دیوان اشعار دعبل خزاعی

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

اشعار دعبل خزاعی را ادیب معروف، ابوبکر محمد بن یحیى صولى متوفى به سال ۳۳۵ هـ.ق گردآورى کرده و در سیصد صفحه بزرگ نوشته بود. دیوان دعبل براى اولین بار در سال ۱۳۸۲هـ.ق./۱۹۶۲م. در بیروت با مقدمه و تحقیقات و تعلیقات ادیب محقق معاصر استاد عبدالصاحب عمران الدُّجَیلى چاپ و منتشر شد و مشتمل بر ۱۱۷۶ بیت در دو بخش است:

• بخش اوّل: اشعارى که بدون تردید از دعبل است و تعداد آن به ۱۰۲۴ بیت مى رسد.
• بخش دوم: ابیاتى است که هم به دعبل و هم در برخى کتاب ها و معاجم ادبى، به شاعران دیگر نسبت داده شده است و مجموع آن ۱۵۲ بیت مى باشد. با توجه به این که دعبل ـ به گفته خود ـ روزى را بى سرودن شعرى نگذرانده است، معلوم مى شود قسمت اعظم اشعار شاعر بزرگ و انقلابى شیعه از بین رفته است.

هیچ بعید نمى نماید که دست هاى خیانتکار عباسى یا خودفروختگان و کج اندیشان بى خِرَد، اقدام به این خیانت کرده و اشعار شاعر مجاهد و حماسه آفرین شیعه را از بین برده باشند، چرا که دعبل با سلاح شعر بیش از پنجاه سال علیه خلافت بنى العباس، مبارزه کرد و خلفاى غاصب و خونخوار و ظالم آن سلسله را مورد هجو و مذمّت و تحقیر قرار داد و با حمایت از اهل بیت، دشمنان آنان به ویژه حاکمان عباسى را رسوا کرد.

بنابراین طبیعى است عباسیان و هوادارانشان در همه جا دشمن دعبل بوده و در محو آثار و اشعار او کوشیده اند. از طرفى، دیوان دعبل در دوران حکومت عباسیان جمع آورى شد؛ پس بعید نیست بسیارى از اشعار او را که در مدح و منقبت خاندان نبوت و امامت و نشر فرهنگ تشیع و یا در هجو و افشاى خلفاى بنى عباس بوده، نگذاشته اند در دیوانش قرار بگیرد و کسى هم در آن عصر خفقان خلافت عباسیان در سرتاسر کشورهاى اسلامى و عربى، جرأت نکرده آن اشعار را در کتب و معاجم ادبى بیاورد و بدین گونه از بین رفته است.

منابع

• «دعبل خزاعی، شاعر دار بر دوش»، مصطفی قلی زاده، در دسترس در سایت هنر اسلامی، بازیابی: ۲۳ بهمن ۱۳۹۱.