صرف: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۲ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{منبع الکترونیکی معتبر|ماخذ=پایگاه}}
 
{{منبع الکترونیکی معتبر|ماخذ=پایگاه}}
  
−
علم صرف: یا همان تصریف، اصطلاحاً یعنی تحویل بردن و تغییر دادن یك اصل كه همان مصدر باشد به صیغه‌های مختلف كه از هر یك معنایی جدا قصد شده باشد و این معنا جز با این كلمه سازی و تغییر و تحویل حاصل نمی‌شود.<ref>جمعی از نویسندگان، جامع المقدمات، تصحیح و تعلیق، مدرس افغانی، انتشارات هجرت، قم، 1375، چ9، ص205 (كتاب شرح التصریف).</ref> مثل این كه چگونه از سه حرف اصلی ضارب افعال مختلف در زمان‌های مختلف اسم فاعل و اسم مفعول و... ساخته می شود.
+
'''«علم صرف»''' یا همان «تصریف»، اصطلاحاً یعنی تحویل بردن و تغییر دادن یک اصل که همان مصدر باشد به صیغه‌های مختلف، که از هر یک معنایی جدا قصد شده باشد و این معنا جز با این کلمه سازی و تغییر و تحویل حاصل نمی‌شود.<ref>جمعی از نویسندگان، جامع المقدمات، ص۲۰۵ (کتاب شرح التصریف).</ref> مثل این که چگونه از سه حرف اصلی «ضرب» افعال مختلف در زمان‌های مختلف اسم فاعل و اسم مفعول و... ساخته می شود.
  
−
از همین جا معلوم می‌شود كه موضوع علم صرف كلمه است و خصوصیات و ساختمان آن مورد بحث قرار می‌گیرد و فایده آن نیز شناخت كلمات و معانی آنها و نیز ساختن كلمات مناسب برای معانی مختلف می‌باشد.<ref>طباطبایی، محمدرضا، صرف ساده، دارالعلم، قم، 1372، چ29، ص11 و 12.</ref>
+
از همین جا معلوم می‌شود که موضوع علم صرف «کلمه» است و خصوصیات و ساختمان آن مورد بحث قرار می‌گیرد و فایده آن نیز شناخت کلمات و معانی آنها و نیز ساختن کلمات مناسب برای معانی مختلف می‌باشد.<ref>طباطبایی، محمدرضا، صرف ساده، دارالعلم، قم، ۱۳۷۲، چ۲۹، ص۱۱ و ۱۲.</ref>
  
−
در این علم درباره، جامد و مشتق، مونث و مذكر، مفرد و جمع و تثنیه، اسم یا فعل و یا حرف بودن ‌و زمان‌های مختلف افعال و... بحث می‌شود.  
+
در این علم درباره، جامد و مشتق، مونث و مذکر، مفرد و جمع و تثنیه، اسم یا فعل و یا حرف بودن ‌و زمان‌های مختلف افعال و... بحث می‌شود.  
  
−
در علم صرف نخستین كسی كه كتابی نوشت، ابومسلم معاذ الهرّاء (م 187) است كه اهل [[كوفه]] و استاد فرّاء می‌باشد و خود از شاگردان امام صادق علیه السلام بوده است.<ref>قربانی، زین العابدین، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، 1370، چ دوم، ص102، به نقل از ریحانه الادب، ج4، ص312ـ314، و نیز فهرست ابن ندیم، ص103.</ref>
+
در علم صرف نخستین کسی که کتابی نوشت، ابومسلم معاذ الهرّاء (م، ۱۸۷ ق) است که اهل [[کوفه|کوفه]] و استاد فرّاء می‌باشد و خود از شاگردان [[امام صادق علیه السلام|امام صادق]] علیه السلام بوده است.<ref>زین العابدین قربانی، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، ص۱۰۲، به نقل از ریحانة الادب، ج۴، ص۳۱۲ـ۳۱۴.</ref> پس از او ابوعثمان مازنی کتاب التحریف را نوشت.<ref>همان، به نقل از ریحانه الادب، ج۵، ص۱۴۹ـ۱۵۱.</ref>  
  
