قطب الدين رازی: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | '''«قطب‌الدین محمد رازی»''' (۶۴۷-۷۶۶ ق) از دانشمندان بزرگ [[شیعه]] در قرن هشتم هجری و از شاگردان [[علامه حلی]] بود. او عالمی محقق و حکیمی دانشمند بود و در علوم [[منطق]]، [[علم کلام|کلام]]، [[فلسفه]]، [[فقه]] اسلامی و [[ادبیات عرب|ادبیات عرب]] مهارت داشت. قطب الدین غیر از تدریس و تربیت فضلا، آثار مهمی در علوم عقلی و نقلی مانند «المحاکمات بین شرحی الاشارات» دارد. [[شهید اول]]، از شاگردان بزرگ اوست. | |
| + | {{شناسنامه عالم | ||
| + | |نام شخصیت = | ||
| + | |نام کامل = قطب‌الدین محمد رازی | ||
| + | |تصویر= | ||
| + | |زادروز = ۶۴۷ قمری | ||
| + | |زادگاه = ورامین | ||
| + | |وفات = ۷۶۶ قمری | ||
| + | |مدفن = [[دمشق]] | ||
| + | |اساتید = [[علامه حلی]]، [[قاضی عضدالدین ایجی]]، [[قطب الدین شیرازی|قطب الدین شیرازی]]،... | ||
| + | |شاگردان = [[شهید اول]]، میر سید شریف جرجانی، سعدالدین تفتازانی،... | ||
| + | |آثار = المحاکمات بین شرحی الاشارات، تحریر القواعد المنطقیه، لوامع الاسرار، بحر الاصداف، تحفة الاشراف،... | ||
| + | }} | ||
| − | == ولادت و نسب == | + | ==ولادت و نسب== |
| − | + | ابوجعفر محمد بن محمد رازی بویهی معروف به قطب‌الدین رازی، در سال ۶۴۷ قمری در ورامین از توابع [[تهران]] به دنیا آمد. [[محقق ثانی]] نسبش را از سلسلهٔ دیالمهٔ [[آل بویه]] می‌داند، اما در [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک الوسائل]] آمده: [[شهید اول]]، که از شاگردان رازی بوده، وی را از آل بویه قمی و از اولاد «بابویه» جد بزرگ [[شیخ صدوق]] و از نوادگان ایشان معرفی کرده است. | |
| − | == | + | ==تحصیل و تدریس== |
| − | رازی پس از تحصیل علوم مقدماتی نزد [[قاضی عضدالدین ایجی]] (مؤلف کتاب مواقف) و [[علامه حلی]]، علوم معقول و منقول را آموخت و در [[منطق]] و [[فلسفه]] تخصص یافت. [[شهید اول]]، قطب رازی را بزرگ‌ترین شاگرد [[علامه حلی|علامه]] می‌داند. قطب در ۷۱۳ق از علامه اجازه دریافت نمود. در نوشته های علامه به قطب الدین او را با عناوینی مانند: شیخ فقیه عالم فاضل محقق، مدقق زبده علما و افاضل قطب | + | قطب رازی پس از تحصیل علوم مقدماتی نزد [[قاضی عضدالدین ایجی]] (مؤلف کتاب مواقف) و [[علامه حلی]]، علوم معقول و منقول را آموخت و در [[منطق]] و [[فلسفه]] تخصص یافت. [[شهید اول]]، قطب رازی را بزرگ‌ترین شاگرد [[علامه حلی|علامه]] می‌داند. قطب در ۷۱۳ق از علامه [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] دریافت نمود. در نوشته های علامه به قطب الدین او را با عناوینی مانند: شیخ فقیه عالم فاضل محقق، مدقق زبده علما و افاضل قطب الملة و الدین توصیفش نموده است. |
