محمدعلی گرامی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۱۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
==ولادت==
+
'''«آیت‌الله محمدعلى گرامى»''' (متولد ۱۳۱۷ ش)، از فقها و اساتید برجسته [[حوزه علمیه قم]] و از شاگردان [[آیت الله بروجردی|آیت‌الله بروجردى]] و [[امام خمینى]] است. ایشان در زمینه‌های گوناگون [[قرآن]]، [[اخلاق]]، [[حدیث]]، [[فقه]]، [[فلسفه]]، [[کلام]] و [[منطق]] تبحّر داشته و صاحب آثار متعدد می‌باشد.
 +
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = محمدعلى گرامى
 +
||تصویر= [[پرونده:Gerami.jpg|۲۲۰px]]
 +
||زادروز = ۱۳۱۷ شمسی
 +
|زادگاه = [[قم]]
 +
|وفات =
 +
|مدفن =
 +
|اساتید =  [[آیت الله بروجردی|آیت الله بروجردى]]، [[امام خمینى]]، [[محمدعلی اراکی]]، [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی]]،...
 +
|شاگردان =
 +
|آثار =  خدا در نهج‌البلاغه، دولت جمهورى اسلامى، آغاز فلسفه، شناخت قرآن، مذهب تشيع آينده تاريخ بشريت، منطق مقارن،...
 +
}}
 +
==تحصیلات و اساتید==
  
محمدعلى گرامى، فرزند عباس در مهرماه سال 1317 شمسى در شهر [[قم]] به دنیا آمد.
+
محمدعلى گرامى تحصيلات ابتدائی را در سال ۱۳۲۳ شمسی در مدرسه‌اى به نام مدرسه باقريه در [[قم]] كه در كنار [[مدرسه فيضيه]] واقع شده بود، شروع كرد و پس از اتمام آن وارد دوره سيكل شد. اما به جهت شوق بسیاری که به طلبگی داشت، تحصیلات رسمی را رها کرده و حدود سال ۱۳۳۰ وارد [[حوزه علمیه قم]] شد.
  
==تحصیلات==
+
ايشان پس از خواندن مقدمات و سطوح متوسطه و عاليه در سن ۱۸ سالگی در درس خارج [[فقه]] [[آیت الله بروجردی]] و [[امام خمینی]] شرکت نموده و از اساتيد ديگری همچون [[محمدعلی اراکی]]، [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی]]، [[سید محمد محقق داماد]] و [[میرزا هاشم آملی]] استفاده نمود و در [[فلسفه]] و [[تفسیر قرآن|تفسير]] نيز از محضر [[علامه طباطبايى|علامه طباطبايی]] بهره برد.
  
ایشان تحصيلات ابتدائي را در سال 1323 در مدرسه‌اى به نام مدرسه باقريه كه در كنار [[مدرسه فيضيه]] واقع شده بود، شروع كرد و پس از اتمام آن وارد دوره سيكل شد. در آن زمان در قم رسم بود که این دوره با نام دبيرستان متوسط شش ساله را طى دو سال البته شبانه و به طور فشرده می خواندند و ایشان نیز به همین ترتیب این دوره را آغاز نمودند. اما به جهت شوق زایدی که به طلبگی داشتند. تحصیلات رسمی را رها کرده وارد حوزه علمیه شدند.
+
==آثار و تألیفات==
 +
[[پرونده:Ayaandeh.jpg|thumb|left|مذهب تشيع آينده تاريخ بشريت - از آثار آیت‌الله گرامی]]
 +
برخی از آثار آیت‌الله گرامى عبارتند از:
 +
#استفتائات؛
 +
#آغاز فلسفه؛
 +
#بررسى ملاک‌هاى روانى در اسلام؛
 +
#خدا در [[نهج‌البلاغه]]؛
 +
#دولت جمهورى اسلامى؛
 +
#زراعت خصوصى؛
 +
#شرح [[شرح منظومه سبزواری (کتاب)|منظومة السبزوارى]] (المنطق)؛
 +
#مالكيت‌ها؛
 +
#محمد(صلی الله علیه وآله) رسول‌الله و مبانى ايدئولوژى اسلامى او؛
 +
#مقدمه‌اى بر امامت؛
 +
#منطق مقارن؛
 +
#نگاهى به سيستم سياسى اسلام؛
 +
#شناخت [[قرآن]]؛
 +
#درس‌هايى از علوم قرآن؛
 +
#مقصود الطالب فى تقرير مطالب المنطق و الحاشية؛
 +
#المعلقات على [[العروة الوثقی]]؛
 +
#مذهب تشيع آينده تاريخ بشريت؛
 +
#نگاهى به بردگى؛
 +
#نگاهى نو به ملاک حرمت ربا و حيل.
  
