نشاط اصفهانی

این صفحه مدخلی از اثر آفرینان است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

عبدالوهاب نشاط اصفهانی (وفات: 1244 ق)، خطاط و شاعر، متخلص به نشاط. ملقب به معتمدالدوله.

از سادات موسوى بود و در اصفهان به دنیا آمد. وى در زادگاه خود با شعر و ادب فارسى و عربى و دانش‌هاى مختلف از جمله ریاضى و حكمت الهى و منطق آشنا شد و در هنر خوشنویسى نیز مهارت یافت. او خطوط نستعلیق، شكسته تعلیق و به ویژه شكسته نستعلیق را خوش مى‌نوشت و روش درویش عبدالمجید را استادانه تقلید مى‌كرد.

نشاط یكى از دوستداران سبك بازگشت ادبى بود و در آن زمان كه شهر اصفهان مركز این جنبش و رستاخیز شعر و ادب بود، محفلش مجمع شعرا و ظرفا بود. او در 1218 ق به تهران آمد و به دربار فتحعلى شاه قاجار راه یافت و سمت دبیرى و منشى‌گرى و لقب معتمدالدوله گرفت و پس از چندى به سرپرستى دیوان رسائل گمارده شد.

بیشتر احكام سلطنتى و فرامین رسمى و نامه‌هاى خصوصى شاه و عقدنامه‌ها و وصیت‌نامه‌هاى افراد خاندان سلطنت با خط و انشاى او تحریر مى‌شد و تا پایان عمر عهده‌دار این سمت بود. وى یك باراز طرف شاه به پاریس رفت و به حضور ناپلئون اول رسید. نشاط به بیمارى سل در تهران درگذشت. نشاط در سرودن غزل، قصیده، تركیب بند، مثنوى، قطعه، رباعى و ترانه توانا بود.

مجموعه غزل‌ها، قصیده‌ها، مثنوى‌ها، رباعى‌ها، قطعه‌ها و تك بیت‌هاى او به چاپ رسیده است. او همچنین در سرودن شعرهاى عربى و تركى نیز دست داشت و قصیده‌ها و غزل‌هایى به این دو زبان سرود. معروف‌ترین اثر وى «گنجینه» است كه به نام «گنجینه‌ى نشاط» یا «گنجینه‌ى معتمد» نیز شهرت دارد. این كتاب حاوى پنج درج مى‌باشد. منشأت و مكاتیب خصوصى، رسمى و حكومتى و فرامینى كه براى فتحعلى شاه انشاء شده است بخش مهمى از این اثر را تشكیل مى‌دهد. از آنجایى كه «گنجینه» پس از مرگ وى جمع‌آورى و تنظیم شده و در هر چاپ این مجموعه تغییراتى نموده است، یك «گنجینه» مدون و یك شكل وجود ندارد. در «الذریعه» در كنار «گنجینه»، «دیوان» شعر و «ساقى‌نامه» نیز به وى نسبت داده شده است.

منابع

اثرآفرینان، زير نظر: دكتر سيد كمال حاج سيد جوادي و دكتر عبدالحسين نوايي، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1377، ج2، نشاط اصفهانی، عبدالوهاب.