آیه املاق

به آیه 151 سوره انعام و 31 سوره اسراء که درباره کشتن فرزندان از ترس فقر است؛ آیه املاق گفته می شود. املاق از ماده مَلق (بر وزن فَلس) - به معنای فقر - است. اصل آن به معنی نرمی است و اطلاق آن بر فقر از این جهت است که فقر نیز انسان را نرم و ذلیل می کند. املاق نیز به معنای فقر و بی‌چیزی است. واژه املاق در دو آیه قرآن آمده است و به همین جهت به آنها آیه املاق گفته می‌شود:

• 1. «قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّکُمْ عَلَیْکُمْ أَلَّا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَلاتَقْتُلُوا أَوْلادَکُمْ مِنْ إِمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُکُمْ وَ إِیَّاهُمْ وَلاتَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ وَلاتَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ذلِکُمْ وَصَّاکُمْ بِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ» . (سوره انعام/151)

• 2. «وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلادَکُمْ خَشْیَةَ إِمْلاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِیَّاکُم إنَّ قَتْلَهُمْ کَانَ خِطْءًا کَبِیرًا». (سوره اسراء/31)

هر دو آیه صریح‌اند در این که عرب از ترس فقر و گرسنگی فرزندان خویش را می کشتند. در آیه دیگری آمده: «وَکَذلِکَ زَیَّنَ لِکَثِیرٍ مِنَ الْمُشْرِکِینَ قَتْلَ أَوْلادِهِمْ شُرَکاؤُهُمْ لِیُرْدُوهُمْ وَلِیَلْبِسُوا عَلَیْهِمْ دِینَهُمْ...». (سوره انعام/137) این آیه شامل مطلق کشتن اولاد است خواه از برای عار باشد - چنانکه در زنده به گور کردن دختران - و خواه برای فقر.

آیه 151 سوره انعام - به همراه دو آیه بعد از آن - اشاره به اصول محرمات در اسلام کرده و گناهان کبیره ردیف اول را ضمن بیان کوتاه و پرمغز و جالبی در ده قسمت بیان می‌کنند و از مشرکان دعوت می‌نماید که بیایند و حرامهای واقعی الهی را بشنوند و تحریم های دروغین را کنار بگذارند. نخست می‌گوید: 'به آنها بگو بیائید تا آنچه را خدا بر شما تحریم کرده است، بخوانم و برشمرم' (قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّکُمْ عَلَیْکُمْ):

• 1. 'این که هیچ چیز را شریک و همتای خدا قرار ندهید'. «أَلَّا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً».
• 2. ' نسبت به پدر و مادر نیکی کنید'. «وَبِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً».
• 3. ' فرزندان خود را به خاطر تنگدستی و فقر نکشید'. «وَلا تَقْتُلُوا أَوْلادَکُمْ مِنْ إِمْلاقٍ» زیرا روزی شما و آنها همه بدست ما است و ما همه را روزی می‌دهیم. «نَحْنُ نَرْزُقُکُمْ وَ إِیَّاهُمْ».
• 4. 'به اعمال زشت و قبیح نزدیک نشوید، خواه آشکار باشد خواه پنهان یعنی نه تنها انجام ندهید بلکه به آن هم نزدیک نشوید. «وَلاتَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ».
• 5. 'دست به خون بی‌گناهان نیالائید و نفوسی را که خداوند محترم شمرده و ریختن خون آنها مجاز نیست به قتل نرسانید مگر این که طبق قانون الهی اجازه قتل آنها داده شده باشد'. (مثل این که قاتل باشند) «وَلاتَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ».

به دنبال این پنج قسمت برای تاکید بیشتر می‌فرماید: 'اینها اموری است که خداوند به شما توصیه کرده تا دریابید و از ارتکاب آنها خودداری نمائید'. «ذلِکُمْ وَصَّاکُمْ بِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ».

منابع

• آیه املاق، ویکی علوم اسلامی، بازیابی: 20 بهمن 1392.