او مدتی در مدرسه نظامیه [[بغداد]] در طبقه پائین مدرسه دانشجو بود و گاه بدو قطب تحتانی (در مقابل [[قطب الدین شیرازی|قطب الدین شیرازی]] فوقانی متوفای ۷۱۰) نیز می گفتند. | او مدتی در مدرسه نظامیه [[بغداد]] در طبقه پائین مدرسه دانشجو بود و گاه بدو قطب تحتانی (در مقابل [[قطب الدین شیرازی|قطب الدین شیرازی]] فوقانی متوفای ۷۱۰) نیز می گفتند. | ||
| − | + | قطب‌الدین رازی در حدود سال ۷۰۸ق تا ۷۰۹ق از [[عراق]] به [[ایران]] آمد و به واسطه [[شیعه]] شدن [[سلطان محمد خدابنده]] و احترامی که نزد وی داشت، اقدام به تأسیس مدرسهٔ سیار و تعلیم و تربیت شاگرد کرد. در این مدرسه علاوه بر علوم و فنون اسلامی اعم از معقول و منقول، به ترویج شریعت [[اسلام]] و مذهب شیعهٔ [[امامیه]] پرداخت. او مورد توجه مخصوص سلطان ابوسعید فرزند سلطان محمد خدابنده و وزیرش خواجه غیاث الدین بود. | |
| − | + | میر سید شریف جرجانی، سعدالدین تفتازانی و [[شهید اول]] از شاگردان رازی هستند. شیخ شهید در اربعین می نویسد: اتفاق افتاد ملاقات من در [[دمشق]] با شیخ قطب الدین [[ماه شعبان|شعبان]] ۷۷۶ ق؛ او در تمام علوم معقول و منقول متبحر بود. ضمن استفاده از محضر او پس از مذاکرات و مباحثاتی دانستم که او دریائی است که کناره ندارد. شیخ شهید اضافه می کند که از او [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] ([[اجتهاد]] و [[حدیث|روایت]]) خواستم که برایم نوشت. | |
| − | + | ==آثار و تألیفات== | |
| − | + | برخی از آثار علمی قطب‌الدین رازی عبارتند از: | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | == وفات == | + | #المحاکمات بین شرحی الاشارات، این کتاب داوری بین دو شرح [[فخر رازى|فخر رازی]] و [[خواجه نصیرالدین طوسی]] بر اشارات [[ابن سینا]] است. شرح فخر رازی، شرحی انتقادی بر اشارات ابن سینا است و شرح اشارات خواجه دفاع از ابن سینا و نقد شرح فخر است. رازی در این کتاب میان این دو داوری و محاکمه می‌کند. [[سیوطی|جلال الدین سیوطی]] می گوید: کتاب محاکمات او در شمار بهترین کتب [[منطق]] و [[حکمت]] است. او در این کتاب در مقابل دو فیلسوف بزرگ [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]]، (خواجه نصیرالدین و فخرالدین رازی) در شرح اشارات ابن سینا به حکمیت نشسته و استادانه از عهده آن برآمده است. |
| − | قطب الدین رازی، پس از هرج و مرج [[ایران]] در | + | #تحریر القواعد المنطقیه فی شرح الشمسیه؛ در منطق. کتاب حاضر شرحی است معروف بر کتاب الشمسیه، نجم‌الدین عمر بن علی کاتبی قزوینی(۶۷۵ق) که به نام غیاث‌الدین محمد بن خواجه رشیدالدین وزیر سلطان خدابنده نوشته شده است. |
| + | #لوامع الاسرار فی شرح مطالع الانوار، در منطق. این کتاب شرحی است بر مطالع الانوار سراج الدین محمود بن ابی بکر ارموی. میر سید شریف جرجانی بر آن [[حاشیه]] زده است. | ||
| + | #بحر الاصداف | ||
