میرزا حبیب الله هاشمی خویی

ميرزا حبيب‌الله هاشم خويى(۱۲۶۵ ـ ۱۳۲۴ق) فقیه، ملقب به امین الرعایا از فقیهان شیعه و شارحان نهج‌البلاغه در قرن سیزدهم و چهاردهم قمری. وی از شاگردان آیت‌الله سيد حسين حسينى كوه كمره‌اى، میرزا حبیب‌الله رشتی، میرزای شیرازی بود. مهم‌ترین اثرش کتاب منهاج البراعه فی شرح نهج‌البلاغه است.

ميرزا حبيب‌الله هاشم خويى، اگر چه معروف به «ميرزا حبيب‌الله» است؛ ولى غالبا در كتب تراجمى كه از اين دانشمند ياد شده است، نامش «مير حبيب‌الله» فرزند سيد محمد، معروف به «امين الرعايا»، فرزند سيد هاشم فرزند سيد عبدالحسين هاشمى موسوى خوئى در سال 1261ق در شهر خوى از توابع آذربايجان زاده شد.

اين دانشمند بزرگوار در سن 25 سالگى براى ادامه تحصيل عازم نجف اشرف شد، و چون از دانشمندان متأخر است، شرح حال او در كتب تراجم دانشمندان گذشته ديده نمى‌شود، براى اين كه او در عصرى ميان قرن دوازدهم و چهاردهم مى‌زيسته است. اين دانشمند از ميان اساتيد مشهور نزد آیت‌الله آقا سيد حسين حسينى كوه كمره‌اى تلمذ كرده است. مرحوم شيخ آقابزرگ تهرانى دو استاد ديگرى براى اين دانشمند ياد كرده كه يكى مرحوم میرزا حبیب‌الله رشتی و ديگرى ميرزاى شيرازى است.

مرحوم مير حبيب‌الله خوئى داراى آثار و تأليفاتى است كه ظاهرا تنها اثر او؛ يعنى «منهاج البراعه» دوبار به طبع رسيده است. آثار ديگرش بعضى در ادب عربى است، از قبيل «شرح العوامل» كه در نحو است. اين كتاب خيلى گسترده و مفصل نگارش يافته است و حدود 412 صفحه است. ديگر حاشيه‌اى است، بر «فرائد الاصول» شيخ انصارى كه از مبحث قطع تا آخر مبحث حجيت ظن ادامه داده و موفق شده بر اين كتاب تا آن قسمت تعليقه‌اى بنويسد. او همچنين يك سلسله رسائل متفرقه دارد، در فقه و اصول فقه كه اين‌ها معمولا تقريرات درس اساتيد او است. كتابى هم به نام «تحفۀ الصائمين فى شرح ادعيۀ الثلاثين» دارد كه در گزارش دعاهاى هر روزه ماه مبارک رمضان است، و ديگر كتابى تحت عنوان «رساله فى رد الصوفيۀ» نوشته كه البته اين كتاب گزيده‌اى است، از مطالبى كه به مناسبت در طى خطبه 208 نهج‌البلاغه مطرح كرده و در واقع اين كتاب را ازشرح نهج‌البلاغه التقاط و انتخاب كرده است.

علامه خويى در صفر سال 1324ق در شهر تهران به جوار رحمت الهى پيوست و در جوار حضرت عبدالعظيم حسنى(ع) به خاک سپرده شد.

منبع

ویکی نور