میرزا موسی سبزواری: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
 
(۲۷ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
== آیة الله میرزا موسی سبزواری ، پدر مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزاحسین فقیه سبزواری ==
+
'''آیة الله میرزا موسی فقیه سبزواری''' (۱۲۶۲-۱۳۳۶ ق)، از فقیهان بزرگ [[شیعه]] در قرن ۱۴ قمری و از شاگردان [[میرزا محمدحسن شیرازی|میرزای شیرازی]] بود. [[حوزه علمیه|حوزه علمیه]] سبزوار در زمان میرزا موسی رونقی بسزا یافت. او مورد اعتماد و احترام تمام مردم، و ملجأ و پناهی برای آنان در تمام گرفتاری‌ها بود. مرحوم آیة الله [[سید حسین فقیه سبزواری|میرزا حسین فقیه سبزواری]] (م، ۱۳۸۶ ق) از فرزندان اوست. 
  
 +
{{شناسنامه عالم
 +
|نام کامل = میرزا موسی فقیه سبزواری
 +
||تصویر=[[پرونده:Mirza musa.jpg|۲۰۰px|center]]
 +
|زادروز = ۱۲۶۲ قمری
 +
|زادگاه =  سبزوار
 +
|وفات =  ۱۳۳۶ قمری
 +
|مدفن =  سبزوار
 +
|اساتید =  [[میرزا محمدحسن شیرازی|میرزا محمد حسن شیرازی]]، [[میرزا محمد تقی شیرازی|میرزا محمدتقی شیرازی]]، [[آخوند خراسانی]]،...
 +
|شاگردان =  میرزا مهدی فقاهتی، میرزا حسین فقیه سبزواری، میرزا حسن سیادتی،...
 +
|آثار = تقریرات درس میرزای شیرازی،...
 +
}}
  
−
یکی از فقیهان زاهد و نامدار ؛ و از مردان بزرگی که سرزمین عالم پرور سبزوار به دنیای دین و دانش تقدیم کرده است ، مرحوم آیة الله میرزا موسی فقیه سبزواری والد ماجد و پدر والاتبار آیة الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری رحمة الله علیهما بوده است .
+
==ولادت و نسب==
−
مرحوم میرزا موسی از علماء طراز اول عصر خود و از بزرگان و رجال معروف قرن سیزدهم هجری قمری می باشد . وی در سال ( 1262 ) هزار و دویست و شصت و دو قمری برابر با 1224 هجری شمسی (هزار و دویست و بیست و چهار هجری شمسی ) در یک فرسنگی سبزوار در محلی بنام ایزی و معروف به دهنام یا دهبد نام پا به جهان گذاشته است . هنگامی که به سن چهارده سالگی ( 1238 هجری شمسی ) می رسد ، از محضر پدر ارجمند خود مرحوم میرزا محمد علی که از سادات و دهقانان با فضیلت زمان خود بوده کسب اجازه نموده و با هزینه پدر برای تحصیل و کسب علم به سبزوار وارد می شود . در سبزوار مدرسه ای بنام فخریه معروف به مدرسه مبارکه کهنه وجوددارد که شاید قدیمی ترین مدرسه علمی در اسلام باشد و این مدرسه ، بزرگانی چون مرحوم طبرسی ، صاحب تفسیر مجمع البیان تحویل دنیای اسلام داده است . مرحوم میرزا موسی در همان اتاق و حجره مرحوم طبرسی مشغول تحصیل می شود و پس از مدت کوتاهی در حدود چهار سال به سال هزار و دویست و هشتاد قمری ( 1242 هجری شمسی ) در سن هیجده سالگی از سبزوار حرکت و به مشهد وارد می شود . پس از ورود به مشهد ، به مدرسه عباس قلی خان که در خیابان سفلی مشهد واقع است وارد و مشغول تحصیل می شود . در این مدرسه ، دوره مقدمات و سطح را به پایان می رساند و با استعداد عجیب و فوق العاده خود آن چنان که باید از محضر اساتید بزرگ حوزه علمیه خراسان استفاده می کند . همین استعداد ایجاب می کند که وی مورد توجه و عنایات اساتید حوزه قرار گیرد و بالنتیجه ، پیشرفت شایان توجهی در کسب علم و فضیلت بنماید .
+
سید موسی حسینی سبزواری، فرزند میرزا محمدعلی در سال ۱۲۶۲ قمری (برابر با ۱۲۲۴ شمسی)، در روستای ایزی در ۶ کیلومتری سبزوار متولد گردید. نسبت میرزا موسی با بیست و نه واسطه، به شاهزاده حسین اصغر یکی از فرزندان [[امام سجاد علیه السلام|حضرت سجاد]] علیه‌السلام منتهی می‌شود.
−
هیجده سال تمام می گذرد و مرحوم میرزا موسی دوره مقدمات و سطح را بطور کامل به پایان می رساند و سپس به امر پدر تقریبا به سال هزار و دویست و نود و هشت قمری ( 1259 هجری شمسی ) مشهد را ترک و به وطن و زادگاه خود باز می گردد .
 
