دانشگاه شاهد

این صفحه مدخلی از فرهنگنامه نهادهای انقلاب اسلامی است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

در پی صدور فرمان تاریخی ششم فروردین ۱۳۶۵ حضرت امام خمینی «رضوان‌الله تعالی علیه» مبنی بر لزوم رسیدگی به امور فرهنگی و تحصیل فرزندان شهدا، آزادگان، مفقودان و جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، برای ایجاد عرصه‌ی آموزشی و تحقیقاتی لازم در سطح عالی (صحیفه‌ی امام خمینی، ج ۲۰، ۲۸ ـ ۲۹) مقدمات تشکیل دانشگاهی تحت عنوان دانشگاه شاهد آغاز شد و این دانشگاه در ۱۳۶۰ رسماً تأسیس گردید.

در همان سال اساسنامه‌ای برای آن تهیه و تصویب شد. اهداف کلی این دانشگاه عبارت بود از: تأمین امکانات آموزشی و تربیتی برای فرزندان شاهد؛ فراهم آوردن زمینه‌های لازم برای تقویت بنیه‌ی علمی آن عزیزان؛ افزایش کیفیت آموزشی دانشگاه با تأکید بر تربیت کادر کارشناس و بالاتر؛ توجه به تحقیقات و به‌خصوص تحقیقات کاربردی و سازماندهی مراکز تحقیقاتی به‌خصوص در دوره‌های کارشناسی ارشد و بالاتر و توسعه‌ی آموزش‌های آزاد، نیمه‌حضوری و آموزش‌های شبانه برای پاسخ‌گویی به نیازهای جامعه (www.shahed.ac.ir).

اساسنامه‌ی این دانشگاه در ۱۳۶۹ مورد تجدیدنظر قرار گرفت؛ به این صورت که در ۲۰ ماده و ۹ تبصره در جلسه‌ی مورخه‌ی ۲۹/۸/۱۳۶۹ به تصویب شورای مشترک کمیسیون‌های ۱ و ۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و جایگزین اساسنامه‌ی قبلی موضوع مصوبه‌ی شماره‌ی ۸۰۳/دش مورخ ۲۰/۳/۶۸ شورای مذکور گردید.

این دانشگاه هم اکنون، دارای معاونت‌های: ۱ـ اداری ـ مالی، ۲ـ دانشجویی، ۳ـ طرح و توسعه و ۴ـ آموزشی است و در کنار آن یک اداره کل فناوری و تجهیزات نوین و دو دفتر نظارت و ارزشیابی و نظارت و امور بین‌الملل دارد. اساسنامه‌ی این دانشگاه، مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه را این‌گونه تعریف کرده است:

۱ـ به منظور ایجاد امکانات آموزشی و تربیتی و تحقیقاتی لازم در دوره‌های آموزش عالی برای آن دسته از فرزندان شهدا، آزادگان، مفقودین و جانبازان جنگ تحمیلی و انقلاب اسلامی که واجد شرایط و مستعد تحصیلات عالیه هستند، دانشگاه خاصی به نام «دانشگاه شاهد» تأسیس می‌گردد؛ ۲ـ این دانشگاه به عنوان مرکز آموزشی و تربیتی کشور برای مدت نامحدود تأسیس می‌شود؛ ۳ـ دانشگاه شاهد مؤسسه‌ای غیرانتفاعی و وابسته به بنیاد شهید انقلاب اسلامی است و با شخصیت حقوقی مستقل که رئیس دانشگاه، نماینده‌ی قانونی آن خواهد بود؛ ۴ـ بودجه‌ی دانشگاه را بنیاد شهید تأمین می‌کند. بر اساس همان اساسنامه، وظایف این دانشگاه عبارت است از:

۱ـ دانشگاه می‌تواند در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد،دکتری و در رشته‌های مختلف تحصیلی دانشجو بپذیرد. تأسیس این رشته‌ها در مقاطع مختلف پس از احراز شرایط و تأمین امکانات لازم بر حسب مورد، منوط به اجازه‌ی شورای گسترش دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی وزارتخانه‌های فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. دانشگاه به فارغ‌التحصیلان خود در رشته‌ها و مقاطع تحصیلی مصوب، دانشنامه‌ی رسمی اعطا خواهد کرد.

۲ـ دانشگاه موظف است با همکاری وزارت آموزش و پروش برای ارتقای سطح علمی فرزندان شهدا، مفقودین، جانبازان و آزادگان جهت موفقیت نامبردگان در آزمون ورودی دانشگاه شاهد، دوره‌ی پیش‌دانشگاهی و تقویتی تشکیل دهد.

۳ـ دانشگاه موظف است کلیه‌ی ضوابط و مقررات آموزشی مربوط به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی را که به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی برنامه‌ریزی و سایر مراجع ذی‌ربط رسیده است، رعایت کند.

ارکان این دانشگاه عبارت است از: هیئت امنا، رئیس دانشگاه و شورای دانشگاه. هیئت امنا متشکل از نه نفر از شخصیت‌های کشور و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها به شرح زیر است:

الف) رئیس جمهور، ب) نماینده‌ی رهبری و سرپرست بنیاد شهید انقلاب اسلامی، ج‌) وزیر فرهنگ و آموزش عالی، د) وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، هـ.) وزیر آموزش و پرورش، و) دو نفر از اعضای هیئت علمی در مرتبه‌ی استادیاری و بالاتر که حداقل دارای سه سال سابقه‌ی کار آموزشی باشند که یکی از آنان به پیشنهاد وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دیگری به پیشنهاد وزیر فرهنگ و آموزش عالی پس از تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی انتخاب می‌شوند، ز) یکی از شخصیت‌های فرهنگی به پیشنهاد نماینده‌ی رهبری و سرپرست بنیاد شهید انقلاب اسلامی و تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی، ح) رئیس دانشگاه.

وظایف هیئت امنا به این شرح است: تصویب آیین‌نامه‌ی داخلی هیئت امنا؛ تأیید و نصب و عزل رئیس دانشگاه که به پیشنهاد نماینده‌ی رهبری و سرپرست بنیاد شهید انقلاب اسلامی و تأیید هیئت امنا و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام می‌شود؛ تصویب نمودار سازمانی و تشکیلاتی دانشگاه بر اساس پیشنهاد رئیس دانشگاه؛ تصویب بودجه‌ی سالیانه و بودجه‌ی تفصیلی دانشگاه با ارائه و بنابر پیشنهاد رئیس دانشگاه، تصویب آیین‌نامه‌های مالی، معاملاتی، استخدامی، دانشجویی و سایر آیین‌نامه‌های لازم؛ تأیید حسابرس و تعیین حق‌الزحمه‌ی وی بنابر پیشنهاد رئیس دانشگاه؛ تصویب ترازنامه و صورت‌حساب‌های مالی سالیانه‌ی دانشگاه؛ نظارت بر حسن اجرای فعالیت‌های دانشگاه و بررسی گزارش اموری که از طرف رئیس دانشگاه ارائه می‌شود؛ تصویب ضوابط کسب درآمدهای دانشگاه و نحوه‌ی مصرف آن؛ پیشنهاد توسعه و یا انحلال واحدها و یا رشته‌های تحصیلی دانشگاه به وزارتخانه‌های فرهنگ و آموزش عالی یا بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بر حسب مورد؛ تصویب پیشنهاد رئیس دانشگاه مبنی بر تعیین میزان پرداخت حق‌التحقیق، حق‌التدریس، حق‌التألیف و نظایر آنها؛ تصویب آیین‌نامه‌ی نحوه‌ی جلب هدایا و سایر کمک‌های مردمی جهت پیشبرد اهداف آموزشی و تحقیقاتی دانشگاه؛ تصویب سایر مواردی که در این اساسنامه به عهده‌ی هیئت امنا واگذار شده است.

نصب و عزل رئیس دانشگاه برعهده‌ی رئیس هیئت‌امنا است. وظایف و اختیارات رئیس دانشگاه به این صورت است:

شرکت در جلسات هیئت امنا و مطرح کردن پیشنهادهای شورای دانشگاه در هیئت امنا، اجرای مفاد این اساسنامه، مقررات و مصوبات آموزشی وزارتخانه‌های فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بر حسب مورد، همچنین آیین‌نامه‌های مصوب هیئت امنای دانشگاه، ایجاد هماهنگی لازم بین مسئولان دانشگاه و نظارت بر حسن اجرای امور، جذب نیروی انسانی مورد نیاز دانشگاه، تعیین معاونان دانشگاه، رؤسای دانشکده‌ها و رؤسای واحدهای آموزشی و تحقیقاتی تابع، برآورد بودجه‌ی سالیانه و بودجه‌ی تفصیلی دانشگاه و پیشنهاد آن به هیئت امنا جهت بررسی و تصویب، تهیه‌ی نمودار سازمان اداری و تشکیلاتی دانشگاه و ارائه‌ی آن به هیئت امنا جهت بررسی و تصویب، تهیه و پیشنهاد آیین‌نامه‌ی ترکیب اعضا، وظایف و اختیارات شورای دانشگاه به هیئت امنا، تهیه و پیشنهاد آیین‌نامه‌ی مالی، معاملاتی، استخدامی و سایر آیین‌نامه‌های مورد نیاز به هیئت امنا، پیشنهاد حسابرس به هیئت امنا، ارسال گزارش حسابرس به هیئت امنا.

شورای دانشگاه برای حل و بررسی خط‌مشی‌های کلی آموزشی و پژوهشی و برنامه‌های مصوب دانشگاه و همچنین راهیابی برای رفع مشکلات و موانع احتمالی در اجرای مقررات و آیین‌نامه‌های مختلف دانشگاه تشکیل می‌شود (مجموعه مصوبات شورای عالی… و نیز (www.iran cultur.org (.

این شورا پیشنهادهای اصلاحی خود را از طریق رئیس دانشگاه به هیئت امنا و سایر مراجع ذی‌صلاح ارائه می‌دهد. این دانشگاه در مهر ۱۳۶۹ با پذیرش ۱۶۵ نفر دانشجو در هفت رشته‌ی تحصیلی (شامل پرستاری، مامایی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی، روان‌شناسی، ریاضی و نقاشی) فعالیت خود را آغاز نمود و در حال حاضر با ۵۴۳۷ دانشجو در ۶۸ رشته (یک رشته در مقطع دکتری تخصصی PHD دو رشته در مقطع دکتری حرفه‌ای، ۲۸ رشته در کارشناسی ارشد و ۳۷ رشته در مقطع کارشناسی) در هشت دانشکده‌ی پزشکی، دندانپزشکی، پرستاری و مامایی، علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی، علوم کشاورزی و هنر و یک مرکز آموزش‌های غیرحضوری به فعالیت خود ادامه می‌دهد. (www.shahed.ac.ir)

این دانشگاه علاوه بر تهران در رامسر نیز دانشکده دارد. بیمارستان‌های شهید مصطفی خمینی و حضرت زینب وابسته به این دانشگاه هستند و نشریه‌ی دانشور را این دانشگاه منتشر می‌کند (راهنمای آموزش عالی، ۸۴ ـ ۸۶) رؤسای این دانشگاه از بدو تأسیس عبارتند از: ۱ـ نصرت‌الله ضرغام، ۱۳۶۹ـ ۱۳۷۶، ۲ـ محمدنوری صفا ۱۳۷۶ـ۱۳۸۰، (هفده سال تلاش…، ۱۲۹ و ۱۳۱)، ۳ـ سیدمسعود میرکاظمی ۱۳۸۳ـ۱۳۸۵، ۴ ـ کامیار ثقفی ۱۳۸۵ ـ تاکنون (www.iran.cultur.org (.

منابع

مرکز اسناد انقلاب اسلامی، فرهنگنامه نهادهای انقلاب اسلامی، مدخل "دانشگاه شاهد" از منصور خلیلی، در دسترس در پایگاه دانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران، بازیابی: 20 مهرماه 1392.