زیارت کربلا

این صفحه مدخلی از کتاب فرهنگ عاشورا است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

از مقدسترين و بافضيلت‌ترين زيارت هايى كه در فرهنگ دينى و روايات اسلامى بيان ‌شده است، زيارت قبر سیدالشهدا علیه السلام در كربلاست و براى زيارت هيچ امامى، حتى ‌زيارت قبر رسول خدا صلی الله علیه و آله به اين اندازه سفارش و دستور نيست.

در احاديث، گاهى ‌زيارت امام حسين‌ علیه السلام از زيارت كعبه هم برتر و بالاتر به حساب آمده و براى زيارت آن ‌حضرت، پاداشى برابر دهها و صدها حج و عمره بيان شده است و لحن روايات، به گونه‌اى‌ است كه آن را براى يك شيعه در حد يك ‌«فريضه‌» مى‌شمارد و ترك آن را ناپسند مى‌داند وهيچ عذر و بهانه و خوف و خطر را مانع از آن به حساب نمى‌آورد و ترك آن را جفا مى‌داند.

از امام صادق‌ علیه السلام روايت است: «زيارة الحسين بن على واجبه على كل من ‌يقر للحسين بالامامة من الله عز و جل‌» زيارت حسين بن على‌ علیه السلام، بر هر كس كه او را از سوى خداوند، «امام‌» مى‌داند، واجب است.

ميان عقيده به امامت و ديدار امام (چه در حال حيات و چه پس از مرگ) نوعى ملازمه‌ است و در روايات، به اين نكته اهميت داده شده است. زيارت خائفانه سيدالشهدا هم ارج‌ بيشتر و ثواب افزونترى دارد. اين، هم نشانه تاثير اجتماعى‌ «زيارت‌» و هم ميزان عشق و فداكارى ‌«زائر» است.

امام صادق علیه السلام به ‌«ابن بكير» كه سخن از خوف و هراس در راه ‌زيارت سيدالشهدا مى‌گفت، فرمود: آيا دوست ندارى كه خداوند، تو را در راه ما ترسان ‌ببيند...؟

و در حديثى كه زراره از امام باقر علیه السلام درباره زيارت خائفانه آن حضرت ‌مى‌پرسد، حضرت پاسخ مى‌دهد: خداوند، از هراس قيامت، ايمنش مى‌دارد.

امام‌ صادق علیه السلام نيز به ‌«محمد بن مسلم‌» كه با خوف و هراس به زيارت سيدالشهدا مى‌رفت، فرمود: هر چه مساله دشوارتر و پرمخاطره‌تر باشد، پاداش زيارت هم به اندازه آن است و هر كس خائفانه قبر آن حضرت را زيارت كند، خداوند هراس او را در روز قيامت، ايمن ‌مى‌سازد: «ما كان من هذا اشد فالثواب فيه على قدر الخوف و من خاف فى اتيانه آمن الله‌ روعته يوم يقوم الناس لرب العالمين...».

در حديث مفصلى، امام صادق‌ علیه السلام به ثواب هاى آن ‌اشاره كرده، مى‌فرمايد: كسى كه هنگام زيارت آن حضرت، دچار ستم سلطانى شود و او را در آنجا بكشند، با اولين قطره خونش، همه گناهانش بخشوده مى‌شود و هر كه در اين راه‌ به زندان افتد در مقابل هر روزى كه زندانى و اندوهگين گردد، در قيامت برايش يك شادى است و اگر در راه زيارت كتك بخورد، براى هر ضربه‌اى يك حورى بهشتى است ‌و در برابر هر درد و رنجى كه بر جسمش وارد مى‌شود، يك ‌«حسنه‌» براى اوست.

و مى‌فرمايد: «من اتى قبر الحسين عارفا بحقه غفرالله ما تقدم من ذنبه و ما تاخر». هر كه‌ عارفانه قبر سيدالشهدا را زيارت كند، خداوند گناهان گذشته و آينده‌اش را مى‌آمرزد.

آرى... براى رسيدن به كربلا، بايد اراده‌اى آهنين، قلبى شجاع، عشقى سوزان داشت و در اين سفر، بايد ره توشه‌اى از صبر و يقين، پاپوشى از «توكل‌»، سلاحى از «ايمان‌» و مركبى از «جان‌» داشت تا به منزل رسيد، چرا كه راه كربلا از «صحراى عشق‌» و «ميدان‌ فداكارى‌» و پيچ و خم خوف و خطر مى‌گذرد.

پاداش هاى زيارت كربلا نيز شگفت است. از قبيل: پاداش نبرد در ركاب پيامبر و امام عدل، اجر شهيدان بدر، ثواب حج و عمره مكرر، پاداش آزاد كردن هزار بنده و آماده كردن هزار اسب براى مجاهدان راه خدا و... البته ‌تفاوت اجر و ثواب، به معرفت زائر و كيفيت زيارت و شرايط اجتماعى هم بستگى دارد.

كربلا از يك سو، سمبل مظلوميت اهل بيت و امامان شيعه است، از سويى ديگر مظهر دفاع بزرگ آل على و عترت پيامبر از اسلام و قرآن. توجه و روى آوردن به مزار سيدالشهدا در واقع تكرار همه روزه و همواره حق و يادآورى مظلوميت است.

اگر كعبه و حج و نماز و جهادى هم باقى مانده است، به بركت ‌شهيد عاشوراست كه احياگر دين شد و اسلام، تا هميشه مديون‌ «ثارالله‌» است. خصومت دشمنان اسلام نيز با حسين‌ علیه السلام و مرقد او از همينجاست.

زيارت آن حضرت، هميشه با سختى و هراس و موانع روبرو بوده‌ است. شوق زيارت كربلا، از آغاز در دل شيعيان حق طلب و انسان هاى آزاده و فضيلت‌خواه بوده است.

شيفتگان سيدالشهدا در اين راه حاضر به بذل جان و مال و دست و پابوده‌اند و «راه بسته كربلا» هميشه چون حسرتى بر دل شيعه بوده است، چه در دوره‌ امويان و عباسيان چه در عصر حكومت بعثيان و در تاريخ معاصر و آرزوى ‌«بازشدن راه ‌كربلا» همواره چون مشعلى در دل عاشقان حسين‌ علیه السلام روشن بوده و تلخي هاى هجران را با اين ‌«اميد» تحمل مى‌كرده‌اند. زائر حسين‌ علیه السلام، عاشقى از خود گذشته است و زيارت كربلا، عبادتى خدايى و ملكوتى.

هرگاه خواستى حسين علیه السلام را زيارت كنى، با حالتى اندوهگين و پررنج، خاك‌آلوده و پژمرده، گرسنه و تشنه زيارت كن... (در حديث ديگرى است كه:) چون حسين بن‌ على اين گونه به شهادت رسيد.

به قول حافظ: نيازمند بلا، گو رخ از غبار مشوى كه كيمياى مراد است، خاك كوى نياز.

غبار راه زيارت كربلا، خود طراوت و پاكى است و اين آشفتگى و افسردگى، نشاط روح عاشق است.

از شيشه غبار غم نمى‌بايد شست و ز دل، رقم‌ «الم‌» نمى‌بايد شست پايى كه به راه عشق شد خاك آلود با آب حيات هم نمى‌بايد شست.

منابع

جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.