یمامه: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۲ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | «'''یَمامه'''» که در قدیم به نام «جوّا» خوانده مى‌شد،<ref>معجم البلدان؛ ج۵، ص۴۴۲.</ref> به نوشته مقدسى -در قرن چهارم قمرى- یکى از چهار ناحیه [[شبه جزیره عربستان|جزیرة العرب]] و وابسته به خوره حجر (هگر) بوده است. همو در جاى دیگر مى‌نویسد: یمامه ناحیتى است که قصبه آن حجر است. شهرى بزرگ که دژها و دیه‌ها آن را دربر گرفته است.<ref>احسن التقاسیم؛ بخش ۱، ص ۱۰۲، ۱۰۴ و ۱۳۳.</ref> | |
| − | + | به نوشته [[یاقوت حموی]]، یمامه از ناحیه‌هاى [[نجد]] شمرده مى‌شد و مرکز آن حجر بوده است.<ref>معجم البلدان؛ ج۵، ص۴۴۲.</ref> به هنگام پیدایش [[اسلام]]، یمامه شهرها و روستاهایى داشته، از جمله منفوخه که قبر اعشى، سخن‌سراى عرب، در آنجا بوده است. | |
| − | به | + | یکى دیگر از اماکن آن سدوس است که از شهرهاى باستانى است و اکنون در آن آثارى از گذشته پیدا شده، در آنجا تندیسى به قطر ۳ و بلندى ۲۲ پا یافت شده است. آلوسى در تاریخ نجد مى‌نویسد: در نزدیکى سدوس ساختمان هایى است که گمان مى‌رود از آثار حمیریان (تبعان) باشد. همچنین گفته‌اند در میان این آثار چیزى است مانند گلدسته و بر آن نبشته‌هاى کنده شده بسیار است... چون مردم سدوس رفت و آمد جهانگردان فرنگى را به آنجا دیدند، ویرانش کردند تا با ایشان ارتباطى نداشته باشند.<ref>المفصل فى تاریخ العرب...؛ ج۱، ص۱۸۲-۱۸۳.</ref> |
| − | + | در روستاى فاو که در یمامه قرار دارد، نبشته‌هایى یافت شده که اهمیت بسیار دارد زیرا از نخستین نبشته‌ها به زبان عربى جنوبى است که به پیش از میلاد بازمى‌گردد و از آثار سبئیان است. | |
| − | در | + | گویا اینجا بازمانده شهرى بر سر راه کاروان‌رو بین [[یمن|یمن]] و خلیج فارس و [[عراق]] از راه نجد بوده است.<ref>همان؛ ج۱، ص۱۸۳.:.۹۲ .p ,۱۹۴۹ .enuJ ,IIIXC .loV ;lanruoJ lacihpargoeG ehT </ref> به نوشته برترام توماس در یمامه چاههاى «عویفره» نزدیک به فاو قرار داشته که همان محل اوفیر است که در [[تورات]] آمده و به زر و طاووس اشتهار داشته است. |
| − | + | نام عربى آن عفر بوده که در ترجمه به یونانى و عبرى اوفیر شده است. این محل به معادن طلا نزدیک است.<ref>همان؛ ج۱، ص۱۸۴.</ref> یکى از وادی هاى یمامه به نام عرض یا عارض است که به نوشته ابن خرداذبه کسى که از [[کوفه]] به سوى [[طائف|طایف]] رود ابتدا به عرض و سپس به طایف مى‌رسد. همو در ضمن وصف راه یمامه تا [[مکه]]، عرض را نیز نام مى‌برد و مى‌گوید: عرض دره‌اى است که یمامه را دو قسمت مى‌کند و در این درّه روستاهاى منفوحه، وبره... توضح و مقراة قرار دارد.<ref>المسالک والممالک؛ ص ۱۰۳، ۱۲۱ و ۱۲۵.</ref> | |
| − | + | بعضى از این روستاها مانند توضح و مقراة همانهایى است که شاعر معروف و صاحب معلّقه،<ref>معلّقات سبع؛ ص ۲۲.</ref> امرؤالقیس، بدانها اشاره کرده است. به نوشته یاقوت، عرض درّه‌اى است در یمامه، خرم و بارور و داراى روستاها و کشتزارها.<ref>معجم البلدان؛ ج۴، ص۱۰۲.</ref> این درّه شاید بازمانده آبى روان بوده است. از وادی هاى دیگر یمامه، وادى حنیفه و عرض شمام است.<ref>المفصل فى تاریخ العرب، ج۱، ص۱۸۴.</ref> | |
| − | |||
| − | بعضى از | ||
| + | در سال دوازدهم هجری در منطقه «یمامه»، جنگ سختی میان مسلمانان با سپاه [[مسیلمه کذاب]] -که از مدعیان دروغین [[نبوت]] و از [[ارتداد|مرتدین]] بود- درگرفت. در این نبرد گرچه سپاه مسیلمه شکست خورد، اما عده زیادی از مسلمانان نیز به [[شهادت در راه خدا|شهادت]] رسیدند. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | حسین | + | * جغرافیاى تاریخى کشورهاى اسلامى، حسین قره‌چانلو، سمت، تهران، ۱۳۸۰، ج۱، ص ۲۴۰-۲۴۱. |
| − | + | *"جنگ یمامه"، سایت اسلام کوئست. | |
| + | ==مطالب مرتبط== | ||
| + | *[[جنگ یمامه]] | ||
[[رده:جغرافیای تاریخی عربستان]] | [[رده:جغرافیای تاریخی عربستان]] | ||
| + | [[رده:اماکن عربستان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۱۰
«یَمامه» که در قدیم به نام «جوّا» خوانده مى‌شد،[۱] به نوشته مقدسى -در قرن چهارم قمرى- یکى از چهار ناحیه جزیرة العرب و وابسته به خوره حجر (هگر) بوده است. همو در جاى دیگر مى‌نویسد: یمامه ناحیتى است که قصبه آن حجر است. شهرى بزرگ که دژها و دیه‌ها آن را دربر گرفته است.[۲]
به نوشته یاقوت حموی، یمامه از ناحیه‌هاى نجد شمرده مى‌شد و مرکز آن حجر بوده است.[۳] به هنگام پیدایش اسلام، یمامه شهرها و روستاهایى داشته، از جمله منفوخه که قبر اعشى، سخن‌سراى عرب، در آنجا بوده است.
یکى دیگر از اماکن آن سدوس است که از شهرهاى باستانى است و اکنون در آن آثارى از گذشته پیدا شده، در آنجا تندیسى به قطر ۳ و بلندى ۲۲ پا یافت شده است. آلوسى در تاریخ نجد مى‌نویسد: در نزدیکى سدوس ساختمان هایى است که گمان مى‌رود از آثار حمیریان (تبعان) باشد. همچنین گفته‌اند در میان این آثار چیزى است مانند گلدسته و بر آن نبشته‌هاى کنده شده بسیار است... چون مردم سدوس رفت و آمد جهانگردان فرنگى را به آنجا دیدند، ویرانش کردند تا با ایشان ارتباطى نداشته باشند.[۴]
در روستاى فاو که در یمامه قرار دارد، نبشته‌هایى یافت شده که اهمیت بسیار دارد زیرا از نخستین نبشته‌ها به زبان عربى جنوبى است که به پیش از میلاد بازمى‌گردد و از آثار سبئیان است.
گویا اینجا بازمانده شهرى بر سر راه کاروان‌رو بین یمن و خلیج فارس و عراق از راه نجد بوده است.[۵] به نوشته برترام توماس در یمامه چاههاى «عویفره» نزدیک به فاو قرار داشته که همان محل اوفیر است که در تورات آمده و به زر و طاووس اشتهار داشته است.
نام عربى آن عفر بوده که در ترجمه به یونانى و عبرى اوفیر شده است. این محل به معادن طلا نزدیک است.[۶] یکى از وادی هاى یمامه به نام عرض یا عارض است که به نوشته ابن خرداذبه کسى که از کوفه به سوى طایف رود ابتدا به عرض و سپس به طایف مى‌رسد. همو در ضمن وصف راه یمامه تا مکه، عرض را نیز نام مى‌برد و مى‌گوید: عرض دره‌اى است که یمامه را دو قسمت مى‌کند و در این درّه روستاهاى منفوحه، وبره... توضح و مقراة قرار دارد.[۷]
بعضى از این روستاها مانند توضح و مقراة همانهایى است که شاعر معروف و صاحب معلّقه،[۸] امرؤالقیس، بدانها اشاره کرده است. به نوشته یاقوت، عرض درّه‌اى است در یمامه، خرم و بارور و داراى روستاها و کشتزارها.[۹] این درّه شاید بازمانده آبى روان بوده است. از وادی هاى دیگر یمامه، وادى حنیفه و عرض شمام است.[۱۰]
در سال دوازدهم هجری در منطقه «یمامه»، جنگ سختی میان مسلمانان با سپاه مسیلمه کذاب -که از مدعیان دروغین نبوت و از مرتدین بود- درگرفت. در این نبرد گرچه سپاه مسیلمه شکست خورد، اما عده زیادی از مسلمانان نیز به شهادت رسیدند.
پانویس
- ↑ معجم البلدان؛ ج۵، ص۴۴۲.
- ↑ احسن التقاسیم؛ بخش ۱، ص ۱۰۲، ۱۰۴ و ۱۳۳.
- ↑ معجم البلدان؛ ج۵، ص۴۴۲.
- ↑ المفصل فى تاریخ العرب...؛ ج۱، ص۱۸۲-۱۸۳.
- ↑ همان؛ ج۱، ص۱۸۳.:.۹۲ .p ,۱۹۴۹ .enuJ ,IIIXC .loV ;lanruoJ lacihpargoeG ehT
- ↑ همان؛ ج۱، ص۱۸۴.
- ↑ المسالک والممالک؛ ص ۱۰۳، ۱۲۱ و ۱۲۵.
- ↑ معلّقات سبع؛ ص ۲۲.
- ↑ معجم البلدان؛ ج۴، ص۱۰۲.
- ↑ المفصل فى تاریخ العرب، ج۱، ص۱۸۴.
منابع
- جغرافیاى تاریخى کشورهاى اسلامى، حسین قره‌چانلو، سمت، تهران، ۱۳۸۰، ج۱، ص ۲۴۰-۲۴۱.
- "جنگ یمامه"، سایت اسلام کوئست.
مطالب مرتبط