−
پس از او ابوعثمان مازنی كتاب التحریف را نوشت.<ref>همان، به نقل از ریحانه الادب، ج5، ص149ـ151.</ref> برخی از معروف‌ترین كتابهای علم صرف عبارتند از: الاشتقاق نوشته ابن خالویه، البیان فی التحریف نوشته شیخ احمد مهابادی، شرح شافیه استرآبادی، ‌الشافیه ابن حاجب، التحریف زنجانی و شرح التحریف تفتازانی.<ref>همان، ص103.</ref>
+
برخی از معروف‌ترین کتابهای علم صرف عبارتند از:  
 +
 
 +
* «الاشتقاق» نوشته [[ابن خالویه]]،
 +
* «البیان فی التحریف» شیخ احمد مهابادی،  
 +
* «الشافیه» ابن حاجب (م، ۶۴۶ق)،
 +
* «شرح الشافیه» استرآبادی، ‌
 +
* «التصریف» ابوالفضائل زنجانی (م، ۶۵۵ ق)
 +
* «شرح التصریف» [[مسعود بن عمر تفتازانی]] (م، ۷۹۲ ق).<ref>همان، ص۱۰۳.</ref>
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
−
<references/>
+
<references />
  
 
==منابع==
 
==منابع==
−
* [http://www.andisheqom.com/Files/olumeslamic.php?idVeiw=1909&level=4&subid=1909#_ftn7 پایگاه اندیشه قم، محمدکاظم حقانی فضل]، بازیابی: 4 آذر 1392.
+
 
 +
*[http://www.andisheqom.com/Files/olumeslamic.php?idVeiw=1909&level=4&subid=1909#_ftn7 پایگاه اندیشه قم، محمدکاظم حقانی فضل]، بازیابی: ۴ آذر ۱۳۹۲.
  
 
[[رده:ادبیات عرب]]
 
[[رده:ادبیات عرب]]
 
[[رده:علوم]]
 
[[رده:علوم]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۲۲

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

Icon-computer.png
محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


«علم صرف» یا همان «تصریف»، اصطلاحاً یعنی تحویل بردن و تغییر دادن یک اصل که همان مصدر باشد به صیغه‌های مختلف، که از هر یک معنایی جدا قصد شده باشد و این معنا جز با این کلمه سازی و تغییر و تحویل حاصل نمی‌شود.[۱] مثل این که چگونه از سه حرف اصلی «ضرب» افعال مختلف در زمان‌های مختلف اسم فاعل و اسم مفعول و... ساخته می شود.

از همین جا معلوم می‌شود که موضوع علم صرف «کلمه» است و خصوصیات و ساختمان آن مورد بحث قرار می‌گیرد و فایده آن نیز شناخت کلمات و معانی آنها و نیز ساختن کلمات مناسب برای معانی مختلف می‌باشد.[۲]

در این علم درباره، جامد و مشتق، مونث و مذکر، مفرد و جمع و تثنیه، اسم یا فعل و یا حرف بودن ‌و زمان‌های مختلف افعال و... بحث می‌شود.

در علم صرف نخستین کسی که کتابی نوشت، ابومسلم معاذ الهرّاء (م، ۱۸۷ ق) است که اهل کوفه و استاد فرّاء می‌باشد و خود از شاگردان امام صادق علیه السلام بوده است.[۳] پس از او ابوعثمان مازنی کتاب التحریف را نوشت.[۴]

برخی از معروف‌ترین کتابهای علم صرف عبارتند از:

  • «الاشتقاق» نوشته ابن خالویه،
  • «البیان فی التحریف» شیخ احمد مهابادی،
  • «الشافیه» ابن حاجب (م، ۶۴۶ق)،
  • «شرح الشافیه» استرآبادی، ‌
  • «التصریف» ابوالفضائل زنجانی (م، ۶۵۵ ق)
  • «شرح التصریف» مسعود بن عمر تفتازانی (م، ۷۹۲ ق).[۵]

پانویس

  1. ↑ جمعی از نویسندگان، جامع المقدمات، ص۲۰۵ (کتاب شرح التصریف).
  2. ↑ طباطبایی، محمدرضا، صرف ساده، دارالعلم، قم، ۱۳۷۲، چ۲۹، ص۱۱ و ۱۲.
  3. ↑ زین العابدین قربانی، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، ص۱۰۲، به نقل از ریحانة الادب، ج۴، ص۳۱۲ـ۳۱۴.
  4. ↑ همان، به نقل از ریحانه الادب، ج۵، ص۱۴۹ـ۱۵۱.
  5. ↑ همان، ص۱۰۳.

منابع

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=صرف&oldid=146749»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا