صحیح بخاری (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
|||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | {{خوب}} |
{{مشخصات کتاب | {{مشخصات کتاب | ||
| سطر ۶: | سطر ۶: | ||
|تصویر= [[پرونده:صحیح البخاری.jpg|240px|وسط]] | |تصویر= [[پرونده:صحیح البخاری.jpg|240px|وسط]] | ||
| − | |نویسنده= | + | |نویسنده= محمد بن اسماعیل بخاری |
|موضوع= احادیث اهل سنت | |موضوع= احادیث اهل سنت | ||
| سطر ۱۲: | سطر ۱۲: | ||
|زبان= عربی | |زبان= عربی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد= ۱۱ |
|عنوان افزوده1= | |عنوان افزوده1= | ||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
}} | }} | ||
| − | == | + | '''صحیح بخاری''' تألیف [[محمد بن اسماعیل بخاری]] (۱۹۴ -۲۵۶ق)، یکی از «[[صحاح سته|صحاح ششگانه]]» [[اهل سنت]] است که آنها آن را معتبرترین کتاب روایی خود به حساب می‌آورند. برای این کتاب شرح های متعدی نگاشته شده است. |
| − | بخارى ( | + | |
| + | ==مؤلف== | ||
| + | بخارى (۱۹۴-۲۵۶ ق) از بزرگترین و مهمترین مصنفین حدیثى [[اهل سنت]] است. او در بخارا در خانواده‌اى جدید الاسلام زاده شد (جد دوم او از مجوسیت به [[اسلام]] گرویده بود). حافظه و استعداد حدیثى فوق العاده، موجب تخصص یافتن او در این علم در سنین نوجوانى شد. به مناطق مختلف اسلامى مثل [[مکه]] و [[مدینه]] و [[بغداد]] و [[کوفه]] و [[مصر]] و [[شام]] مسافرت کرد و [[حدیث]] را از اساتید مختلف فراگرفت. | ||
| − | در | + | در بین اهل سنت حافظه و شخصیت او به صورت اسطوره درآمده است؛ شاید بسیارى از داستان‌هایى که نسبت به او نقل مى‌شود جعلى و ناشى از همین شخصیت اسطوره‌اى باشد. بخاری کتاب «صحیح» را در طى ۱۶ سال و در حال مسافرت نوشته است و آنرا بر اساتید حدیثى خود عرضه کرده است. |
| + | |||
| + | بخارى در اواخر عمر به منطقۀ [[خراسان]] بازگشت و مورد استقبال بسیار زیاد قرار گرفت، لکن پس از مباحثاتى که در پى فتنۀ «مخلوق بودن یا نبودن [[قرآن]]» رخ داد، از نیشابور و بخارا، مطرود شد و در تنهایى در روستایى در نزدیکى سمرقند جان داد.<ref>طباطبایی، آشنایی با تاریخ و منابع حدیث، ج۱ ، ص۷۶</ref> | ||
==معرفی کتاب== | ==معرفی کتاب== | ||
| − | + | صحیح بخارى، مهمترین کتاب حدیثى [[اهل سنت]] است. آنان به این کتاب با دیدى عجیب و مقدس مآبانه مى‌نگرند. بخارى، پایه‌گذار انتخاب و جمع‌آورى [[حدیث|احادیث]] صحیح و تنظیم و ترتیب آن بوده است. قبل از او، احادیث مختلف، اعم از صحیح، حسن و ضعیف در کنار هم مى‌آمدند.<ref>طباطبایی، آشنایی با تاریخ و منابع حدیث، ج۱، ص۷۶</ref> | |
| + | |||
| + | صحیح البخاری، ۹۷ کتاب و ۳ هزار و ۴۵۰ باب دارد و مطابق با ابواب [[فقه|فقهی]]، تبویب شده است. تعداد احادیث آن با احتساب احادیث تکراری، به گفته ابن صلاح، ۷ هزار و ۲۷۵ حدیث و با حذف مکررّات، به عقیده [[ابن حجرعسقلانی|ابن حجر]]، ۲ هزار و ۷۶۱ حدیث است.<ref>محمدی ری شهری، شناخت نامه حدیث، ج۳، ص۱۸۶</ref> | ||
| + | |||
| + | مطابق با ادعای بخاری، او احادیث کتاب خود را از بین ۶۰۰ هزار حدیث انتخاب کرده است و از او نقل شده است که گفته است: این کتاب بین من و خدای من حجت است و من جز حدیث صحیح در آن وارد نکرده‌ام.<ref>معارف، تاریخ عمومی حدیث، ۱۳۷۷ش، ص ۱۳۷و۱۳۸</ref> بخارى در روات حدیث، شرط وثاقت، [[عدالت]]، قلت خطاء و ملاقات با استاد را شرط مى‌دانسته است.<ref>طباطبایی، آشنایی با تاریخ و منابع حدیث، ج۱، ص۷۶</ref> | ||
| − | + | بر این اساس برخی از اهل سنّت مدعی هستند که صحیح ترین کتاب، پس از [[قرآن|قرآن مجید]]، صحیح بخاری است.<ref>ابن حجر هیثمی، الصواعق المحرقة، ص۹.</ref> اما درعین حال بیش از ۱۰۰ حدیث موجود در کتاب بخارى، مورد انتقاد دارقطنى و دیگران قرار گرفته است، چون با شروط بخارى، سازش ندارد. همچنین در صحیح بخارى احادیث عجیب و غریب و موهن بسیاری یافت می شود، همچون احادیثی درباره رؤیت [[خداوند]]، مکان خداوند، اعضاء بدن خداوند، خندۀ خداوند، کشف ساق خدا؛ و احادیث موهن نسبت به [[پیامبر اسلام|نبى اکرم]] و سایر [[پیامبران]] (ع) مثل ماجرای «ثوبى حجر»<ref>در صحیح بخاری از ابو هریره نقل شده: عادت بنی‌اسرائیل آن بوده است که در وقت غسل کردن، عریان غسل می‌کرده‌اند، و برخی به عورت برخی نظر می‌کرده‌اند. اما موسی علیه السلام به تنهائی غسل می‌نمود. بنی‌اسرائیل با خود گفتند: علت غسل نکردن موسی با ما آن است که او دارای عیبی می‌باشد. ... یک بار که موسی رفت تا غسل کند لباسهایش را بر روی سنگی نهاد. سنگ لباسهای وی را برداشت و رو به فرار نهاد. موسی هم با سرعت در پی سنگ می‌دوید و می‌گفت؛ ثَوْبِی حَجَرُ! ثَوْبِی حَجَرُ! «ای سنگ لباسم را بده!... در این حال دویدن موسی، بنی‌اسرائیل نگاه به عورت موسی کردند و با خود گفتند: قسم به خدا که در موسی عیبی وجود ندارد. در این حال سنگ ایستاد تا اینکه موسی آن را دید و لباسهایش را گرفت و شروع کرد سنگ را زدن!...</ref> و متون دال بر [[تحریف قرآن|تحریف قرآن]].<ref>طباطبایی، آشنایی با تاریخ و منابع حدیث، ج۱، ص۷۶</ref> کتاب «سیرى در صحیحین» به نقد احادیث صحیح بخاری و [[صحیح مسلم]] پرداخته است. | |
| − | + | ==شروح صحیح بخاری== | |
| − | + | کتاب صحیح بخارى مورد اعتناء بسیار زیاد [[اهل سنت]] است به گونه‌اى که نزدیک به ۴۰۰ کتاب در شرح و توضیح و تعلیق و رفع ابهامات آن نوشته شده است.<ref>طباطبایی، آشنایی با تاریخ و منابع حدیث، ج۱، ص۷۶</ref> از جمله شروح مشهور ان است: | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | *شرح امام ابوسلیمان احمد بن محمد بن ابراهیم بن خطاب البستى الخطابى (متوفى ۳۳۸) با نام إعلام السنن؛ | |
| + | *فتح الباری شرح صحیح البخاری، نوشته حافظ شهاب‌الدین [[ابن حجرعسقلانی|ابن حجر عسقلانى]] (متوفى ۸۵۲)؛ | ||
| + | *عمدة القاری فی شرح البخاری، تألیف محمود بن احمد عینى (متوفى ۸۵۵)؛ | ||
| + | *إرشاد السّاری فی شرح البخاری، از احمد بن محمد بن ابى‌بکر قسطلانى (متوفى ۹۲۳)؛ | ||
| + | *شرح ابوزید عبدالقادر بن على فاسى.<ref>الهامى و هاشمى، «بخاری ابوعبدالله محمد بن اسماعیل»، دانشنامه جهان اسلام، ج۲، ص۳۸۰</ref> | ||
| − | ===منابع | + | ==پانویس== |
| + | {{پانویس}} | ||
| + | ==منابع== | ||
| − | آشنایی با تاریخ و منابع حدیث | + | *الهامى، داود؛ هاشمى، رضا، «بخاری ابوعبدالله محمد بن اسماعیل»، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلى حداد عادل، بنیاد دائرةالمعارف اسلامى، چاپ دوم، ۱۳۷۵، تهران. |
| + | *طباطبایی، محمدکاظم، آشنایی با تاریخ و منابع حدیث. | ||
| + | *محمدی ری شهری، محمد، شناخت نامه حدیث، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۹۷ش. | ||
| + | *معارف، مجید، تاریخ عمومی حدیث، تهران، کویر، چاپ اول، ۱۳۷۷ش. | ||
[[رده:منابع حدیثی]] | [[رده:منابع حدیثی]] | ||
| سطر ۵۹: | سطر ۶۸: | ||
|سنجش=شده | |سنجش=شده | ||
|شناسه= خوب | |شناسه= خوب | ||