ایشان خود جریان آغاز طلبگی خود را این گونه وصف می نمایند: «عشق طلبه شدن به سرم زد. با اين كه در آن زمان در خاندان ما روحانى نبود جز دايى‌زاده پدرم يعنى حاج شيخ محمدباقر خازنى فرزند مرحوم حاج شيخ ابوالقاسم كبير قمى كه چندان رابطه‌اى هم با آن‌ها نداشتيم. در آن زمان گاهى از طرف پدرم وجوه شرعى خدمت آقاى بروجردى مى‌بردم. ديدار ايشان تأثير عجيبى بر من مى‌گذاشت. من عاشق طلبگى بودم و تحت تأثير آقاى تربتى واعظ طلبه شدم پدر و نزديكانم با طلبه شدنم مخالف بودند.  
+
==فعالیت‌های علمی و سیاسی==
 +
آیت‌الله محمدعلى گرامى از همان اوايل تحصيل در حوزه مقدسه به تدريس اشتغال داشته و بيشتر رشته های تحصيلی حوزه چون ادبيات و [[منطق]] و [[فلسفه]] و [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] را تدريس نمودند و اينک از علماء و مدرسين جامع [[حوزه علمیه قم]] می باشند.
  
با خدا خيلى راز و نياز داشتيم كه خدا من دوست دارم طلبه شوم. شبى در خواب ديدم كه سيدى به حجره تجارتى پدرم آمد و روى نيمكت مقابل ميزش نشست و مرا هم پهلوى خودش نشاند، نوازش كرد و مقدارى پول به من داد. از خواب كه بيدار شدم، خيلى خوشحال شدم و تعبير كردم كه طلبه مى‌شوم و شهريه مى‌گيرم. براى كسى خوابم را تعريف نكردم. البته قبلا كمى درس عربى خوانده بودم و اين روايت را ديده بودم كه "استعينوا فى قضاء الحوائج بكتمانها" بنابراين خوابم را براى كسى نگفتم تا شايد مستجاب شود.
+
همچنین معظم له از ابتداء شروع مبارزات دوران ستمشاهی در جريان مبارزات قرار داشته و فعاليت های گسترده ای در جريان «انجمن های ايالتی و ولايتی» سال ۱۳۴۱ و سپس در دوره دوم و سوم مبارزات (رفراندوم اصلاحات ارضی و کاپتيولاسيون) داشته اند که بارها مورد اذيت و آزار [[ساواک]] قرار گرفتند که از جمله بايد به تبعيد سال ۱۳۴۴ و زندان سال ۱۳۵۱ و سپس زندان حدود چهارساله ۱۳۵۲ تا آخر ۱۳۵۵ و آنگاه تبعيد سال ۱۳۵۶ تا نزديک پيروزی انقلاب اشاره نمود.
  
يكى از عوامل آن حالات شايد تأثيرات يكى از منبري‌هاى معروف قم به نام حاج شيخ على‌اكبر تربتى واعظ بود شايد عوامل باطنى ديگر هم بوده ولى اين مهمترين عامل بود، ايشان مرا عوض كرد مرد عجيبى بود. مرحوم تربتى كسى بود كه عامل طلبه شدن من بود؛ يعنى اصلا عامل طلبه‌شدن من منبرهاى مرحوم تربتى بود. ولى در خانواده ما سال‌ها بود كه از روحانى به آن صورت خبرى نبود، مرحوم تربتى مرد عجيبى بود خدا رحمتش كند.
+
==در منظر عالمان==
  
