فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۶ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{الگو:نیازمند ویرایش فنی}}
+
{{مشخصات کتاب
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، نخستين فرهنگ تخصصي علمي ـ كاربردي در موضوع فقه شيعه به زبان فارسي و نظم الفبايي است كه با استناد به منابع معتبر فقهي توسط جمعي از پژوهشگران «مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت عليهم السّلام» به رياست حضرت آيت الله سيد محمود هاشمي شاهرودي تدوين و تنظيم شده است.
 
  
مدخل هاي اين فرهنگ <ref> تفاوت‌ عمده فرهنگ‌ و دايرة‌ المعارف‌ در اين‌ است‌ كه‌ هدف‌ در فرهنگ‌ نويسي‌، ارائة‌ اطّلاعات‌ پايه‌ و اساسي‌ به‌ طور اختصار است‌، امّا در دائرة‌ المعارف‌ نويسي‌، ارائه ‌اطّلاعات‌ گسترده‌تر، عميق‌تر و دسته‌ بندي‌ شده‌تر است‌. از اين‌ رو، اگر دانش‌ پژوهي، اطّلاعات‌ مختصر پيرامون‌ يك‌ واژه‌ به‌ لحاظ‌ معنا و كاربرد آن‌ در يك‌ علم‌ خاص‌بخواهد، به‌ فرهنگ‌ مراجعه‌ مي‌كند و اگر در بارة‌ همان‌ واژه‌ يا موضوع‌، اطّلاعاتي‌ فراتراز اين‌ بخواهد، به‌ دائرة‌ المعارف‌ مراجعه‌ مي‌كند. </ref>، شامل اصطلاحات و عناوين كاربردي فقهي بيش از شش هزار خواهد بود كه بالغ بر هزار و يكصد عنوان آن در جلد اول فراهم آمده است.
+
|عنوان=
  
سعي تدوين كنندگان بر اين بوده كه در عين اتقان علمي و جامعيت موضوعي، با توجه به گستره فقه اهل بيت عليهم السلام اختصار و شيوايي بيان نيز رعايت شود تا همه فقه پژوهان ـ به ويژه حوزويان و دانشگاهيان ـ از سرچشمه زلال فقه آل محمد صلوات الله عليهم سيراب گردند.
+
|تصویر=[[پرونده:فرهنگ فقه.jpg|240px|وسط]]
  
== منابع‌ مورد استفاده ==
+
|نویسنده=م‍وس‍س‍ه‌ دائ‍ره‌ال‍م‍ع‍ارف‌ ف‍ق‍ه‌ اس‍لام‍ی‌ ب‍ر م‍ذه‍ب‌ اه‍ل‌‌ب‍ی‍ت‌(ع)
  
از آن‌ جا كه‌ [[جواهر الکلام]] گسترده‌ترين‌ و جامع‌ترين‌ متن‌ استدلالی و تفريعی فقه‌ شيعی است‌ و عمده اقوال‌ و استدلال‌هاي‌ فقيهان‌ را در خود دارد و نيز در حوزه‌هاي‌علمي‌ شيعه‌ از جايگاهي‌ بس‌ ارجمند برخوردار است‌، در فرهنگ‌ فقه‌، به‌ عنوان‌ منبع‌اصلي‌ مورد استفاده‌ قرار گرفته‌ است‌، امّا بي‌ گمان‌، تدوين‌ فرهنگي‌ در بارة‌ فقه‌ شيعه‌ بدون بهره‌ گيري‌ از ديگر منابع‌ معتبر فقهي‌ كه‌ هر يك‌ نمايانگر تلاش‌ بي‌ وقفة‌ فقيهان ‌شيعه‌ و تحوّل‌ فقه‌ شيعي‌ در مراحل‌ مختلف‌ است‌ و نيز بدون‌ استفاده‌ از كتاب‌هايي‌ كه ‌پس‌ از جواهرالكلام‌ نگارش‌ يافته‌اند، كاري‌ سنجيده‌ و علمي‌ نخواهد بود. از اين‌ رو، براي‌ غنا و جامعيت‌ فرهنگ‌ فقه‌، از ديگر منابع‌ معتبر نيز استفاده‌ شده‌ است‌ كه‌ در اين‌ جابه‌ برخي‌ از مهم‌ترين‌ آن‌ها اشاره‌ مي‌كنيم‌:
+
|موضوع=فقه جعفری/ واژه نامه ها
  
المبسوط‌، الخلاف‌، شرايع‌ الاسلام‌، [[تحریر الاحکام]]، تذكرة‌ الفقهاء، منتهي‌ المطلب‌، جامع‌ المقاصد، الروضة‌ البهيّة‌، مسالك‌ الافهام‌، مجمع‌ الفائدة‌ و البرهان‌، مدارك‌ الاحكام‌، الحدائق‌ الناضرة‌، مفتاح‌ الكرامة‌، العروة‌ الوثقي‌، و شروح‌ معروف‌ آن‌ ـ مانند مستمسك‌، التنقيح‌ و مهذّب‌ الاحكام‌ ـ، منهاج‌ الصالحين‌، [[تحرير الوسيلة]] و توضيح‌ المسائل‌ مراجع‌ تقليد.
+
|زبان=عربی-فارسی
  
== ويژگی های فرهنگ‌ فقه‌ ==
+
|تعداد جلد=7
  
*نخستين‌ فرهنگ‌ فقه‌ شيعي‌ و نخستين‌ تجربة‌ فقه‌ پژوهان‌ شيعه‌ در زمينة ‌فرهنگ‌ نويسي‌.
+
|عنوان افزوده1= زی‍ر ن‍ظر
  
*نگارش‌ به‌ زبان‌ فارسي‌.
+
|افزوده1=سید محمود هاشمی شاهرودی
  
*برخورداري‌ از جامعيت‌ و گستردگي‌ عناوين‌ فقهي‌، به‌ گونه‌اي‌ كه‌ تقريباً مشتمل‌ بر تمامي‌ عناوين‌ فقهي‌ موجود در متون‌ فقهي‌ است‌ به‌ علاوة‌ عناوين‌ جديد كه‌ مورد ابتلاي‌ عموم‌ مكلّفين‌ فارسي‌ زبان‌ است‌؛ اگر چه‌ در متون‌ فقهي‌ گذشته‌ نيامده‌ باشد.
+
|عنوان افزوده2=
  
*مستند بودن‌ مطالب‌ ارائه‌ شده‌ كه‌ امكان‌ پژوهش‌ بيشتر و عميق‌تر را براي‌ خواننده‌ پژوهشگر فراهم‌ مي‌كند.
+
|افزوده2=
  
*روان‌ و ساده‌ بودن‌ مطالب‌ در عين‌ علمي‌ و متقن‌ بودن‌ آن‌ها.
+
|لینک=
  
*دربر داشتن‌ مهم‌ترين‌ اطلاعات‌ فقهي‌ مربوط‌ به‌ هر مدخل‌ در عين‌ رعايت ‌اختصار.
+
}}
 +
«فرهنگ فقه مطابق مذهب [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم‌السلام»، نخستین فرهنگ تخصصی علمی ـ کاربردی در موضوع [[فقه]] [[شیعه|شیعه]] به زبان فارسی و نظم الفبایی است که با استناد به منابع معتبر فقهی توسط جمعی از پژوهشگران «مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السّلام» به ریاست حضرت آیت الله [[سید محمود هاشمی شاهرودی]] تدوین و تنظیم شده است. مدخل های این فرهنگ<ref>تفاوت‌ عمده فرهنگ‌ و دایرة‌ المعارف‌ در این‌ است‌ که‌ هدف‌ در فرهنگ‌ نویسی‌، ارائة‌ اطلاعات‌ پایه‌ و اساسی‌ به‌ طور اختصار است‌، اما در دائرة‌ المعارف‌ نویسی‌، ارائه ‌اطلاعات‌ گسترده‌تر، عمیق‌تر و دسته‌ بندی‌ شده‌تر است‌. از این‌ رو، اگر دانش‌ پژوهی، اطلاعات‌ مختصر پیرامون‌ یک‌ واژه‌ به‌ لحاظ‌ معنا و کاربرد آن‌ در یک‌ علم‌ خاص‌ بخواهد، به‌ فرهنگ‌ مراجعه‌ می‌کند و اگر درباره همان‌ واژه‌ یا موضوع‌، اطلاعاتی‌ فراتر از این‌ بخواهد، به‌ دائرة‌ المعارف‌ مراجعه‌ می‌کند.</ref>، شامل اصطلاحات و عناوین کاربردی فقهی بیش از شش هزار خواهد بود که بالغ بر هزار و یکصد عنوان آن در جلد اول فراهم آمده است.
  
== وضعیت چاپ ==
+
==منابع‌ مورد استفاده==
  
این اثر در قم توسط انتشارات مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت عليهم السّلام به چاپ رسیده است .
+
از آن‌جا که‌ [[جواهر الکلام]] گسترده‌ترین‌ و جامع‌ترین‌ متن‌ استدلالی و تشریعی [[فقه|فقه‌]] شیعی است‌ و عمده اقوال‌ و استدلال‌های‌ فقیهان‌ را در خود دارد و نیز در حوزه‌های‌ علمی‌ [[شیعه‌]] از جایگاهی‌ بس‌ ارجمند برخوردار است‌، در «فرهنگ‌ فقه‌» به‌ عنوان‌ منبع‌اصلی‌ مورد استفاده‌ قرار گرفته‌ است‌، امّا بی‌ گمان‌، تدوین‌ فرهنگی‌ درباره فقه‌ شیعه‌ بدون بهره‌ گیری‌ از دیگر منابع‌ معتبر فقهی‌ که‌ هر یک‌ نمایانگر تلاش‌ بی‌ وقفه فقیهان ‌شیعه‌ و تحوّل‌ فقه‌ شیعی‌ در مراحل‌ مختلف‌ است‌ و نیز بدون‌ استفاده‌ از کتاب‌هایی‌ که ‌پس‌ از جواهرالکلام‌ نگارش‌ یافته‌اند، کاری‌ سنجیده‌ و علمی‌ نخواهد بود. از این‌ رو، برای‌ غنا و جامعیت‌ فرهنگ‌ فقه‌ از دیگر منابع‌ معتبر نیز استفاده‌ شده‌ است‌ که‌ در این‌ جا به‌ برخی‌ از مهم‌ترین‌ آن‌ها اشاره‌ می‌کنیم‌:
  
== پانویس ==
+
[[المبسوط فى فقه الامامية (کتاب)|المبسوط‌]]، الخلاف‌، [[شرایع الاسلام (کتاب)|شرایع‌ الاسلام‌]]، [[تحریر الاحکام]]، تذکرة‌ الفقهاء، منتهی‌ المطلب‌، [[جامع المقاصد فى شرح القواعد (کتاب)|جامع‌ المقاصد]]، [[الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية‌ (کتاب)|الروضة‌ البهیة‌]]، [[مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام (کتاب)|مسالک‌ الافهام‌]]، مجمع‌ الفائدة‌ والبرهان‌، [[مدارک الاحکام (کتاب)|مدارک‌ الاحکام‌]]، الحدائق‌ الناضرة‌، مفتاح‌ الکرامة‌، [[العروة الوثقی (کتاب)|العروة‌ الوثقی‌]]، و شروح‌ معروف‌ آن‌ ـ مانند [[مستمسك العروة الوثقى (کتاب)|مستمسک‌]]، [[التنقيح فى شرح العروة الوثقى (کتاب)|التنقیح‌]] و مهذّب‌ الاحکام‌ ـ، [[منهاج الصالحین (کتاب)|منهاج‌ الصالحین‌]]، [[تحریر الوسیله (کتاب)|تحریر الوسیلة]] و توضیح‌ المسائل‌ مراجع‌ تقلید.
 +
 
 +
==ویژگی‌های فرهنگ‌ فقه‌==
 +
 
 +
*نخستین‌ فرهنگ‌ [[فقه|فقه‌]] شیعی‌ و نخستین‌ تجربه فقه‌ پژوهان‌ [[شیعه|شیعه‌]] در زمینه ‌فرهنگ‌ نویسی‌.
 +
*نگارش‌ به‌ زبان‌ فارسی‌.
 +
*برخورداری‌ از جامعیت‌ و گستردگی‌ عناوین‌ فقهی‌ به‌ گونه‌ای‌ که‌ تقریباً مشتمل‌ بر تمامی‌ عناوین‌ فقهی‌ موجود در متون‌ فقهی‌ است‌ به‌ علاوه عناوین‌ جدید که‌ مورد ابتلای‌ عموم‌ مکلفین‌ فارسی‌ زبان‌ است‌؛ اگر چه‌ در متون‌ فقهی‌ گذشته‌ نیامده‌ باشد.
 +
*مستند بودن‌ مطالب‌ ارائه‌ شده‌ که‌ امکان‌ پژوهش‌ بیشتر و عمیق‌تر را برای‌ خواننده‌ پژوهشگر فراهم‌ می‌کند.
 +
*روان‌ و ساده‌ بودن‌ مطالب‌ در عین‌ علمی‌ و متقن‌ بودن‌ آن‌ها.
 +
*دربرداشتن‌ مهم‌ترین‌ اطلاعات‌ فقهی‌ مربوط‌ به‌ هر مدخل‌ در عین‌ رعایت ‌اختصار.
 +
*سعی تدوین کنندگان بر این بوده که در عین اتقان علمی و جامعیت موضوعی با توجه به گستره فقه [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام، اختصار و شیوایی بیان نیز رعایت شود تا همه فقه پژوهان ـ به ویژه حوزویان و دانشگاهیان ـ از سرچشمه زلال فقه آل محمد صلوات الله علیهم سیراب گردند.
 +
 
 +
==وضعیت چاپ==
 +
این اثر در قم توسط انتشارات مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام به چاپ رسیده است.
 +
 
 +
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
 +
 
[[رده:فرهنگ نامه ها]]
 
[[رده:فرهنگ نامه ها]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۱۰

فرهنگ فقه.jpg
نویسنده م‍وس‍س‍ه‌ دائ‍ره‌ال‍م‍ع‍ارف‌ ف‍ق‍ه‌ اس‍لام‍ی‌ ب‍ر م‍ذه‍ب‌ اه‍ل‌‌ب‍ی‍ت‌(ع)
موضوع فقه جعفری/ واژه نامه ها
زبان عربی-فارسی
تعداد جلد 7
زی‍ر ن‍ظر سید محمود هاشمی شاهرودی

«فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام»، نخستین فرهنگ تخصصی علمی ـ کاربردی در موضوع فقه شیعه به زبان فارسی و نظم الفبایی است که با استناد به منابع معتبر فقهی توسط جمعی از پژوهشگران «مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السّلام» به ریاست حضرت آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی تدوین و تنظیم شده است. مدخل های این فرهنگ[۱]، شامل اصطلاحات و عناوین کاربردی فقهی بیش از شش هزار خواهد بود که بالغ بر هزار و یکصد عنوان آن در جلد اول فراهم آمده است.

منابع‌ مورد استفاده

از آن‌جا که‌ جواهر الکلام گسترده‌ترین‌ و جامع‌ترین‌ متن‌ استدلالی و تشریعی فقه‌ شیعی است‌ و عمده اقوال‌ و استدلال‌های‌ فقیهان‌ را در خود دارد و نیز در حوزه‌های‌ علمی‌ شیعه‌ از جایگاهی‌ بس‌ ارجمند برخوردار است‌، در «فرهنگ‌ فقه‌» به‌ عنوان‌ منبع‌اصلی‌ مورد استفاده‌ قرار گرفته‌ است‌، امّا بی‌ گمان‌، تدوین‌ فرهنگی‌ درباره فقه‌ شیعه‌ بدون بهره‌ گیری‌ از دیگر منابع‌ معتبر فقهی‌ که‌ هر یک‌ نمایانگر تلاش‌ بی‌ وقفه فقیهان ‌شیعه‌ و تحوّل‌ فقه‌ شیعی‌ در مراحل‌ مختلف‌ است‌ و نیز بدون‌ استفاده‌ از کتاب‌هایی‌ که ‌پس‌ از جواهرالکلام‌ نگارش‌ یافته‌اند، کاری‌ سنجیده‌ و علمی‌ نخواهد بود. از این‌ رو، برای‌ غنا و جامعیت‌ فرهنگ‌ فقه‌ از دیگر منابع‌ معتبر نیز استفاده‌ شده‌ است‌ که‌ در این‌ جا به‌ برخی‌ از مهم‌ترین‌ آن‌ها اشاره‌ می‌کنیم‌:

المبسوط‌، الخلاف‌، شرایع‌ الاسلام‌، تحریر الاحکام، تذکرة‌ الفقهاء، منتهی‌ المطلب‌، جامع‌ المقاصد، الروضة‌ البهیة‌، مسالک‌ الافهام‌، مجمع‌ الفائدة‌ والبرهان‌، مدارک‌ الاحکام‌، الحدائق‌ الناضرة‌، مفتاح‌ الکرامة‌، العروة‌ الوثقی‌، و شروح‌ معروف‌ آن‌ ـ مانند مستمسک‌، التنقیح‌ و مهذّب‌ الاحکام‌ ـ، منهاج‌ الصالحین‌، تحریر الوسیلة و توضیح‌ المسائل‌ مراجع‌ تقلید.

ویژگی‌های فرهنگ‌ فقه‌

  • نخستین‌ فرهنگ‌ فقه‌ شیعی‌ و نخستین‌ تجربه فقه‌ پژوهان‌ شیعه‌ در زمینه ‌فرهنگ‌ نویسی‌.
  • نگارش‌ به‌ زبان‌ فارسی‌.
  • برخورداری‌ از جامعیت‌ و گستردگی‌ عناوین‌ فقهی‌ به‌ گونه‌ای‌ که‌ تقریباً مشتمل‌ بر تمامی‌ عناوین‌ فقهی‌ موجود در متون‌ فقهی‌ است‌ به‌ علاوه عناوین‌ جدید که‌ مورد ابتلای‌ عموم‌ مکلفین‌ فارسی‌ زبان‌ است‌؛ اگر چه‌ در متون‌ فقهی‌ گذشته‌ نیامده‌ باشد.
  • مستند بودن‌ مطالب‌ ارائه‌ شده‌ که‌ امکان‌ پژوهش‌ بیشتر و عمیق‌تر را برای‌ خواننده‌ پژوهشگر فراهم‌ می‌کند.
  • روان‌ و ساده‌ بودن‌ مطالب‌ در عین‌ علمی‌ و متقن‌ بودن‌ آن‌ها.
  • دربرداشتن‌ مهم‌ترین‌ اطلاعات‌ فقهی‌ مربوط‌ به‌ هر مدخل‌ در عین‌ رعایت ‌اختصار.
  • سعی تدوین کنندگان بر این بوده که در عین اتقان علمی و جامعیت موضوعی با توجه به گستره فقه اهل بیت علیهم السلام، اختصار و شیوایی بیان نیز رعایت شود تا همه فقه پژوهان ـ به ویژه حوزویان و دانشگاهیان ـ از سرچشمه زلال فقه آل محمد صلوات الله علیهم سیراب گردند.

وضعیت چاپ

این اثر در قم توسط انتشارات مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام به چاپ رسیده است.

پانویس

  1. تفاوت‌ عمده فرهنگ‌ و دایرة‌ المعارف‌ در این‌ است‌ که‌ هدف‌ در فرهنگ‌ نویسی‌، ارائة‌ اطلاعات‌ پایه‌ و اساسی‌ به‌ طور اختصار است‌، اما در دائرة‌ المعارف‌ نویسی‌، ارائه ‌اطلاعات‌ گسترده‌تر، عمیق‌تر و دسته‌ بندی‌ شده‌تر است‌. از این‌ رو، اگر دانش‌ پژوهی، اطلاعات‌ مختصر پیرامون‌ یک‌ واژه‌ به‌ لحاظ‌ معنا و کاربرد آن‌ در یک‌ علم‌ خاص‌ بخواهد، به‌ فرهنگ‌ مراجعه‌ می‌کند و اگر درباره همان‌ واژه‌ یا موضوع‌، اطلاعاتی‌ فراتر از این‌ بخواهد، به‌ دائرة‌ المعارف‌ مراجعه‌ می‌کند.