ملا زین العابدین گلپایگانی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(اضافه کردن رده)
(ویرایش)
 
(۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{<I>منبع اين نوشتار يک سايت است. آن را با نوشته خودتان جايگزين کنيد.</I>}
+
{{الگو:منبع الکترونیکی پایگاه معتبر}}
  
حجة الاسلام گلپايگانی
+
'''ملا زین العابدین گلپایگانی''' (۱۲۸۹-۱۲۱۸ ق)، معروف به «حجةالاسلام»، از فقهای بزرگ [[شیعه]] در قرن ۱۳ هجری و از شاگردان [[شیخ محمدتقی اصفهانی]] بود. این عالم ربانی، خدمات فراوان علمی، از قبیل تدریس و تربیت طلاب، تحقیقات و تألیفات متعدد و ارزنده از خود به جای گذاشت.
 +
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = '''ملا زین‌العابدین گلپایگانی'''
 +
||تصویر=
 +
||زادروز =  ۱۲۱۸ قمری
 +
|زادگاه = گلپایگان
 +
|وفات =  ۱۲۸۹ قمری
 +
|مدفن = گلپایگان
 +
|اساتید =  [[شیخ محمدتقی اصفهانی]]، [[شریف العلماء|شریف العلماء]]، [[محمد حسین حائری اصفهانی (صاحب فصـول)|محمدحسین حائری اصفهانی]]، [[شیخ محمدحسن نجفی]]،...
 +
|شاگردان = [[میرزا محمدحسن شیرازی|سید محمدحسن شیرازی]]، [[سید حسین کوه کمره ای]]،...
 +
|آثار = انوار القدسیه، شرح الدرة النجفیه، شرح اسماء قدسیه، روح الایمان، کتاب المتأجر،...
 +
}}
 +
== تحصیل و استادان ==
 +
ملا زین العابدین گلپایگانی در سال ۱۲۱۸ قمری در گلپایگان دیده به جهان گشود. تحصیلات مقدماتی را در زادگاه خود فرا گرفت، آنگاه راهی دارالعلم [[اصفهان]] شد. ایشان مدت ها از محضر اساتید برجسته آن زمان، از جمله عالم جلیل و محقق خبیر، [[شیخ محمدتقی اصفهانی]]، صاحب «[[هدایة المسترشدین (کتاب)|هدایة المسترشدین]]» استفاده کرد.
  
مرحوم ملا زين العابدين گلپايگانی معروف به حجة الاسلام یکی از اعلام بزرگ شيعه در قرن سيزدهم هجری بود. حجة الاسلام دانشمندی است کامل، حجتی باهر، آيتی خاشع، با خلوصی وافر و ارادتی صادق در سال 1218 به جهان ديده گشود و پس از تحصيلات مقدماتی در حضور استاد فقه و اصول به دار العلم اصفهان شتافت و مدتها از محضر شيخ محمد تقی صاحب حاشيه بهره برد. آنگاه عازم نجف اشرف گرديد و سالها در عتبات از محضر شريف العلما، صاحب فصول، شيخ حسن کاشف الغطاء و صاحب جواهر دانشها آموخت و سپس خود به تحقيقات علمی پرداخت و ضمن تدريس و مباحثات با اعلام مختلف تصنيفاتی گرانبها نيز از خويش به جا گذاشت.
+
گلپایگانی سپس عازم [[عتبات عالیات]] گردید و سال ها از محضر فرزانگان و استوانه های علمی و اخلاقی، مانند [[شریف العلماء|شریف العلماء]]، [[محمد حسین حائری اصفهانی (صاحب فصـول)|صاحب فصول]]، شیخ حسن کاشف الغطاء و [[شیخ محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]] دانش و معرفت اندوخت، تا جایی که خود، صاحب کرسی تدریس شد و به تحقیق مباحث علمی و تربیت طلاب می پرداخت.
  
صاحب القاب در ترجمه استاد خود چنين می نويسد: جرفادقانی دريای مواج علوم مختلف بود. او در بين دانشمندان و فقهای عصر آن زمان به طور یقين اعلم آنان به حساب می آمد و از پرهيزکارترين و زاهدترين رجال عصر خويش بود. پس از فوت شيخ انصاری شاگردانش از قبيل ميرزای بزرگ و سيد حسين ترک نامه ای از نجف اشرف به جرفادقان (گلپايگان) ارسال داشتند و از حضورش استدعا نمودند که جهت تربيت فضلا و سرپرستی حوزه و زعامت شيعيان به عتبات عاليات مراجعت فرمايد ولی او نپذيرفت...
+
== فعالیتهای علمی و اجتماعی ==
 +
این [[فقیه]] وارسته، پس از تکمیل مقامات علمی و عملی به زادگاه خویش، گلپایگان بازگشت و به ترویج مذهب و بیان احکام [[شریعت]] اشتغال ورزید و ملجأ و پناه مردم آن سامان در زمان خود شد. بعد از ارتحال مرحوم [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]]، برخی از اعاظم شاگردانش، از قبیل [[میرزا محمدحسن شیرازی|سید محمدحسن شیرازی]] و [[سید حسین کوه کمره ای|سید حسین ترک]]، نامه ای برای مرحوم حجةالاسلام به گلپایگان فرستاده و از آن استاد و فقیه وارسته درخواست نمودند تا برای زعامت و تدریس حوزه [[نجف]] به عتبات مراجعت نماید، اما ایشان، عذر خواسته و دعوت آنان را نپذیرفت و تا پایان عمر، به دور از آوازه و نام، در کمال اخلاص به اصلاح امور مردم آن دیار همت گماشت.
  
صاحب مآثر می نويسد: حجة الاسلام گلپايگانی مرجع جميع اهل فضل بود. در جنب فقاهت و علو درجه و اجتهاد او، کليه افاضل اين دوران و مجتهدين ديار ايران خود را خرد می شمردند. بعضی از علما او را در دوازده فن صاحب رأی و مقام اجتهاد می دانند و گروهی در حق آن بزرگوار به مکاشفه و خوارق عادات معتقدند. فی الواقع دائرۀ تحرير در اين رساله از اداء تکليف ترجمه اين فقيه اعظم بسيار تنگ است. عباراتی نداريم که حق مقام اين گونه بزرگان را با آن بپردازيم و هم از شرط اختصار تخلف نورزيم...
+
این عالم ربانی در مدت اقامت خود در گلپایگان، خدمات فراوان علمی، از قبیل تدریس و تربیت طلاب، تحقیقات و تألیفات متعدد و ارزنده از خود به جای گذاشت. هم چنین [[مسجد]] بزرگی با حجرات متعدد در کنار منزل خود برای طلاب علوم دینی بنا کرد، که هم اکنون نیز باقی است.
  
صاحب فوايد به نقل از محدث کاظمينی می نويسد: مرحوم حاج ميرزا حسين حاج ميرزا خليل که خود آيتی است بزرگ به هنگام زيارت مشهد مقدس از طريق گلپايگان به جهت ملاقات معظم له وارد اين شهر شد و پس از ديدار از او درخواست اجازه نمود و حجة الاسلام با ذکر مشايج اجازه خويش، اجازه مبسوطی به او داد...
+
وی همچنین، در ۱۲۷۳ قمری که نیروهای انگلیسی بندر بوشهر را اشغال کردند، به همراه میرزا محمدرضا مجتهد و آقا سیدحسن امام جمعه از علمای گلپایگان بر ضد نیروهای انلگیسی [[فتوا|فتوای]] [[جهاد]] صادر کرد و آمادگی خود و مردم شهر را برای دفع تجاوز دشمن اعلام داشتند.
  
از آثار اوست کتاب انوار قدسيه، روح الايمان، شرح دره، شرح اسماء قدسيه، صلوة مسافر و صلوة جمعه. معظم له سالها در زادگاه خويش شهرستان گلپايگان به ترويج مذهب و بيان احکام شريعت اشتغال داشت و در عصر خود پناه و ملجاء مردم اين سامان بود. مسجد معظمی که هم اکنون برپاست در جنب منزل خويش بنا نهاد و حجراتی برای دانشجويان دينی ترتيب داد. و سرانجام در سال 1289 ديده از جهان فرو بست و به کنار مسجد خويش مدفون گشت. قبر شريفش زيارتگاه است و فقيران نائب الزياره دوستاران.
+
== آثار و تألیفات ==
 +
برخی از آثار ملا زین العابدین گلپایگانی عبارتند از:
 +
* انوار القدسیه در فضائل احمديه،
 +
* شرح «الدرة النجفیه» اثر [[سید محمد مهدی بحرالعلوم|سید بحرالعلوم]]،
 +
* شرح اسماء قدسیه،
 +
* انوار الولایه،
 +
* روح الایمان به فارسی،
 +
* کتاب المتأجر،
 +
* صلاة المسافر،
 +
* صلاة الجمعة.
  