−
پس از بازگشت از مشهد ، تصمیم به تشکیل عائله گرفته و با یکی از خانواده های اصیل و نجیب و دهقان زادگان آن دوره که در شش فرسنگی سبزوار ؛ و محلی به نام داشخانه زندگی می کرده اند ، ازدواج می کند .
 
−
این ازدواج ایجاب می کند که مدت دوسال در سبزوار بماند و همین اقامت اجباری ، فرصت ارزنده ای برای فضلای سبزوار بوده است که از محضر ایشان ، مقدمات و سطح را استفاده کنند .
 
−
اما هدف های عالی تر و آرزوی رسیدن به مدارج علمی بالاتر ، وی را وا میدارد که در سال هزار و سیصد قمری ( 1261 هجری شمسی ) در سن سی و هشت سالگی ، سبزواررا به قصد سامرّاء ترک کند . سامراء در آن زمان از بزرگ ترین حوزه های علمی اسلام بوده و مرحوم میرزا حسن شیرازی معروف به میرزای بزرگ که مرجع تقلید شیعیان و زعامت تامّه عصر خودرا دارا بوده ، سرپرستی حوزه علمیه سامراء را بعهده داشته اند .
 
−
وجود عالم بزرگوار و مرجع تقلیدی همچون میرزای شیرازی بزرگ باعث شده بود که تمام شیعیان متوجه سامراء شوند و حتی زائرانی که برای زیارت اعتاب مقدسه مشرف می شدند از راه سامراء ایاب و ذهاب ؛ و چند شبی را در آن جا بسر می بردند .
 
−
سامراء از نظر مرکزیت علمی به اوج شهرت رسیده و بدین جهت تمام فضلاء و طلاب برجسته بدان حوزه مقدسه روی می آوردند . مرحوم میرزا موسی سبزواری هم که برای کسب فضل ؛ و نیل به آمال مقدس خویش از وطن دور افتاده و جدا شده بود به سامراء وارد و بر اثر هوش و استعداد بسیار خود از همان روزهای نخست ، توجه مرحوم میرزای شیرازی و سایر اساتید و بزرگان را به خود جلب نموده و در ردیف شاگردان برجسته و ممتاز قرار گرفت و از محبت های مخصوص و عنایات فراوان میرزا بهره مند بوده است .
 
−
مدتها گذشت . اواخر عمر میرزای بزرگ بوده که دسته های کرد علی اللهی سرراه زواررا می گرفتند و زائران اعتاب مقدسه را به وضع فجیع و دلخراشی قتل عام می کردند . بدین لحاظ مرحوم میرزای شیرازی ، رفت و آمد را برای زائران از راه سامراء تحریم فرمودند و رفت و آمد از این راه قطع گردید .
 
−
مدتی زیاد نگذشت که به سال هزار و سیصد و دوازده قمری ( 1273 هجری شمسی ) مرحوم میرزای بزرک دعوت حق را اجابت و از دنیا رفت . رحلت میرزا ؛ و عدم رفت و آمد زوار ، سامراء را از آن موقعیت پرنشاط گذشته انداخت و حوزه علمیه سامراء ، رو به انحلال و انهدام نهاد .
 
−
بعد از مرگ مرحوم میرزا ، شخصیت برجسته علم و عمل ، مرحوم آیة الله العظمی آقای میرزا محمد تقی شیرازی ، سرپرستی حوزه علمیه و زعامت دینی را بعهده گرفت و طلاب را اداره می کرد لیکن اوضاع پریشان سامراء ؛ و تحولی که در حوزه علمیه پیدا شده بود ، زندگی طلاب را دشوار و کم کم آنان را متوجه حوزه علمیه نجف اشرف نموده اما با تمام این مشکلات ، تا سال هزار و سیصد و هیجده قمری ( 1279 هجری شمسی ) ، بازهم حوزه علمیه سامراء دایر ؛ و عده ای از فضلای حوزه ، من جمله آقای میرزا موسی سبزواری به اطراف مرحوم میرزا محمد تقی جمع و سعی می کردند که حوزه از هم نپاشد و زحمات چندین ساله از بین نرود لکن بر اثرناراحتی ها و سختی های فراوان ، دیگر اقامت در حوزه علمیه سامراء غیر ممکن و هجوم مشکلات زندگی غیر قابل تحمل بوده بدین جهت ، اکثر علماء و فضلاء ، راه نجف را در پیش گرفتند و بدان دار پر فیض روی نهادند .
 
−
درمیان فضلائی که عازم نجف اشرف شدند ، یکی آقای میرزا موسی بوده . میرزا موسی هم رحل اقامت در نجف افکندند و از محضر علمی اساتید بزرگی چون مرحوم آخوند خراسانی استفاده می کردند .
 
−
میرزا موسی ، ضمن تحصیلات و گذراندن مراحل عالی علمی خود ، حوزه تدریس مفصلی داشت . این حوزه تدریس که از سامراء شروع شده بود ، در نجف گسترش یافت و عده کثیری از طلاب و محصلین از محضر این استاد عالیقدر استفاده می نمودند . مرحوم میرزا موسی دوره سطح را تدریس می فرمودند و شاگردان بسیاری در اطراف ایشان جمع شده بودند .
 