| + | #تحفة الاشراف، این دو کتاب شرح بر تفسیر [[الکشاف عن حقائق غوامض التنزئل (کتاب)|الکشاف]] [[جارالله زمخشری|زمخشری]] است. تحفة الاشراف مفصل‌تر از بحر الاصداف است. | ||
| + | #رسالة فی تحقیق الکلیات | ||
| + | #لطائف الاسرار | ||
| + | #شرح الاشارات | ||
| + | #شرح الحاوی الصغیر فی الفروغ | ||
| + | #شرح حکمة الاشراق | ||
| + | #شرح بر [[قواعد الأحکام (کتاب)|قواعد الاحکام]] | ||
| + | #تقسیم العلم. | ||
| + | |||
| + | ==وفات== | ||
| + | قطب الدین رازی، پس از قتل سلطان ابوسعید (فرزند [[سلطان محمد خدابنده]]) و وزیرش خواجه غیاث الدین -که باعث هرج و مرج در [[ایران]] شد-، در ۷۳۶ قمری به [[شام]] رفت و تا آخر عمر آنجا ماند و در همانجا با [[شهید اول]] ملاقات کرد. او سرانجام در ۷۶۶ قمری (یا ۷۷۶ ق) در شام درگذشت و در «صالحیه» [[دمشق]] مدفون شد. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * [[ویکی شیعه]] | + | *[[ویکی شیعه]] |
| − | * پایگاه شعائر | + | *پایگاه شعائر |
[[رده:علمای قرن هشتم]] | [[رده:علمای قرن هشتم]] | ||
نسخهٔ ۱۲ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۲۶
«قطب‌الدین محمد رازی» (۶۴۷-۷۶۶ ق) از دانشمندان بزرگ شیعه در قرن هشتم هجری و از شاگردان علامه حلی بود. او عالمی محقق و حکیمی دانشمند بود و در علوم منطق، کلام، فلسفه، فقه اسلامی و ادبیات عرب مهارت داشت. قطب الدین غیر از تدریس و تربیت فضلا، آثار مهمی در علوم عقلی و نقلی مانند «المحاکمات بین شرحی الاشارات» دارد. شهید اول، از شاگردان بزرگ اوست.
| نام کامل | قطب‌الدین محمد رازی |
| زادروز | ۶۴۷ قمری |
| زادگاه | ورامین |
| وفات | ۷۶۶ قمری |
| مدفن | دمشق |
|
| |
| اساتید | |
| شاگردان |
شهید اول، میر سید شریف جرجانی، سعدالدین تفتازانی،... |
| آثار |
المحاکمات بین شرحی الاشارات، تحریر القواعد المنطقیه، لوامع الاسرار، بحر الاصداف، تحفة الاشراف،... |
ولادت و نسب
ابوجعفر محمد بن محمد رازی بویهی معروف به قطب‌الدین رازی، در سال ۶۴۷ قمری در ورامین از توابع تهران به دنیا آمد. محقق ثانی نسبش را از سلسلهٔ دیالمهٔ آل بویه می‌داند، اما در مستدرک الوسائل آمده: شهید اول، که از شاگردان رازی بوده، وی را از آل بویه قمی و از اولاد «بابویه» جد بزرگ شیخ صدوق و از نوادگان ایشان معرفی کرده است.
تحصیل و تدریس
قطب رازی پس از تحصیل علوم مقدماتی نزد قاضی عضدالدین ایجی (مؤلف کتاب مواقف) و علامه حلی، علوم معقول و منقول را آموخت و در منطق و فلسفه تخصص یافت. شهید اول، قطب رازی را بزرگ‌ترین شاگرد علامه می‌داند. قطب در ۷۱۳ق از علامه اجازه دریافت نمود. در نوشته های علامه به قطب الدین او را با عناوینی مانند: شیخ فقیه عالم فاضل محقق، مدقق زبده علما و افاضل قطب الملة و الدین توصیفش نموده است.
او مدتی در مدرسه نظامیه بغداد در طبقه پائین مدرسه دانشجو بود و گاه بدو قطب تحتانی (در مقابل قطب الدین شیرازی فوقانی متوفای ۷۱۰) نیز می گفتند.
