منابع و پی نوشتهای متوسط
شناسه ناقص است
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

محمد بن ابراهیم نعمانی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز
 
(۱۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
ابو عبدالله محمد بن ابراهیم بن جعفر كاتب نعمانی (م 360 ه.ق) از اعلام اوائل قرن چهارم هجری قمری و صاحب کتاب مشهور [[الغیبه نعمانی]] است.
+
{{خوب}}
 +
ابو عبدالله محمد بن ابراهیم بن جعفر کاتب نعمانی (م ۳۶۰ ه.ق) از علمای [[شیعه]] اوائل قرن چهارم هجری قمری و صاحب کتاب مشهور «[[الغیبه نعمانی]]» است.
  
== زندگی نامه ==
+
==زندگی نامه==
نام ايشان، محمد بن ابراهيم بن جعفر الکاتب و معروف به ابن ابي زينب است. وي اهل منطقه‌ي نعمانيه‌‌ي عراق بين واسط و بغداد و عراقي اصل بود. او کاتب محدّث بزرگ؛ شيخ کليني بوده و بخش بسياري از [[کافي]] را نوشته است.  
+
ابوعبدالله‌ محمد بن‌ ابراهيم‌ نعمانى (م 360ق) مشهور به ابن ابی زینب؛  متكلم‌، مفسر و محدّث‌ شيعى‌ قرن چهارم است. وی اهل منطقه‌ی نعمانیه‌‌ی [[عراق]] بین [[واسط]] و [[بغداد]] و عراقی اصل بود.  
  
نعمانی در حسن استنباط و سبك نوشتاری در قرن خود، بی نظیر بوده است او بیشتر علم خود را از محضر مرحوم ثقه السلام [[كلینی]] اخذ كرده و به عنوان كاتب كلینی بوده است كه لقب كاتب از این جهت به نعمانی اطلاق شده است. نعمانی برای علم آموزی و دست‌يابي به منابع ناب [[حديث]]، مسافرت های زیادی را به شهرهای مختلف مثل [[شام]]، [[كوفه]]، [[مدینه]]، اردن، انجام داده و اخذ علم كرده است. سفر او به حلب، سفر پرباري بود؛ زيرا در آن‌جا توانست کتاب «غيبت» خود را منتشر کند.
+
از زندگى‌ وي‌ همين‌ اندازه‌ معلوم‌ است‌ كه‌ در 313 قمری‌ به‌ شيراز آمده‌ و در آن‌ شهر از ابوالقاسم‌ [[موسى‌ بن‌ محمد اشعري‌ قمى‌]] حديث‌ آموخته‌ و در قم‌ احتمالاً از على‌ بن‌ حسين‌ بن‌ بابويه‌ (م 329ق‌‌) حديث‌ شنيده‌ است‌. پس‌ از آن‌ به‌ بغداد سفر كرده‌  و در آنجا از عالمان‌ و محدّثان‌ و فقيهان‌ بنامى‌ چون‌ [[محمد بن‌ همام‌ اسكافى‌]]، احمد بن‌ محمد بن‌ سعيدبن‌ عقدة كوفى‌ (م 333ق‌‌) و محمد بن‌ يعقوب‌ كلينى‌ (م 329ق‌) حديث‌ فرا گرفته‌ است‌. پس‌ از چندي‌ از بغداد آهنگ‌ سفر به‌ شام‌ كرده‌ و در 333ق‌ در طبريه‌ (از شهرهاي‌ اردن‌) از محمد بن‌ عبدالله‌ طبرانى‌ و عبدالله‌ بن‌ عبدالملك‌ بن‌ سهل‌ طبرانى‌ حديث‌ شنيده‌ و پس‌ از آن‌ در شام‌ از محمد ابن‌ عثمان‌ بن‌ علان‌ دهنى‌ بغدادي‌ حديث‌ آموخته‌ و در سالهاي‌ پايانى‌ روزگارش‌ به‌ حلب‌ كه‌ شهري‌ شيعى‌ نشين‌ بوده‌ است‌، رفته‌ و تا پايان‌ زندگى‌ در آنجا مانده‌ و در همانجا به‌ نشر حديث‌ و معارف‌ شيعى‌ پرداخته‌ و در شام‌ درگذشته‌ است‌.<ref>یوسفی اشکوری، «ابن ابی زینب» در دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج2، ص660</ref>
  
او در [[علم رجال]]، شناساندن روات و حدیث صحیح و غیر صحیح از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است.
+
نعمانی در حسن استنباط و سبک نوشتاری در قرن خود، بی نظیر بوده است. او بیشتر علم خود را از محضر [[شیخ کلینی|شیخ کلینی] اخذ کرده و به عنوان کاتب کلینی بوده و بخش بسیاری از [[کافی]] را نوشته است که لقب کاتب از این جهت به نعمانی اطلاق شده است.  
 