بيننده عزيز: فقير ناگزير است حقايقی را در مورد اين عالم ربانی در اين مختصر بياورد چه بسا نوجوانی پاک و ساده دل در سايه تربيت و صفای باطن بدين کمالات رسيد. حجة الاسلام با معبود خويش ارتباطی عجيب و عشقی عميق و مخصوص به خود داشت و از راه خلوص و صفای باطن به کشف و کراماتی موفق بود و از او خوارق عاداتی مشاهده شد. و در مورد اين شخصيت الهی و عالم ربانی بدين شهر سخنها بر سر زبانها است که در مجموع حاکی از مقامات عاليه انسانی او را در بر دارد، و توان قرب معنوی بندگان خاص را به ذات اقدس باری تعالی می رساند، که هدف از خلقت اين!!! «تخلقوا باخلاق الله: خداگونه شويد». اين عالم ربانی دو فرزند نيکو و دانشمند تربيت نمود و یکی از آنها را به نام ميرزا باقر جهت تکميل علوم و رسيدن به اجتهاد رسيده بود و ناگهان در نجف وفات نمود. و همان روز بلافاصله حجة الاسلام در اين شهر اقامه مجلس عزا و ترحيم به پا نمود. و مردم اين سامان از کار اين پير شريعت متحير، که اين مجلس یعنی چه بدون خبر!! اما ماه بعد با رسيدن نامه حاکی از همان خبر در آن روز مورد نظر. و از اين کرامات درباره اين حجت اهل نظر، پدران پير ما را با یک واسطه نقل خبر... فرزند ديگر او دانشمند علامه مرحوم ميرزا مهدی مشهور به آقازاده صاحب کتاب اسرار الشهاده از علمای فاضل و دانشمندان عصر خويش بود و سالها در اين ديار وارث والد عظيم.
+
== ویژگیهای اخلاقی ==
 +
[[ملا حبیب الله کاشانی|ملا حبیب اللّه کاشانی]] در کتاب «لباب الالقاب» آورده است: «ملا زین العابدین گلپایگانی در [[علوم اسلامی]] دریایی بود بی کران، و در میان فقهای شیعه، فقیهی بود بزرگوار، اعلم الفقها علی الیقین، رئیس الملة و الدین و اورع المتورعین و ازهد الزاهدین ... من سوگند یاد می کنم که آن عالم ربانی، مردی بود قلیل المال، اجتناب کننده از قیل و قال، مرا وصیت کرد به صحبت اهل حال و برکناری از ارباب مال و منال و ترک تصدی مرافعات و اختلاط با ابنای زمان، خصوصا حکام و اعیان و صاحبان جاه و جلال...».
 +
 
 +
همچنین محمدحسن خان اعتماد السلطنه صاحب «مآثر و الآثار» می نویسد: «حجةالاسلام گلپایگانی، مرجع جمیع اهل فضل بود. بعضی از علما او را در دوازده فن، صاحب رأی و مقام اجتهاد می دانند، و گروهی در حق آن بزرگوار به مکاشفه و خوارق عادات معتقدند. فی الواقع دائرۀ تحریر در این رساله از اداء تکلیف ترجمه این فقیه اعظم بسیار تنگ است. عباراتی نداریم که حق مقام این گونه بزرگان را با آن بپردازیم و هم از شرط اختصار تخلف نورزیم...».
 +
 