−
میرزا موسی مدت چهارسال در نجف اقامت و در این مدت مورد توجه بزرگان و رجال علمی حوزه قرار گرفتند و مخصوصا مرحوم آخوند خراسانی علاقه و محبت فوق العاده ای به ایشان داشت .
 
−
میرزا موسی مراحل را یکی پس از دیگری طی کرده و به درجه عالی اجتهاد نائل آمد و با اخذ تصدیق اجتهاد از مراجع تقلید و زعمای وقت ، در عداد مجتهدین بزرگ و نوّاب عام قرار گرفت .
 
−
در مدت اقامت در نجف بوده که نامه های اهالی سبزوار پی درپی به ایشان می رسید و همگی تقاضای بازگشت ایشان را به وطن داشتند . سبزواری ها علاوه بر شخص ایشان به مراجع بزرگ نجف متوسل و از آن ها می خواستند که میرزا موسی را به موطن خود باز گردانند .
 
−
سرانجام به امر مراجع تقلید و تقاضای مردم سبزوار موافقت فرمودند که به وطن بازگردند و تاریخ ورود خودرا اعلام داشتند .
 
−
روز موعود رسید و مردم سبزوار همگی از شهر خارج و به استقبال ایشان شتافتند . مردم سرازپا نمی شناختند و با شور عجیبی آغوش خودرا برای پذیرائی از این عالم بزرگوار باز نموده بودند . میرزا موسی در میان انبوه جمعیت و برروی دست آنان وارد سبزوار شد و به هدایت و ارشاد خلق پرداخت .
 
  
 +
==تحصیلات و استادان==
 +
سید موسی سبزواری در سن چهارده سالگی (۱۲۳۸ شمسی) برای تحصیل و کسب علم به سبزوار وارد می شود. در سبزوار مدرسه ای بنام فخریه معروف به مدرسه مبارکه کهنه وجود دارد که شاید قدیمی ترین مدرسه علمی در [[اسلام]] باشد و این مدرسه، بزرگانی چون مرحوم [[شیخ طبرسی|طبرسی]]، صاحب [[مجمع البیان (کتاب)|تفسیر مجمع البیان]] تحویل دنیای اسلام داده است.
  
−
==  نعمت وجودی و کرامات مرحوم میرزا موسی در سبزوار ==
+
میرزا موسی سبزواری در همان اتاق و حجره مرحوم طبرسی مشغول تحصیل می شود و پس از مدت کوتاهی در حدود چهار سال (۱۲۴۲ شمسی) در سن هیجده سالگی از سبزوار حرکت و به [[مشهد]] وارد می شود. پس از ورود به مشهد، به مدرسه عباس قلی خان که در خیابان سفلی مشهد واقع است وارد و مشغول تحصیل می شود.
  
 +
در این مدرسه، دوره مقدمات و سطح را به پایان می رساند و با استعداد عجیب و فوق العاده خود آن چنان که باید از محضر اساتید بزرگ حوزه علمیه [[خراسان]] استفاده می کند. همین استعداد ایجاب می کند که وی مورد توجه و عنایات اساتید حوزه قرار گیرد و در نتیجه، پیشرفت شایان توجهی در کسب علم و فضیلت بنماید.
  
−
مرحوم میرزا موسی درسالی به سبزوار مراجعت فرمودند که مرض خطرناک و مهلک وبا سرتاسر ایران را فراگرفته بود و از این جهت مردم سبزوار هم درنهایت وحشت و ناراحتی بسر می بردند . جمعیت اطراف این مرد بزرگ روحانی را گرفتند و با توجه به ارادت و عقیده خاصی که به آن مرحوم داشتند اولین تقاضا این بود که برای نماز و دعا به مصلّای سبزوار تشریف ببرند و بعد از نماز برای دفع مرض وبا دعا نمایند و از خداوند دفع این گرفتاری را استدعا نمایند .
+
پس از هیجده سال میرزا موسی سبزواری دوره مقدمات و سطح را بطور کامل به پایان می رساند و سپس به امر پدر تقریبا به سال (۱۲۵۹ شمسی) مشهد را ترک و به وطن و زادگاه خود باز می گردد. اما هدف های عالی تر و آرزوی رسیدن به مدارج علمی بالاتر، وی را وا می دارد که در سال ۱۳۰۰ قمری (۱۲۶۱ شمسی) در سن ۳۸ سالگی، سبزوار را به قصد [[سامرا|سامرّاء]] ترک کند. سامراء در آن زمان از بزرگ ترین حوزه های علمی اسلام بوده و مرحوم [[میرزا محمدحسن شیرازی|میرزا محمد حسن شیرازی]]، سرپرستی [[حوزه علمیه|حوزه علمیه]] سامراء را بعهده داشته اند.
−
پس از پایان مراسم نیایش و دعا ، درمیان هزاران حلقه چشم ، ظرف آبی طلب فرمودند و آن را تبرّک نمودند و سپس بقیه آب را در آب انبار شهرریختند . نقل می کنند که از آن پس هرکس از آن آب به قصد تیمّن و تبرّک می خورد ، شفا پیدا می کرد و برای همیشه از آن مرض خطرناک مصون و محفوظ بوده است .
 
