مدرسه فیضیه: تفاوت بین نسخه‌ها
Heidariyan47 (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | '''«مدرسه فیضیه»''' در [[قم]]، از بناهای دوره [[صفویه|صفویه]] است که به دستور شاه طهماسب ساخته شد. در این مدرسه که از مهمترین مراکز [[حوزه علمیه قم]] است، علمای بزرگی مانند «[[شیخ بهایی|شیخ بهائی]]»، «[[ملا عبدالرزاق لاهیجی]]» و «[[فیض کاشانی|فیض کاشانی]]» تدریس کرده اند. | |
| − | + | [[پرونده:Feyziyeh.jpg|بندانگشتی|مدرسه فیضیه]] | |
==مدرسین بزرگ فیضیه== | ==مدرسین بزرگ فیضیه== | ||
| − | در قرن | + | در قرن یازدهم جمعی از دانشمندان بزرگ آن دوره که مدتی در [[قم]] اقامت داشتند، از جمله «[[شیخ بهایی|شیخ بهاءالدین عاملی]]»، «[[سلطان العـلماء|سلطان العلماء]]»، «[[فیض کاشانی|ملا محسن فیض]]»، «[[قاضی سعید قمی]]» و «[[ملا عبدالرزاق لاهیجی]]» در این مدرسه تدریس می کردند. |
| − | + | گفته شده وجه نامگذاری این مدرسه به «فیضیه» شاید به این خاطر بوده است که فیض کاشانی مدتی در شهر قم اقامت و در این مدرسه تدریس می‌نمود، چنانکه در مقدمه «[[دیوان فیض کاشانی]]» چنین نوشته شده است: «... مدرسه فیضیه قم نیز بنام او بنیاد شده و سالهاست که از مراکز علمی عالم [[تشیع]] است و او نیز روزگاری در این دانشگاه اسلامی به تدریس و تعلیم علوم عقلی و نقلی اشتغال داشته است».<ref>فیض کاشانی، دیوان اشعار، ص۱۳.</ref> | |
| − | + | این مدرسه به دلیل هم جواری با [[مسجد اعظم قم|مسجد اعظم]] و مدرسه دارالشفاء به نوعی کانون مرکزی [[حوزه علمیه قم]] به شمار می‌رود و بخشی از مهمترین درس‌های حوزه [[قم]] و نیز اجتماعات حوزوی در این مدرسه برقرار می‌شود.<ref>دانشنامه تاریخ معماری ایران شهر، مدخل مدرسه فیضیه.</ref> | |
==تجدید حیات حوزه علمیه قم== | ==تجدید حیات حوزه علمیه قم== | ||
| − | در زمان | + | در زمان رژیم منحوس پهلوی پس از مهاجرت «[[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|آیت الله شیخ عبدالکریم حائری]]» از اراک به [[قم]] و تجدید حیات [[حوزه علمیه]]، مدرسه فیضیه نیز رونق تازه ای یافت و به دستور ایشان، حجره های طبقه دوم مدرسه و همچنین کتابخانه ای در آن قسمت احداث شد. |
| + | |||
| + | این مدرسه در دوره زعامت و [[مرجعیت]] «[[آیت الله بروجردی|آیت الله العظمی بروجردی]]» تعمیرات اساسی شد. پس از شروع نهضت [[امام خمینی]] قدس سره در [[ایران]]، اهمیت این مرکز علوم دینی و علمی بر جهانیان نمایان شد. | ||
| − | + | صحن و حجره های مدرسه، یادآور حماسه های دوم فروردین و پانزدهم خرداد سال ۱۳۴۲ ش. می باشد. پس از تبعید امام خمینی رحمة الله علیه، مدرسه فیضیه زیر نظر شدید [[ساواک]] قرار گرفت و از تعداد طلبه های آن کاسته شد. در پیروزی انقلاب اسلامی این مکان، پایگاه نشر انقلاب اسلامی شد و بدین جهت به دستور امام خمینی، مدرسه فیضیه تعمیر و بازسازی شد.<ref>برداشت هایی از سیره امام، ج ۲، ص ۱۴۱.</ref> | |
| − | + | == ساختمان مدرسه فیضیه == | |
| + | این مدرسه از بناهای دوره [[صفویه|صفویه]] است که به دستور شاه طهماسب ساخته شد و با توجه به تاریخ ۹۳۷ ق. ثبت شده بر کتیبه سر در ایوان جنوبی مدرسه، چهار سال پس از به سلطنت رسیدن این پادشاه این بنا نوسازی و بازسازی شد. به اعتبار متون معتبر تاریخی این مدرسه از میانه سده ششم هجری وجود داشته است. در حال حاضر از بنای زمان شاه طهماسب، جز ایوان جنوبی که در واقع در ورودی در صحن عتیق آستانه مقدسه است، اثری بر جای نیست.<ref>تربت پاکان، ج ۱، ص ۱۳.</ref> | ||
| − | + | ساختمان فعلی مدرسه فیضیه در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار به سال ۱۲۱۳ ق. جایگزین بنای سابق شد. این مدرسه یک بار نیز در دوره محمد شاه قاجار ۱۲۵۵ ق. به وسیله «حاج علی محمد»، عموی «میرزا علی اکبر فیض» تعمیر و مرمت شد.<ref>تاریخ قم، ص ۱۵۵.</ref> | |
| − | + | مدرسه فیضیه در شمال صحن عتیق آستانه [[حضرت فاطمه معصومه علیها السلام|حضرت معصومه]] قرار دارد و با توجه به کتیبه سردر ایوان جنوبی آن، به شاه طهماسب صفوی منسوب شده است. بنای فعلی آن در سال ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ ق، توسط فتحعلی شاه ساخته شد. در سال‌های دهه ۱۳۷۰ ش. زیر زمینی در وسط این مدرسه ساخته و کتابخانه آن نیز به صورت کلی تجدید بنا شد و توسعه یافت. | |
| + | هم اکنون مدرسه فیضیه ۱۰۰ حجره دارد. چهار ایوان نیز در چهار طرف آن ساخته شد. از تازه ترین تحولات ساختمان این مجموعه می توان به بنای «تالار اجتماعات» در زیر حیاط مدرسه و بنای جدید کتابخانه در ضلع شمال شرقی آن اشاره کرد.<ref>همراه با امام در شهر قم، ص ۲۰، ۲۵.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *آثار | + | *آثار تاریخی و فرهنگی قم، رضا آقابابایی - سید حسن قریشی. |
| − | + | *دانشنامه تاریخ معماری ایران شهر، مدخل مدرسه فیضیه. | |
| − | *دانشنامه تاریخ معماری | ||
[[رده:مدارس علمیه قم]] | [[رده:مدارس علمیه قم]] | ||
[[رده:مدارس تاریخی جهان اسلام]] | [[رده:مدارس تاریخی جهان اسلام]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۲۷
«مدرسه فیضیه» در قم، از بناهای دوره صفویه است که به دستور شاه طهماسب ساخته شد. در این مدرسه که از مهمترین مراکز حوزه علمیه قم است، علمای بزرگی مانند «شیخ بهائی»، «ملا عبدالرزاق لاهیجی» و «فیض کاشانی» تدریس کرده اند.
مدرسین بزرگ فیضیه
در قرن یازدهم جمعی از دانشمندان بزرگ آن دوره که مدتی در قم اقامت داشتند، از جمله «شیخ بهاءالدین عاملی»، «سلطان العلماء»، «ملا محسن فیض»، «قاضی سعید قمی» و «ملا عبدالرزاق لاهیجی» در این مدرسه تدریس می کردند.
گفته شده وجه نامگذاری این مدرسه به «فیضیه» شاید به این خاطر بوده است که فیض کاشانی مدتی در شهر قم اقامت و در این مدرسه تدریس می‌نمود، چنانکه در مقدمه «دیوان فیض کاشانی» چنین نوشته شده است: «... مدرسه فیضیه قم نیز بنام او بنیاد شده و سالهاست که از مراکز علمی عالم تشیع است و او نیز روزگاری در این دانشگاه اسلامی به تدریس و تعلیم علوم عقلی و نقلی اشتغال داشته است».[۱]
این مدرسه به دلیل هم جواری با مسجد اعظم و مدرسه دارالشفاء به نوعی کانون مرکزی حوزه علمیه قم به شمار می‌رود و بخشی از مهمترین درس‌های حوزه قم و نیز اجتماعات حوزوی در این مدرسه برقرار می‌شود.[۲]
تجدید حیات حوزه علمیه قم
در زمان رژیم منحوس پهلوی پس از مهاجرت «آیت الله شیخ عبدالکریم حائری» از اراک به قم و تجدید حیات حوزه علمیه، مدرسه فیضیه نیز رونق تازه ای یافت و به دستور ایشان، حجره های طبقه دوم مدرسه و همچنین کتابخانه ای در آن قسمت احداث شد.
این مدرسه در دوره زعامت و مرجعیت «آیت الله العظمی بروجردی» تعمیرات اساسی شد. پس از شروع نهضت امام خمینی قدس سره در ایران، اهمیت این مرکز علوم دینی و علمی بر جهانیان نمایان شد.
صحن و حجره های مدرسه، یادآور حماسه های دوم فروردین و پانزدهم خرداد سال ۱۳۴۲ ش. می باشد. پس از تبعید امام خمینی رحمة الله علیه، مدرسه فیضیه زیر نظر شدید ساواک قرار گرفت و از تعداد طلبه های آن کاسته شد. در پیروزی انقلاب اسلامی این مکان، پایگاه نشر انقلاب اسلامی شد و بدین جهت به دستور امام خمینی، مدرسه فیضیه تعمیر و بازسازی شد.[۳]
ساختمان مدرسه فیضیه
این مدرسه از بناهای دوره صفویه است که به دستور شاه طهماسب ساخته شد و با توجه به تاریخ ۹۳۷ ق. ثبت شده بر کتیبه سر در ایوان جنوبی مدرسه، چهار سال پس از به سلطنت رسیدن این پادشاه این بنا نوسازی و بازسازی شد. به اعتبار متون معتبر تاریخی این مدرسه از میانه سده ششم هجری وجود داشته است. در حال حاضر از بنای زمان شاه طهماسب، جز ایوان جنوبی که در واقع در ورودی در صحن عتیق آستانه مقدسه است، اثری بر جای نیست.[۴]
ساختمان فعلی مدرسه فیضیه در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار به سال ۱۲۱۳ ق. جایگزین بنای سابق شد. این مدرسه یک بار نیز در دوره محمد شاه قاجار ۱۲۵۵ ق. به وسیله «حاج علی محمد»، عموی «میرزا علی اکبر فیض» تعمیر و مرمت شد.[۵]
مدرسه فیضیه در شمال صحن عتیق آستانه حضرت معصومه قرار دارد و با توجه به کتیبه سردر ایوان جنوبی آن، به شاه طهماسب صفوی منسوب شده است. بنای فعلی آن در سال ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ ق، توسط فتحعلی شاه ساخته شد. در سال‌های دهه ۱۳۷۰ ش. زیر زمینی در وسط این مدرسه ساخته و کتابخانه آن نیز به صورت کلی تجدید بنا شد و توسعه یافت.
هم اکنون مدرسه فیضیه ۱۰۰ حجره دارد. چهار ایوان نیز در چهار طرف آن ساخته شد. از تازه ترین تحولات ساختمان این مجموعه می توان به بنای «تالار اجتماعات» در زیر حیاط مدرسه و بنای جدید کتابخانه در ضلع شمال شرقی آن اشاره کرد.[۶]
پانویس
منابع
- آثار تاریخی و فرهنگی قم، رضا آقابابایی - سید حسن قریشی.
- دانشنامه تاریخ معماری ایران شهر، مدخل مدرسه فیضیه.