بنده در دفترهاى فلسفه‌ام در جايى از آن نوشته‌ام كه عشق اول روحانى‌ام مرحوم شيخ على‌اكبر تربتى واعظ، همشهرى با مرحوم آقاى راشد بود. البته معلومات آقاى راشد را به هيچ وجه نداشت اما معنويت از وجودش جوش مى‌زد به ويژه وقتى صحبت از [[قيامت]] مى‌كرد خودش در منبر اشك مى‌ريخت. وقتى صحبت از [[حضرت فاطمه]] زهرا سلام الله علیها مى‌كرد. عجيب منقلب مى‌شد و گريه مى‌كرد و اشك مى‌ريخت، در همان صحبت‌هاى عادى‌اش هم خيلى عجيب بود و انسان را تكان مى‌داد. يكى از فضلاى حوزه كه اكنون نيز هست، مى‌گفت گويا ايشان يقين دارد قيامت هست. همه قبول دارند اما ايشان مثل اين كه يقين دارد كه قيامت راست است. ايشان انسان بسيار عجيبى بود. به هر حال تحصيلات را رها كرده و به پدرم فشار آوردم كه من مى‌خواهم به تحصيلات حوزوى بپردازم منتها آن‌ها قبول نمى‌كردند. على اى حال تحصيلات حوزوى را شروع كردم و در ضمن آن از آنجايى كه پدرم بازارى بود براى ايشان هم كار كردم و پس از يكى دو سال مستقل شدم. مى‌توانم بگويم در سال 1328 يا 1329 و شايد هم 1330 تحصيلات حوزوى را شروع كردم به ياد دارم كه در هنگام سقوط مرحوم [[دكتر مصدق]] و روى كار آمدن سرلشكر زاهدى، كتاب مغنى را مى‌خواندم.»<ref> [http://www.ayat-gerami.ir/list.asp?L=1&t=Title2&gid=4 سایت آيت الله محمدعلی گرامی] </ref>
+
[[امام خمينی]] در [[شعبان]] ۱۳۸۱ ق (۱۳۴۱ ش) درباره آیت‌الله محمدعلى گرامى نوشته اند: «مدت ها عمر شريف را صرف در تحصيل علوم شرعيه نموده اند و بحمدالله به کمالات علميه و عمليه نائل شده اند و به صلاح و سداد و وثاقت موصوف مي باشند». همچنین در نامه ديگری نوشته اند: «...علاقه من به امثال جنابعالي محفوظ است» (صحيفه امام، ج۱ و ج۲).  
  
ايشان پس از خواندن مقدمات و سطوح متوسطه و عاليه در سن 18 سالگي در درس خارج فقه مرحوم آيت الله العظمي بروجردي قدس سره و مرحوم امام قدس سره شرکت نموده و از اساتيد ديگري همچون آيات عظام اراکي، گلپايگاني، حائري، محققر داماد و ميرزا هاشم آملي رضوان الله عليهم اجمعين استفاده نمودند و در فلسفه و تفسير نيز از محضر علامه طباطبايي ره کسب فيض نمودند.
+
همين توجه و ابراز محبت در اجازات [[اجتهاد]] و نامه های بزرگان ديگر چون آيات عظام [[سید محمدهادی میلانی]]، [[محمدعلی اراکی]]، [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی]] و... مشهود می باشد.
  
معظم له از ابتداء شروع مبارزات دوران ستم شاهي در جريان مبارزات قرار داشته و فعاليت هاي گسترده اي در جريان انجمن هاي ايالتي و ولايتي سال 41 و سپس در دوره دوم و سوم مبارزات (رفراندوم و کاپتيولاسيون) داشته اند که بارها مورد اذيت و آزار ساواک قرار گرفتند که از جمله بايد به تبعيد سال 44 و زندان سال 51 و سپس زندان حدود چهارساله 52 تا آخر 55 و آنگاه تبعيد سال 56 تا نزديک پيروزي انقلاب اشاره نمود.
+
يکی از بزرگان مراجع سال ها پيش درباره ايشان می نويسد: «...از علماء اعلام و مدرسين والا مقام [[حوزه علميه قم]] می باشند و سوابق علمي و انقلابي ايشان بر اهل حوزه پوشيده نيست و سال هاست در حوزه علميه از دروس عاليه و تأليفات ايشان استفاده مي شود و قد بلغ و الحمدلله بجدّه و جهد و جودة ذهنه الوقاد و حسن سليقه مرتبة الاجتهاد والاستنباط في المسائل الفقهية والاصولية والفلسفية...».
  
معظم له از همان اوايل تحصيل در حوزه مقدسه به تدريس نيز اشتغال داشته بيشتر رشته هاي تحصيلي حوزه چون ادبيات و منطق و فلسفه و فقه و اصول را تدريس نمودند و اينک از علماء و مدرسين جامع حوزه قم مي باشند. <ref> [http://mohammadiniya.blogfa.com/post-127.aspx ] </ref>
+
يکی ديگر از مراجع درباره ايشان نوشته اند: «... عمر شريف خود را در تحصيل علوم دينيه و تکميل معارف الهيه و اشتغال به تدريس طلاب و محصلين صرف نموده و بحمدالله در تنقيح مسائل شرعيه و مباني نظريه صاحب نظر و متخلق باخلاق و فضائل حسنه مي باشند...».
  
==تالیفات==
+
==منابع==
 +
*[http://ayatgerami.andishvaran.com/fa/interviews.html?UserID=1260 "محمدعلی گرامی"، پایگاه اندیشوران].
 +
*[http://www.ayat-gerami.ir/list.asp?L=1&t=Title2&gid=4 سایت آيت‌الله محمدعلی گرامی].
  
تعليقه استدلالي بر عروة الوثقي در چهار جلد:
+
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:گرامی (1).jpg|محمدعلی گرامی در جوانی
 +
پرونده:گرامی (2).jpg|جوانی محمدعلی گرامی
 +
پرونده:صالحی (5).jpg|از راست: [[اسماعیل صالحی مازندرانی]]، محمدعلی گرامی و [[میرزا هاشم آملی|هاشم اردشیر لاریجانی (میرزا هاشم آملی)]]
 +
پرونده:گرامی (3).jpg|از راست: محمدعلی گرامی و سید کاظم اخوان مرعشی
 +
پرونده:گرامی (4).jpg|از راست: سید علی هاشمی گلپایگانی، سید رضی شیرازی، محمدعلی گرامی و ناشناس
 +
پرونده:گرامی (5).jpg|از راست: علی اکبر مسعودی خمینی، محمد محمدی گلپایگانی، ناشناس، محمدعلی گرامی، [[ناصر مکارم شیرازی]]، [[جعفر سبحانی]]، [[حسین نوری همدانی]] و ناشناس
 +
پرونده:گرامی (7).jpg|از راست: ناشناس، [[محمدعلی علوی گرگانی|سید محمدعلی علوی حسینی گرگانی]]، محمدعلی گرامی و [[مسلم ملکوتی]]
 +
پرونده:گرامی (6).jpg|alt=عیادت آیت الله گرامی از رهبری|از راست: محمدعلی گرامی و [[سید علی حسینی خامنه ای]]
 +
پرونده:گرامی0.JPG|محمدعلی گرامی در منزل شخصی
 +
</gallery>
  
# رساله توضيح المسائل
+
[[رده:علمای معاصر|گرامی،محمدعلی]]
# مناسک حج و عمره
+
[[رده:علماء شیعه]]
# منهاج الفلاح (رساله عربي)
+
[[رده:فقیهان]]
# مرزهاي عقيدتي (درباره حديث لولا فاطمه صلی الله علیه و آله)
+
[[رده:مبارزان علیه پهلوی]]
 
 
==‎استفتائات==
 
 
 
‎# آغاز فلسفه
 
# ‎بررسی ملاکهای روانی در اسلام
 
# ‎خدا در نهج البلاغه
 
# ‎دولت جمهوری اسلامی
 
# ‎زراعت خصوصی
 
# ‎المنطق: شرح منظومه السبزواری
 
 
==‎مالکیت ها==
 
 
 
# ‎محمد صلی الله علیه و آله، رسول الله و مبانی ایدیولوژی اسلامی او
 
# ‎مقدمه ای بر امامت
 
# ‎منطق مقارن
 
# ‎نگاهی به سیستم سیاسی اسلام
 
 
 
