ابن سماک (ابوالعباس): تفاوت بین نسخه‌ها
جز (درج الگوی رتبه بندی و اصلاح برخی کلمات) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| + | {{خوب}} | ||
ابْن‌ِ سَمّاک، ابوالعباس محمد بن صَبیح عجلی کوفی (د 183ق/ 799م)، فقیه، محدث و زاهد. | ابْن‌ِ سَمّاک، ابوالعباس محمد بن صَبیح عجلی کوفی (د 183ق/ 799م)، فقیه، محدث و زاهد. | ||
==وجه شهرت به ابن سماک== | ==وجه شهرت به ابن سماک== | ||
| − | اِبْن‌ِ سَمّاك، ابوالعباس محمد بن | + | اِبْن‌ِ سَمّاك، ابوالعباس محمد بن صَبیح عجلى كوفى <ref>(د 183ق/ 799م)،</ref> فقیه، محدث و زاهد. علت شهرت وی به ابن سماك این بود كه جدش ماهى فروش بوده <ref>(زبیدی، 7/145)</ref> و به احتمالى دیگر خود وی به ماهى فروشى اشتغال داشته است <ref>(ابن اثیر، 1/559)</ref>. |
==زندگی نامه== | ==زندگی نامه== | ||
| − | از | + | از تاریخ تولد و زندگى ابن سماك اطلاعى در دست نیست. همین اندازه گفته شده است كه وی در كوفه مى‌زیسته و مولای بنى عجل بوده <ref>(زبیدی، 7/145)</ref> و فقط یك بار در روزگار هارون‌الرشید <ref>(148-193ق/765-809م)</ref> به بغداد آمده و پس از چندی به كوفه بازگشته و در همانجا درگذشته است <ref>(خطیب، 5/369)</ref>. وی با هارون دیدارهایى داشته و او را موعظه كرده است (<ref>همو، 5/372).</ref> عطار نیشابوری او را صاحب كرامات و در عین حال امام و در وعظ چیره‌دست دانسته است <ref>(ص 285، 286)</ref> و به همین سبب به «واعظ» شهرت یافته و ذهبى او را حتى «سید الوعّاظ» خوانده است <ref>(8/328)</ref>. سخنانى كه از ابن سَمّاك موجود است، غالباً در زمینة بیداری اخلاقى و احتراز از دنیاگرایى و دلبستگى شدید به زهد است <ref>(ابونعیم، 8/204-217).</ref> |
==جایگاه ابن سماک در نقل حدیث== | ==جایگاه ابن سماک در نقل حدیث== | ||
| − | ابن سَماك از كسانى چون | + | ابن سَماك از كسانى چون سری بن یحیى، عوّام بن حَوْشب، علاء بن منهال غنوی، سفیان‌ثوری، ابوطالب قاص <ref>(ابن‌ابى‌حاتم، 3(2)/290)،</ref> هشام بن عروة، سلیمان بن مهران معروف به اعمش، عائذ بن نُسَیر، یزید ابن ابى زیاد <ref>(خطیب، 5/368-369)،</ref> اسماعیل بن ابى خالد <ref>(ابونعیم، 8/211)</ref> حدیث نقل كرده است، كه به گفتة ابونعیم اصفهانى چند تن از آنان از تابعین بوده‌اند <ref>(همانجا).</ref> |