نعمانی در سال 360 ه.ق. درگذشت
 
  
نجاشي درباره‌ي او مي‌نويسد: شيخ من اصحابنا، عظيم القدر، شريف المنزله، صحيح العقيده (2) يعني هيچ انحرافي در عقيده‌اش نيست و شيعه‌ي دوازده ‌امامي است.  
+
او در [[علم رجال]]، شناساندن روات و [[حدیث صحیح]] و غیر صحیح از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] درباره‌ی او می‌نویسد: شیخ من اصحابنا، عظیم القدر، شریف المنزله، صحیح العقیده. یعنی هیچ انحرافی در عقیده‌اش نیست و [[شیعه|شیعه‌]] دوازده ‌امامی است.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ص 383، ش 1043.</ref>
  
== اساتید ==
+
==اساتید==
از اساتید نعمانی می توان كلینی، ابوالقاسم موسی بن محمد اشعری، ابن عقده كوفی، محمد بن همام، ابو علی احمد بن محمد كوفی، سلامه بن محمد بن اسماعیل ارزنی، محمد طبرانی عبدالله بن عبدالملك طبرانی.
+
از اساتید نعمانی می توان شیخ کلینی، ابوالقاسم موسی بن محمد اشعری، [[ابن عقده|ابن عقده کوفی]]، محمد بن همام، ابو علی احمد بن محمد کوفی، سلامه بن محمد بن اسماعیل ارزنی، عبدالله بن عبدالملک طبرانی را نام برد.
  
==تالیفات==
+
==تألیفات==
نعماني، به جز کتاب الغیبة نگاشته ‌هاي ديگري نيز مانند «الفرائض، الرد علي الاسماعيليه، التفسير و التسلي» دارد که همه آن‌ها جز همين کتاب غيبت از بين رفته‌‌اند. علامه حر عاملي مي‌‌گويد که بخشي از تفسير نعماني را ديده است. شايد بخش مورد نظر حر عاملي، همان روايت‌هايي است که از امام صادق (ع) نقل کرده و مقدمه‌ي تفسير خويش را به نام «محکم و متشابه» قرار داده است. البته بايد دانست که برخي از نويسندگان، «تفسير محکم و متشابه» را به سيد مرتضي نسبت مي‌دهند.
+
نعمانی، به جز کتاب [[الغیبة]] نگاشته ‌های دیگری نیز داشته که همه آن‌ها از بین رفته‌‌اند. البته کتابی برجای مانده از قرن چهارم به نام [[تفسیر النعمانی]] یا رساله المحکم و المتشابه، که رساله‌ای در علوم قرآنی است به او انتساب دارد. اما در اینکه این کتاب از او باشد تردید جدی وجود دارد.<ref>رجوع کنید به: دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج15، مدخل «تفسیر نعمانی» از سعید زعفرانی‌زاده.</ref>
  
 +
==پانویس==
 +
{{پانویس}}
 
==منابع==
 
==منابع==
* [http://rasekhoon.net/article/show/142007/%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8%D8%A9%20(%D9%86%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A)/ الغيبة (نعماني)، راسخون]، بازیابی:31 شهریور 1393
+
* یوسفی اشکوری، حسن، «ابن ابی زینب» در دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج2، ص660
 +
*[http://rasekhoon.net/article/show/142007/%D8%A7%D9%84%D8%BA%D9%8A%D8%A8%D8%A9%20(%D9%86%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A)/ الغيبة (نعماني)، راسخون]، بازیابی:31 شهریور 1393
  
*نگاهي به كتاب غيبت نعماني، نجم الدين طبسي، در دسترس در [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/42035/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%D9%8A_%D8%A8%D9%87_%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D8%BA%D9%8A%D8%A8%D8%AA_%D9%86%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%8A_%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8/&from=collection کتابخانه دیجیتال اهل البیت علیهم السلام]، بازیابی:31 شهریور 1393
+
*نگاهي به كتاب غيبت نعماني، نجم الدين طبسي، در دسترس در [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/42035/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%D9%8A_%D8%A8%D9%87_%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D8%BA%D9%8A%D8%A8%D8%AA_%D9%86%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%8A_%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8/&from=collection کتابخانه دیجیتال اهل البیت علیهم السلام]، بازیابی:31 شهریور 1393
  
 
==پیوندها:==
 
==پیوندها:==
  
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=64317&scope=GGExsrZOLQxdRuz8vqkdhlc_wH8-sUC4&flowLastAction=view&from=search&query=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%20%D8%A8%D9%86%20%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true زندگينامه]'''
+
*'''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=64317&scope=GGExsrZOLQxdRuz8vqkdhlc_wH8-sUC4&flowLastAction=view&from=search&query=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%20%D8%A8%D9%86%20%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true زندگينامه]'''
 
 
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=75340&scope=GGExsrZOLQzYUsFWA8qX4fHv43nuRs99&flowLastAction=view&from=search&query=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%20%D8%A8%D9%86%20%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true کتاب الغيبة]'''
 