| − | |عنوان بندی مناسب= | + | |عنوان بندی مناسب= خوب |
| − | |کفایت منابع و پی نوشت ها= | + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب |
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| − | |جامعیت= | + | |جامعیت= خوب |
|رعایت اختصار= خوب | |رعایت اختصار= خوب | ||
|سیر منطقی= خوب | |سیر منطقی= خوب | ||
| − | |کیفیت پژوهش= | + | |کیفیت پژوهش= خوب |
|رده= دارد | |رده= دارد | ||
}} | }} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۲۳
 | |
| نویسنده | محمد بن اسماعیل بخاری |
| موضوع | احادیث اهل سنت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱۱ |
|
| |
صحیح بخاری تألیف محمد بن اسماعیل بخاری (۱۹۴ -۲۵۶ق)، یکی از «صحاح ششگانه» اهل سنت است که آنها آن را معتبرترین کتاب روایی خود به حساب می‌آورند. برای این کتاب شرح های متعدی نگاشته شده است.
مؤلف
بخارى (۱۹۴-۲۵۶ ق) از بزرگترین و مهمترین مصنفین حدیثى اهل سنت است. او در بخارا در خانواده‌اى جدید الاسلام زاده شد (جد دوم او از مجوسیت به اسلام گرویده بود). حافظه و استعداد حدیثى فوق العاده، موجب تخصص یافتن او در این علم در سنین نوجوانى شد. به مناطق مختلف اسلامى مثل مکه و مدینه و بغداد و کوفه و مصر و شام مسافرت کرد و حدیث را از اساتید مختلف فراگرفت.
در بین اهل سنت حافظه و شخصیت او به صورت اسطوره درآمده است؛ شاید بسیارى از داستان‌هایى که نسبت به او نقل مى‌شود جعلى و ناشى از همین شخصیت اسطوره‌اى باشد. بخاری کتاب «صحیح» را در طى ۱۶ سال و در حال مسافرت نوشته است و آنرا بر اساتید حدیثى خود عرضه کرده است.
بخارى در اواخر عمر به منطقۀ خراسان بازگشت و مورد استقبال بسیار زیاد قرار گرفت، لکن پس از مباحثاتى که در پى فتنۀ «مخلوق بودن یا نبودن قرآن» رخ داد، از نیشابور و بخارا، مطرود شد و در تنهایى در روستایى در نزدیکى سمرقند جان داد.[۱]
معرفی کتاب
صحیح بخارى، مهمترین کتاب حدیثى اهل سنت است. آنان به این کتاب با دیدى عجیب و مقدس مآبانه مى‌نگرند. بخارى، پایه‌گذار انتخاب و جمع‌آورى احادیث صحیح و تنظیم و ترتیب آن بوده است. قبل از او، احادیث مختلف، اعم از صحیح، حسن و ضعیف در کنار هم مى‌آمدند.[۲]
صحیح البخاری، ۹۷ کتاب و ۳ هزار و ۴۵۰ باب دارد و مطابق با ابواب فقهی، تبویب شده است. تعداد احادیث آن با احتساب احادیث تکراری، به گفته ابن صلاح، ۷ هزار و ۲۷۵ حدیث و با حذف مکررّات، به عقیده ابن حجر، ۲ هزار و ۷۶۱ حدیث است.[۳]
مطابق با ادعای بخاری، او احادیث کتاب خود را از بین ۶۰۰ هزار حدیث انتخاب کرده است و از او نقل شده است که گفته است: این کتاب بین من و خدای من حجت است و من جز حدیث صحیح در آن وارد نکرده‌ام.[۴] بخارى در روات حدیث، شرط وثاقت، عدالت، قلت خطاء و ملاقات با استاد را شرط مى‌دانسته است.[۵]
بر این اساس برخی از اهل سنّت مدعی هستند که صحیح ترین کتاب، پس از قرآن مجید، صحیح بخاری است.[۶] اما درعین حال بیش از ۱۰۰ حدیث موجود در کتاب بخارى، مورد انتقاد دارقطنى و دیگران قرار گرفته است، چون با شروط بخارى، سازش ندارد. همچنین در صحیح بخارى احادیث عجیب و غریب و موهن بسیاری یافت می شود، همچون احادیثی درباره رؤیت خداوند، مکان خداوند، اعضاء بدن خداوند، خندۀ خداوند، کشف ساق خدا؛ و احادیث موهن نسبت به نبى اکرم و سایر پیامبران (ع) مثل ماجرای «ثوبى حجر»[۷] و متون دال بر تحریف قرآن.[۸] کتاب «سیرى در صحیحین» به نقد احادیث صحیح بخاری و صحیح مسلم پرداخته است.