==سخنان بزرگان در مورد ایشان==
 
 
 
مرحوم امام خميني در چهل و اندي سال پيش ([[شعبان]] 1381) درباره ايشان نوشته اند: (مدت ها عمر شريف را صرف در تحصيل علوم شرعيه نموده اند و بحمدالله به کمالات علميه و عمليه نائل شده اند و به صلاح و سداد و ثاقت موصوف مي باشند و در نامه ديگري نوشته اند: (...علاقه من به امثال جنابعالي محفوظ است) (صحيغه امام، ج1 و 2) همين توجه و ابراز محبت در اجازات و نامه هاي بزرگان ديگر چون مرحوم آيت الله العظمي ميلاني و گلپايگاني و اراکي و... مشهود مي باشد.
 
 
 
يکي از بزرگان مراجع سال ها پيش درباره ايشان مي نويسد: (...از علماء اعلام و مدرسين والا مقام حوزه علميه قم مي باشند و سوابق علمي و انقلابي ايشان بر اهل حوزه پوشيده نيست و سال هاست در حوزه علميه از دروس عاليه و تاليفات ايشان استفاده مي شود و قد بلغ و الحمداله بجده و جهد و جودة ذهنه الوقاد و حسن سليقه مرتبة الاجتهاد والاستنباط في المسائل الفقهية والاصولية والفلسفية...)
 
 
 
يکي ديگر از مراجع قدس سره نوشته اندک (...عمر شريف خود را در تحصيل علوم دينيه و تکميل معارف الهيه و اشتغال به تدريس طلاب و محصلين صرف نموده و بحمدالله در تنقيح مسائل شرعيه و مباني نظريه صاحب نظر و متخلق باخلاق و فضائل حسنه مي باشند...)
 
 
 
==پانویس==
 
<references/>
 
 
 
== منابع ==
 
* http://mohammadiniya.blogfa.com/post-127.aspx
 
* [http://ayatgerami.andishvaran.com/fa/interviews.html?UserID=1260  محمد علی گرامی، پایگاه اندیشوران]
 
* [http://www.ayat-gerami.ir/list.asp?L=1&t=Title2&gid=4 سایت آيت الله محمدعلی گرامی]
 
 
 
[[رده: علمای قرن معاصر]]
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ فوریهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۳۰

«آیت‌الله محمدعلى گرامى» (متولد ۱۳۱۷ ش)، از فقها و اساتید برجسته حوزه علمیه قم و از شاگردان آیت‌الله بروجردى و امام خمینى است. ایشان در زمینه‌های گوناگون قرآن، اخلاق، حدیث، فقه، فلسفه، کلام و منطق تبحّر داشته و صاحب آثار متعدد می‌باشد.

۲۲۰px
نام کامل محمدعلى گرامى
زادروز ۱۳۱۷ شمسی
زادگاه قم

Line.png

اساتید

آیت الله بروجردى، امام خمینى، محمدعلی اراکی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی،...


آثار

خدا در نهج‌البلاغه، دولت جمهورى اسلامى، آغاز فلسفه، شناخت قرآن، مذهب تشيع آينده تاريخ بشريت، منطق مقارن،...

تحصیلات و اساتید

محمدعلى گرامى تحصيلات ابتدائی را در سال ۱۳۲۳ شمسی در مدرسه‌اى به نام مدرسه باقريه در قم كه در كنار مدرسه فيضيه واقع شده بود، شروع كرد و پس از اتمام آن وارد دوره سيكل شد. اما به جهت شوق بسیاری که به طلبگی داشت، تحصیلات رسمی را رها کرده و حدود سال ۱۳۳۰ وارد حوزه علمیه قم شد.

ايشان پس از خواندن مقدمات و سطوح متوسطه و عاليه در سن ۱۸ سالگی در درس خارج فقه آیت الله بروجردی و امام خمینی شرکت نموده و از اساتيد ديگری همچون محمدعلی اراکی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، سید محمد محقق داماد و میرزا هاشم آملی استفاده نمود و در فلسفه و تفسير نيز از محضر علامه طباطبايی بهره برد.

