌ریزى جهت آزادى حضرت امام بودند و اعلامیه هاى کوبنده اى در همین زمینه صادر مى کردند. متن این اعلامیه ها با امضاء نزدیک به پنجاه نفر از بزرگان در بعضى از اسناد و کتب به ثبت رسیده است. همه روزه نماز جماعت به امامت آقا نجفى اهرى برگزار مى گردید تا این که یک شب به طور ناگهانى برق منطقه خاموش شد و در تاریکى چهار جیپ ارتشى وارد باغ شدند و آقا نجفى اهرى را دستگیر و به ساواک انتقال دادند. پس از بازجوئى هاى انجام شده، معظم‌له را چشم بسته به تبریز فرستادند و بالاخره پافشارى روحانیان و مردم موجب آزادى حضرت امام شد و امام بعد از آزادى طى تلگراف جداگانه اى از آقا نجفى اهرى تشکر و قدردانى کرد.

اخلاق و سیره

اخلاق پسندیده و فضائل انسانى آقا نجفى اهرى زبانزد خاص و عام بود. معظم‌له به تواضع، حلم، عفو و گذشت، سعه صدر، مدارا و خوش‌برخوردى، احترام به کوچک و بزرگ، احساس مسئولیت، همیارى و دستگیرى از فقرا و محرومان و دیگر صفات کریمه معروف بود. درِ خانه اش همواره به روى مراجعین باز بود و هر کس به حضورش مى رسید، بى‌بهره بازنمى گشت.

محفل او مجلس انس با قرآن و حدیث بود. نه کسى از دیدار او دلتنگ مى شد و نه او از کثرت سئوال و جواب ابراز خستگى مى کرد. هر چند از او مى خواستند، مطلب را تکرار مى کرد. عشق و علاقه بى‌اندازه اى به اهل بیت عصمت و طهارت - خاصه حضرت سیدالشهداء علیه‌السلام و عزادارى او - داشت.

وفات

مرحوم آیت الله شیخ حسین نجفى اهرى، سرانجام بعد از ۱۰۴ سال عمر بابرکت و صرف آن در جلب رضاى خالق متعال و خدمت براى اعتلاى اسلام و مسلمین، در ۲۳ بهمن ۱۳۴۵ شمسی در اهر دار فانی را وداع گفت. پیکر مطهر ایشان به قم انتقال یافت و به سوى حرم حضرت معصومه سلام الله علیها تشییع و در مقبره ابوحسین به خاک سپرده شد.

منابع

  • سید شهاب‌الدین حسینى اهرى، "حاج شیخ حسین نجفى اهرى"، ستارگان حرم، جلد ۶.