قطب‌الدین رازی در حدود سال ۷۰۸ق تا ۷۰۹ق از عراق به ایران آمد و به واسطه شیعه شدن سلطان محمد خدابنده و احترامی که نزد وی داشت، اقدام به تأسیس مدرسهٔ سیار و تعلیم و تربیت شاگرد کرد. در این مدرسه علاوه بر علوم و فنون اسلامی اعم از معقول و منقول، به ترویج شریعت اسلام و مذهب شیعهٔ امامیه پرداخت. او مورد توجه مخصوص سلطان ابوسعید فرزند سلطان محمد خدابنده و وزیرش خواجه غیاث الدین بود.
میر سید شریف جرجانی، سعدالدین تفتازانی و شهید اول از شاگردان رازی هستند. شیخ شهید در اربعین می نویسد: اتفاق افتاد ملاقات من در دمشق با شیخ قطب الدین شعبان ۷۷۶ ق؛ او در تمام علوم معقول و منقول متبحر بود. ضمن استفاده از محضر او پس از مذاکرات و مباحثاتی دانستم که او دریائی است که کناره ندارد. شیخ شهید اضافه می کند که از او اجازه (اجتهاد و روایت) خواستم که برایم نوشت.
آثار و تألیفات
برخی از آثار علمی قطب‌الدین رازی عبارتند از:
- المحاکمات بین شرحی الاشارات، این کتاب داوری بین دو شرح فخر رازی و خواجه نصیرالدین طوسی بر اشارات ابن سینا است. شرح فخر رازی، شرحی انتقادی بر اشارات ابن سینا است و شرح اشارات خواجه دفاع از ابن سینا و نقد شرح فخر است. رازی در این کتاب میان این دو داوری و محاکمه می‌کند. جلال الدین سیوطی می گوید: کتاب محاکمات او در شمار بهترین کتب منطق و حکمت است. او در این کتاب در مقابل دو فیلسوف بزرگ شیعه و سنی، (خواجه نصیرالدین و فخرالدین رازی) در شرح اشارات ابن سینا به حکمیت نشسته و استادانه از عهده آن برآمده است.
- تحریر القواعد المنطقیه فی شرح الشمسیه؛ در منطق. کتاب حاضر شرحی است معروف بر کتاب الشمسیه، نجم‌الدین عمر بن علی کاتبی قزوینی(۶۷۵ق) که به نام غیاث‌الدین محمد بن خواجه رشیدالدین وزیر سلطان خدابنده نوشته شده است.
- لوامع الاسرار فی شرح مطالع الانوار، در منطق. این کتاب شرحی است بر مطالع الانوار سراج الدین محمود بن ابی بکر ارموی. میر سید شریف جرجانی بر آن حاشیه زده است.
- بحر الاصداف
- تحفة الاشراف، این دو کتاب شرح بر تفسیر الکشاف زمخشری است. تحفة الاشراف مفصل‌تر از بحر الاصداف است.
- رسالة فی تحقیق الکلیات
- لطائف الاسرار
- شرح الاشارات
- شرح الحاوی الصغیر فی الفروغ
- شرح حکمة الاشراق
- شرح بر قواعد الاحکام
- تقسیم العلم.
وفات
قطب الدین رازی، پس از قتل سلطان ابوسعید (فرزند سلطان محمد خدابنده) و وزیرش خواجه غیاث الدین -که باعث هرج و مرج در ایران شد-، در ۷۳۶ قمری به شام رفت و تا آخر عمر آنجا ماند و در همانجا با شهید اول ملاقات کرد. او سرانجام در ۷۶۶ قمری (یا ۷۷۶ ق) در شام درگذشت و در «صالحیه» دمشق مدفون شد.
منابع
- ویکی شیعه
- پایگاه شعائر
