الانموذج فی النحو (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) جز (مهدی موسوی صفحهٔ انموذج (کتاب) را به الانموذج فی النحو (کتاب) منتقل کرد) |
|||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۳: | سطر ۳: | ||
|عنوان= | |عنوان= | ||
| − | |تصویر= | + | |تصویر=[[پرونده:الأنموذج.jpg|240px|وسط]] |
|نویسنده= جارالله زمخشری | |نویسنده= جارالله زمخشری | ||
| − | |موضوع= نحو | + | |موضوع= صرف و نحو |
|زبان= عربی | |زبان= عربی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد= ۱ |
|عنوان افزوده1= | |عنوان افزوده1= | ||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
}} | }} | ||
| + | '''«الاُنموذَج فی النحو»''' تألیف [[جارالله زمخشری]] (م، ۵۳۸ ق)، کتابی مختصر و مفید در [[نحو]] و [[صرف]] زبان عربی است. شرح معروف این کتاب از محمد بن عبدالغنی اردبیلی، از جمله کتابهایی است که در مجموعه درسی حوزوی «[[جامع المقدمات]]» درج شده است. | ||
| − | + | ==مؤلف== | |
| − | + | محمود بن عمر معروف به [[زمخشرى|جارالله زمخشرى]] (۵۳۸-۴۷۶ ق)، مفسر، محدث، ادیب و متکلم [[معتزله|معتزلى]] [[حنفی]] مذهب [[ایران|ایرانی]] در قرن ۶ هجری است. او در [[نحو]] و لغت عرب و [[فقه]] و [[حدیث]] و [[تفسیر]] استاد بود. | |
| − | + | زمخشری در ضمن مسافرتهایش برای تحصیل علم و دیدار با بزرگان، مدتی طولانی در [[مکه]] اقامت کرد و از این رو به «جارالله» مشهور شد. وی که مذهب معتزلی داشت به "فخر خوارزم" نیز معروف بود. طلاب از بلاد دور در درس او حاضر می شدند و از حوزه درسی اش، بهره می بردند. | |
| − | زمخشری | + | تفسیر «[[الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل (کتاب)|الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل]]» معروفترین اثر زمخشری است. برخی دیگر از تألیفات او عبارتند از: الفائق فی غریب الحدیث، اساس البلاغه، المستقصی فی امثال العرب، المقامات، النموذج، المنهاج. |
| − | == | + | ==معرفی کتاب== |
| − | + | کتاب «الاُنموذج» - به معنی سرمشق و نمونه - تلخیص اثر دیگر نویسنده بنام «المفصّل فی صنعة الاِعراب» از معروفترین کتب [[علم نحو|نحوی]] می باشد که برای مبتدیان علم نحو، به عنوان مقدمه در دروس حوزوی مورد استفاده است. | |
| − | + | چندین شرح بر این کتاب نوشته شده که بهترین و معروفترین آن از جمال‌الدین محمد بن عبدالغنی اردبیلی است که از کتب درسی طلاب علوم دینی و عربی در [[ایران]] است و در کتاب «[[جامع المقدمات (کتاب)|جامع المقدمات]]» درج و مکرر چاپ شده است. | |
| − | کتاب | + | == محتوای کتاب == |
| + | [[جارالله زمخشری|زمخشری]] در «الانموذج» در نهایت ایجاز، تقریباً تمام مسائل [[علم نحو|نحو]] و اندکی از [[صرف]] (تثنیه، جمع، تصغیر و...) را گفته و نکته جالب کتاب، روش علمی مؤلف در تعریف اصطلاحات و مفاهیم (اسم، فعل، صفت، مصغّر و جز آن) و ارائه قواعد بر حسب موازین صوری است. | ||
| − | + | این کتاب با مقدمه کوتاهی در تعریف کلمه و کلام شروع و در ۳ باب تنظیم شده است: | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | *باب اول: درباره تعریف اسم و اقسام آن (۱۵ صنف)، [[اعراب قرآن|اعراب]] و مُعرب و مبنی و توابع آن. | |
| + | *باب دوم: درباره فعل و اقسام آن (۱۱ صنف) (ماضی، مضارع، امر، متعدی و غیرمتعدی، افعال قلوب، افعال ناقصه و مقاربه، افعال مدح و ذم و تعجب). | ||
| + | *باب سوم: درباره حروف (۲۳ صنف). | ||
| + | زمخشری که مفسر و ادیبی چیره‌دست است، از دو شیوه در این اثر برای توضیح مطالبش استفاده کرده است: | ||
| + | |||
| + | * تمثیل: نویسنده از آغاز تا انجام کتاب هر مبحثی را با ذکر یک یا دو مثال توضیح داده است؛ به‌عنوان نمونه: اصل ثابت در خبر آن است که نکره بیاید، ولی گاهی معرفه می‌آید، مانند: «اللهُ إلهُنا» و «محمدٌ(ص) نبیُّنا». | ||
| + | * استشهاد به [[آیه|آیات]]: نویسنده در ۱۴ مورد به‌عنوان شاهد مثال به [[قرآن کریم]] استناد کرده است. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * [http://www.tahoordanesh.com/page.php?pid=9778 | + | *[http://www.tahoordanesh.com/page.php?pid=9778 "النموذج"، دائرةالمعارف طهور]، بازیابی: ۱۶ بهمن ۱۳۹۱. |
| − | + | *"الأنموذج فی النحو"، نرم افزار کتابخانه قواعد ادبیات عربی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. | |
| − | [[رده: | + | [[رده:کتابهای صرف و نحو]] |
| + | [[رده:کتابهای درسی حوزه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۰۹
 | |
| نویسنده | جارالله زمخشری |
| موضوع | صرف و نحو |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
«الاُنموذَج فی النحو» تألیف جارالله زمخشری (م، ۵۳۸ ق)، کتابی مختصر و مفید در نحو و صرف زبان عربی است. شرح معروف این کتاب از محمد بن عبدالغنی اردبیلی، از جمله کتابهایی است که در مجموعه درسی حوزوی «جامع المقدمات» درج شده است.