  
 +
*'''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=75340&scope=GGExsrZOLQzYUsFWA8qX4fHv43nuRs99&flowLastAction=view&from=search&query=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%20%D8%A8%D9%86%20%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true کتاب الغيبة]'''
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= متوسط
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= متوسط
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده=دارد
 +
}}
  
 
[[رده:علمای قرن چهارم]]
 
[[رده:علمای قرن چهارم]]
 
[[رده:محدثان]]
 
[[رده:محدثان]]
 +
[[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ مهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۰۹

ابو عبدالله محمد بن ابراهیم بن جعفر کاتب نعمانی (م ۳۶۰ ه.ق) از علمای شیعه اوائل قرن چهارم هجری قمری و صاحب کتاب مشهور «الغیبه نعمانی» است.

زندگی نامه

ابوعبدالله‌ محمد بن‌ ابراهيم‌ نعمانى (م 360ق) مشهور به ابن ابی زینب؛ متكلم‌، مفسر و محدّث‌ شيعى‌ قرن چهارم است. وی اهل منطقه‌ی نعمانیه‌‌ی عراق بین واسط و بغداد و عراقی اصل بود.

از زندگى‌ وي‌ همين‌ اندازه‌ معلوم‌ است‌ كه‌ در 313 قمری‌ به‌ شيراز آمده‌ و در آن‌ شهر از ابوالقاسم‌ موسى‌ بن‌ محمد اشعري‌ قمى‌ حديث‌ آموخته‌ و در قم‌ احتمالاً از على‌ بن‌ حسين‌ بن‌ بابويه‌ (م 329ق‌‌) حديث‌ شنيده‌ است‌. پس‌ از آن‌ به‌ بغداد سفر كرده‌ و در آنجا از عالمان‌ و محدّثان‌ و فقيهان‌ بنامى‌ چون‌ محمد بن‌ همام‌ اسكافى‌، احمد بن‌ محمد بن‌ سعيدبن‌ عقدة كوفى‌ (م 333ق‌‌) و محمد بن‌ يعقوب‌ كلينى‌ (م 329ق‌) حديث‌ فرا گرفته‌ است‌. پس‌ از چندي‌ از بغداد آهنگ‌ سفر به‌ شام‌ كرده‌ و در 333ق‌ در طبريه‌ (از شهرهاي‌ اردن‌) از محمد بن‌ عبدالله‌ طبرانى‌ و عبدالله‌ بن‌ عبدالملك‌ بن‌ سهل‌ طبرانى‌ حديث‌ شنيده‌ و پس‌ از آن‌ در شام‌ از محمد ابن‌ عثمان‌ بن‌ علان‌ دهنى‌ بغدادي‌ حديث‌ آموخته‌ و در سالهاي‌ پايانى‌ روزگارش‌ به‌ حلب‌ كه‌ شهري‌ شيعى‌ نشين‌ بوده‌ است‌، رفته‌ و تا پايان‌ زندگى‌ در آنجا مانده‌ و در همانجا به‌ نشر حديث‌ و معارف‌ شيعى‌ پرداخته‌ و در شام‌ درگذشته‌ است‌.[۱]

نعمانی در حسن استنباط و سبک نوشتاری در قرن خود، بی نظیر بوده است. او بیشتر علم خود را از محضر [[شیخ کلینی|شیخ کلینی] اخذ کرده و به عنوان کاتب کلینی بوده و بخش بسیاری از کافی را نوشته است که لقب کاتب از این جهت به نعمانی اطلاق شده است.

او در علم رجال، شناساندن روات و حدیث صحیح و غیر صحیح از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. نجاشی درباره‌ی او می‌نویسد: شیخ من اصحابنا، عظیم القدر، شریف المنزله، صحیح العقیده. یعنی هیچ انحرافی در عقیده‌اش نیست و شیعه‌ دوازده ‌امامی است.[۲]

اساتید

از اساتید نعمانی می توان شیخ کلینی، ابوالقاسم موسی بن محمد اشعری، ابن عقده کوفی، محمد بن همام، ابو علی احمد بن محمد کوفی، سلامه بن محمد بن اسماعیل ارزنی، عبدالله بن عبدالملک طبرانی را نام برد.

تألیفات

نعمانی، به جز کتاب الغیبة نگاشته ‌های دیگری نیز داشته که همه آن‌ها از بین رفته‌‌اند. البته کتابی برجای مانده از قرن چهارم به نام تفسیر النعمانی یا رساله المحکم و المتشابه، که رساله‌ای در علوم قرآنی است به او انتساب دارد. اما در اینکه این کتاب از او باشد تردید جدی وجود دارد.[۳]

پانویس

  1. یوسفی اشکوری، «ابن ابی زینب» در دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج2، ص660
  2. نجاشی، رجال نجاشی، ص 383، ش 1043.
  3. رجوع کنید به: دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج15، مدخل «تفسیر نعمانی» از سعید زعفرانی‌زاده.

منابع

پیوندها: