الانموذج فی النحو (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ایجاد)
 
جز (مهدی موسوی صفحهٔ انموذج (کتاب) را به الانموذج فی النحو (کتاب) منتقل کرد)
 
(۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{نیازمند ویرایش فنی}}
+
{{مشخصات کتاب
کتابی مختصر و مفید در نحو زبان عرب به زبان عربیاست از [[جارالله زمخشری]] از بزرگان علمای اهل تسنن در نحو و بلاغت و فقه و حدیث و تفسیر و ... . شرح معروف این کتاب از محمدبن عبدالغنی اردبیلی، از جمله کتابهائی است که در کتاب درسی معروف حوزه به نام [[جامع المقدمات]] درج شده است.
 
  
== معرفی اجمالی نویسنده ==
+
|عنوان=
  
ابوالقاسم محمود بن عمر خوارزمی زمخشری، ملقب به "جارالله" (به مناسبت سالها مجاورت در مکه معظمه) سال 467 هـ ق در «زمخشر» از روستاهای خوارزم متولد شد. این عالم ایرانی در تفسیر و نحو و لغت و ادب و علوم مختلف دیگر صاحب فضل و استاد بود. در ضمن مسافرتهایش برای تحصیل علم و دیدار با بزرگان، مدتی طولانی در مکه اقامت کرد. وی که مذهب معنزلی داشت به "فخر خوارزم" نیز معروف بود. طلاب از بلاد دور در درس او حاضر می شدند و از حوزه درسی اش، بهره می بردند. زمخشری سال 538 هـ ق در جرجانیه خوارزم در گذشت و همانجا مدفون شد. از او تالیفات متعدد و متنوعی برجای مانده که هر کدام تبحر علمی او را اثبات می کند، از جمله همین کتاب انموذج که برخی «نموذج» گفته اند.
+
|تصویر=[[پرونده:الأنموذج.jpg|240px|وسط]]
  
==محتوای کتاب==
+
|نویسنده= جارالله زمخشری
  
این کتاب تلخیص اثر دیگر نویسنده بنام «المفصل فی صنعة الاعراب» از معروفترین کتب نحویه می باشد که برای مبتدیان علم نحو، به عنوان مقدمه در دروس حوزوی مورد استفاده است. نویسنده در «انموذج» در نهایت ایجاز، تقریبا تمام مسائل نحو و اندکی از صرف (تثنیه، جمع، تصغیر و....) را گفته و نکته جالب کتاب، روش علمی مولف در تعریف اصطلاحات و مفاهیم (اسم، فعل، صفت، مصغر و جز آن) و ارائه قواعد بر حسب موازین صوری است.
+
|موضوع= صرف و نحو
  
 +
|زبان= عربی
  
== ساختار و تقسیم بندی کتاب ==
+
|تعداد جلد= ۱
  
کتاب با مقدمه کوتاهی در تعریف کلمه و کلام شروع و در 3 باب تنظیم است:
+
|عنوان افزوده1=
  
باب اول: درباره تعریف اسم و اقسام آن (15 صنف)، اعراب و معرب و مبنی و توابع آن.
+
|افزوده1=
  
باب دوم: درباره فعل و اقسام آن (ماضی، مضارع، امر، متعدی و غیرمتعدی، افعال قلوب، ناقصه و مقاربه، مدح و ذم و تعجب)، (11 صنف).
+
|عنوان افزوده2=
  
باب سوم: درباره حروف (23 صنف).
+
|افزوده2=
  
چندین شرح بر این کتاب نوشته شده که بهترین و معروفترین آن از "جمال الدین محمدبن عبدالغنی اردبیلی" است که از کتب درسی طلاب علوم دینی و عربی در ایران است و در کتاب «جامع المقدمات» درج و مکرر چاپ شده است. این رساله سال 1859 میلادی در شهر کریستیانپا (پایتخت نروژ) چاپ شد. سال 1879 میلادی در شهر غازان به چاپ رسید. در ایران و هند نیز بطور مکرر چاپ شده است.
+
|لینک=
  
 +
}}
 +
 +
'''«الاُنموذَج فی النحو»''' تألیف [[جارالله زمخشری]] (م، ۵۳۸ ق)، کتابی مختصر و مفید در [[نحو]] و [[صرف]] زبان عربی است. شرح معروف این کتاب از محمد بن عبدالغنی اردبیلی، از جمله کتابهایی است که در مجموعه درسی حوزوی «[[جامع المقدمات]]» درج شده است.
 +
 +
==مؤلف==
 +
 +
محمود بن عمر معروف به [[زمخشرى|جارالله زمخشرى]] (۵۳۸-۴۷۶ ق)، مفسر، محدث، ادیب و متکلم [[معتزله|معتزلى]] [[حنفی]] مذهب [[ایران|ایرانی]] در قرن ۶ هجری است. او در [[نحو]] و لغت عرب و [[فقه]] و [[حدیث]] و [[تفسیر]] استاد بود.
 +
 +
زمخشری در ضمن مسافرتهایش برای تحصیل علم و دیدار با بزرگان، مدتی طولانی در [[مکه]] اقامت کرد و از این رو به «جارالله» مشهور شد. وی که مذهب معتزلی داشت به "فخر خوارزم" نیز معروف بود. طلاب از بلاد دور در درس او حاضر می شدند و از حوزه درسی اش، بهره می بردند.
 +
 +
تفسیر «[[الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل (کتاب)|الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل]]» معروفترین اثر زمخشری است. برخی دیگر از تألیفات او عبارتند از: الفائق فی غریب الحدیث، اساس البلاغه، المستقصی فی امثال العرب، المقامات، النموذج، المنهاج.
 +
 +
==معرفی کتاب==
 +
 +
کتاب «الاُنموذج» - به معنی سرمشق و نمونه - تلخیص اثر دیگر نویسنده بنام «المفصّل فی صنعة الاِعراب» از معروفترین کتب [[علم نحو|نحوی]] می باشد که برای مبتدیان علم نحو، به عنوان مقدمه در دروس حوزوی مورد استفاده است.
 +
 +
چندین شرح بر این کتاب نوشته شده که بهترین و معروفترین آن از جمال‌الدین محمد بن عبدالغنی اردبیلی است که از کتب درسی طلاب علوم دینی و عربی در [[ایران]] است و در کتاب «[[جامع المقدمات (کتاب)|جامع المقدمات]]» درج و مکرر چاپ شده است.
 +
 +
== محتوای کتاب ==
 +
[[جارالله زمخشری|زمخشری]] در «الانموذج» در نهایت ایجاز، تقریباً تمام مسائل [[علم نحو|نحو]] و اندکی از [[صرف]] (تثنیه، جمع، تصغیر و...) را گفته و نکته جالب کتاب، روش علمی مؤلف در تعریف اصطلاحات و مفاهیم (اسم، فعل، صفت، مصغّر و جز آن) و ارائه قواعد بر حسب موازین صوری است.
 +
 +
این کتاب با مقدمه کوتاهی در تعریف کلمه و کلام شروع و در ۳ باب تنظیم شده است:
 +
 +
*باب اول: درباره تعریف اسم و اقسام آن (۱۵ صنف)، [[اعراب قرآن|اعراب]] و مُعرب و مبنی و توابع آن.
 +
*باب دوم: درباره فعل و اقسام آن (۱۱ صنف) (ماضی، مضارع، امر، متعدی و غیرمتعدی، افعال قلوب، افعال ناقصه و مقاربه، افعال مدح و ذم و تعجب).
 +
*باب سوم: درباره حروف (۲۳ صنف).
 +
 +
زمخشری که مفسر و ادیبی چیره‌دست است، از دو شیوه در این اثر برای توضیح مطالبش استفاده کرده است:
 +
 +
* تمثیل: نویسنده از آغاز تا انجام کتاب هر مبحثی را با ذکر یک یا دو مثال توضیح داده است؛ به‌عنوان نمونه: اصل ثابت در خبر آن است که نکره بیاید، ولی گاهی معرفه می‌آید، مانند: «اللهُ إلهُنا» و «محمدٌ(ص) نبیُّنا».
 +
* استشهاد به [[آیه|آیات]]: نویسنده در ۱۴ مورد به‌عنوان شاهد مثال به [[قرآن کریم]] استناد کرده است.
 
==منابع==
 
==منابع==
*[http://www.tahoordanesh.com/page.php?pid=9778 دائره المعارف طهور، انموذج]، بازیابی:16 بهمن 1391
+
*[http://www.tahoordanesh.com/page.php?pid=9778 "النموذج"، دائرةالمعارف طهور]، بازیابی: ۱۶ بهمن ۱۳۹۱.
 
+
*"الأنموذج فی النحو"، نرم افزار کتابخانه قواعد ادبیات عربی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
[[رده:منابع صرف و نحو]]
+
[[رده:کتابهای صرف و نحو]]
 +
[[رده:کتابهای درسی حوزه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۰۹

الأنموذج.jpg
نویسنده جارالله زمخشری
موضوع صرف و نحو
زبان عربی
تعداد جلد ۱

«الاُنموذَج فی النحو» تألیف جارالله زمخشری (م، ۵۳۸ ق)، کتابی مختصر و مفید در نحو و صرف زبان عربی است. شرح معروف این کتاب از محمد بن عبدالغنی اردبیلی، از جمله کتابهایی است که در مجموعه درسی حوزوی «جامع المقدمات» درج شده است.

مؤلف

محمود بن عمر معروف به جارالله زمخشرى (۵۳۸-۴۷۶ ق)، مفسر، محدث، ادیب و متکلم معتزلى حنفی مذهب ایرانی در قرن ۶ هجری است. او در نحو و لغت عرب و فقه و حدیث و تفسیر استاد بود.

زمخشری در ضمن مسافرتهایش برای تحصیل علم و دیدار با بزرگان، مدتی طولانی در مکه اقامت کرد و از این رو به «جارالله» مشهور شد. وی که مذهب معتزلی داشت به "فخر خوارزم" نیز معروف بود. طلاب از بلاد دور در درس او حاضر می شدند و از حوزه درسی اش، بهره می بردند.

تفسیر «الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل» معروفترین اثر زمخشری است. برخی دیگر از تألیفات او عبارتند از: الفائق فی غریب الحدیث، اساس البلاغه، المستقصی فی امثال العرب، المقامات، النموذج، المنهاج.

معرفی کتاب

کتاب «الاُنموذج» - به معنی سرمشق و نمونه - تلخیص اثر دیگر نویسنده بنام «المفصّل فی صنعة الاِعراب» از معروفترین کتب نحوی می باشد که برای مبتدیان علم نحو، به عنوان مقدمه در دروس حوزوی مورد استفاده است.

چندین شرح بر این کتاب نوشته شده که بهترین و معروفترین آن از جمال‌الدین محمد بن عبدالغنی اردبیلی است که از کتب درسی طلاب علوم دینی و عربی در ایران است و در کتاب «جامع المقدمات» درج و مکرر چاپ شده است.

محتوای کتاب

زمخشری در «الانموذج» در نهایت ایجاز، تقریباً تمام مسائل نحو و اندکی از صرف (تثنیه، جمع، تصغیر و...) را گفته و نکته جالب کتاب، روش علمی مؤلف در تعریف اصطلاحات و مفاهیم (اسم، فعل، صفت، مصغّر و جز آن) و ارائه قواعد بر حسب موازین صوری است.

این کتاب با مقدمه کوتاهی در تعریف کلمه و کلام شروع و در ۳ باب تنظیم شده است:

  • باب اول: درباره تعریف اسم و اقسام آن (۱۵ صنف)، اعراب و مُعرب و مبنی و توابع آن.
  • باب دوم: درباره فعل و اقسام آن (۱۱ صنف) (ماضی، مضارع، امر، متعدی و غیرمتعدی، افعال قلوب، افعال ناقصه و مقاربه، افعال مدح و ذم و تعجب).
  • باب سوم: درباره حروف (۲۳ صنف).

زمخشری که مفسر و ادیبی چیره‌دست است، از دو شیوه در این اثر برای توضیح مطالبش استفاده کرده است:

  • تمثیل: نویسنده از آغاز تا انجام کتاب هر مبحثی را با ذکر یک یا دو مثال توضیح داده است؛ به‌عنوان نمونه: اصل ثابت در خبر آن است که نکره بیاید، ولی گاهی معرفه می‌آید، مانند: «اللهُ إلهُنا» و «محمدٌ(ص) نبیُّنا».
  • استشهاد به آیات: نویسنده در ۱۴ مورد به‌عنوان شاهد مثال به قرآن کریم استناد کرده است.

منابع

  • "النموذج"، دائرةالمعارف طهور، بازیابی: ۱۶ بهمن ۱۳۹۱.
  • "الأنموذج فی النحو"، نرم افزار کتابخانه قواعد ادبیات عربی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.