 +
آن بزرگوار بر اثر خلوص و صفای باطن، به کراماتی دست یافته بودند. در این جا به نمونه ای از آن که برخی از باب تراجم ذکر کرده اند، اشاره می شود: «یکی از آقازادگان جوان و دانشمند ایشان به نام میرزا باقر که زمانی در نجف اشرف تحصیل می کرد، به طور ناگهانی وفات نمود و همان روز بلافاصله مرحوم حجةالاسلام در گلپایگان مجلس عزا و ترحیم برپا نمود. مردم از کار آن پیر شریعت متحیر شدند که این مجلس یعنی چه؟! خبری نیست. اما ماه بعد، نامه ای رسید که حاکی از همان خبر در آن روز مورد نظر بود.»
 +
 
 +
== وفات ==
 +
مرحوم زین العابدین گلپایگانی، سرانجام پس از عمری خدمت به مکتب [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام و تربیت فضلا، در یازدهم [[ماه ربیع الثانی|ربیع الثانی]] سال ۱۲۸۹ قمری، دار فانی را وداع گفت و به لقای معبود شتافت. پیکر پاک آن بزرگوار، طی مراسم باشکوهی در کنار مسجدی که خود بانی آن بود، به خاک سپرده شد و اکنون مقبره آن مرحوم، در گلپایگان زیارتگاه مؤمنین و ارادتمندان است.
 +
 
 +
==منابع==
 +
 
 +
* پایگاه اطلاع رسانی حوزه
 +
* سایت شعائر
  
منبع:سایت شعائر
 
 
[[رده:علمای قرن سیزدهم]]
 
[[رده:علمای قرن سیزدهم]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۱۲

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

Icon-computer.png
محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


ملا زین العابدین گلپایگانی (۱۲۸۹-۱۲۱۸ ق)، معروف به «حجةالاسلام»، از فقهای بزرگ شیعه در قرن ۱۳ هجری و از شاگردان شیخ محمدتقی اصفهانی بود. این عالم ربانی، خدمات فراوان علمی، از قبیل تدریس و تربیت طلاب، تحقیقات و تألیفات متعدد و ارزنده از خود به جای گذاشت.

نام کامل ملا زین‌العابدین گلپایگانی
زادروز ۱۲۱۸ قمری
زادگاه گلپایگان
وفات ۱۲۸۹ قمری
مدفن گلپایگان

Line.png

اساتید

شیخ محمدتقی اصفهانی، شریف العلماء، محمدحسین حائری اصفهانی، شیخ محمدحسن نجفی،...

شاگردان

سید محمدحسن شیرازی، سید حسین کوه کمره ای،...

آثار

انوار القدسیه، شرح الدرة النجفیه، شرح اسماء قدسیه، روح الایمان، کتاب المتأجر،...

تحصیل و استادان

ملا زین العابدین گلپایگانی در سال ۱۲۱۸ قمری در گلپایگان دیده به جهان گشود. تحصیلات مقدماتی را در زادگاه خود فرا گرفت، آنگاه راهی دارالعلم اصفهان شد. ایشان مدت ها از محضر اساتید برجسته آن زمان، از جمله عالم جلیل و محقق خبیر، شیخ محمدتقی اصفهانی، صاحب «هدایة المسترشدین» استفاده کرد.

گلپایگانی سپس عازم عتبات عالیات گردید و سال ها از محضر فرزانگان و استوانه های علمی و اخلاقی، مانند شریف العلماء، صاحب فصول، شیخ حسن کاشف الغطاء و صاحب جواهر دانش و معرفت اندوخت، تا جایی که خود، صاحب کرسی تدریس شد و به تحقیق مباحث علمی و تربیت طلاب می پرداخت.

فعالیتهای علمی و اجتماعی

این فقیه وارسته، پس از تکمیل مقامات علمی و عملی به زادگاه خویش، گلپایگان بازگشت و به ترویج مذهب و بیان احکام شریعت اشتغال ورزید و ملجأ و پناه مردم آن سامان در زمان خود شد. بعد از ارتحال مرحوم شیخ انصاری، برخی از اعاظم شاگردانش، از قبیل سید محمدحسن شیرازی و سید حسین ترک، نامه ای برای مرحوم حجةالاسلام به گلپایگان فرستاده و از آن استاد و فقیه وارسته درخواست نمودند تا برای زعامت و تدریس حوزه نجف به عتبات مراجعت نماید، اما ایشان، عذر خواسته و دعوت آنان را نپذیرفت و تا پایان عمر، به دور از آوازه و نام، در کمال اخلاص به اصلاح امور مردم آن دیار همت گماشت.

این عالم ربانی در مدت اقامت خود در گلپایگان، خدمات فراوان علمی، از قبیل تدریس و تربیت طلاب، تحقیقات و تألیفات متعدد و ارزنده از خود به جای گذاشت. هم چنین مسجد بزرگی با حجرات متعدد در کنار منزل خود برای طلاب علوم دینی بنا کرد، که هم اکنون نیز باقی است.

وی همچنین، در ۱۲۷۳ قمری که نیروهای انگلیسی بندر بوشهر را اشغال کردند، به همراه میرزا محمدرضا مجتهد و آقا سیدحسن امام جمعه از علمای گلپایگان بر ضد نیروهای انلگیسی فتوای جهاد صادر کرد و آمادگی خود و مردم شهر را برای دفع تجاوز دشمن اعلام داشتند.

آثار و تألیفات

برخی از آثار ملا زین العابدین گلپایگانی عبارتند از:

  • انوار القدسیه در فضائل احمديه،
  • شرح «الدرة النجفیه» اثر سید بحرالعلوم،
  • شرح اسماء قدسیه،
  • انوار الولایه،
  • روح الایمان به فارسی،
  • کتاب المتأجر،
  • صلاة المسافر،
  • صلاة الجمعة.

ویژگیهای اخلاقی

ملا حبیب اللّه کاشانی در کتاب «لباب الالقاب» آورده است: «ملا زین العابدین گلپایگانی در علوم اسلامی دریایی بود بی کران، و در میان فقهای شیعه، فقیهی بود بزرگوار، اعلم الفقها علی الیقین، رئیس الملة و الدین و اورع المتورعین و ازهد الزاهدین ... من سوگند یاد می کنم که آن عالم ربانی، مردی بود قلیل المال، اجتناب کننده از قیل و قال، مرا وصیت کرد به صحبت اهل حال و برکناری از ارباب مال و منال و ترک تصدی مرافعات و اختلاط با ابنای زمان، خصوصا حکام و اعیان و صاحبان جاه و جلال...».

همچنین محمدحسن خان اعتماد السلطنه صاحب «مآثر و الآثار» می نویسد: «حجةالاسلام گلپایگانی، مرجع جمیع اهل فضل بود. بعضی از علما او را در دوازده فن، صاحب رأی و مقام اجتهاد می دانند، و گروهی در حق آن بزرگوار به مکاشفه و خوارق عادات معتقدند. فی الواقع دائرۀ تحریر در این رساله از اداء تکلیف ترجمه این فقیه اعظم بسیار تنگ است. عباراتی نداریم که حق مقام این گونه بزرگان را با آن بپردازیم و هم از شرط اختصار تخلف نورزیم...».

آن بزرگوار بر اثر خلوص و صفای باطن، به کراماتی دست یافته بودند. در این جا به نمونه ای از آن که برخی از باب تراجم ذکر کرده اند، اشاره می شود: «یکی از آقازادگان جوان و دانشمند ایشان به نام میرزا باقر که زمانی در نجف اشرف تحصیل می کرد، به طور ناگهانی وفات نمود و همان روز بلافاصله مرحوم حجةالاسلام در گلپایگان مجلس عزا و ترحیم برپا نمود. مردم از کار آن پیر شریعت متحیر شدند که این مجلس یعنی چه؟! خبری نیست. اما ماه بعد، نامه ای رسید که حاکی از همان خبر در آن روز مورد نظر بود.»

وفات

مرحوم زین العابدین گلپایگانی، سرانجام پس از عمری خدمت به مکتب اهل بیت علیهم السلام و تربیت فضلا، در یازدهم ربیع الثانی سال ۱۲۸۹ قمری، دار فانی را وداع گفت و به لقای معبود شتافت. پیکر پاک آن بزرگوار، طی مراسم باشکوهی در کنار مسجدی که خود بانی آن بود، به خاک سپرده شد و اکنون مقبره آن مرحوم، در گلپایگان زیارتگاه مؤمنین و ارادتمندان است.

منابع

  • پایگاه اطلاع رسانی حوزه
  • سایت شعائر