شروح صحیح بخاری
کتاب صحیح بخارى مورد اعتناء بسیار زیاد اهل سنت است به گونه‌اى که نزدیک به ۴۰۰ کتاب در شرح و توضیح و تعلیق و رفع ابهامات آن نوشته شده است.[۹] از جمله شروح مشهور ان است:
- شرح امام ابوسلیمان احمد بن محمد بن ابراهیم بن خطاب البستى الخطابى (متوفى ۳۳۸) با نام إعلام السنن؛
- فتح الباری شرح صحیح البخاری، نوشته حافظ شهاب‌الدین ابن حجر عسقلانى (متوفى ۸۵۲)؛
- عمدة القاری فی شرح البخاری، تألیف محمود بن احمد عینى (متوفى ۸۵۵)؛
- إرشاد السّاری فی شرح البخاری، از احمد بن محمد بن ابى‌بکر قسطلانى (متوفى ۹۲۳)؛
- شرح ابوزید عبدالقادر بن على فاسى.[۱۰]
پانویس
- ↑ طباطبایی، آشنایی با تاریخ و منابع حدیث، ج۱ ، ص۷۶
- ↑ طباطبایی، آشنایی با تاریخ و منابع حدیث، ج۱، ص۷۶
- ↑ محمدی ری شهری، شناخت نامه حدیث، ج۳، ص۱۸۶
- ↑ معارف، تاریخ عمومی حدیث، ۱۳۷۷ش، ص ۱۳۷و۱۳۸
- ↑ طباطبایی، آشنایی با تاریخ و منابع حدیث، ج۱، ص۷۶
- ↑ ابن حجر هیثمی، الصواعق المحرقة، ص۹.
- ↑ در صحیح بخاری از ابو هریره نقل شده: عادت بنی‌اسرائیل آن بوده است که در وقت غسل کردن، عریان غسل می‌کرده‌اند، و برخی به عورت برخی نظر می‌کرده‌اند. اما موسی علیه السلام به تنهائی غسل می‌نمود. بنی‌اسرائیل با خود گفتند: علت غسل نکردن موسی با ما آن است که او دارای عیبی می‌باشد. ... یک بار که موسی رفت تا غسل کند لباسهایش را بر روی سنگی نهاد. سنگ لباسهای وی را برداشت و رو به فرار نهاد. موسی هم با سرعت در پی سنگ می‌دوید و می‌گفت؛ ثَوْبِی حَجَرُ! ثَوْبِی حَجَرُ! «ای سنگ لباسم را بده!... در این حال دویدن موسی، بنی‌اسرائیل نگاه به عورت موسی کردند و با خود گفتند: قسم به خدا که در موسی عیبی وجود ندارد. در این حال سنگ ایستاد تا اینکه موسی آن را دید و لباسهایش را گرفت و شروع کرد سنگ را زدن!...
- ↑ طباطبایی، آشنایی با تاریخ و منابع حدیث، ج۱، ص۷۶
- ↑ طباطبایی، آشنایی با تاریخ و منابع حدیث، ج۱، ص۷۶
- ↑ الهامى و هاشمى، «بخاری ابوعبدالله محمد بن اسماعیل»، دانشنامه جهان اسلام، ج۲، ص۳۸۰
منابع
- الهامى، داود؛ هاشمى، رضا، «بخاری ابوعبدالله محمد بن اسماعیل»، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلى حداد عادل، بنیاد دائرةالمعارف اسلامى، چاپ دوم، ۱۳۷۵، تهران.
- طباطبایی، محمدکاظم، آشنایی با تاریخ و منابع حدیث.
- محمدی ری شهری، محمد، شناخت نامه حدیث، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۹۷ش.
- معارف، مجید، تاریخ عمومی حدیث، تهران، کویر، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