−
مرحوم میرزا موسی مردی بود زاهد و پرهیزکار و مورد اعتماد واحترام تمام مردم . وجود وی برای مردم سبزوار ، ملجأ و پناهی بود که درتمام گرفتاری ها ، به معظمّ له مراجعه می کردند و از محبت های بی دریغ خود همگی را برخوردار می نمود .
 
−
حوزه علمیه سبزوار در زمان وی رونقی بسزا یافت و طلاب و محصلین از هر جهت در رفاه و آسایش بسر می بردند . مدت چهارده سال گذشت و در این مدت به کار تدریس و اداره حوزه علمیه سبزوار و اقامه جماعت و رهبری مسلمین مشغول بودند .
 
  
 +
وجود عالم بزرگوار و مرجع تقلیدی همچون میرزای شیرازی باعث شده بود که تمام شیعیان متوجه سامراء شوند و سامراء از نظر مرکزیت علمی به اوج شهرت رسیده و بدین جهت تمام فضلاء و طلاب برجسته بدان حوزه مقدسه روی می آوردند. میرزا موسی سبزواری هم که برای کسب فضل و نیل به آمال مقدس خویش از وطن دور افتاده و جدا شده بود به سامراء وارد شد و بر اثر هوش و استعداد بسیار خود از همان روزهای نخست، توجه مرحوم میرزای شیرازی و سایر اساتید و بزرگان را به خود جلب نموده و در ردیف شاگردان برجسته و ممتاز قرار گرفت.
  
−
==  رحلت مرحوم میرزا موسی و کرامت او ==
+
بعد از مرگ مرحوم میرزای بزرگ (۱۲۷۳ شمسی)، آیة الله [[میرزا محمد تقی شیرازی|میرزا محمدتقی شیرازی]]، سرپرستی [[حوزه علمیه|حوزه علمیه]] و زعامت دینی را بعهده گرفت و طلاب را اداره می کرد و عده ای از فضلای حوزه از جمله میرزا موسی سبزواری به اطراف مرحوم میرزا محمدتقی جمع شدند. پس از مدتی که اقامت در حوزه علمیه سامراء غیر ممکن شد، اکثر علماء و فضلاء، راه [[نجف]] را در پیش گرفتند. میرزا موسی سبزواری نیز در نجف رحل اقامت افکند و از محضر علمی اساتید بزرگی چون مرحوم [[آخوند خراسانی]] استفاده می کرد.
  
 +
میرزا موسی سبزواری مدت چهارسال در نجف اقامت و در این مدت مورد توجه بزرگان و رجال علمی حوزه قرار گرفتند و مخصوصا مرحوم آخوند خراسانی علاقه و محبت فوق العاده ای به ایشان داشت. میرزا موسی مراحل را یکی پس از دیگری طی کرده و به درجه عالی [[اجتهاد]] نائل آمد و با اخذ تصدیق اجتهاد از مراجع تقلید و زعمای وقت، در عداد مجتهدین بزرگ قرار گرفت.
  
−
اما افسوس که این مدت کوتاه بود و درسال هزار و سیصدو سی و شش قمری ( 1296 هجری شمسی ) ، به سن هفتاد و چهارسالگی دار فانی را وداع گفته و جهان اسلام را داغدار نمودند .
+
==فعالیتهای علمی و اجتماعی==
−
مرگ آن عالم جلیل القدر ، موجی از تأثّر و اندوه بوجود آورد بطوری که معروف است هنگام فوت وی هوا تیره و تار می شود و مردم حومه سبزوار بر اثر انقلاب هوا از مرگ وی مطلع می شوند . جنازه اش با تجلیل هرچه تمام تر و بیشتر تشییع می شود و تمام طبقات در مراسم دفن وی شرکت می کنند و جنازه اش را در کنار شرقی شهر سبزوار به خاک سپردند .
+
میرزا موسی سبزواری، ضمن تحصیلات و گذراندن مراحل عالی علمی خود، حوزه تدریس مفصلی داشت. این حوزه تدریس که از [[سامرا|سامراء]] شروع شده بود، در [[نجف]] گسترش یافت و عده کثیری از طلاب و محصلین از محضر این استاد عالیقدر استفاده می نمودند. مرحوم میرزا موسی دوره سطح را تدریس می فرمودند و شاگردان بسیاری در اطراف ایشان جمع شده بودند.  
−
در تمام شهرها و بلاد اسلامی ، مخصوصا حوزه های علمیه ، مجالس ختم و فاتحه برگزار شد و از آن تاریخ ، مقبره و مزارش زیارتگاه خاص و عام گردید .
 
−
عاش سعیدا و مات سعیدا . رحمة الله علیه . اعلی الله مقامه الشریف .
 
−
( منبع :کتاب عمری پرافتخار ، خاطرات زندگانی حضرت آیة الله العظمی فقیه سبزواری صفحات 16 تا 19 )
 
  
 +
در مدت اقامت در نجف بوده که نامه های اهالی سبزوار پی درپی به ایشان می رسید و همگی تقاضای بازگشت ایشان را به وطن داشتند. سبزواری ها علاوه بر شخص ایشان، به مراجع بزرگ نجف متوسل شده و از آن ها می خواستند که میرزا موسی را به موطن خود باز گردانند. سرانجام به امر مراجع تقلید و تقاضای مردم سبزوار موافقت فرمود و در میان انبوه جمعیت وارد سبزوار شد و به هدایت و ارشاد خلق پرداخت. حوزه علمیه سبزوار در زمان وی رونقی بسزا یافت و طلاب و محصلین از هر جهت در رفاه و آسایش بسر می بردند. مدت چهارده سال گذشت و در این مدت به کار تدریس و اداره حوزه علمیه سبزوار و اقامه [[نماز جماعت|جماعت]] و رهبری مسلمین مشغول بودند. او با تشکیل حلقه‌های درس در سطوح عالی، موفق به تربیت شاگردان نامدار بسیار شد. میرزا موسی فقیه سبزواری نخستین عالمی‌ بود که کتاب [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]] مرحوم [[آخوند خراسانی]] را به حوزویان سبزوار معرفی و تدریس نمود.
  
−
==  فرزندان مرحوم آیة الله میرزا موسی سبزواری ==
+
مرحوم میرزا موسی مردی بود [[زهد|زاهد]] و پرهیزکار و مورد اعتماد و احترام تمام مردم. وجود وی برای مردم سبزوار، ملجأ و پناهی بود که در تمام گرفتاری ها، به معظم له مراجعه می کردند و از محبت های بی دریغ خود همگی را برخوردار می نمود. میرزا موسی در سالی به سبزوار مراجعت فرمودند که مرض مهلک وبا سرتاسر [[ایران]] را فراگرفته بود و از این جهت مردم سبزوار هم در نهایت وحشت و ناراحتی بسر می بردند. جمعیت اطراف این مرد بزرگ روحانی را گرفتند و با توجه به ارادت و عقیده خاصی که به آن مرحوم داشتند اولین تقاضا این بود که برای [[نماز]] و [[دعا]] به مصلّای سبزوار تشریف ببرند و بعد از نماز برای دفع مرض وبا دعا کنند و از خداوند دفع این گرفتاری را استدعا نمایند. پس از پایان مراسم نیایش و دعا، در میان هزاران چشم، ظرف آبی طلب فرمودند و آن را [[تبرک]] نمودند و سپس بقیه آب را در آب انبار شهر ریختند. نقل می کنند که از آن پس هرکس از آن آب به قصد تیمّن و تبرّک می خورد، شفا پیدا می کرد و برای همیشه از آن مرض خطرناک مصون و محفوظ بوده است.
  
 +
==وفات==
  
−
خداوند به مرحوم آقا میرزا موسی ، سه دختر و دو پسر عنایت فرمود که پسر ارشد و بزرگ آن مرحوم ، آیة الله آقای میرزا مهدی فقاهتی برادر مرحوم آیة الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری بوده است .
+
مرحوم میرزا موسی فقیه سبزواری در سال ۱۳۳۶ قمری (۱۲۹۶ شمسی) به سن ۷۴ دار فانی را وداع گفت. مرگ آن عالم جلیل القدر، موجی از تأثّر و اندوه بوجود آورد بطوری که معروف است هنگام فوت وی هوا تیره و تار می شود و مردم حومه سبزوار بر اثر انقلاب هوا از مرگ وی مطلع می شوند. پیکر مطهرش با تجلیل [[تشییع جنازه|تشییع]] و در کنار شرقی شهر سبزوار به خاک سپرده شد.
−
مرحوم آقای حاج میرزا مهدی فقاهتی درسال هزاروسیصد و پنج قمری ( 1266 هجری شمسی ) درسامراء متولد شده و تا سن سیزده سالگی در خدمت پدر بزرگوار خود مرحوم میرزا موسی دوران طفولیت و تحصیلات ابتدائی خودرا در آن شهر گذرانید . سپس به سال هزار و سیصد و هیجده قمری ( 1279 هجری شمسی ) ، همراه والد ماجد خود به نجف اشرف مشرف و مدت چهارسال از حوزه های درس مقدمات و ادبیات استفاده می کرده . سال هزارو سیصد و بیست و دو ( 1282 هجری شمسی ) فرارسید و او درحالی که هفدهمین سال زندگی را طی می کرد در خدمت پدر بزرگوارش به موطن اصلی مراجعت و مشغول تدریس مقدمات و ادبیات در حوزه علمیه سبزوار گردید .
 
−
در ضمن تدریس مقدمات ، خود هم مشغول تحصیل بوده و دوره سطح را در نزد والد عالیقدر خود و دیگر اساتید و علماء بزرگ سبزوار به پایان رسانید و حکمت و فلسفه را از محضر پرفیض افتخارالحکماء که خود از شاگردان ممتاز حاج ملا هادی سبزواری است استفاده نمود .
 