| − | برخى از | + | برخى از راویان مشهور سدة 2 و 3ق/8 و 9م نیز از او حدیث نقل كرده‌اند كه بنام‌ترین آنان عبارتند از: احمد بن حنبل، جمر بن فرقد، هیثم ابن جمّاز، یحیى بن یحیى نیشابوری، ابراهیم بن موسى، علاء بن عمرو حنفى، عمر بن حفص بن غیاث (ابن ابى حاتم، همانجا)، احمد و حسین پسران على جُعفى <ref>(زبیدی، همانجا)</ref>، عبدالله بن صالح عجلى، یحیى بن ایوب مقابری <ref>(خطیب، 5/369)</ref>، محمد بن عبدالله بن نُمَیر <ref>(ذهبى، 8/329)</ref> و محمد بن آدم مصیصى <ref>(ابن حبان، 9/32)</ref>. چنانكه از گفتة عطارنیشابوری برمى‌آید معروف كرخى <ref>(د 200ق/816م)</ref> كه از زاهدان بنام است، در كوفه از مواعظ ابن سَماك بهره برده است <ref>(ص 285، 329).</ref> با اینكه تمام منابع احوال ابن سماك از ایمان و زهد و تقوای وی یاد كرده‌اند، اما از نظر وثاقت وضعیت روشنى ندارد و به گفتة ذهبى <ref>(همانجا)</ref> هیچ حدیثى از او در «صحاح سته» نیامده است. با اینهمه ابن حبان <ref>(9/32)</ref> او را ثقه دانسته و خطیب بغدادی <ref>(5/373)</ref> به نقل از ابن نُمیر از طرفى او را صدوق خوانده و از طرف دیگر از قول همو اظهار داشته است كه ابن سَماك از ضعفا نیز روایت مى‌كرده و احتمالاً به همین علت ابن جوزی <ref>(2/170)</ref> به نقل از ابن نمیر حدیث وی را ضعی ف شمرده است. |
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| سطر ۱۸: | سطر ۱۹: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج3، مدخل "ابن سماک، ابوالعباس" از حسن یوسفی اشکوری | *دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج3، مدخل "ابن سماک، ابوالعباس" از حسن یوسفی اشکوری | ||
| − | *ابن ابى حاتم | + | *ابن ابى حاتم رازی ، عبدالرحمان، الجرح و التعدی ل، حی درآباد دكن، 1372ق/ 1952م؛ |
| − | *ابن | + | *ابن اثی ر، على، اللباب، قاهره، 1357ق/1938م؛ |
| − | *ابن | + | *ابن جوزی ، عبدالرحمان، الضعفاء و المتروكی ن، به كوشش ابوالفداء قاضى، بی روت، 1406ق/1986م؛ |
| − | *ابن حبان، محمد، الثقات، | + | *ابن حبان، محمد، الثقات، حی درآباد دكن، 1403ق/1983م؛ |
| − | * | + | *ابونعی م اصفهانى، احمد، حلی ة الاولی اء، قاهره، 1932- 1938م؛ |
| − | * | + | *خطی ب بغدادی ، احمد، تاری خ بغداد، قاهره، 1349ق/1930م؛ |
| − | *ذهبى، محمد، | + | *ذهبى، محمد، سی ر اعلام النبلاء، به كوشش شعی ب الارنؤوط، بی روت، 1401ق/1981م؛ |
| − | * | + | *زبی دی ، تاج العروس؛ عطار نی شابوری ، محمد، تذكرة الاولی اء، به كوشش محمد استعلامى، تهران، 1363ش. |
[[رده:علمای قرن دوم]] | [[رده:علمای قرن دوم]] | ||
[[رده:محدثان]] | [[رده:محدثان]] | ||
نسخهٔ ۱ اکتبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۹:۵۳
ابْن‌ِ سَمّاک، ابوالعباس محمد بن صَبیح عجلی کوفی (د 183ق/ 799م)، فقیه، محدث و زاهد.
وجه شهرت به ابن سماک
اِبْن‌ِ سَمّاك، ابوالعباس محمد بن صَبیح عجلى كوفى [۱] فقیه، محدث و زاهد. علت شهرت وی به ابن سماك این بود كه جدش ماهى فروش بوده [۲] و به احتمالى دیگر خود وی به ماهى فروشى اشتغال داشته است [۳].
زندگی نامه
از تاریخ تولد و زندگى ابن سماك اطلاعى در دست نیست. همین اندازه گفته شده است كه وی در كوفه مى‌زیسته و مولای بنى عجل بوده [۴] و فقط یك بار در روزگار هارون‌الرشید [۵] به بغداد آمده و پس از چندی به كوفه بازگشته و در همانجا درگذشته است [۶]. وی با هارون دیدارهایى داشته و او را موعظه كرده است ([۷] عطار نیشابوری او را صاحب كرامات و در عین حال امام و در وعظ چیره‌دست دانسته است [۸] و به همین سبب به «واعظ» شهرت یافته و ذهبى او را حتى «سید الوعّاظ» خوانده است [۹]. سخنانى كه از ابن سَمّاك موجود است، غالباً در زمینة بیداری اخلاقى و احتراز از دنیاگرایى و دلبستگى شدید به زهد است [۱۰]
جایگاه ابن سماک در نقل حدیث
ابن سَماك از كسانى چون سری بن یحیى، عوّام بن حَوْشب، علاء بن منهال غنوی، سفیان‌ثوری، ابوطالب قاص [۱۱] هشام بن عروة، سلیمان بن مهران معروف به اعمش، عائذ بن نُسَیر، یزید ابن ابى زیاد [۱۲] اسماعیل بن ابى خالد [۱۳] حدیث نقل كرده است، كه به گفتة ابونعیم اصفهانى چند تن از آنان از تابعین بوده‌اند [۱۴]
برخى از راویان مشهور سدة 2 و 3ق/8 و 9م نیز از او حدیث نقل كرده‌اند كه بنام‌ترین آنان عبارتند از: احمد بن حنبل، جمر بن فرقد، هیثم ابن جمّاز، یحیى بن یحیى نیشابوری، ابراهیم بن موسى، علاء بن عمرو حنفى، عمر بن حفص بن غیاث (ابن ابى حاتم، همانجا)، احمد و حسین پسران على جُعفى [۱۵]، عبدالله بن صالح عجلى، یحیى بن ایوب مقابری [۱۶]، محمد بن عبدالله بن نُمَیر [۱۷] و محمد بن آدم مصیصى [۱۸]. چنانكه از گفتة عطارنیشابوری برمى‌آید معروف كرخى [۱۹] كه از زاهدان بنام است، در كوفه از مواعظ ابن سَماك بهره برده است [۲۰] با اینكه تمام منابع احوال ابن سماك از ایمان و زهد و تقوای وی یاد كرده‌اند، اما از نظر وثاقت وضعیت روشنى ندارد و به گفتة ذهبى [۲۱] هیچ حدیثى از او در «صحاح سته» نیامده است. با اینهمه ابن حبان [۲۲] او را ثقه دانسته و خطیب بغدادی [۲۳] به نقل از ابن نُمیر از طرفى او را صدوق خوانده و از طرف دیگر از قول همو اظهار داشته است كه ابن سَماك از ضعفا نیز روایت مى‌كرده و احتمالاً به همین علت ابن جوزی [۲۴] به نقل از ابن نمیر حدیث وی را ضعی ف شمرده است.
پانویس
- ↑ (د 183ق/ 799م)،
- ↑ (زبیدی، 7/145)
- ↑ (ابن اثیر، 1/559)
- ↑ (زبیدی، 7/145)
- ↑ (148-193ق/765-809م)
- ↑ (خطیب، 5/369)
- ↑ همو، 5/372).
- ↑ (ص 285، 286)
- ↑ (8/328)
- ↑ (ابونعیم، 8/204-217).
- ↑ (ابن‌ابى‌حاتم، 3(2)/290)،
- ↑ (خطیب، 5/368-369)،
- ↑ (ابونعیم، 8/211)
- ↑ (همانجا).
- ↑ (زبیدی، همانجا)
- ↑ (خطیب، 5/369)
- ↑ (ذهبى، 8/329)
- ↑ (ابن حبان، 9/32)
- ↑ (د 200ق/816م)
- ↑ (ص 285، 329).
- ↑ (همانجا)
- ↑ (9/32)
- ↑ (5/373)
- ↑ (2/170)
منابع
- دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج3، مدخل "ابن سماک، ابوالعباس" از حسن یوسفی اشکوری
- ابن ابى حاتم رازی ، عبدالرحمان، الجرح و التعدی ل، حی درآباد دكن، 1372ق/ 1952م؛
- ابن اثی ر، على، اللباب، قاهره، 1357ق/1938م؛
- ابن جوزی ، عبدالرحمان، الضعفاء و المتروكی ن، به كوشش ابوالفداء قاضى، بی روت، 1406ق/1986م؛
- ابن حبان، محمد، الثقات، حی درآباد دكن، 1403ق/1983م؛
- ابونعی م اصفهانى، احمد، حلی ة الاولی اء، قاهره، 1932- 1938م؛
- خطی ب بغدادی ، احمد، تاری خ بغداد، قاهره، 1349ق/1930م؛
- ذهبى، محمد، سی ر اعلام النبلاء، به كوشش شعی ب الارنؤوط، بی روت، 1401ق/1981م؛
- زبی دی ، تاج العروس؛ عطار نی شابوری ، محمد، تذكرة الاولی اء، به كوشش محمد استعلامى، تهران، 1363ش.