آثار و تألیفات

مذهب تشيع آينده تاريخ بشريت - از آثار آیت‌الله گرامی

برخی از آثار آیت‌الله گرامى عبارتند از:

  1. استفتائات؛
  2. آغاز فلسفه؛
  3. بررسى ملاک‌هاى روانى در اسلام؛
  4. خدا در نهج‌البلاغه؛
  5. دولت جمهورى اسلامى؛
  6. زراعت خصوصى؛
  7. شرح منظومة السبزوارى (المنطق)؛
  8. مالكيت‌ها؛
  9. محمد(صلی الله علیه وآله) رسول‌الله و مبانى ايدئولوژى اسلامى او؛
  10. مقدمه‌اى بر امامت؛
  11. منطق مقارن؛
  12. نگاهى به سيستم سياسى اسلام؛
  13. شناخت قرآن؛
  14. درس‌هايى از علوم قرآن؛
  15. مقصود الطالب فى تقرير مطالب المنطق و الحاشية؛
  16. المعلقات على العروة الوثقی؛
  17. مذهب تشيع آينده تاريخ بشريت؛
  18. نگاهى به بردگى؛
  19. نگاهى نو به ملاک حرمت ربا و حيل.

فعالیت‌های علمی و سیاسی

آیت‌الله محمدعلى گرامى از همان اوايل تحصيل در حوزه مقدسه به تدريس اشتغال داشته و بيشتر رشته های تحصيلی حوزه چون ادبيات و منطق و فلسفه و فقه و اصول را تدريس نمودند و اينک از علماء و مدرسين جامع حوزه علمیه قم می باشند.

همچنین معظم له از ابتداء شروع مبارزات دوران ستمشاهی در جريان مبارزات قرار داشته و فعاليت های گسترده ای در جريان «انجمن های ايالتی و ولايتی» سال ۱۳۴۱ و سپس در دوره دوم و سوم مبارزات (رفراندوم اصلاحات ارضی و کاپتيولاسيون) داشته اند که بارها مورد اذيت و آزار ساواک قرار گرفتند که از جمله بايد به تبعيد سال ۱۳۴۴ و زندان سال ۱۳۵۱ و سپس زندان حدود چهارساله ۱۳۵۲ تا آخر ۱۳۵۵ و آنگاه تبعيد سال ۱۳۵۶ تا نزديک پيروزی انقلاب اشاره نمود.

در منظر عالمان

امام خمينی در شعبان ۱۳۸۱ ق (۱۳۴۱ ش) درباره آیت‌الله محمدعلى گرامى نوشته اند: «مدت ها عمر شريف را صرف در تحصيل علوم شرعيه نموده اند و بحمدالله به کمالات علميه و عمليه نائل شده اند و به صلاح و سداد و وثاقت موصوف مي باشند». همچنین در نامه ديگری نوشته اند: «...علاقه من به امثال جنابعالي محفوظ است» (صحيفه امام، ج۱ و ج۲).

همين توجه و ابراز محبت در اجازات اجتهاد و نامه های بزرگان ديگر چون آيات عظام سید محمدهادی میلانی، محمدعلی اراکی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی و... مشهود می باشد.

يکی از بزرگان مراجع سال ها پيش درباره ايشان می نويسد: «...از علماء اعلام و مدرسين والا مقام حوزه علميه قم می باشند و سوابق علمي و انقلابي ايشان بر اهل حوزه پوشيده نيست و سال هاست در حوزه علميه از دروس عاليه و تأليفات ايشان استفاده مي شود و قد بلغ و الحمدلله بجدّه و جهد و جودة ذهنه الوقاد و حسن سليقه مرتبة الاجتهاد والاستنباط في المسائل الفقهية والاصولية والفلسفية...».

يکی ديگر از مراجع درباره ايشان نوشته اند: «... عمر شريف خود را در تحصيل علوم دينيه و تکميل معارف الهيه و اشتغال به تدريس طلاب و محصلين صرف نموده و بحمدالله در تنقيح مسائل شرعيه و مباني نظريه صاحب نظر و متخلق باخلاق و فضائل حسنه مي باشند...».

منابع

آرشیو عکس و تصویر

مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه