اخلاق النبی و اهل بیته علیهم‌السلام (کتاب)

نویسنده	باقر شریف قرشی
موضوع	سیره اهل‌البیت/احادیث اخلاقی
زبان	عربی
تعداد جلد	۱

«اخلاق النبی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و اهل‌بیته علیهم‌السلام» اثر باقر شریف قرشى محقق معاصر عراقی، درباره سیره اخلاقى اهل بیت (علیهم‌السلام) و ذکر احادیثی از ایشان در موضوع مکارم و رذائل اخلاقى است.

محتوای کتاب

کتاب حاضر داراى چهارده باب به تعداد چهارده معصوم (علیهم‌السلام) است که با ذکر روایات اخلاقى پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) آغاز شده و با روایات اخلاقى حضرت مهدى (علیه‌السلام) به پایان رسیده است. در بیشتر ابواب، روایات در سه بخش: مکارم اخلاقی، رذائل اخلاقى و سیره اخلاقی معصومین ارائه شده است. نویسنده تلاش کرده در هر قسمت، مکارم اخلاقى از دیدگاه آن معصوم (ع) چون صبر، شجاعت، معاشرت با مردم و توبه و انابه، و یا رذائل اخلاقى مانند: حسد، عجب، تکبر، ظلم و ... را ذکر کند.

به عنوان نمونه، در فصل اول کتاب که درباره رسول خدا(ص) است، به مکارم اخلاقى ایشان پرداخته و از قول ایشان آورده است که پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «شما نمى‌توانید با اموالتان مردم را یارى کنید، پس آنها را با اخلاقتان یارى رسانید و خوشنود نمایید». در ادامه بیان مى‌کند که اخلاق کریمه باعث شیوع محبت و مودّت بین مردم مى‌شود، و اثر آن از بذل مال بیشتر خواهد بود. سپس حدیث دیگرى را در حسن خلق آورده که آن حضرت مى‌فرماید: «برترین شما کسانى هستند که اخلاقشان نیکوتر، مهمان‌نوازتر، انس‌گیر، انس‌پذیر و سهل‌الوصول‌ترند».

نویسنده براى مکارم اخلاق، هشت حدیث از پیامبر نقل کرده و براى رذائل اخلاق نیز چهار حدیث را از رسول خدا(ص) نقل کرده است. از باب نمونه از پیامبر خدا(ص) نقل مى‌کند که فرمودند: «خداوند ابا دارد که آدم بد اخلاق را به توبه موفق بدارد. سوال شد چطور چنین چیزى ممکن است یا رسول الله؟ حضرت در جواب فرمودند: زیرا هنگامى‌که از گناهى خاج مى‌شود در گناه دیگرى مى‌افتد». شارح ذیل این حدیث اضافه مى‌کند که اخلاق سوء انسان را به اکتساب گناهان مى‌کشاند تا جایى که او را هلاک کند.

در ادامه، اخلاق و صفات ویژه رسول خدا(ص) از زبان امیرالمؤمنین(ع) نقل شده است که مى‌فرماید: «هرگز پیغمبر(ص) با کسى مصافحه نکرد که دستش را از دست او بیرون کشد تا اینکه آن کس دستش را بیرون کشد و هیچ کس براى کارى یا سخنى با او روبرو نمى‌شد که حضرت از او جدا شود جز آنکه اول آن کس جدا گردد و هر کس که با او در سخن منازعه مى‌کرد و ساکت نمى‌شد حضرت زود ساکت مى‌گشت. و هرگز دیده نشد که پاهایش را جلوى همنشینى دراز نماید و هیچ‌گاه بین دو چیز مخیر نمى‌شد جز اینکه سخت‌ترین را انتخاب مى‌نمود و اگر به او ستمى مى‌شد استمداد نمى‌خواست مگر در جایى که یکى از احکام خدا مورد هتک قرار مى‌گرفت که در این هنگام نیز خشمش براى خداى تبارک و تعالى بود و تا دم مرگ هرگز در موقع غذا خوردن تکیه نکرد و هیچ درخواستى از او نشد که در جواب "نه" بگوید و هرگز حاجتمندى را جز با حاجت روا یا با سخن نرم رد ننمود».

منابع

• ویکی نور.