آيه سقاية الحاج

-

به آيه 19 سوره توبه/9 «آيه سقاية الحاج» گفته‌اند. در اين آيه، موضوع سقاية الحاج (آب دادن به حاجيان) و آبادانى مسجدالحرام، با موضوع ايمان به خدا و آخرت و جهاد در راه خدا غيرقابل مقايسه دانسته شده است:

«أَجَعلتُم سِقايَةَ الحاجِّ و عِمارَةَ المَسجدِالحَرامِ كَمن ءَامَنَ بِاللّهِ واليَومِ الأَخِرِ».

اين آيه را در شأن امام على عليه‌السلام دانسته‌اند. از حسن بصرى، شعبى و محمد بن كعب قرظى نقل است كه عباس بن عبدالمطلب و طلحة بن شيبه بر يكديگر مباهات مى‌كردند.

عباس گفت: من بهترم؛ زيرا سقاية الحاج را در دست دارم و طلحه‌گفت: من بهترم كه كليددار خانه‌ام و اگر بخواهم، مى‌توانم همه شب را تا صبح در كعبه بمانم و عمارت كعبه نيز بدست من است. چون گفتگو ميان آنان به درازا كشيد، توافق كردند تا نخستين كسى كه از راه بيايد، بين آنان داورى كند.

حضرت على عليه‌السلام آمد. گفتند: اللّه‌اكبر! بهتر از اين داور نشايد و داستان خود را براى او نقل كردند. على عليه‌السلام گفت: آيا شما را به كسى كه از هر دوى شما بهتر است، راهنمايى كنم؟ گفتند: آن كيست؟ گفت: آن‌كه شمشير را از سر شما برنداشت تا اسلام را پذيرفتيد. گفتند: مقصود خودت هستى؟ گفت: بلى و چه چيز مرا از اين گفته بازدارد؛ در حالى كه صاحب جهاد دين خدايم و پيش از مردم ديگر به دو قبله با رسول خدا صلی الله علیه و آله نماز خوانده‌ام.

عباس و طلحه، درگيرى خويش را فراموش كردند و با على عليه‌السلام به درگيرى پرداختند و براى داورى نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمدند و اين آيه نازل شد. واحدى نيز همين شأن نزول را با اندكى تفاوت نقل كرده‌است.

پانویس

منابع

علی خراسانی، دائرة‌المعارف قرآن كريم، جلد 1، ص 386-387