−
مرحوم فقاهتی جزواتی هم در منطق و حکمت و فلسفه بصورت نظم و نثر از خود به یادگار گذاشته که اکنون در نزد فرزندان برومند ایشان باقی و ما از خداوند متعال توفیق ایشان را در چاپ و نشر آن جزوات خواستاریم و آرزومندیم که آن گنجینه های علمی مورد استفاده همگان قرارگیرد .
 
−
مرحوم فقاهتی پس از طی نمودن دوره کامل سطح تا زمان مرگ پدر ، ضمن تدریس در حوزه درس خارج فقه و اصول والد والاتبار خود حاضر و از محضرشان استفاده می کند تا به درجه اجتهاد می رسد و به اخذ اجازه اجتهاد از دست پدر و سایر علماء و بزرگان وقت نائل می شود .
 
−
سال هزار و سیصد و سی و شش قمری ( 1296 هجری شمسی ) فرا می رسد در حالی که سی و یک سال از عمرش می گذرد ، مرحوم میرزا موسی فوت می کند و وی به جای پدر رهبری مسلمین آن حدود را به عهده گرفته و به امر تدریس و اقامه جماعت و اداره حوزه علمیه سبزوار و ترویج و تبلیغ امور دینی می پردازد .
 
−
مرحوم آیة الله حاج میرزا مهدی فقاهتی علاوه بر جهات تقوا و پرهیزکاری ، دارای اخلاق و رفتار پسندیده و نسبت به مردم رؤف و مهربان بود و لذا روی همین جهات اخلاقی ، محبوبیت عجیبی در قلوب مردم داشت که همگان از روی اخلاص به ایشان ارادت می ورزیدند .
 
−
مرحوم فقاهتی ، دارای چهار دختر و دو پسر بود که پسر ارشد ایشان ، مرحوم حضرت حجة الاسلام جناب آقای حاج میرزا محمد تقی فقاهتی می باشد که در مسجد جامع سبزوار به جای پدر اقامه جماعت می کرد و از مدرسین و علماء بزرگ سبزوار و مورد علاقه و احترام عموم طبقات بود .
 
−
پسر دیگر آن مرحوم هم مرحوم حضرت حجة الاسلام آقای حاج میرزا ابوالفضل فقاهتی می باشد که از فضلای حوزه علمیه خراسان و امام جماعت مسجد نو بنیادی که به همت عموی بزرگوارشان مرحوم آیة الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری در احمد آباد مشهد بنا شده ، به اقامه جماعت مشغول بودند و علاوه بر امور تبلیغ و ترویج ، امامت آن مسجد را به عهده داشتند.
 
−
( منبع : کتاب عمری پرافتخار ، خاطرات زندگانی حضرت آیة الله العظمی فقیه سبزواری صفحات 20 تا 22 )
 
  
 +
آرامگاه میرزا موسی فقیه سبزواری در سبزوار، از آثار ملی ثبت شده ایران و مربوط به اواخر دوره قاجار است که توسط فرزندش [[سید حسین فقیه سبزواری|میرزا حسین فقیه سبزواری]]، ساخته شد.
  
−
== مرحوم آیة الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری در معرفی پدر بزرگوارشان نوشته اند : ==
+
==منابع==
  
−
 
+
*کتاب مکارم الأثار، تألیف مرحوم حبیب آبادی.
−
الوالد: مرحوم آیة‌الله آقا میرزا موسی که از قریه ایزی یک فرسخی سبزوار بوده‌، در سن‌ دوازده سالگی به سبزوار آمده و مشغول تحصیل مقدمات گردیده که مولد او در سنه 1265بوده‌. تا دوازده سالگی در سبزوار مشغول تحصیل و بعد به مشهد مسافرت فرموده‌. و تا سنه‌1300 در مشهد بوده و در 1300 به سبزوار آمده و با والده ازدواج و در همان سال مسافرت به‌ نجف و بعد از زیارت دوره اعتاب مقدسه به سامرا منتقل و در خدمت مرحوم آیة‌ الله حاجی ‌میرزا (محمد حسن) شیرازی‌ که از بزرگان علما و مرجع تقلید عموم مسلمین بوده، مشغول استفاده می‌شود تا سنه 1318 قمری‌. و بعد از آن به عنوان زیارت به نجف مشرف و تا سنه 1322 به نجف‌ اقامت نموده و بعد از آن بر حسب خواهش اهالی سبزوار، به سبزوار وارد و تا شعبان 1336مشغول تدریس و اقامه جماعت و در ماه مسطور فوت نموده و در طرف دروازه نیشابور، طرف شرقی شمالی سبزوار مدفون و مزار مجللی‌، خود این جانب ساختمان نمودم که محل توجه عموم اهالی سبزوار است و شبهای جمعه جمع کثیری در آن محل حاضر می‌شوند برای طلب مغفرت‌.
+
*کتاب عمری پر افتخار، خاطرات زندگانی آیة الله فقیه سبزواری، صفحات ۱۶ تا ۱۹.
 +
*ویکی نور.
 +
{{ترتیب:سبزواری، میرزا موسی}}
 +
[[رده:فقیهان]]
 +
[[رده:مجتهدین]]
 +
[[رده:مراجع تقلید]]
 +
[[رده:اساتید و مدرسین حوزه های علمیه]]
 +
[[رده:عالمان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۵۵

آیة الله میرزا موسی فقیه سبزواری (۱۲۶۲-۱۳۳۶ ق)، از فقیهان بزرگ شیعه در قرن ۱۴ قمری و از شاگردان میرزای شیرازی بود. حوزه علمیه سبزوار در زمان میرزا موسی رونقی بسزا یافت. او مورد اعتماد و احترام تمام مردم، و ملجأ و پناهی برای آنان در تمام گرفتاری‌ها بود. مرحوم آیة الله میرزا حسین فقیه سبزواری (م، ۱۳۸۶ ق) از فرزندان اوست.

