غیبت صغری: تفاوت بین نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۰۶:۲۰

با شهادت امام عسکری علیه السلام در سال (۲۶۰ ه‍) مرحله غیبت کوتاه مدت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف آغاز شد و تا سال (۳۲۹ ه‍)؛ یعنی ۷۰ سال^[۱] به طول انجامید. این غیبت به لحاظ این که از جهت زمانی محدود است، به آن «غیبت صغری» می گویند. این دوره نقش بسیار مهمی در ایجاد آمادگی شیعه برای پذیرش «غیبت کبری» داشت.

نواب خاصه در غیبت صغری

در طول «غیبت صغری» گرچه امام از نظرها پنهان بود، اما کسانی بودند که با آن حضرت در تماس بودند و سمت «نواب خاص» امام را داشتند؛ هر یک از شیعیان می توانستند به وسیله «نواب» مشکلات و مسائل خود را به عرض آن حضرت برسانند و توسط آنان خود را دریافت کنند. گاهی گروهی از مردم به وسیله آن نایبان خاص به دیدار امام می رسیدند.^[۲] این نایبان ۴ نفرند و به «نواب اربعه» مشهورند.

اسامی اینها که همگی از علما و بزرگان شیعه هستند به ترتیب عبارتند از:

ابو عمرو، عثمان بن سعید عمری از (۲۶۰ ه‍) تا هنگام وفات که ظاهرا قبل از سال (۲۶۷ ه‍) بوده است.^[۳] برخی وفات او را در سال (۲۶۵ ه‍) ذکر کرده اند.^[۴]
ابو جعفر، محمد بن عثمان عمری (از هنگام وفات سفیر اول تا ۳۰۵ ه‍).
ابو القاسم، حسین بن روح نوبختی (۳۰۵ ه‍- ۳۲۶ ه‍).
ابو الحسن، علی بن محمد سمری (۳۲۶ ه‍- ۳۲۹ ه‍).

غیبت صغری در روایات

در احادیث بسیاری از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه معصومین علیهم السلام، غیبت حضرت مهدی عجل الله فرجه به دو بخش کوتاه مدت (غیبت صغری) و دراز مدت (غیبت کبری) تقسیم شده است. امام صادق علیه السلام در این باره فرمودند: «همانا برای قائم دو غیبت است که در یکی از آن دو به خانواده اش برمی گردد و در دیگری معلوم نیست کجاست؛ هر سال در مناسک حج حاضر می گردد و مردم را می بیند در حالی که مردم او را نمی بینند».^[۵]

افزون بر دو گونه بودن، در روایاتی به کوتاه بودن یکی و بلند بودن دیگری نیز اشاره شده است. همان حضرت در سخنی دیگر فرمودند: «برای قائم دو غیبت است: یکی از آن ها کوتاه مدت و دیگری دراز مدت...».^[۶]

اگر چه تعبیر «غیبت صغری» در روایات معصومین علیهم السلام به این صورت نیامده است، اما رفته رفته به خاطر کوتاه بودن دوران نخست غیبت، به این عنوان مشهور شده است.

ویژگی‌های خاص غیبت صغری

پاره‌ای از ویژگی های غیبت صغری که آن را از دوره بعد (غیبت کبری) متمایز کرده عبارت است از:

۱. غیبت صغری از نظر زمان محدود بوده، ولی غیبت کبری بسیار طولانی است و غیر از خداوند کسی از مدت آن آگاهی ندارد.

۲. در دوران غیبت صغری، پنهان زیستی امام همه جانبه و عمومی نبود؛ امام اگر چه از نگاه ‌ها پنهان بود، کسانی مانند نواب خاص، برخی از وکلای آن حضرت و نیز افرادی با ویژگی ‌های ممتاز، می توانستند با آن حضرت در تماس باشند و پرسش ‌ها و نامه های مردم را خدمت امام ببرند و پاسخ او را به مردم برسانند، و یا به دیدار آن حضرت نایل شوند. اما در غیبت تامه (کبری) امام به طور کلی از نگاه ها پنهان است و باب مکاتبه و نامه نگاری بسته است؛ یعنی، بنای غیبت کبری و اقتضای آن این است که حضرت دیده نشود. البته این بدان معنا نیست که امکان ندارد دیده شود، زیرا ممکن است بعضی افراد، حضرت را ببینند.

۳. در غیبت صغری، حضرت مهدی علیه السلام چهار نماینده داشت که آن ها را به صورت معین برگزیده بودند. مهمترین وظیفه آن ها برقراری ارتباط بین امام و مردم بود؛ ایشان اقامت گاه و مکان حضرت را نیز می دانستند، ولی در غیبت کبری چنین نیست.

۴. در غیبت صغری ـ افزون بر سفیران چهارگانه ـ ممکن بود اشخاصی آن حضرت را ببینند و بشناسند؛ ولی در غیبت کبری کسی او را نمی بیند و اگر ببیند نمی شناسد (مگر بعضی افراد خاص).

پانویس

↑ شیخ مفید در «الارشاد» (ج ۲ ص ۳۴۰) آغاز غیبت صغری را از هنگام ولادت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می داند، او می گوید: «غیبت صغری، از زمان ولادت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف تا پایان دوره سفارت (نیابت خاصه) و هنگام درگذشت آخرین سفیر از سفیرانی که واسطه ارتباط شیعه با امام بوده اند، می باشد». با این حساب دوره غیبت صغری، ۷۵ سال می شود. آنچه که شیخ مفید را بر این عقیده واداشته، ظاهرا این نکته است که حضرت مهدی علیه السلام در آن پنج سال ابتدای تولد، حضور و معاشرت چندانی نداشته است، و از نظر کلی غایب محسوب می شده است.
↑ شیخ صدوق در کمال الدین (ص ۴۳۴-۴۷۹) تعدادی از این افراد را نام می برد.
↑ ر.ک: تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم علیه السلام، دکتر جاسم حسین، ص ۱۵۶.
↑ هاشم معروف حسینی (به نقل از همان: ص ۱۵۵).
↑ «اِنَّ لِلْقائِمِ غَیبَتَینِ یرْجِعُ فِى اِحداهُما وَفِى الاُخْری لایدری اَینَ هُوَ یشْهَدُ المَواسِمَ یری الناسَ وَلا یرْونَهُ»؛ نعمانی، الغیبة، ص ۱۷۵، ح ۱۵.
↑ «لِلْقائِمِ غَیبَتانِ اِحْداهُما قَصِیرَةٌ وَالاُخْری طَوِیلَةٌ...»؛ شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۴۰.

منابع

حجت الاسلام خدا مراد سلیمیان، غیبت صغرای حضرت مهدی علیه السلام، پایگاه مهدویت (۲۷ شهریور ۱۳۹۱).
مسعود پورسید آقایی، تاریخ عصر غیبت (۲۷ شهریور ۱۳۹۱).

[1] شیخ مفید در «الارشاد» (ج ۲ ص ۳۴۰) آغاز غیبت صغری را از هنگام ولادت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می داند، او می گوید: «غیبت صغری، از زمان ولادت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف تا پایان دوره سفارت (نیابت خاصه) و هنگام درگذشت آخرین سفیر از سفیرانی که واسطه ارتباط شیعه با امام بوده اند، می باشد». با این حساب دوره غیبت صغری، ۷۵ سال می شود. آنچه که شیخ مفید را بر این عقیده واداشته، ظاهرا این نکته است که حضرت مهدی علیه السلام در آن پنج سال ابتدای تولد، حضور و معاشرت چندانی نداشته است، و از نظر کلی غایب محسوب می شده است.

[2] شیخ صدوق در کمال الدین (ص ۴۳۴-۴۷۹) تعدادی از این افراد را نام می برد.

[3] ر.ک: تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم علیه السلام، دکتر جاسم حسین، ص ۱۵۶.

[4] هاشم معروف حسینی (به نقل از همان: ص ۱۵۵).

[5] «اِنَّ لِلْقائِمِ غَیبَتَینِ یرْجِعُ فِى اِحداهُما وَفِى الاُخْری لایدری اَینَ هُوَ یشْهَدُ المَواسِمَ یری الناسَ وَلا یرْونَهُ»؛ نعمانی، الغیبة، ص ۱۷۵، ح ۱۵.

[6] «لِلْقائِمِ غَیبَتانِ اِحْداهُما قَصِیرَةٌ وَالاُخْری طَوِیلَةٌ...»؛ شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۴۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

@@ سطر ۱: / سطر ۱: @@
-با شهادت امام عسکري عليه السلام در سال (260 ه‍) مرحله غيبت کوتاه مدت امام دوازدهم (عجل الله تعالي فرجه الشريف) آغاز شد و تا سال (329 ه‍)؛ يعني 70 سال <ref> شيخ مفيد در «الارشاد» (ج 2 ص 340) آغاز غيبت صغري را از هنگام ولادت حضرت مهدي (عج) مي داند، او مي گويد: «غيبت صغري، از زمان ولادت حضرت مهدي (عج) تا پايان دوره سفارت (نيابت خاصه) و هنگام درگذشت آخرين سفير از سفيراني که واسطه ارتباط شيعه با امام بوده اند، مي باشد». با اين حساب دوره غيبت صغري، 75 سال مي شود. آنچه که شيخ مفيد را بر اين عقيده واداشته، ظاهرا اين نکته است که حضرت مهدي عليه السلام در آن پنج سال ابتداي تولد، حضور و معاشرت چنداني نداشته است، و از نظر کلي غايب محسوب مي شده است. </ref> به طول انجاميد. اين غيبت به لحاظ اين که از جهت زماني محدود است، به آن «غيبت صغري» مي گويند. اين دوره نقش بسيار مهمي در ايجاد آمادگي شيعه براي پذيرش «غيبت کبري» داشت.
+{{خوب}}
+با شهادت [[امام عسکری]] علیه السلام در سال (۲۶۰ ه‍) مرحله غیبت کوتاه مدت [[امام زمان (عج)|امام دوازدهم]] عجل الله تعالی فرجه الشریف آغاز شد و تا سال (۳۲۹ ه‍)؛ یعنی ۷۰ سال<ref> شیخ مفید در «الارشاد» (ج ۲ ص ۳۴۰) آغاز غیبت صغری را از هنگام ولادت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می داند، او می گوید: «غیبت صغری، از زمان ولادت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف تا پایان دوره سفارت (نیابت خاصه) و هنگام درگذشت آخرین سفیر از سفیرانی که واسطه ارتباط شیعه با امام بوده اند، می باشد». با این حساب دوره غیبت صغری، ۷۵ سال می شود. آنچه که شیخ مفید را بر این عقیده واداشته، ظاهرا این نکته است که حضرت مهدی علیه السلام در آن پنج سال ابتدای تولد، حضور و معاشرت چندانی نداشته است، و از نظر کلی غایب محسوب می شده است. </ref> به طول انجامید. این غیبت به لحاظ این که از جهت زمانی محدود است، به آن «غیبت صغری» می گویند. این دوره نقش بسیار مهمی در ایجاد آمادگی [[شیعه]] برای پذیرش «[[غیبت کبری]]» داشت.
 ==نواب خاصه در غیبت صغری==
-در طول «غيبت صغري» گرچه امام از نظرها پنهان بود، اما کساني بودند که با آن حضرت در تماس بودند و سمت «نواب خاص» امام را داشتند؛ هر يک از شيعيان مي توانستند به وسيله «نواب» مشکلات و مسائل خود را به عرض آن حضرت برسانند و توسط آنان خود را دريافت کنند. گاهي گروهي از مردم به وسيله آن نايبان خاص به ديدار امام مي رسيدند. <ref> شيخ صدوق در کمال الدين )ص 434-479( تعدادي از اين افراد را نام مي برد. </ref> اين نايبان 4 نفرند و به «نواب اربعة» مشهورند.
+در طول «غیبت صغری» گرچه امام از نظرها پنهان بود، اما کسانی بودند که با آن حضرت در تماس بودند و سمت «نواب خاص» امام را داشتند؛ هر یک از شیعیان می توانستند به وسیله «نواب» مشکلات و مسائل خود را به عرض آن حضرت برسانند و توسط آنان خود را دریافت کنند. گاهی گروهی از مردم به وسیله آن نایبان خاص به دیدار امام می رسیدند.<ref> شیخ صدوق در کمال الدین (ص ۴۳۴-۴۷۹) تعدادی از این افراد را نام می برد. </ref> این نایبان ۴ نفرند و به «[[نواب اربعه]]» مشهورند.
-اسامي اينها که همگي از علما و بزرگان شيعه هستند به ترتيب عبارتند از:
+اسامی اینها که همگی از علما و بزرگان [[شیعه]] هستند به ترتیب عبارتند از:
-- ابو عمر، عثمان بن سعيد عمري از (260 ه‍) تا هنگام وفات که ظاهرا قبل از سال (267 ه‍) بوده است.<ref> ر.ک: تاريخ سياسي غيبت امام دوازدهم عليه السلام، دکتر جاسم حسين، ص 156. </ref> برخي وفات او را در سال (265 ه‍) ذکر کرده اند <ref> هاشم معروف حسيني )به نقل از همان:، ص 155(. </ref>
+#ابو عمرو، [[عثمان بن سعید عمروی|عثمان بن سعید عمری]] از (۲۶۰ ه‍) تا هنگام وفات که ظاهرا قبل از سال (۲۶۷ ه‍) بوده است.<ref> ر.ک: تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم علیه السلام، دکتر جاسم حسین، ص ۱۵۶. </ref> برخی وفات او را در سال (۲۶۵ ه‍) ذکر کرده اند.<ref> هاشم معروف حسینی (به نقل از همان: ص ۱۵۵). </ref>
+#ابو جعفر، [[محمد بن عثمان عمرى|محمد بن عثمان عمری]] (از هنگام وفات سفیر اول تا ۳۰۵ ه‍).
-- ابو جعفر، محمد بن عثمان عمري (از هنگام وفات سفير اول تا 305 ه‍).
+#ابو القاسم، [[ابوالقاسم حسین بن روح نوبختى|حسین بن روح نوبختی]] (۳۰۵ ه‍- ۳۲۶ ه‍).
+#ابو الحسن، [[علی بن محمد سمری]] (۳۲۶ ه‍- ۳۲۹ ه‍).
-- ابو القاسم، حسين بن روح نوبختي (305 ه‍- 326 ه‍).
-- ابو الحسن، علي بن محمد سمري (326 ه - 329 ه‍).
-درباره زندگي، تلاش ها و فعاليت هاي هر يک از اين چهار بزرگوار و نقش ‍ آنان در سازمان مخفي وکالت و ايجاد آمادگي در شيعيان براي پذيرش ‍ «غيبت کبري»، در «فصل ششم»، مفصل گفت وگو خواهيم کرد.
 ==غیبت صغری در روایات==
-در [[احادیث]] بسیاری از پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه معصومين علیهم السلام، غيبت حضرت مهدي عجل الله فرجه به دو بخش كوتاه مدت ([[غيبت صغری]]) و دراز مدت ([[غيبت كبری]]) تقسیم شده است. [[امام صادق]] علیه السلام در اين باره  فرمودند: «همانا براي قائم دو [[غيبت]] است كه در يكي از آن دو به خانواده اش برمي  گردد و در ديگري معلوم نيست كجاست؛ هر سال در [[مناسك حج]] حاضر مي  گردد و مردم را مي  بيند در حالي كه مردم او را نمي  بينند».<ref> «اِنَّ لِلْقائِمِ غَيْبَتَينِ يَرْجِعُ فِى اِحداهُما وَفِى الاُخْری لايُدری اَيْنَ هُوَ يَشْهَدُ المَواسِمَ يَری الناسَ وَلايَرْونَهُ»؛ نعماني، الغيبة، ص 175، ح 15.</ref>
+در [[احادیث]] بسیاری از [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله و سلم و [[ائمه اطهار|ائمه]] معصومین علیهم السلام، غیبت [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت مهدی]] عجل الله فرجه به دو بخش کوتاه مدت ([[غیبت صغری]]) و دراز مدت ([[غیبت کبری]]) تقسیم شده است. [[امام صادق]] علیه السلام در این باره  فرمودند: «همانا برای قائم دو غیبت است که در یکی از آن دو به خانواده اش برمی  گردد و در دیگری معلوم نیست کجاست؛ هر سال در مناسک [[حج]] حاضر می  گردد و مردم را می  بیند در حالی که مردم او را نمی  بینند».<ref> «اِنَّ لِلْقائِمِ غَیبَتَینِ یرْجِعُ فِى اِحداهُما وَفِى الاُخْری لایدری اَینَ هُوَ یشْهَدُ المَواسِمَ یری الناسَ وَلا یرْونَهُ»؛ نعمانی، الغیبة، ص ۱۷۵، ح ۱۵.</ref>
-افزون بر دو گونه بودن، در رواياتی به كوتاه بودن يکي و بلند بودن ديگري نيز اشاره شده است. همان حضرت در سخنی ديگر فرمودند: «برای [[قائم]] دو غيبت است: يكی از آن ها كوتاه مدت و ديگری دراز مدت...»<ref> «لِلْقائِمِ غَيْبَتانِ اِحْداهُما قَصِيرَةٌ وَالاُخْری طَوِيلَةٌ...»؛ [[شيخ کلينی]]، كافي، ج 1، ص 340.</ref>
+افزون بر دو گونه بودن، در روایاتی به کوتاه بودن یکی و بلند بودن دیگری نیز اشاره شده است. همان حضرت در سخنی دیگر فرمودند: «برای قائم دو غیبت است: یکی از آن ها کوتاه مدت و دیگری دراز مدت...».<ref> «لِلْقائِمِ غَیبَتانِ اِحْداهُما قَصِیرَةٌ وَالاُخْری طَوِیلَةٌ...»؛ شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۴۰.</ref>
-غيبت صغری: اگر چه اين تعبير در روايات معصومين علیهم السلام به اين صورت نيامده است، رفته رفته به خاطر کوتاه بودن دوران نخست غيبت، به اين عنوان مشهور شده است
+اگر چه تعبیر «غیبت صغری» در روایات [[معصوم|معصومین]] علیهم السلام به این صورت نیامده است، اما رفته رفته به خاطر کوتاه بودن دوران نخست غیبت، به این عنوان مشهور شده است.
-== ويژگی ‌های خاص غیبت صغری نسبت به غيبت کبری ==
+==ویژگی‌های خاص غیبت صغری==
-پاره‌ای از ويژگي  هاي غيبت صغری که آن را از دوره بعد متمایز کرد عبارت است از:
+پاره‌ای از ویژگی  های غیبت صغری که آن را از دوره بعد ([[غیبت کبری]]) متمایز کرده عبارت است از:
-. غيبت صغری از نظر زمان محدود بوده، ولی غيبت كبری بسيار طولانی است و غير از خداوند كسي از مدت آن آگاهی ندارد.
+۱. غیبت صغری از نظر زمان محدود بوده، ولی غیبت کبری بسیار طولانی است و غیر از [[الله|خداوند]] کسی از مدت آن آگاهی ندارد.
-. در دوران غيبت صغری، پنهان زيستي امام همه جانبه و عمومي نبود؛ امام اگر چه از نگاه ‌ها پنهان بود، كساني مانند نواب خاص، برخي از وكلاي آن حضرت و نيز افرادی با ويژگی ‌های ممتاز، مي  توانستند با آن حضرت در تماس باشند و پرسش ‌ها و نامه هاي مردم را خدمت امام ببرند و پاسخ او را به مردم برسانند، و يا به ديدار آن حضرت نایل شوند. اما در غيبت تامه (كبری) امام به طور كلي از نگاه  ها پنهان است و باب مكاتبه و نامه  نگاري بسته است؛ يعني، بناي غيبت كبری و اقتضاي آن اين است كه حضرت ديده نشود. البته اين بدان معنا نيست كه امكان ندارد ديده شود، زیرا ممكن است بعضی افراد، حضرت را ببينند.
+۲. در دوران غیبت صغری، پنهان زیستی [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام]] همه جانبه و عمومی نبود؛ امام اگر چه از نگاه ‌ها پنهان بود، کسانی مانند [[نواب اربعه|نواب خاص]]، برخی از وکلای آن حضرت و نیز افرادی با ویژگی ‌های ممتاز، می  توانستند با آن حضرت در تماس باشند و پرسش ‌ها و نامه های مردم را خدمت امام ببرند و پاسخ او را به مردم برسانند، و یا به دیدار آن حضرت نایل شوند. اما در غیبت تامه (کبری) امام به طور کلی از نگاه ها پنهان است و باب مکاتبه و نامه  نگاری بسته است؛ یعنی، بنای غیبت کبری و اقتضای آن این است که حضرت دیده نشود. البته این بدان معنا نیست که امکان ندارد دیده شود، زیرا ممکن است بعضی افراد، حضرت را ببینند.
-. در غيبت صغری، حضرت مهدی علیه السلام چهار نماينده داشت كه آن ها را به صورت معين برگزيده بودند. مهمترين وظيفه آن ها برقراری ارتباط بين امام و مردم بود؛ ايشان اقامت گاه و مكان حضرت را نيز مي  دانستند، ولي در غيبت كبری چنين نيست.
+۳. در غیبت صغری، [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت مهدی]] علیه السلام چهار نماینده داشت که آن ها را به صورت معین برگزیده بودند. مهمترین وظیفه آن ها برقراری ارتباط بین امام و مردم بود؛ ایشان اقامت گاه و مکان حضرت را نیز می  دانستند، ولی در غیبت کبری چنین نیست.
-. در غيبت صغری ـ افزون بر سفيران چهارگانه ـ ممكن  بود اشخاصی آن حضرت را ببينند و بشناسند؛ ولي  در غيبت  كبری كسي او را نمي  بيند و اگر ببيند نمي  شناسد.
+۴. در غیبت صغری ـ افزون بر سفیران چهارگانه ـ ممکن  بود اشخاصی آن حضرت را ببینند و بشناسند؛ ولی  در غیبت  کبری کسی او را نمی  بیند و اگر ببیند نمی  شناسد (مگر بعضی افراد خاص).
 ==پانویس==
-<references/>
+<references />
 ==منابع==
-* حجت الاسلام خدا مراد سلیمیان، غيبت صغراي حضرت مهدي(ع)، [http://salimian.com/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=113 پایگاه مهدویت] (27 شهریور 1391)
-* مسعود پورسيد آقايي، [http://lib.ahlolbait.ir/web-manage/catalog/viewEbook.do?dcPID=17035#17 تاریخ عصر غیبت] (27 شهریور 1391)
+*حجت الاسلام خدا مراد سلیمیان، غیبت صغرای حضرت مهدی علیه السلام، [http://salimian.com/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=113 پایگاه مهدویت] (۲۷ شهریور ۱۳۹۱).
+*مسعود پورسید آقایی، [http://lib.ahlolbait.ir/web-manage/catalog/viewEbook.do?dcPID=17035#17 تاریخ عصر غیبت] (۲۷ شهریور ۱۳۹۱).
+[[رده:غیبت صغری]]
+[[رده:امام زمان (عج)]]
+[[رده: مقاله های مهم]]
+{{سنجش کیفی
+|سنجش=شده
+|شناسه= خوب
+|عنوان بندی مناسب= خوب
+|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
+|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
+|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
+|جامعیت= متوسط
+|رعایت اختصار= خوب
+|سیر منطقی= خوب
+|کیفیت پژوهش= خوب
+|رده= دارد
+}}
-[[Category:غيبت صغرى]]
+{{شناختنامه امام زمان (عج)}}

ن ب و حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه)
زندگی	شهادت امام حسن عسکری علیه السلام • غیبت صغری • انتصاب نواب اربعه • غیبت کبری و...
بستگان	پیامبر اکرم(ص) • امام علی(ع) • حضرت زهرا(س) • امام حسن(ع) • امام حسین(ع) • امام سجاد (ع) • امام باقر (ع) • امام صادق (ع) • امام کاظم (ع) • امام رضا (ع) • امام جواد (ع) • امام هادی (ع) • امام حسن عسکری (ع) • حديثه خاتون • نجمه خاتون • حسین بن علی الهادی • جعفر بن علی الهادی
اصحاب	عثمان بن سعید عمروی • ابو جعفر محمد بن عثمان بن سعید عمرى • حسین بن روح نوبختی • ابو الحسن على بن محمد سمرى • ابراهیم بن مهزیار اهوازی • محمد بن صالح همدانی • ابراهیم بن محمد همدانی و ...
خلفای معاصر	مهتدى • معتمد و .....
مکان های مرتبط	مکه •مدینه • نجف اشرف • کربلا • کوفه • بقیع • مشهد • کاظمین • سامرا • مسجد جمکران • مسجد سهله • سرداب غیبت و ...

غیبت صغری: تفاوت بین نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۰۶:۲۰

محتویات

نواب خاصه در غیبت صغری

غیبت صغری در روایات

ویژگی‌های خاص غیبت صغری

پانویس

منابع

منوی ناوبری

ابزارهای شخصی

فضاهای نام

گویش‌ها

بازدیدها

بیشتر

جستجو

ناوبری

ابزارها

در دانشنامه‌های همسو

پیمایش‌گر قرآن

سایر سایت‌ها