محتویات
مؤلف
محمود بن عمر معروف به جارالله زمخشرى (۵۳۸-۴۷۶ ق)، مفسر، محدث، ادیب و متکلم معتزلى حنفی مذهب ایرانی در قرن ۶ هجری است. او در نحو و لغت عرب و فقه و حدیث و تفسیر استاد بود.
زمخشری در ضمن مسافرتهایش برای تحصیل علم و دیدار با بزرگان، مدتی طولانی در مکه اقامت کرد و از این رو به «جارالله» مشهور شد. وی که مذهب معتزلی داشت به "فخر خوارزم" نیز معروف بود. طلاب از بلاد دور در درس او حاضر می شدند و از حوزه درسی اش، بهره می بردند.
تفسیر «الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل» معروفترین اثر زمخشری است. برخی دیگر از تألیفات او عبارتند از: الفائق فی غریب الحدیث، اساس البلاغه، المستقصی فی امثال العرب، المقامات، النموذج، المنهاج.
معرفی کتاب
کتاب «الاُنموذج» - به معنی سرمشق و نمونه - تلخیص اثر دیگر نویسنده بنام «المفصّل فی صنعة الاِعراب» از معروفترین کتب نحوی می باشد که برای مبتدیان علم نحو، به عنوان مقدمه در دروس حوزوی مورد استفاده است.
چندین شرح بر این کتاب نوشته شده که بهترین و معروفترین آن از جمال‌الدین محمد بن عبدالغنی اردبیلی است که از کتب درسی طلاب علوم دینی و عربی در ایران است و در کتاب «جامع المقدمات» درج و مکرر چاپ شده است.
محتوای کتاب
زمخشری در «الانموذج» در نهایت ایجاز، تقریباً تمام مسائل نحو و اندکی از صرف (تثنیه، جمع، تصغیر و...) را گفته و نکته جالب کتاب، روش علمی مؤلف در تعریف اصطلاحات و مفاهیم (اسم، فعل، صفت، مصغّر و جز آن) و ارائه قواعد بر حسب موازین صوری است.
این کتاب با مقدمه کوتاهی در تعریف کلمه و کلام شروع و در ۳ باب تنظیم شده است:
- باب اول: درباره تعریف اسم و اقسام آن (۱۵ صنف)، اعراب و مُعرب و مبنی و توابع آن.
- باب دوم: درباره فعل و اقسام آن (۱۱ صنف) (ماضی، مضارع، امر، متعدی و غیرمتعدی، افعال قلوب، افعال ناقصه و مقاربه، افعال مدح و ذم و تعجب).
- باب سوم: درباره حروف (۲۳ صنف).
زمخشری که مفسر و ادیبی چیره‌دست است، از دو شیوه در این اثر برای توضیح مطالبش استفاده کرده است:
- تمثیل: نویسنده از آغاز تا انجام کتاب هر مبحثی را با ذکر یک یا دو مثال توضیح داده است؛ به‌عنوان نمونه: اصل ثابت در خبر آن است که نکره بیاید، ولی گاهی معرفه می‌آید، مانند: «اللهُ إلهُنا» و «محمدٌ(ص) نبیُّنا».
- استشهاد به آیات: نویسنده در ۱۴ مورد به‌عنوان شاهد مثال به قرآن کریم استناد کرده است.
منابع
- "النموذج"، دائرةالمعارف طهور، بازیابی: ۱۶ بهمن ۱۳۹۱.
- "الأنموذج فی النحو"، نرم افزار کتابخانه قواعد ادبیات عربی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