۲۰۰px
نام کامل میرزا موسی فقیه سبزواری
زادروز ۱۲۶۲ قمری
زادگاه سبزوار
وفات ۱۳۳۶ قمری
مدفن سبزوار

Line.png

اساتید

میرزا محمد حسن شیرازی، میرزا محمدتقی شیرازی، آخوند خراسانی،...

شاگردان

میرزا مهدی فقاهتی، میرزا حسین فقیه سبزواری، میرزا حسن سیادتی،...

آثار

تقریرات درس میرزای شیرازی،...


ولادت و نسب

سید موسی حسینی سبزواری، فرزند میرزا محمدعلی در سال ۱۲۶۲ قمری (برابر با ۱۲۲۴ شمسی)، در روستای ایزی در ۶ کیلومتری سبزوار متولد گردید. نسبت میرزا موسی با بیست و نه واسطه، به شاهزاده حسین اصغر یکی از فرزندان حضرت سجاد علیه‌السلام منتهی می‌شود.

تحصیلات و استادان

سید موسی سبزواری در سن چهارده سالگی (۱۲۳۸ شمسی) برای تحصیل و کسب علم به سبزوار وارد می شود. در سبزوار مدرسه ای بنام فخریه معروف به مدرسه مبارکه کهنه وجود دارد که شاید قدیمی ترین مدرسه علمی در اسلام باشد و این مدرسه، بزرگانی چون مرحوم طبرسی، صاحب تفسیر مجمع البیان تحویل دنیای اسلام داده است.

میرزا موسی سبزواری در همان اتاق و حجره مرحوم طبرسی مشغول تحصیل می شود و پس از مدت کوتاهی در حدود چهار سال (۱۲۴۲ شمسی) در سن هیجده سالگی از سبزوار حرکت و به مشهد وارد می شود. پس از ورود به مشهد، به مدرسه عباس قلی خان که در خیابان سفلی مشهد واقع است وارد و مشغول تحصیل می شود.

در این مدرسه، دوره مقدمات و سطح را به پایان می رساند و با استعداد عجیب و فوق العاده خود آن چنان که باید از محضر اساتید بزرگ حوزه علمیه خراسان استفاده می کند. همین استعداد ایجاب می کند که وی مورد توجه و عنایات اساتید حوزه قرار گیرد و در نتیجه، پیشرفت شایان توجهی در کسب علم و فضیلت بنماید.

پس از هیجده سال میرزا موسی سبزواری دوره مقدمات و سطح را بطور کامل به پایان می رساند و سپس به امر پدر تقریبا به سال (۱۲۵۹ شمسی) مشهد را ترک و به وطن و زادگاه خود باز می گردد. اما هدف های عالی تر و آرزوی رسیدن به مدارج علمی بالاتر، وی را وا می دارد که در سال ۱۳۰۰ قمری (۱۲۶۱ شمسی) در سن ۳۸ سالگی، سبزوار را به قصد سامرّاء ترک کند. سامراء در آن زمان از بزرگ ترین حوزه های علمی اسلام بوده و مرحوم میرزا محمد حسن شیرازی، سرپرستی حوزه علمیه سامراء را بعهده داشته اند.

وجود عالم بزرگوار و مرجع تقلیدی همچون میرزای شیرازی باعث شده بود که تمام شیعیان متوجه سامراء شوند و سامراء از نظر مرکزیت علمی به اوج شهرت رسیده و بدین جهت تمام فضلاء و طلاب برجسته بدان حوزه مقدسه روی می آوردند. میرزا موسی سبزواری هم که برای کسب فضل و نیل به آمال مقدس خویش از وطن دور افتاده و جدا شده بود به سامراء وارد شد و بر اثر هوش و استعداد بسیار خود از همان روزهای نخست، توجه مرحوم میرزای شیرازی و سایر اساتید و بزرگان را به خود جلب نموده و در ردیف شاگردان برجسته و ممتاز قرار گرفت.

بعد از مرگ مرحوم میرزای بزرگ (۱۲۷۳ شمسی)، آیة الله میرزا محمدتقی شیرازی، سرپرستی حوزه علمیه و زعامت دینی را بعهده گرفت و طلاب را اداره می کرد و عده ای از فضلای حوزه از جمله میرزا موسی سبزواری به اطراف مرحوم میرزا محمدتقی جمع شدند. پس از مدتی که اقامت در حوزه علمیه سامراء غیر ممکن شد، اکثر علماء و فضلاء، راه نجف را در پیش گرفتند. میرزا موسی سبزواری نیز در نجف رحل اقامت افکند و از محضر علمی اساتید بزرگی چون مرحوم آخوند خراسانی استفاده می کرد.

