دیوان خراج: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(اصلاح رده)
 
(۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{نیازمند ویرایش فنی}}
 
 
{{بخشی از یک کتاب}}
 
{{بخشی از یک کتاب}}
  
يكى از نخستين ديوانهاى تشكيل ‌شده در اسلام، كه در عين حال يكى از مهم‌ترين آنها نيز به‌شمار مى‌رود، «ديوان خراج» يا «استيفا» نام داشت. وظيفه اين ديوان سرپرستى بخش بزرگى از امور مالى سرزمينهاى اسلامى بود. در اين ديوان فهرستى وجود داشت كه اموال و داراييهاى سرزمين اسلامى در آن نوشته مى‌شد. چگونگى گردآورى خراج از سرزمينها، حواله كردن آنها به مركز خلافت، چگونگى تقسيم آن بين مسلمانان، و رتبه‌بندى مسلمانان براى تعيين خراج دريافتى، ازجمله وظايف اين ديوان بود. با گسترش سرزمينهاى اسلامى و آشنا شدن مسلمانان با روشهاى اقتصادى ديگر، ازجمله انواع روشهاى بهره‌بردارى از زمين، به مرور ايام وظايف ديوان خراج نيز گسترده‌تر و، در عين حال، پيچيده‌تر مى‌شد. در دوره‌اى از زمان، محاسبه عايدات عمومى كشور، تنظيم و برآورد هزينه‌ها و نظارت بر خرج آنها، فهرست‌بردارى از اموال افراد سرشناس به‌ويژه سلاطين و حاكمان، و نيز اعزام افراد به نقاط مختلف كشور براى گردآورى ماليات، از وظايف ديوان خراج به حساب مى‌آمد. ديوان خراج يا استيفا در نقاط مختلف سرزمينهاى اسلامى، از ايران تا اسپانيا، وجود داشت. در سرزمينهايى كه اين ديوان به نام ديوان استيفا ناميده مى‌شد، سرپرست آن مستوفى، مستوفى خاصه يا مستوفى‌الممالك نام داشت. در ايران تا سده دوازدهم هجرى، يعنى تا هنگام آشنا شدن ايرانيان با مبانى تمدن جديد و تغيير ساختار ادارى كشور به تقليد از غرب، اين نهاد وجود داشت و به كار خود ادامه مى‌داد.  
+
یکى از نخستین [[دیوان (تشکیلات اداری)|دیوان هاى]] تشکیل ‌شده در [[اسلام]]، که در عین حال یکى از مهم‌ترین آنها نیز به‌شمار مى‌رود، «دیوان خراج» یا «استیفا» نام داشت.  
  
 +
وظیفه این دیوان، سرپرستى بخش بزرگى از امور مالى سرزمین هاى اسلامى بود. در این دیوان فهرستى وجود داشت که اموال و دارایی هاى سرزمین اسلامى در آن نوشته مى‌شد. چگونگى گردآورى [[خراج]] از سرزمین ها، حواله کردن آنها به مرکز [[خلافت]]، چگونگى تقسیم آن بین مسلمانان و رتبه‌بندى مسلمانان براى تعیین خراج دریافتى، از وظایف دیگر این دیوان بود.
  
==منبع==
+
با گسترش سرزمین هاى اسلامى و آشنا شدن مسلمانان با روش هاى اقتصادى دیگر، از جمله انواع روشهاى بهره‌بردارى از زمین، به مرور ایام وظایف دیوان خراج نیز گسترده‌تر و در عین حال، پیچیده‌تر مى‌شد. در دوره‌اى از زمان، محاسبه عایدات عمومى کشور، تنظیم و برآورد هزینه‌ها و نظارت بر خرج آنها، فهرست‌بردارى از اموال افراد سرشناس به ‌ویژه سلاطین و حاکمان، و نیز اعزام افراد به نقاط مختلف کشور براى گردآورى مالیات، از وظایف دیوان خراج به حساب مى‌آمد.
فرهنگ و تمدن اسلامی، علی اکبر ولایتی، ص 96
+
 
 +
دیوان خراج یا استیفا در نقاط مختلف سرزمین هاى اسلامى، از [[ایران]] تا اسپانیا ([[اندلس]])، وجود داشت. در سرزمین هایى که این دیوان به نام دیوان استیفا نامیده مى‌شد، سرپرست آن مستوفى، مستوفى خاصه یا مستوفى‌الممالک نام داشت. در ایران تا سده دوازدهم هجرى یعنى تا هنگام آشنا شدن ایرانیان با مبانى تمدن جدید و تغییر ساختار ادارى کشور به تقلید از غرب، این نهاد وجود داشت و به کار خود ادامه مى‌داد.
 +
 
 +
==منابع==
 +
 
 +
*فرهنگ و تمدن اسلامی، علی اکبر ولایتی، ص ۹۶.
  
 
[[رده:سازمان های اداری تمدن اسلامی]]
 
[[رده:سازمان های اداری تمدن اسلامی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۵۰

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

Icon book.jpg

محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


یکى از نخستین دیوان هاى تشکیل ‌شده در اسلام، که در عین حال یکى از مهم‌ترین آنها نیز به‌شمار مى‌رود، «دیوان خراج» یا «استیفا» نام داشت.

وظیفه این دیوان، سرپرستى بخش بزرگى از امور مالى سرزمین هاى اسلامى بود. در این دیوان فهرستى وجود داشت که اموال و دارایی هاى سرزمین اسلامى در آن نوشته مى‌شد. چگونگى گردآورى خراج از سرزمین ها، حواله کردن آنها به مرکز خلافت، چگونگى تقسیم آن بین مسلمانان و رتبه‌بندى مسلمانان براى تعیین خراج دریافتى، از وظایف دیگر این دیوان بود.

با گسترش سرزمین هاى اسلامى و آشنا شدن مسلمانان با روش هاى اقتصادى دیگر، از جمله انواع روشهاى بهره‌بردارى از زمین، به مرور ایام وظایف دیوان خراج نیز گسترده‌تر و در عین حال، پیچیده‌تر مى‌شد. در دوره‌اى از زمان، محاسبه عایدات عمومى کشور، تنظیم و برآورد هزینه‌ها و نظارت بر خرج آنها، فهرست‌بردارى از اموال افراد سرشناس به ‌ویژه سلاطین و حاکمان، و نیز اعزام افراد به نقاط مختلف کشور براى گردآورى مالیات، از وظایف دیوان خراج به حساب مى‌آمد.

دیوان خراج یا استیفا در نقاط مختلف سرزمین هاى اسلامى، از ایران تا اسپانیا (اندلس)، وجود داشت. در سرزمین هایى که این دیوان به نام دیوان استیفا نامیده مى‌شد، سرپرست آن مستوفى، مستوفى خاصه یا مستوفى‌الممالک نام داشت. در ایران تا سده دوازدهم هجرى یعنى تا هنگام آشنا شدن ایرانیان با مبانى تمدن جدید و تغییر ساختار ادارى کشور به تقلید از غرب، این نهاد وجود داشت و به کار خود ادامه مى‌داد.

منابع

  • فرهنگ و تمدن اسلامی، علی اکبر ولایتی، ص ۹۶.