میرزا موسی سبزواری مدت چهارسال در نجف اقامت و در این مدت مورد توجه بزرگان و رجال علمی حوزه قرار گرفتند و مخصوصا مرحوم آخوند خراسانی علاقه و محبت فوق العاده ای به ایشان داشت. میرزا موسی مراحل را یکی پس از دیگری طی کرده و به درجه عالی اجتهاد نائل آمد و با اخذ تصدیق اجتهاد از مراجع تقلید و زعمای وقت، در عداد مجتهدین بزرگ قرار گرفت.

فعالیتهای علمی و اجتماعی

میرزا موسی سبزواری، ضمن تحصیلات و گذراندن مراحل عالی علمی خود، حوزه تدریس مفصلی داشت. این حوزه تدریس که از سامراء شروع شده بود، در نجف گسترش یافت و عده کثیری از طلاب و محصلین از محضر این استاد عالیقدر استفاده می نمودند. مرحوم میرزا موسی دوره سطح را تدریس می فرمودند و شاگردان بسیاری در اطراف ایشان جمع شده بودند.

در مدت اقامت در نجف بوده که نامه های اهالی سبزوار پی درپی به ایشان می رسید و همگی تقاضای بازگشت ایشان را به وطن داشتند. سبزواری ها علاوه بر شخص ایشان، به مراجع بزرگ نجف متوسل شده و از آن ها می خواستند که میرزا موسی را به موطن خود باز گردانند. سرانجام به امر مراجع تقلید و تقاضای مردم سبزوار موافقت فرمود و در میان انبوه جمعیت وارد سبزوار شد و به هدایت و ارشاد خلق پرداخت. حوزه علمیه سبزوار در زمان وی رونقی بسزا یافت و طلاب و محصلین از هر جهت در رفاه و آسایش بسر می بردند. مدت چهارده سال گذشت و در این مدت به کار تدریس و اداره حوزه علمیه سبزوار و اقامه جماعت و رهبری مسلمین مشغول بودند. او با تشکیل حلقه‌های درس در سطوح عالی، موفق به تربیت شاگردان نامدار بسیار شد. میرزا موسی فقیه سبزواری نخستین عالمی‌ بود که کتاب کفایة الاصول مرحوم آخوند خراسانی را به حوزویان سبزوار معرفی و تدریس نمود.

مرحوم میرزا موسی مردی بود زاهد و پرهیزکار و مورد اعتماد و احترام تمام مردم. وجود وی برای مردم سبزوار، ملجأ و پناهی بود که در تمام گرفتاری ها، به معظم له مراجعه می کردند و از محبت های بی دریغ خود همگی را برخوردار می نمود. میرزا موسی در سالی به سبزوار مراجعت فرمودند که مرض مهلک وبا سرتاسر ایران را فراگرفته بود و از این جهت مردم سبزوار هم در نهایت وحشت و ناراحتی بسر می بردند. جمعیت اطراف این مرد بزرگ روحانی را گرفتند و با توجه به ارادت و عقیده خاصی که به آن مرحوم داشتند اولین تقاضا این بود که برای نماز و دعا به مصلّای سبزوار تشریف ببرند و بعد از نماز برای دفع مرض وبا دعا کنند و از خداوند دفع این گرفتاری را استدعا نمایند. پس از پایان مراسم نیایش و دعا، در میان هزاران چشم، ظرف آبی طلب فرمودند و آن را تبرک نمودند و سپس بقیه آب را در آب انبار شهر ریختند. نقل می کنند که از آن پس هرکس از آن آب به قصد تیمّن و تبرّک می خورد، شفا پیدا می کرد و برای همیشه از آن مرض خطرناک مصون و محفوظ بوده است.

وفات

مرحوم میرزا موسی فقیه سبزواری در سال ۱۳۳۶ قمری (۱۲۹۶ شمسی) به سن ۷۴ دار فانی را وداع گفت. مرگ آن عالم جلیل القدر، موجی از تأثّر و اندوه بوجود آورد بطوری که معروف است هنگام فوت وی هوا تیره و تار می شود و مردم حومه سبزوار بر اثر انقلاب هوا از مرگ وی مطلع می شوند. پیکر مطهرش با تجلیل تشییع و در کنار شرقی شهر سبزوار به خاک سپرده شد.

آرامگاه میرزا موسی فقیه سبزواری در سبزوار، از آثار ملی ثبت شده ایران و مربوط به اواخر دوره قاجار است که توسط فرزندش میرزا حسین فقیه سبزواری، ساخته شد.

منابع

  • کتاب مکارم الأثار، تألیف مرحوم حبیب آبادی.
  • کتاب عمری پر افتخار، خاطرات زندگانی آیة الله فقیه سبزواری، صفحات ۱۶ تا ۱۹.
  • ویکی نور.
برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=میرزا_موسی_سبزواری&oldid=136872»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا